🔰۱۲۳-مراد از سُکر یا همان مستیِ نهی شده در آیۀ ۴۳ سورۀ نساء چیست؟ «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى‏ حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُون‏»؛ «ای کسانی که ایمان آورده‏اید، در حال مستی به نماز نزدیک نشوید تا زمانی که بدانید چه می‏گویید» 🔸با توجه به عبارت «حَتَّی تَعْلَمُوا ما تَقُولُون» که در آن خداوند تأکید می‌فرماید باید در هنگام برپایی نماز هشیار باشید و بدانید که چه می‌گویید و با که سخن می‌گویید، دو نوع سکر بیشتر به ذهن متبادر می‌شود؛ یکی سکرالنوم، یعنی گیجی پس از خواب و دیگری سکرالشراب، یعنی مستی حاصل از شراب نوشیدن. از آنجا که شراب‌خواری با شأن مؤمن نمی‌سازد و اهل ایمان با مِی‌گساری رابطۀ خوشی ندارند و آن را حرام می‌دانند، احتمال آنکه مقصود این آیۀ شریفه سُکرالنّوم باشد، بیشتر است. در روایات معصومان(ع) نیز بر دوری از برپایی نماز در حالت گیجیِ بعد از خواب بیشتر تأکید شده است. برای نمونه وجود مبارک امام باقر(ع) در زیباسخنی به زراره می‌فرماید: در حال سستی و چرت و سنگینی به نماز نایست؛ زیرا آن حالات از عوامل ایجاد نفاق هستند. همانا خداوند مؤمنان را از اینکه به نماز بایستند در حالی که مست باشند، یعنی مست از خواب، نهی فرموده است. ▫️کتاب مشکاة، تفسیر قرآن کریم، ج۱٠، صص ۱۲۴‌-‌۱۲۵. #کتاب_مشکاة_جلد۱٠ https://t.me/beitolhoffaz

🔰۱۳٠-چرا برخی آیات تکراری در قرآن وجود دارند؟ چه حکمتی در تکرار این آیات نهفته است؟ تکرار آیات قرآن کریم حکمت‌های متفاوتی دارد که یکی از آن‌ها توجه به میزان تأکید و تصریح خداوند بر مفاهیم و موضوع‌های تکرارشده است. تکرار برای یادگیری ما انسان‌ها ضرورت است؛ اصل روان‌شناختی مهمی است که موجب تثبیت و تقریرِ حقایق و واقعیت‌ها در ذهن انسان می‌شود. چه‌بسا اگر تکرار نباشد، بسیاری از مفاهیم و مطالب مهم جایگاه خود را در ذهن انسان نیابد و تثبیت نشود؛ یکی دیگر از حکمت‌های تکرار آیات در قرآن کریم این است که خداوند متعال از این رهگذر، مفاهیم متنوع و ابعاد مختلف حقیقتی را بیان می‌فرماید و پیام‌ها و حقایق ناگفته‌ای را بر گفته‌های قبلی می‌افزاید. برای نمونه حضرت باری‌تعالی ماجرای افکندن عصای موسی(ع) را در چندین آیه مطرح می‌فرماید؛ در آیه‌ای دربارۀ تبدیل شدن عصا به اژدها می‌فرماید: «فَإِذا هِیَ ثُعْبانٌ مُبین‏» (پس به ناگاه آن، اژدهایی نمایان شد). و در آیه‌ای دیگر می‌فرماید: «وَ أَلْقِ عَصَاکَ فَلَمَّا رَآهَا تَهْتَزُّ کَأَنَّهَا جَانٌّ وَلَّی مُدْبِراً» (و عصایت را بیفکن. پس چون آن را دید که (چنان) می‌جنبد که گویی ماری است، روی‌تافته، پشت گردانید). «ثُعْبان» مار بسیار بزرگ و سنگینی است که به‌کندی حرکت می‌کند. درمقابل «جَانّ» مار کوچکی است که به‌سرعت حرکت می‌کند. خداوند متعال با تکرار خصوصیات ماری که معجزۀ حضرت موسی(ع) بود به این حقیقت متذکر می‌شود که آن مار در عین حال که از نظر ظاهری بزرگ و سنگین بود، از جهت حرکت مانند مارهای کوچک، چالاک و سریع بود. ▫️کتاب مشکاة، تفسیر قرآن کریم، ج۱۱، صص ۱۴۷‌-‌۱۴۸. #کتاب_مشکاة_جلد۱۱ https://t.me/beitolhoffaz

🔰در بعضی آیات قرآن خداوند شاکر معرفی شده است. شاکر بودن خداوند به چه معناست؟ مفسران معتقدند شاکر بودن یا شکور بودن خداوند به معنای «یُجَازِی عَلَی الْشُّکْرِ» است. یعنی خداوند شکر بندگان را با شکر پاسخ می‌دهد؛ بدین گونه که بر نعمت‌های آنان می‌افزاید و این افزودن همان تشکر خداوند از بندگان شاکر است: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ‏» (اگر سپاس‌گزاری کنید، حتماً شما را (نعمت) می‌افزایم). اما گروهی از اهل دل بر این باورند که خداوند حقیقتاً از بندگان شاکر خویش تشکر می‌کند؛ صفات خداوند در جلوه به انسان‌ها، پیچیدگی‌هایی دارد که در گنجایش عقول آدمیان نیست. یکی از آن‌ها تشکر خداوند از انسان‌های شاکر است. گاهی برخی انسان‌ها از تشکر کردن از دیگران و ستودن نیکی‌های ایشان روی برمی‌تابند؛ اما خداوند با همۀ عظمت و بزرگی‌اش به انسان‌ها می‌آموزاند که شاکر عملکرد نیکو و پسندیدۀ یکدیگر باشند. و به‌راستی که این‌گونه آموزش دادن، انگیزه‌های فراوانی در جامعه برای کوشش بیشتر ایجاد می‌کند. اگر قوّۀ شوق در وجود انسان به حرکت درآید، پویایی و تکاپو در جامعه افزایش می‌یابد. اما هنگامی که در میان انسان‌ها زبان تشکر وجود نداشته باشد، میزان تلاش‌ها و خدمات اجتماعی فروکش می‌کند. ▫️کتاب مشکاة، تفسیر قرآن کریم، ج۱۱، صص ۳۸۴‌-‌۳۸۶. #پرسش‌ازمشکاة #کتاب_مشکاة_جلد۱۱ https://t.me/beitolhoffaz https://chat.whatsapp.com/I2QHqerBxKf3ky0fxL6qUY

آیا انجام اعمال خیر در برابر دیگران ریا محسوب نمی‌شود؟ نیکوتر آن است که انجام اعمال خیر آشکارا باشد یا پنهانی؟ اصل اول در انجام عمل خیر آشکارا بودن آن است؛ یعنی بهتر است اعمال نیکو و حتی عبادات شرعی، چه واجب باشند و ‌چه مستحب، آشکارا انجام شوند: «إِنْ تُبْدُوا خَیْراً». این کار موجب گسترش و تقویت عمل خیر می‌شود؛ از همین رو بهتر است آدمی آن‌قدر توانمندی در خود ایجاد کند که دیدن و ندیدن دیگران برایش موجب افزایش یا کاهش انگیزه در انجام عمل خیر نباشد. اما اگر انسان مسلمان دید که نمی‌تواند این توانمندی را به شکل کامل در خود ایجاد کند و در صورت انجام آشکارای اعمال خیر، در دام ریا می‌افتد، بهتر است اعمال نیکویش را در خفا انجام دهد. بنابراین، اصل اول آن است که اعمال پسندیده آشکارا انجام شود؛ در این صورت، جامعه از عمل خیر درس می‌آموزد، مردم به انجام آن تشویق می‌شوند و شخصیت آن‌که در وادی خیر گام زده، در جامعه تثبیت می‌‌گردد و اعتبار کسب می‌کند. شریعت اسلام از مسلمانان می‌خواهد به گونه‌ای رفتار کنند که اعتبار اجتماعی‌شان بالا رود. مکتب تربیتی اسلام از خوش‌نامی استقبال می‌کند؛ اما ریاکاری را نمی‌پسندد. ریا آن است که آدمی عمل خیری را به خاطر مدح و ثنا و تشویق مردم انجام دهد و تمام انگیزۀ او برای انجام عمل پسندیده، آفرینِ مردم باشد. اگر چنین حالتی به انسان دست داد، بهتر است اعمال نیکویش را در خفا انجام دهد. ▫️کتاب مشکاة، تفسیر قرآن کریم، ج۱۱، صص ۳۹۴-۳۹۵. #پرسش‌ازمشکاة #کتاب_مشکاة_جلد۱۱ https://t.me/beitolhoffaz https://chat.whatsapp.com/I2QHqerBxKf3ky0fxL6qUY

🔰در آیۀ دوم از سوره انعام آمده است: «هُوَ الَّذِی خَلَقَكُمْ مِنْ طِینٍ» (او كسى است كه شما را از گل آفرید). چرا در برخی آیات قرآن نظیر این آیه، به این موضوع اشاره شده که انسان از خاک و گل آفریده شده است؟ دانستن این مطلب چه نفعی برای ما دارد؟ خاك از آنجا كه زیر قدم‌های ماست، نماد تواضع و فروتنی است. حال اگر آدمی بداند و به آن توجه كند كه از خاك آفریده شده است، متواضع می‌شود و از این تصور كه تافته‌ای جدا بافته است دست می‌شوید. تصریح و تأكید قرآن كریم به خاك و گِل بودن ریشۀ آدمیان، درس تواضع به انسان‌ها می‌دهد و به ایشان گوشزد می‌كند كه ارزش انسان به جسم و تنِ برازنده نیست، بلكه به روح والا و اندیشۀ بلند و همت عالی است: اَقْبِلْ عَلَی النَّفْسِ وَ اسْتَكْمِلْ فَضَائِلَهَا فَـأَنْتَ بِـالنَّفْسِ لَا بِـالْجِسْـمِ اِنْسانٌ «به نفس و جان روی آور و فضایلش را كامل كن؛ زیرا تو به سبب نفس، انسان هستی نه به سبب جسم». با این بشارت، انسان‌ها ترغیب می‌شوند به دنبال عامل شرافت و حقیقت وجودی‌شان بروند و روح الهی خود را بكاوند و سعادت خویش را بجویند. آن‌ها باید آن نفخۀ ربانی را كه در نی وجودشان دمیده شده دریابند و جام وجود خویش را از آن لبریز كنند. ▫️کتاب مشکاة، تفسیر قرآن کریم، ج۱۳، ص ۳٠۱. #پرسش‌ازمشکاة #کتاب_مشکاة_جلد۱۳ https://chat.whatsapp.com/I2QHqerBxKf3ky0fxL6qUY @beitolhoffaz