#آشنایی_با_مقامات #صوت_و_لحن #آموزشی مقام #حجاز : ‌معنای لغوی : نام منطقه‌ای در شبه جزیره عربستان و همچنین نام پرده‌ای از پرده‌های موسیقی است و گفته‌اند صدایی که از زنگوله خیزد. گستردگی و پیشینه : حجاز از جمله مقام‌های اصیل و قدیمی عرب است. بعضی آن را از الحان اهل مدینه و مکه و حجاز می‌دانند و برخی معتقدند صحرانشینان منطقه حجاز در طی مسیرهای طولانی سوار بر شتر شده و تحت تأثیر راه رفتن این حیوان نغمات خاصی را زمزمه می‌کردند... که با گذشت زمان بر وسعت آن‌ها افزوده شد و به مرور به دلیل منحصر به فرد بودن اعراب، نام «حجاز» را بر آن نهاده‌اند. این مقام را در مغرب «الحجازالکبیر» و در عراق به عنوان «مثنوی» می‌شناسند. کیفیت آهنگ : این مقام تا حدودی با حجاز پارسی اختلاف دارد و عرب‌ها حق مطلب را اداء نموده‌اند و با فاصله یک پنجم ، گوشه را شروع می‌کنند که خود یک جهش معنوی به سوی دنیای بالا است ، از این رو مناجات به درگاه الهی با این مقام خوانده می‌شود. به روایتی صوت قرآن نیز در آهنگ حجاز بسیار مؤثر می‌افتد و در قلوب اهل ایمان جای می‌گیرد. حجاز حالتی جهشی دارد و گویی انسان می‌خواهد با خدای خود راز و نیاز کند مانند مناجات بالای گلدسته‌های مساجد. اساتید لحن در توصیف این مقام آن را ناله‌ برخواسته از غم هجران حوادث گذشته می‌دانند و اجرای آن را با جریانی بسیار ملایم و روان همراه دانسته و هر نوع تکلّف در آن را باعث کاهش میزان اثرگذاری قلمداد نموده‌اند. تطبیق این مقام با مضامین آیات : از مقام حجاز در آیات بشارت، انذار، خوف، القاء مطلب، عظمت، جاودانگی، هشدار، عقاب و عتاب، اوامر، صفات الهی، تحکم، تأکید، خطاب و بلندنظری و قصص قرآنی بهره می‌جویند. همچنین گوشه‌های حجاز در آیات توحید، اسماء و صفات الهی، نشانه‌های الهی به کار می‌رود. تأثیرات : حجاز، مقامی بسیار جذاب و گسترده است. برخی گوشه‌های آن سرور معنوی به ارمغان می‌آورد. و برخی دیگر حالت بشارت‌دهنده دارد و عشق و محبت الهی را در انسان زنده می‌سازد و حالتی که این مقام در ذهن متصوّر می‌سازد حالت ذهنی و ضمیری آن است و غالباً تلاوت با این مقام در ذهن شنونده فاصله دور و بعد مسافت را ایجاد می‌نماید و شنونده احساس می‌کند که از مکانی بالا و دور سخن می‌گویند. جایگاه اجراء : این مقام غالباً با مقام #سگاه و #صبا تجانس داشته و پس از مقام #بیات، #صبا و #سگاه اجرا می‌شود. گوشه‌ها و نغمه‌های فرعی : مهمترین نغمه های فرعی مقام حجاز، نغمات «حجازکار و حجاز نوا» هستند و برخی دیگر به نغمات فرعی «زنگران، اصفهان، غطا، نسوی، رمل، منصوری و دوکا» اشاره نموده‌اند. قاریان برتر : برخی از اساتیدی که در اجرای این مقام تبحّر داشته اند عبارتند از : اساتید #محمد_رفعت، عبدالفتاح #شعشعاعی، #مصطفی_اسماعیل، #کامل_یوسف، #حصان، #شحات_محمد_انور و ... مصداق سازی ذهنی برای مقام #حجاز : از آنجا که یکی از بهترین روش ها برای در ذهن ماندن مقامات و الحان موسیقایی، مصداق سازی ذهنی می باشد ، برای مصداق سازی مقام حجاز می توان به موسیقی فیلم فاخر و مشهور «محمّد رسول اللّه (ص)» ساخته مرحوم مصطفی عقّاد اشاره نمود . #دُرَرُالتِّلاوات https://eitaa.com/qoran114_telavat