📙روایت «روحانی و شاه» از آخرین روزهای حکومت پهلوی ▪️مهمترین تغییر در مبارزات سیاسی مردم در سال ۵۷ که قطعیت وقوع انقلاب را آشکار می‌کرد، موضوع عدم وجود راه‌حل‌های سیاسی بود که هر گونه سازش میان مخالفان و موافقان را منتفی می‌کرد. نتیجه این وضعیت، تشدید حملات پی در پی مردم به مراکز و نهادهای حاکمیت همچون ساواک بود. ▪️«دزموند هارنی» تاریخ‌نگار در کتاب «روحانی و شاه» آورده است: این فرضیه که وفاداری خود ارتش به شاه سست شده و نظامیان اکنون بدون توجه به شاه تصمیم گیری می‌کنند، هوادارانی برای خود یافته است. ظاهراً راه‌حل‌های سیاسی در این لحظه راه به جایی نخواهند برد: رویارویی نیروها زیادی جدی است. ▪️به نوشته هارنی، در استان‌ها به دفترهای ساواک، که هنوز مقاومت می‌کنند، باز هم حمله می‌شود. بعد نبرد واقعی سر می‌گیرد. امشب گزارش وحشت آوری رسید که سه سرباز مسلح به مسلسل به یک تالار پر از افسران در پادگان گارد شاهنشاهی در لویزان حمله کرده‌اند، هشت نفر را کشته و بیست و سه نفر را زخمی کرده‌اند؛ دو نفر از سه سرباز مهاجم در درگیری کشته شده‌اند. شرح و منبع در: http://www.cafetarikh.com/s/46051 🆔 @cafetarikh

📙آخرین روزهای شاه از نگاه هارنی ▪️«دزموند هارنی» در «روحانی و شاه» آخرین روزهای پادشاهی محمدرضا پهلوی را اینگونه توصیف می‌کند: کاملاً به نقطه اوج نزدیک شده‌ایم. یک چیز قطعی به نظر می‌رسد: ارتش دارد نرم می‌شود. از همه نقاط شهر آوای برادری واحدهای نظامی و تظاهرکنندگان به گوش می‌رسد؛ میخک‌هایی که مردم بر سر سربازان می‌ریزند یا در لوله تفنگشان فرو می‌کنند. تانک‌هایی که پوستر آیت‌الله خمینی روی بدنه آنها چسبیده و حتی سربازانی که عکس آیت‌الله خمینی را نشان می‌دهند و می‌گویند او رهبر آنهاست. برای آنکه این وضع را با یک سیاست تندروانه به جای اول برگرداند، خیلی دیر است. 🆔 @cafetarikh

📙شیطنت های تاج الملوک برای جلب رضایت رضا شاه ▪️تاج الملوک همسر دوم رضا شاه، زنی حسود و بد اخلاق بود. همیشه به دنبال این بود که زنان رضا شاه را از چشم او بیاندازد و جایگاه خود را نزد شاه حفظ کند. وی در خاطرات خود به کارهایی که انجام می داد اشاره کرده است: ▪️«من به جادو عقیده دارم؛ سر خودم آمده، خوب میدانم...من برای شکستن طلسم عصمت الملوک خیلی کارها کردم. رفته بودم پیش جنگیری در سر قبر آقا، اصلا نگفتم که کی هستم و چه کار دارم، فقط از پیرمرد پرسیدم آیا شاهان هم مثل مردم عادی جادو می شوند؟ جادوگر خندید و در جوابم گفت: همشیره همه بشر جادو می شوند. جادو شاهان با جادوی مردمان عادی فرق دارد...» ▪️در بخشی دیگر از خاطرات خود می گوید: «گاهی اوقات ندیمه های خودم را مامور می کردم که به عصمت و یا توران حمله کرده و آنها را کتک بزند! رضا از این عمل من لذت می برد و می فهمید که من خیلی او را دوست دارم که به زنهای دیگرش حسادت می کنم.» 🆔 @cafetarikh

📙گوبینو و میهن‌دوستی ایرانی‌ها ▪️به اعتقاد اکثر جهانگردانان خارجی یکی از صـفات تـحسین‌ برانگیز‌ ایرانیان اصیل علاقه صمیمانه‌ای است که نسبت به وطن خود دارند. ▪️ژوزف آرتور‌ گوبینو جهانگرد فرانسوی می نویسد: ایرانیان از نوعی‌ میهن‌پرستی برخوردارند که جاودانی است. یکدیگر را در داخل کشورشان دوست دارند و کشورشان را در‌ وجود‌ خودشان مـجسم مـی‌‌بینند اما با بی‌تفاوتی‌ شاهد‌ گذار‌ حکومت‌های‌ گوناگون‌ از فراز سرشان‌ می‌باشند‌ بی‌آنکه فریفته هیچکدام از آنان بشوند و از این نظر می‌توان گفت به کلی عاری از میهن‌پرستی‌ سیاسی‌ هستند‌. سلطنت‌ها، فتوحات، تسخیر سـرزمین‌ها بـه تدریج قدرتشان‌ را‌ از‌ دست‌ می‌دهند‌ و از‌ بین می‌روند بی‌آنکه به شخصیت فردی ایرانی لطمه زده باشد. ▪️گوبینو می‌گوید: ایرانیان کشورشان را به شدت دوست دارند و آن را دلپذیرترین، حاصلخیزترین‌ و سالم‌ترین کشور روی زمین مـی‌دانند. «ایـران خـوب مملکتی است» این شعاری اسـت کـه هـر روز بر زبانشان جاری می‌ شود و بی‌اختیار شنونده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. 🆔 @cafetarikh

📙بی‌کفایتی جانشینان امیرکبیر ▪️«جان فوران» در کتاب مقاومت شکننده مـی‌نویسد: در دو دهـه پس از امیر کبیر تقریبا همه طرح‌های امیر کبیر بر هم‌ زده‌ شد. ارتش‌ از هم گیسخت؛کارخانه‌ها تعطیل شدند و کسری بودجه‌ مجددا‌ پدیدار گردید. قحطی سال ۷۰-۱۸۶۹ م/۴۹-۱۲۴۸ ش بر بی‌لیاقتی شاه و سرکوب محافظه کارانه دولت سرپوش نـهاد. حتی در هـمین‌ قحطی‌ و کمبود کالاها در دوره بعد نیز تبدیل زمین‌ها از تولید‌ مواد غذایی به خشخاش، که معمولا کار سود آوری بود، نقش مهمی داشت. ▪️ ایران‌ در این مقطع هر چه بـیشر بـه واردات کالاهای غـربی وابسته‌ شده‌ بود و صادرات کشاورزی آن نیز تابع نوسانات بازار جهانی شد که غیر قابل اعتماد بود‌ و جـامعه‌ هر‌ چه بیشتر به سمت طبقاتی شدن(که معمولا به طبقات فـقیرتر لطـمه مـی‌زند)پیش‌ می‌رفت‌ و فواصل درآمدهای طبقاتی رو به افزایش بود. به چند کشور معدود غربی وابستگی خطرناکی وجود‌ داشت‌ و دولت نیز قـدم‌های ‌ ‌مـؤثری در جهت تقویت اقتصاد ایران در مقابل اقتصاد غرب برنمی‌داشت. 🆔 @cafetarikh

📙مخالفت احمدشاه با راه آهن انگلیسی ▪️«حسین مکی» در کتاب مختصری از زندگی احمد شاه با اشاره به راه آهن ایران می نویسد: پس از جنگ بین المللی اول و تصرف بین النهرین به دست دولت انگلیس آن دولت در نظر گرفت راه آهن بغداد-بصره را به پایان رسانده و آن را تا نقطه مرزی ایران و عراق امتداد دهد و میل داشت که دولت ایران را وادار سازد که این رشته راه آهن را تا تهران و از آنجا تا دریای خزر ادامه دهد. ▪️این پیشنهاد انگلیسی ها به احمد شاه گفته شد و وی گفت: راه آهنی که به صلاح و صرفه ایران است راه آهنی است که از دزداب (زاهدان فعلی) شروع بشود و مسیر آن به اصفهان و تهران باشد و از آنجا به اراک و کرمانشاهان متصل بشود، یعنی از شرق به غرب ایران، چنان که از زمان داریوش کبیر هم راه تجارت هندوستان به آسیا و سواحل مدیترانه همین راه بوده است و این راه برای ملت ایران نهایت صرفه را از لحاظ تجارت خواهد داشت . . . ولی راه آهن عراق به سمت بحر خزر فقط جنبه نظامی و سوق الجیشی دارد و من نمی توانم پول ملت را گرفته یا از کشورهای خارج وام گرفته صرف راه آهنی که فقط جنبه نظامی دارد بنمایم. 🆔 @cafetarikh

📙 زنان سیاست‌باز دوران قاجاریه ▪️آنچه که از مطالعه تاریخ معاصر ایران به دست می آید این است که زنان در عزل و نصب حکّام و اعـطای لقـب و مـقام بی تأثیر نبودند. نقش امین اقدس در عزل میرزا حسین خـان مـشیر الدوله را باید نمونه‌ای از این‌ تأثیر‌ دانست‌. رجال نیز که در تکاپوی پست و مقام بودند و یا با مشکلاتی رو بـرو مـی‌شدند، بوسیله انواع واسطه‌ها با زنان پر نفوذ درباری تماس می‌گرفتند و احتمالا هدایایی نـیز در ایـن‌ بین‌ رد و بدل می‌شد. ▪️به نظر می رسد در‌ جامعه‌ای که برای زنان ارزش چندانی قائل نمی‌شدند یکی از علل‌‌ دخـالت‌ زنـان‌ در امور دستیابی به قدرت، نفوذ، امنیت و ثروت بود و به همین‌ جهت نیز آنـان نـیز چـون مردان ‌‌به‌ زد و بند و توطئه و اعمال نفوذ در امور سیاسی می‌پرداختند. 🆔 @cafetarikh

📙روایت نایب کنسول آمریکا از بیگاری ارتش رضاشاه از مردم بوشهر ▪️جرج فولر نایب کنسول آمریکا در گزارشی به وزارت امور خارجه دولت آمریکا درباره چگونگی بیگاری کشیدن نظامیان از مردم بوشهر می گوید: "ارتشیها قدم به قدم در شهر می گشتند و هر کسی را که می دیدند با عدالت دموکراتیک! می گرفتند و با وعده لقمه‌ای نان و آب روزانه وادار به کار در زیر آفتاب سوزان می کردند. این افراد سعی می‌کردند از شهر بگریزند و یا در حرم‌ها پنهان می شدند. خیلی از چادرنشینانی که در خارج از شهر چادر زده بودند، به این کنسولگری پناهنده می شدند." منبع: استفانی کرونین، ارتش و حکومت پهلوی، ترجمه علی بابایی، ص ۳۷۷ 🆔 @cafetarikh

📙عروسی در دوره‌ای که مرد حق نداشت سراغ همسرش برود ▪️اکثر ازدواج‌ها در دوران قاجاریه به خصوص در خاندان‌های اشرافی به دلیل قابل اعتماد بودن اشخاص و به منظور استحکام بخشیدن به علایق فامیلی و حفظ اصالت خانوادگی در محدوده‌ی خویشاوندان صورت می گرفت. ▪️نقل است: دختران و پسران تقریبا هیچ‌گونه اختیاری در برگزیدن همسر آینده‌ی خود نداشتند. در خانواده‌های ثروتمند عروسی با جلال و شکوه بسیار برگزار می‌شد و اغلب هفت تا هشت روز طول می‌کشید. در تمام این مدت، هم در خانه داماد و هم در منزل پدر و مادر عروس میهمانی‌ها و سور و سرورها برپا می‌شد. در خانه‌های ثروتمندان و اعیان معمولاً عروس را با داماد شب هفتم یا هشتم بعد از عقد دست به دست می‌دادند. تا مدتی که این جشن و سرور برپا بود، مرد حق نداشت به سراغ زن خود برود و حتی نمی‌توانست او را ببیند. 🆔 @cafetarikh

📙هدیه خونین فرمانده رضاخان به خواننده زن ▪️«قمرالملوک وزیری» آوازه‌خوان مشهور دوره رضاشاه نقل کرده است: امیراحمدی آقاخان امیرلشگر غرب که از افسران رضاخان بود موقعی که لرستان را فتح کرد، من و مرتضی خان و تمام درباریان و بزرگان وقت را به خانه‌اش دعوت کرد. پس از آن که خواندم و گل به سرم ریختند امیرلشگر مرا خواند، دستم را بوسید و پیش خود نشاند و روکرد به پیشخدمت‌ها و گفت بروید خورجینی را که از لرستان آورده ام بیاورید. ▪️خورجین را که آوردند دست کرد و یک جفت گوشواره از آن در آورد و اولی را گوش من کرد و دومی را نتوانست و آن را در دست من گذاشت. موقعی که آمدم نشستم دیدم تکه‌ای سیاه و نرم به انتهای گوشواره آویزان است و فهمیدم آن را از غارت آورده‌اند و قسمتی از نرمه گوش به آن آویزان است. منبع: اطلاعات، سه شنبه دهم تیرماه۱۳۵۴، ص۲۰ به نقل از کتاب آوای مهر، یادواره قمرالملوک وزیری۱۳۷۳ 🆔 @cafetarikh

📙نفرت شاه از کندی ▪️محمدرضا پهلوی در طول سلطنت ۳۷ساله خود، هشت‌ رئیس‌ جمهور آمریکا را درک کرد؛ روزولت، ترومن، آیزنهاور، کندی، جانسون، نیکسون، جرالد فـورد و کـارتر. پنـج رئیس جمهور دمکرات و سه جمهوریخواه (حدود‌ ۲۵ سال دمکرات و ۱۲ سال جمهوریخواه). ▪️شاه از دو تن از‌ رؤسای جمهوری آمـریکا دل‌ خوشی‌ نداشت (کندی و کارتر). هر دو اینها دمکرات و موجب تضعیف سلطنت شاه شدند و آخرین آن هرچند سـعی در حفظ نظام سلطنتی ایـران داشـت ولی در نهایت با اشتباهات سیاسی خود، سقوط شاه‌ را به تسریع کرد. ▪️هنگامی که یک‌ خبرنگار‌ آمریکایی‌ در مورد محبوب ترین رؤسای‌ جمهور‌ آمریکا‌ نظرش را می‌پرسد، شاه جوابی می‌دهد که نشان از نارضایتی وی از برخی سیاستهای آمریکا در گذشته دارد. او مـی‌گوید «وقتی دربـارهء آمریکای‌ نجیب‌ و نیرومند فکر می‌کنم نام آیزنهاور، اورل هریمن، ریچارد نیکسون، ترومن و لیندون‌ جانسون به ذهنم خطور می‌کنند.» چنین به نظر می‌رسد نام نبردن شاه از کندی در بین سایر رؤسای جمهوری آمریکا‌ ناشی‌ از‌ نـاراحتی وی از کـندی اسـت. 🆔 @cafetarikh

📙سفیر اشغالگران در حال تماشای رژه ▪️سر ریدر بولارد به اتفاق اعضای خانواده خود در جایگاه ویژه میدان جلالیه به هنگام تماشای رژه نیروهای متفقین بعد از شهریور – ۱۳۲۰. ▪️ریدر ویلیام بولارد (زاده ۵ دسامبر ۱۸۸۵ م. درگذشته ۲۴ مه ۱۹۷۶)، از ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۶ سفیر انگلیس در ایران بود. بولارد در کشورهای دیگری مثل عراق، شوروی، یونان و عربستان هم سمت‌های دیپلماتیک داشت و نویسنده چندین کتاب می‌باشد. 🆔 @cafetarikh