eitaa logo
با نهج البلاغه
3هزار دنبال‌کننده
197 عکس
51 ویدیو
22 فایل
رسیدن به نهج البلاغه هدف نیست، هنر آن است که از دروازه نهج البلاغه بگذریم و به صاحب نهج البلاغه برسیم. کانال با نهج البلاغه فرصتی است برای تامل در نهج البلاغه و آرزویی است برای رسیدن به او. ادمین تبادلات: @sardar_1313 ادمین کانال: @ashaiery
مشاهده در ایتا
دانلود
بسم الله 🟣خطر خائنان مزوّر در میان مدیران و راه مقابله با آن در انتخاب مدیران به هوش و اطمینان شخصی و خوش‌گمانی خود اعتماد نکن چرا که رجال [مدیریتی] همواره با ظاهرسازی و خوش‌خدمتی، خود را در نظر زمامداران، شایسته جلوه می‌دهند در حالی‌که در باطنشان هیچ خبری از خیرخواهی و امانتداری نیست و لکن آنها را با سابقه‌ای که در مدیریتهای پیشین داشته‌اند امتحان کن و آنهایی را برگزین که خوش‌ترین خاطره از آنان در حافظه مردم باقی مانده باشد و در میان مردم به امانتداری مشهورتر باشند. لاَ يَكُنِ اِخْتِيَارُكَ إِيَّاهُمْ عَلَى فِرَاسَتِكَ وَ اِسْتِنَامَتِكَ وَ حُسْنِ اَلظَّنِّ مِنْكَ فَإِنَّ اَلرِّجَالَ يَتَعَرَّضُونَ لِفِرَاسَاتِ اَلْوُلاَةِ بِتَصَنُّعِهِمْ وَ حُسْنِ خِدْمَتِهِمْ وَ لَيْسَ وَرَاءَ ذَلِكَ مِنَ اَلنَّصِيحَةِ وَ اَلْأَمَانَةِ شَيْءٌ وَ لَكِنِ اِخْتَبِرْهُمْ بِمَا وُلُّوا لِلصَّالِحِينَ قَبْلَكَ فَاعْمِدْ لِأَحْسَنِهِمْ كَانَ فِي اَلْعَامَّةِ أَثَراً وَ أَعْرَفِهِمْ بِالْأَمَانَةِ وَجْهاً فَإِنَّ ذَلِكَ دَلِيلٌ عَلَى نَصِيحَتِكَ لِلَّهِ وَ لِمَنْ وُلِّيت. نامه 53 البلاغه 302 https://eitaa.com/banahjolbalaghe ┄┅═✧☫ با نهج البلاغه ☫✧═┅┄ 🆔https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a
بسم الله 🟣سقف ثروت والیان در حکومت اسلامی فَوَاللَّهِ مَا كَنَزْتُ مِنْ دُنْيَاكُمْ تِبْراً وَ لاَ اِدَّخَرْتُ مِنْ غَنَائِمِهَا وَفْراً وَ لاَ أَعْدَدْتُ لِبَالِي ثَوْبِي طِمْراً (نامه 45) (به خدا سوگند، از دنياى شما پاره زرى نيندوخته ام و از همۀ غنايم آن مالى ذخيره نكرده ام. و به جاى اين جامه، كه اينك كهنه شده است، جامه اى ديگر آماده نساخته ام) (ترجمه آیتی) ⏺از نبی اکرم نقل شده است که: «هر کس کارگزاری سیاسی ما را بر عهده گرفت، اگر همسر ندارد، می‌تواند یک بار ازدواج بکند، اگر خانه ندارد، می‌تواند یک خانه تهیه بکند، اگر مرکب ندارد می‌تواند یک مرکب تهیه بکند، اگر خادم ندارد می‌تواند یک خادم تهیه بکند، ولی اگر چیزی بیش از این مانند گنج و شتر و ... برای خودش تدارک ببیند، خداوند در روز قیامت او را به عنوان دزد یا خائن محشور می‌کند».* *قال حدثنا عبد اللّه بن صالح عن الليث بن سعد عن عياش ابن عباس عن الحرث بن يزيد عن رجل عن المستورد بن شداد الفهرى عن النبى صلّى اللّه عليه و سلم قال «من ولى لنا شيئا، فلم تكن له امرأة فليتزوج امرأة. و من لم يكن له مسكن فليتخذ مسكنا. و من لم يكن له مركب فليتخذ مركبا. و من لم يكن له خادم فليتخذ خادما. فمن اتخذ سوى ذلك: كنزا، أو إبلا، جاء اللّه به يوم القيامة غالا أو سارقا». (کتاب الاموال، أبو عبيدص: 338) البلاغه۳۰۴ https://eitaa.com/banahjolbalaghe ┄┅═✧☫ با نهج البلاغه ☫✧═┅┄ 🆔https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a
بسم الله 🟣 مطلوب؛ از تحقیر مردم تا تکریم مردم در حکومت معاویه دو خصوصیت وجود دارد: «مردم تحقیر و ذلیل شده‌اند و انصاف و عدالت سخیف و بی‌مقدار شده است» (َإِنَّ مُعَاوِيَةَ غَمَصَ النَّاسَ‏ وَ سَفِهَ الْحَقَّ) (وقعة صفين، ص: 111) اما در حکومت علی علیه السلام؛ 1️⃣اولا سطح مردم عادی به سطح حاکمان، چنان نزدیک می‌شود که مردم یا برادران دینی حاکم شمرده می‌شوند یا هم‌نوعان او (فان الناس صنفان: اما اخٌ لک فی الدین و اما نظیرٌ لک فی الخلق). 2️⃣وثانیا انصاف و عدالت هدف اصلی حکومت است چندان‌که کل حکومت به کفش کهنه‌ای نمی‌ارزد مگر آنکه حقی را بپا دارد و عدالتی را اجرا کند (إلا أن أُقِيمَ حَقّاً أَوْ أَدْفَعَ بَاطِلا) البلاغه305 https://eitaa.com/banahjolbalaghe ┄┅═✧☫ با نهج البلاغه ☫✧═┅┄ 🆔https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a
بسم الله 🟣مسؤولیت همه مؤمنان درباره حقوق متقابل والی و رعیت خطبه 216 نهج البلاغه یکی از جامعترین بیانات امیرالمؤمنین علیه السلام درباره حقوق والی و حقوق رعیت است. در آغاز خطبه، حق متقابل بین والی و رعیت، بزرگترین حق شمرده شده است (أَعْظَمُ مَا اِفْتَرَضَ سُبْحَانَهُ). در میانه‌ی خطبه، پیامدهای ارزشمندِ رعایتِ حقوقِ متقابلِ والی و رعیت را ذکر کرده و سپس همگان را تشویق کرده است که برای اقامه‌ی این حق عظیم الاهی (اقامه حق و عدالت در میان والی و رعیت) بکوشند. که ما عبارات این بخش از خطبه را از روضه‌ی کافی (که کاملتر است) نقل می‌کنیم: «پس ای مردم بشتابید به سوی همکاری در اطاعت از خداوند و اجرای بی‌کم و کاستِ عدالت و وفا به عهد الاهی و همه‌جانبه‌نگری در طاعت و بندگی خدا چرا که بنده به هیچ عبادتی به اندازه‌ی تلاش و خیرخواهی در اجرای عدالت بین حاکم و رعیت نیاز ندارد و بنده‌ی خدا هرقدر هم که شوقش برای کسب رضای خداوند زیاد باشد و عبادات شخصی‌اش طولانی باشد، باز هم نمی‌تواند خود را به حق ربوبیت و طاعت خداوند برساند لکن یکی از حقوق واجب خدای عزوجل بر بندگانش این است که با همه توانشان خیرخواه حق و عدل باشند و برای اقامه حق و عدل در میان خودشان تعاون پیشه کنند: فَهَلُمَّ أَيُّهَا النَّاسُ إِلَى التَّعَاوُنِ عَلَى طَاعَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْقِيَامِ بِعَدْلِهِ وَ الْوَفَاءِ بِعَهْدِهِ وَ الْإِنْصَافِ لَهُ فِي جَمِيعِ حَقِّهِ فَإِنَّهُ لَيْسَ الْعِبَادُ إِلَى شَيْ‏ءٍ أَحْوَجَ مِنْهُمْ إِلَى التَّنَاصُحِ فِي ذَلِكَ وَ حُسْنِ التَّعَاوُنِ عَلَيْهِ وَ لَيْسَ أَحَدٌ وَ إِنِ اشْتَدَّ عَلَى رِضَا اللَّهِ حِرْصُهُ وَ طَالَ فِي الْعَمَلِ اجْتِهَادُهُ بِبَالِغٍ حَقِيقَةَ مَا أَعْطَى اللَّهُ مِنَ الْحَقِّ أَهْلَهُ وَ لَكِنْ مِنْ وَاجِبِ حُقُوقِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى الْعِبَادِ النَّصِيحَةُ لَهُ بِمَبْلَغِ جُهْدِهِمْ وَ التَّعَاوُنُ عَلَى إِقَامَةِ الْحَقِّ فِيهِم‏» 📚الكافي ج‏8، ص: 354 پ ن: یعنی برای بندگی خدا، نمیتوانی به عبادات شخصی‌ات اکتفا کنی و دست بر روی دیت بگذاری و هیچ کاری به ادای حق رعیت توسط حاکمان و ادای حق والی توسط رعیت نداشته باشی، چرا که تناصح و تعاون برای اجرای این دو حق نیز عبادت بزرگی است. البلاغه307 https://eitaa.com/banahjolbalaghe ┄┅═✧☫ با نهج البلاغه ☫✧═┅┄ 🆔https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a
بسم الله 🟣رابطه اجتماعی با انسجام اجتماعی خطبه 216 نهج البلاغه بُرِشی از یک خطبه بلند است که کلینی ره همه آن خطبه را به صورت کامل در روضه کافی آورده است. بنابر نقل کلینی، هنگامی که علی علیه السلام این خطبه را ایراد می‌کرد، مرد ناشناسی که هرگز در شهر دیده نشده بود، چند بار در میان سخنان علی ایستاد و مطالبی را در ثنای امیرالمؤمنین علیه السلام بازگو کرد. (شارحان کافی گفته‌اند که آن مرد ناشناس، حضرت خضر بود). در بخشی از سخنان آن مرد ناشناس خطاب به امیرالمؤمنین علیه السلام آمده است: «.... وَ كُنْتَ عِزَّ ضُعَفَائِنَا، وَ ثِمَالَ‏ فُقَرَائِنَا، وَ عِمَادَ عُظَمَائِنَا، يَجْمَعُنَا فِي‏ الْأُمُورِ عَدْلُكَ، وَ يَتَّسِعُ لَنَا فِي الْحَقِّ تَأَنِّيكَ‏ ، فَكُنْتَ لَنَا أُنْساً إِذَا رَأَيْنَاكَ، وَ سَكَناً إِذَا ذَكَرْنَاكَ: تو [در ایام حکمرانی‌ات] همواره عزّت‌ ضعیفان و ملجأ فقیران و تکیه‌گاه بزرگان بودی. عدالت‌ تو ما را در همه امور به یکدلی و اجتماع می‌رساند و مدارای تو و پرهیز از شتابزدگی‌ات موجب وسعت و گشایش برای ما می‌شد. برای همین بود که هرگاه تو را می‌دیدیم، [اضطراب و نگرانیهایمان برطرف میشد و] به آرامش میرسیدیم و هرگاه تو را به یاد می‌آوردیم، موجب آرامش‌مان می‌شدی ...». 🔸جمله‌ی «يَجْمَعُنَا فِي‏ الْأُمُورِ عَدْلُک» جمله بسیار زیبا و کوتاه و عمیقی است که «عدالت» را یکی از عوامل «انسجام ملی» معرفی میکند. البلا311 https://eitaa.com/banahjolbalaghe ┄┅═✧☫ با نهج البلاغه ☫✧═┅┄ 🆔https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a
بسم الله 🟣عدالت؛ نقش غیرمستقیم و تسبیبی حاکمیت برای اقامه دین در خطبه 216 فرمود: «وقتی رعیت حق والی را ادا کرد و والی هم حق رعیت را ادا کرد، حق [عدالت] در جامعه عزتمند می‌شود و بازار دین پررونق می‌شود و معالم عدالت برپا می‌شود و آیینها و سنتها در مسیر صحیح جریان می‌یابد. بدین ترتیب، جامعه صالح می‌شود و امید به بقای دولت افزایش می‌یابد و امیدهای دشمن ناامید می‌شود اما اگر رعیت بر والی خود گردن‌کشی کرد یا والی بر رعیت ستم کرد، جامعه متشتت می‌شود و معالم ستم برپا می‌شود و خدعه و کژی در دین افزایش می‌یابد و ...: فَإِذَا أَدَّتْ الرَّعِيَّةُ إِلَى الْوَالِي حَقَّهُ وَ أَدَّى الْوَالِي إِلَيْهَا حَقَّهَا عَزَّ الْحَقُّ بَيْنَهُمْ وَ قَامَتْ مَنَاهِجُ الدِّينِ وَ اعْتَدَلَتْ مَعَالِمُ الْعَدْلِ وَ جَرَتْ عَلَى أَذْلَالِهَا السُّنَنُ فَصَلَحَ بِذَلِكَ، الزَّمَانُ وَ طُمِعَ فِي بَقَاءِ الدَّوْلَةِ وَ يَئِسَتْ مَطَامِعُ الْأَعْدَاءِ. وَ إِذَا غَلَبَتِ الرَّعِيَّةُ وَالِيَهَا أَوْ أَجْحَفَ الْوَالِي بِرَعِيَّتِهِ اخْتَلَفَتْ هُنَالِكَ‏ الْكَلِمَةُ وَ ظَهَرَتْ مَعَالِمُ الْجَوْرِ وَ كَثُرَ الْإِدْغَالُ فِي الدِّينِ ...‏» 🔻حاکمیت با رعایت کردن حقوق مردم، سببی فراهم می‌آورد که بازار دین رونق بگیرد (فَإِذَا أَدَّتْ الرَّعِيَّةُ إِلَى الْوَالِي حَقَّهُ وَ أَدَّى الْوَالِي إِلَيْهَا حَقَّهَا ... قَامَتْ مَنَاهِجُ الدِّينِ) 🔹این، مهمترین نقش غیرمستقیم و تسبیبی حاکمیت برای اقامه دین است. البلاغه314 https://eitaa.com/banahjolbalaghe ┄┅═✧☫ با نهج البلاغه ☫✧═┅┄ 🆔https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a
بسم الله 🟣«عدالت در مدیران ارشد» زاینده‌ی «عدالت در پایین‌دست حکمرانی» «وَ إِنَّ لَكَ فِي هَذِهِ اَلصَّدَقَةِ نَصِيباً مَفْرُوضاً وَ حَقّاً مَعْلُوماً وَ شُرَكَاءَ أَهْلَ مَسْكَنَةٍ وَ ضُعَفَاءَ ذَوِي فَاقَةٍ وَ إِنَّا مُوَفُّوكَ حَقَّكَ فَوفِّهِمْ حُقُوقَهُمْ وَ إِلاَّ فَإِنَّكَ مِنْ أَكْثَرِ اَلنَّاسِ خُصُوماً يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ» (نامه 26) در نامه به والی اصفهان نوشت: «به درستی که سهم و حق تو از این مالیات مشخص و معلوم است و البته مسکینان و ضعیفان و نیازمندان نیز [سهمی دارند و از این جهت] با تو در این مالیات، شریک هستند. ما سهم تو را به صورت کامل به تو می‌پردازیم پس تو هم حقوق آن شریکان خودت را به صورت کامل بپرداز...» ✅کاربست فاء عاطفه در جمله‌ی «وَ إِنَّا مُوَفُّوكَ حَقَّكَ فَوفِّهِمْ حُقُوقَهُمْ»، نشان می‌دهد که پرداخته شدن حق مسکینان توسط استاندار، نتیجه پرداخته شدن کامل حقوق او توسط مقامات مافوق است. یعنی باید حقوق استاندار را بی‌کم‌وکاست بپردازند تا او هم حقوق مسکینان را بی‌کم‌وکاست بپردازد. این، بدین معنا است که عدالت از مدیران ارشد به پایین دست سرایت میکند. البلاغه312 https://eitaa.com/banahjolbalaghe ┄┅═✧☫ با نهج البلاغه ☫✧═┅┄ 🆔https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a
بسم الله 🟣«عدالت در مدیران ارشد» زاینده‌ی «عدالت در پایین‌دست » (۲) در عهدنامه مالک اشتر نوشت: «رزق و روزی قاضیان را فراوان بکن چرا که این امر موجب می‌شود توانایی خودسازی آنان بیشتر و بی‌نیازی آنان از دست‌اندازی به بیت‌المال تقویت شود: ثُمَّ أَسْبِغْ عَلَيْهِمُ اَلْأَرْزَاقَ فَإِنَّ ذَلِكَ قُوَّةٌ لَهُمْ عَلَى اِسْتِصْلاَحِ أَنْفُسِهِمْ وَ غِنًى لَهُمْ عَنْ تَنَاوُلِ مَا تَحْتَ أَيْدِيهِمْ» (نامه 53) این بیان، با اشاره به این‌که "رسیدگی عادلانه به معاش کارگزاران، مانع از دست‌اندازی آنان به حقوق دیگران می‌شود"، نشان می‌دهد که برای تحقق عدالت در پایین‌دست، باید سازوکارهای زاینده عدالت را از بالادست شروع کرد. البلاغه313 https://eitaa.com/banahjolbalaghe ┄┅═✧☫ با نهج البلاغه ☫✧═┅┄ 🆔https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a
بسم الله 🟣ظاهر و باطن مسئولان امیرالمؤمنین علیه السلام، درنامه به مسؤل جمع‌آوری مالیات، نوشته است: وَ آمُرُهُ أَنْ لاَ يَعْمَلَ بِشَيْءٍ مِنْ طَاعَةِ اَللَّهِ فِيمَا ظَهَرَ فَيُخَالِفَ إِلَى غَيْرِهِ فِيمَا أَسَرَّ وَ مَنْ لَمْ يَخْتَلِفْ سِرُّهُ وَ عَلاَنِيَتُهُ وَ فِعْلُهُ وَ مَقَالَتُهُ فَقَدْ أَدَّى اَلْأَمَانَةَ (نامه 26) و به او فرمان مى‌دهم آشكارا چيزى از طاعت حق را بجا نياورد ولی بعدا در نهان خلاف آن را انجام ‌دهد [چون] كسى كه خَلوَتش با جَلوَتش و گفتارش با كردارش مغایر نباشد، امانت را ادا كرده است. 🔻ظاهرا منظور از این امانت همان امانتی است که خداوند بر عهده‌ی حاکمان نهاده است. در آیه‌ی « إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‏ أَهْلِها» طبرسی این احتمال را مطرح کرده است که شاید مخاطب آیه، حكمرانان‏ باشند یعنی خداوند با تعبير لزوم اداى امانت، حكمرانان را فرمان مى‏دهد كه به رعايت حال مردم قيام كنند. این تفسیر را برخی روایات و نیز سیاق آیه بعد، تأیید می‌کند (المیزان). 🔸خلاصه آن‌که حکمرانان برای این‌که بار امانت را ادا کنند، باید خلوتشان با جلوتشان یکی باشد. ┄┅═✧☫ با نهج البلاغه ☫✧═┅┄ البلاغه۳۱۶ https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله خطبه 216 مؤیِّدِ عصمت ائمه است یا معارض با آن؟ فَلَا تَكُفُّوا عَنْ مَقَالَةٍ بِحَقٍّ أَوْ مَشُورَةٍ بِعَدْلٍ فَإِنِّي لَسْتُ فِي نَفْسِي بِفَوْقِ‏ أَنْ‏ أُخْطِئَ‏ وَ لَا آمَنُ ذَلِكَ مِنْ فِعْلِي إِلَّا أَنْ يَكْفِيَ اللَّهُ مِنْ نَفْسِي مَا هُوَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي فَإِنَّمَا أَنَا وَ أَنْتُمْ عَبِيدٌ مَمْلُوكُونَ لِرَبٍّ لَا رَبَّ غَيْرُهُ يَمْلِكُ مِنَّا مَا لَا نَمْلِكُ مِنْ أَنْفُسِنا (خطبه 216) ✍طبق بسیاری از ترجمه‌ها، در جمله فوق آمده است که «من در نظر خود بزرگتر از آن نيستم كه مرتكب خطا نشوم و در اعمال خود از خطا ايمن باشم»! چنین ترجمه‌ای موجب بروز شبهه در عصمت امیرالمؤمنین علیه السلام شده است! واقعیت این است که این جمله‌‌ی امیرالمؤمنین علیه السلام، نه تنها با «باور شیعی عصمت» منافات ندارد بلکه دقیقا به «خوانش شیعی از عصمت امامان» اشاره می‌کند. توجه به کلمه‌ی «فی‌نفسی» نشان می‌دهد که حضرت می‌خواهند بفرمایند من خودم به‌تنهایی و بدون یاری خداوند، کسی نیستم که مرتکب خطا نشوم. حضرت با جمله‌ی «إلا أَنْ يَكْفِيَ اللَّهُ مِنْ نَفْسِي»، نیز به همین نکته اشاره می‌کنند که اگر خداوند مرا کفایت کند، مرا معصوم نگه‌می‌دارد. 🔗چنان‌که علامه مجلسی نیز می‌گوید، معنای عصمت در باور شیعه چیزی جز این نیست. بنابراین، این سخن امیرالمؤمنین علیه السلام اگر درست ترجمه شود، مؤیّد باور شیعی عصمت است نه مخالف با آن! 📚 بحار الأنوار ط - بيروت، ج‏34، ص: 198 |پ ن: علامه مجلسی میگوید: علی علیه السلام در این سخن، از شدت انقطاع إلی الله، میخواهد در برابر بندگان خداوند، فروتنی کند تا مردم با او راحت باشند و در محضر او سخن حق را بگویند( ). از سوی دیگردر مقام عبودیت حضرت حق، میخواهد خود را متهم به تقصیر کرده و با اقرار به فضل الاهی عصمت خودش را به خداوند منتسب کند. البلاغه ۳۱۷ https://eitaa.com/banahjolbalaghe این فرسته، در کنار ضریح مبارک امیرالمؤمنین علیه‌السلام از نجف اشرف بارگذاری شد. پنجه در پنجره ضریح، دعاگوی خوانندگان گرامی.
. ༻﷽༺ 🟣تواضع الاهی مسؤلان در برابر مطالبه‌گران مردمی «وَ اِجْعَلْ لِذَوِي اَلْحَاجَاتِ مِنْكَ قِسْماً تُفَرِّغُ لَهُمْ فِيهِ شَخْصَكَ وَ تَجْلِسُ لَهُمْ مَجْلِساً عَامّاً فَتَتَوَاضَعُ فِيهِ لِلَّهِ اَلَّذِي خَلَقكَ وَ تُقْعِدُ عَنْهُمْ جُنْدَكَ وَ أَعْوَانَكَ مِنْ أَحْرَاسِكَ وَ شُرَطِكَ حَتَّى يُكَلِّمَكَ مُتَكَلِّمُهُمْ غَيْرَ مُتَعْتَعٍ» برای آنان که با تو کاری دارند، زمان مشخصی را معین کن که فارغ از هرکاری به کارشان رسیدگی کنی و در مجلس همگانی با آنان حضور یابی. پس برای [تقرب] به خداوندی که تو را آفریده، [با مردم] فروتن باش و سربازان و اطرافیان خود را دور کن تا سخنگوی کسانی که با تو کار دارند بی‌هیچ لکنتی با تو سخن بگوید. ✍️برای این‌که رعیت بتوانند سخنشان را بی‌لکنت با حاکمان در میان نهند حاکمان باید با آنان متواضعانه نشست و برخاست کنند اما بایسته‌های این نشست و برخاست متواضعانه چیست؟ 1) تواضع باید با نیت الاهی باشد. الاهی بودن نیت مسؤولان متواضع، آثار اجتماعی و سیاسی خاصی دارد که از روی آن آثار، قابل تشخیص است. 2) حضور نگبهانان و خدم و حشم و محافظان، نباید به گونه‌ای باشد که مانع از صراحت و راحتی مطالبه‌گران شود. 3) اثربخشی تواضع باید در حدّی باشد که لکنت را از زبان رعیت بزداید. قطعا منظور از رعیت در این‌جا رعیت مطالبه‌گر و معترض است وگرنه رعیتی که مطالبه‌ و اعتراضی نداشته باشد، لکنت به زبانش نمی‌افتد. 4) تواضع، خودش هدف نیست بلکه وسیله‌‌ای است برای برطرف شدن موانع پیدا و پنهانِ گفتگوی مطالبه‌گران با مسؤلان. زیبایی سخن امیرالمؤمنین ع در این است که حد و مرز تواضع را با یک نشانه محسوس و قابل اندازه‌گیری مشخص کرده‌اند. این نشانه محسوس، همان "افتادن لکنت از زبان مطالبه‌گران" است. البلاغه 318 https://eitaa.com/banahjolbalaghe
. ༻﷽༺ 🟣دعوت مردم به مشورت‌دهی در حکمرانی علوی؛ در بالاترین سطح ممکن 1️⃣علی علیه السلام نه فقط در باور شیعه بلکه حتی در نزد برخی متکلّمان سنّی نیز حائز مقام عصمت بود اما نه به نحو استقلالی بلکه به اراده الاهی (عصمکم الله من الزلل). 2️⃣رعیت وقتی حاکم را دارای مقام عصمت بداند، خودبه‌خود ممکن است انگیزه‌ای برای نقد عملکرد او نداشته باشد. 3️⃣امیرالمؤمنین علیه السلام در ایام برای بازکردن زبان انتقاد مردم، کوشید که همه موانع برداشته شود؛ بیت القصص را تأسیس کرد. همواره بود و... اما افزون بر همه این اقدامات، مسأله غیراستقلالی بودن عصمت خود را نیز مطرح فرمود و با صراحت به آنان فرمود: 📢«سخن حق یا مشاوره عادلانه خود را قورت ندهید» (فَلاَ تَكُفُّوا عَنْ مَقَالَةٍ بِحَقٍّ أَوْ مَشُورَةٍ بِعَدْلٍ) سپس برای این‌که هیچ چیز حتی باور به عصمت علی ع، آنان را از گفتگوی انتقادی و مشورت دادن به علی (ع) بازندارد، درباره عصمت خویش نیز فرمود: 📢«من [شخصا به عنوان يك انسان عادی] خويشتن را مافوق آنكه اشتباه كنم، نمى‌دانم و در عملکرد خود ايمن از خطا نيستم، مگر اين كه خداوند مرا حفظ كند» (فَإِنِّي لَسْتُ فِي نَفْسِي بِفَوْقِ أَنْ أُخْطِئَ وَ لاَ آمَنُ ذَاكَ مِنْ فِعْلِي إِلاَّ أَنْ يَكْفِيَ اَللَّهُ مِنْ نَفْسِي مَا هُوَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي). 🔰علامه مجلسی نیز بر آن است که یکی از اهداف چنین تبیینی از عصمت، در آن زمانه، برای همین بود که زبان نقد و مشورت رعیت باز شود. (بحار 34/198) ✅آری، چنین بود که معاویه گفت: «جسارت در برابر سلطان را علی، اندک اندک، به شما نوشانده است: لقد لمظكم ابن أبي‌طالب الجرأةَ على السلطان) (بلاغات النساء: 59) 🔻با معارف نهج 317 را نیز بخوانید (اینجا) البلاغه ۳۱۸ https://eitaa.com/banahjolbalaghe