📜 امام علی به كمك مصيبت پیامبر، فقدان حضرت زهرا را تاب آورد
🔹️بنابر گزارش مرحوم کلینی و به تبع وی، سید رضی، امام علی هنگام دفن حضرت زهرا با پیامبر مناجات گونه سخن می گوید و پس از اینکه به ایشان از جانب خود و حضرت زهرا سلام می دهد، از بی طاقتیش نسبت به فقدان حضرت زهرا می گوید ولی در ادامه ابراز می کند، پس ازاینکه سختی جدایی از پیامبر را احساس کرده و سنگینی مصیبت ایشان را تاب آورده، می تواند مصیبت حضرت زهرا را (که کوچکتر از مصیبت پیامبر است) تحمل کند.
🏷السلام عليك يا رسول الله عني و السلام عليك عن ابنتك و زائرتك و البائتة في الثرى ببقعتك و المختار الله لها سرعة اللحاق بك قل يا رسول الله عن صفيتك صبري و عفا عن سيدة نساء العالمين تجلدي إلا أنّ لي في التأسي بسنتك في فرقتك و فادح مصیبتک موضع تعز...
📚الکافی: 1، 459، نهج البلاغة: 320.
🏠 @chsiqs
📜شهیدِ مخالفت با امام
🔹️بنابر گزارش نجاشی، فردی با نام علی بن محمد کلینی که مشهور به علّان بوده و دایی مرحوم کلینی می شود و از افراد راستگو بوده و در عصر غیبت صغری می زیسته، از امام عصر اجازه حج رفتن می گیرد ولی امام به او اجازه رفتن به حج نمی دهد. با این حال، وی با دیدگاه امام مخالفت می کند و به حج می رود و پیش از رسیدن به مکه، کشته می شود. (شایسته توجه است، در این گزارش نیامده دلیل کشته شدن وی چه بوده است)
🏷علي بن محمد بن إبراهيم بن أبان الرازي الكليني المعروف بعلان يكنى أبا الحسن. ثقة، عين. لهكتاب أخبار القائم [عليه السلام]، أخبرنا محمد قال: حدثنا جعفر بن محمد قال: حدثنا علي بن محمد. و قتل علان بطريق مكة و كان استأذن الصاحب عليه السلام في الحج فخرج: توقف عنه في هذه السنة فخالف.
📚رجال النجاشی: 260-261.
🔸️در این میان، علامه امینی، از فرد یادشده، در کتابی که قرار بوده در آن سرگذشت شهیدان فضیلت خواهی بیان شود، به عنوان دومین فرد از این افراد نام می برد و او را جزو شهیدانی می داند که در راه فضیلت و درستکاری جان خود را از دست داده اند. مرحوم امینی نسبت به مخالفت وی با دستور امام، این مخالفت را مخالفتِ غیر عمدی می داند.
🏷وثاقته کشهادته من المتسالم علیها بین علماء الرجال وأمّا حجّه فلم يكن عن مخالفة عمدية لأمر الامام عليه السلام.
📚شهداء الفضیلة: 9.
🔺️به نظر می رسد، اینکه مخالفت علّان کلینی با امام را غیر عمدی بدانیم، درست نمی نماید زیرا وقتی امام معصوم به او امری کرده و آن امر به او رسیده و وی مخالفت کرده، دیگر مخالفت غیر عمدی معنایی نخواهد داشت و از طرف دیگر، شاید نتوان چنین فردی راکه با امر صریح امام مخالفت کرده، از شهیدانی دانست که در مسیر فضیلت خواهی از دنیا رفته اند.
🔺️گفتنی است، راستگویی یک فرد لزوما به معنای اینکه از آن فرد هیچ معصیتی صادر نمی شود، نیست. از این رو اینکه علّان کلینی از افراد ثقه شمرده شده، منافاتی با اینکه او با امر امام مخالفت کرده ندارد. علاوه بر این، مخالفت کردن فرد مذکور با امام معصوم در آخر عمر وی بوده و نه پیش از آن، از این رو ممکن است؛ او تا پیش از مخالفت با امام، دارای وثاقت بوده ولی پس از مخالفت کردن با امام در آخر عمر و پیش از کشته شدن، از مرتبه وثاقت دور شده باشد.
🔸️آیت الله خوئی، در این زمینه، بر این باور است که مخالفت علّان کلینی با امام معصوم منافاتی با وثاقت او ندارد و از طرف دیگر، ممکن است، علّان امر امام را امری مولوی نپنداشته و آن را ارشادی دانسته و از این رو با امام مخالفت کرده است. جالب اینکه آیت الله خوئی، احتمال می دهد اغلب اوامر شخصیه امامان به اصحابشان ارشادی بوده و نه مولوی.
🏷إنّ مخالفة علي بن محمد علان لأمر الحجة بتوقفه عن الخروج لا ينافي وثاقته مع أنه يمكن أن علي بن محمد لم يفهم من أمره ع أنه أمر مولوي، فلعله حمله على الإرشاد كما لعله الغالب في أوامرهم الشخصية إلى أصحابهم.
📚معجم رجال الحديث: 13، 138.
🔺️ظاهراً اینکه علّان از امام، اجازه حج رفتن می خواهد، اجازه خواستن وی از امام، به خودی خود، احتمال اینکه او امر امام را ارشادی پنداشته، تضعیف می کند و به وی این اشکال را متوجه می کند که چرا از امام اجازه سفر به حج خواسته در حالیکه تصمیم گرفته، در هرصورت، به حج برود؟
🏠 @chsiqs
📜 یا در سنایی رو کند یا بو دهد عطار را
🔹️بنابر باور علامه محمدتقی مجلسی، موعظه گران و سخنوران بایستی از گفتارهای حکمت آمیز ابتکاری و بدیع استفاده کنند تا تأثیر بهتری بر مخاطبان بگذراند. وی برای نشان دادن نمونه هایی از گفتار خردمندانه و نغز، از اشعار حکیم سنائی، عطار نیشابوری و جلال الدین محمد بلخی معروف به مولوی نام برده است.
🏷و اگر مناسب داند سخنان حكيمانه تازه كه تأثيرش بيشتر باشد، ذكر كند چنانكه در حسن كالصحيح از حضرت امير المؤمنين صلوات اللّٰه عليه منقول است كه فرمودند كه ترويح كنيد نفوس خود را به حكمت هاى تازه؛ به درستى كه نفوس را كلال و ماندگى دست مىدهد چنانكه بدن را دست مىدهد و از اين جمله است اشعار محققان مثل حكيم غزنوى و حكيم رومى و عطار.
📚لوامع صاحبقرانی: 4، 566.
🏷و روي أن من الشعر لحكما و هو ما يكون في التوحيد و المدح و المنقبة و الزهد و المواعظ كأشعار الحكيم الغزنوي و الحكيم الرومي و الحكيم العطار.
📚 روضة المتقین: 13، 4.
🏠 @chsiqs
📜 یزدی: حفظ تمامیت ارضی امپراتوری عثمانی و ایران واجب است
🔹️بنابر گزارش مجله "نجف" که در سال 1329قمری منتشر شده، آیت الله سید محمد کاظم یزدی، مؤلف کتاب فقهی العروة الوثقی، همزمان با اشغال ایران توسط روس ها و انگلیسی ها و همچنین با حمله ایتالیایی ها و غربیان به دولت پهناور عثمانی که نتیجه این لشکرکشی ها توافق نامه استعماری سایکس- پیکو بود، در پی پیامی، دفاع از کشورهای اسلامی را واجب شمرده و اخراج غاصبان را از مهم ترین تکالیف مسلمانان دانسته است.
🏷امروز که دول اروپا از هرطرف حمله به ممالک اسلامی آورده؛ از یک طرف ایتالیا به طرابلس هجوم کرده و از طرف دیگر، روس به شمال ایران را اشغال کرده و انگلیس به جنوب ایران قشون وارد کرده... فلهذا بر عموم مسلمین عرب و عجم واجب است که خود را مهیای دفاع کفر از ممالک اسلام نموده و از بذل مال و جان در فراهم آوردن اسباب اخراج قشون ایتالیا از طرابلس غرب و اخراج قشون روس و انگلیس از شمال و جنوب ایران که از اهم فرایض اسلامیه است، به هیچ نحو دریغ و مضایقه ننمایند تا بعون الله مملکتین اسلامیتین، عثمانی و ایران از تهاجم صلیبیان مصون و محفوظ بماند.
📚 مجله نجف، شماره 29، سال دوم، 15ذی الحجة.
🔺️نویسنده تاریخ جراید و مجلات ایران، درباره مجله جریده نجف چنین گزارش می کند: روزنامه نجف در شهر نجف، به مدیری سید مسلم راون زاده و حاجی محمد بن حاجی حسینی و شیخ حسین طهرانی تأسیس و در سال 1328ق به طور هفتگی منتشر شده است. وجه اشتراک آن در نجف 25 روپیه، در ترکستان 30 روپیه، در ایران 15 قران و در سایر ممالک 8 فرانک.
📚تاریخ جراید ومجلات ایران: 4، 280.
🏠 @chsiqs
📜 تاریخ سازی برای فرار از مشکل
🔹️در روایتی از شیخ طوسی، با اسناد معتبر، درباره اختلاف دیدگاه میان امام باقر و امام صادق، مطلبی در ارتباط با یکی از احکام زکات گزارش شده است.
🏷كنت قاعدا عند أبي جعفر و ليس عنده غير ابنه جعفر فقال: يا زرارة، إنّ أبا ذرّ و عثمان تنازعا على عهد رسول اللّه فقال عثمان: كلّ مال من ذهب أو فضّة يدار و يعمل به و يتّجر به ففيه زكاة إذا حال عليه الحول، فقال أبو ذرّ: أمّا ما اتّجر به أو دير أو عمل به فليس فيه زكاة، إنّما الزكاة فيها إذا كان ركازا أو كنزا موضوعا، فإذا حال عليه الحول ففيه الزكاة، فاختصما في ذلك إلى رسول اللّه فقال القول ما قال أبو ذرّ فقال أبو عبد اللّه لأبيه: ما تريد إلّا أن يخرج مثل هذا فيكفّ الناس أن يعطوا فقراءهم و مساكينهم فقال أبوه: إليك عنّي لا أجد منها بدّا.
📚تهذیب الأحکام: 4، 70-71.
🔺️برخی بر این باورند که اختلاف میان دو امام به هیچ وجه قابل پذیرش نیست. براساس این دیدگاه، می توانیم این روایت را از اساس باطل اعلام کنیم؛ هرچند روایت یادشده، از سند معتبری برخوردار است. در طرف مقابل، گاهی پاره دیگری از عالمان اختلاف میان دو امام را در احکام ثانویه یا شبیه به آن معقول می دانند و از این رو صدور این روایت را تکذیب نمی کنند. (ر.ک: معجم الأحادیث المعتبرة: 5، 318). برای توضیح بیشتر در این زمینه، مناسب است به کتاب «تاریخ یار» بخش ارزش گذاری گزارش ها، قسمت سنجش با باورهای ایمانی مراجعه شود.
🔸️در این میان، میرزا محمد حسن آشتیانی، شاگرد مشهور شیخ انصاری، نه راه اول را انتخاب کرده و نه راه دوم را. ایشان چون معتقد است، میان دو امام هیچ اختلافی پدید نمی آید، اختلاف موجود در روایت را پذیرا نیست و از طرف دیگر چون نمی خواهد این روایت را تکذیب کند، تاریخ سازی کرده و این احتمال را داده که امام باقر دو فرزند به نام جعفر داشته که آن جعفری که امام نیست، با امام باقر اختلاف دیدگاه پیدا کرده است.
🔺️وهذا السؤال والجواب ربما يشعر بأنّ له عليه السّلام ابنا غير أبي عبد اللّه عليه السّلام و أنّه المراد بجعفر فتأمّل.
📚الزکاة: 1، 176.
🏠 @chsiqs
📜چرا در رثای مشرکی شعر گفته ای؟
🔹️سید رضی، به مناسبت در گذشت ابراهیم بن هلال، یکی از شاعران و ادیبان هم عصر خود که نه شیعه بوده و نه مسلمان بلکه مشرک بوده و از صابئیان به حساب می آمده، قصیده ای با بیش ازهشتاد بیت در بزرگداشت او سروده است. در فهرستِ ابن ندیم آمده، سید رضی با او مراسلاتی داشته است.
📚دیوان الشریف الرضي: 1، 355-359، الفهرست: 194.
🔺️بنابر گزارش ابن خلّكان، برخی بر سید رضی اعتراض کرده و این مطلب را مطرح کردند که چه لزومی دارد سید و فرزند پیامبر، فردی که مشرک بوده را تجلیل کند. سید رضی، در جواب این اعتراض گفته بود: من فضیلت او را ستوده ام و نه دینش را. در حالیکه بنابر گزارش صفدی، مورخ قرن هفتمی، برخی از حاضران در مجلسی که سید رضی قصیده خود را برای آنان خوانده، نسبت به آن شاعر بددهنی کرده و او را سگ پسر سگ خوانده اند.
🏷و عاتبه الناس في ذلك لكونه شريفا يرثي صابئا فقال: إنما رثيت فضله.
📚وفیات الأعیان: 1، 54.
🏷 وقد عتب على الشريف الرضي كونه رثاه بمثل ذلك فقال: إنّما رثيت فضله لا دينه ويقال إنّه أنشدها يوما فقال أولها «أ رأيت من حملوا على الأعواد» فقال بعض الحاضرين: كلب بن كلب ويقال إنّه لمّا زار قبره نزل عن مركوبه أول ما وقع عليه.
📚الوافي بالوفيات: 6، 161.
🏠 @chsiqs
📜 یک دهم زمین های مسکونی ایران وقفی است
🔹️مولی نظرعلی طالقانی، یکی از شاگردان صاحب جواهر و شیخ انصاری، بر این باور است که در دفتری نام تمام مناطقی که در کشور ایران، تا آن زمان، به صورت وقف در آمده، نوشته شده که مساحت زمین های یادشده در حدود یک دهم مساحت ایران بوده است. به گزارش طالقانی، در این دفتر، مهر و خط علامه مجلسی و برخی از عالمانی که بعد از ایشان بوده اند، در تصدیق مضمون اوقاف مذکور وجود داشته و صاحب دفتر یادشده بر این اعتقاد بوده که در آن زمان با هیچ یک از زمین های مذکور معامله زمین وقفی نمی شده است.
🏷ولقد رأیت بعیني طومارا كبيرا ذكر فيه من الأملاك ما قد كاد أن يكون عشر أملاك ايران قد وقف كلّها مالكها وفيه خط المجلسي وخاتمه وتصديق كثير من الذين جاؤوا بعده من العلماء الأبرار وقال الذي جاء به: اليوم لم يبق منها شبر وقفا.
📚 مناط الأحكام: 264.
🏠 @chsiqs
📜 داعشیگری از نوع شیعی
🔹️بنابر گزارش عبدالنبی قزوینی، از معاصران مرحوم بحرالعلوم، حیدر علی شیروانی، که نوه دختری علامه محمد تقی مجلسی مجلسی است و پدرخانمش، علامه محمدباقر مجلسی می باشد، باورهای نامألوف و نامأنوسی داشته و مریدانی پیدا کرده بود که به آنان «حیدریه» می گفتند. از باورهای او، اینکه اغلب عالمان شیعه را لعن می کرده یا علاوه بر اینکه غیر از امامیه را کافر می دانسته، کسی را که در این موضوع تشکیک می کرده را نیز کافر و نجس می پنداشته است.
🔺️بنابر این گزارش، او گاهی سنیان را به خانه خود می کشانده و پس از آنکه فرصت مناسب برای کشتن آنان پیدا می کرد، با چاقو آنان را به قتل می رسانده است. یا اینکه گفته شده؛ مریدان او روزه می گرفتند و برای اینکه با مال حلال افطار کنند، به مغازه های سنیان دست برد می زدند و با اموال سرقتی روزه خود را باز می کردند.
🏷سمعت أستادنا و استنادنا الفاضل الأعز و العالم الأكبر مولانا علي أصغر يحكي أنه كان يلعن جميع العلماء الا السيد المرتضى و والده العلامة، و قد تحقق منه أنه كان يضيف أهل السنة إلى بيته و يصبر عليهم إلى أن يحصل له الفرصة و يتمكن مما يريد، فيأخذ المدية بيده المرتعشة لكونه ناهزا التسعين فيضعها في حلق أحدهم فيقتله بنهاية الزجر و" الحيدرية "المنسوبون اليه كانوا يصومون فيريدون أن يفطروا بالحلال، فيمشون إلى دكاكين أهل السنة أو بيوتهم فيسرقون شيئا فيفطرون به ومن آرائهم عدم رجحان صوم يوم الإثنين أو حرمته، و ان وافى ومنها حكمهم بخروج غير الامامية من دين الإسلام و الحكم بنجاستهم، و كذا من شك في ذلك. إلى غيرها من الآراء ورأيت منه رسالة حكم فيها بوجوب الاجتهاد على الأعيان كماهو رأي علماء الحلب و أشبع الكلام في ذلك لكنه مزيف.
📚 تتمیم أمل الآمل: 138.
🏠 @chsiqs
📜روایتی با قدمتِ حدودا چهل و شش سال
🔹️جدای از درستى يا نادرستی مضمون متن متداول "نحن حجج الله وفاطمة حجة الله علينا"، این متن در منابع حدیثی و تاریخی موجود نیامده است، جز آنکه سید عبدالحسین طیّب، که در سال 1370 شمسی از دنیا رفته، در کتاب تفسیری خود، شبیه متن عربی یادشده را به عنوان حدیثی منسوب به امام عسکری معرفی کرده است.
🏷وشاهد بر این معنی، حدیث شریف منسوب به حضرت عسکری است که فرمود: نحن حجج الله علی خلقه وجدّتنا فاطمة حجة الله علينا.
📚 أطيب البيان في تفسيرالقرآن: 13، 226.
🔺️مرحوم طیّب در مصاحبه اش با مجله حوزه، شروع نگارش تفسیرش را سال ۱۳۴۱ شمسی گفته که سال به سال، این تفسیر چاپ می شده و در سال ۱۳۵۹ آخرین جلد آن به اتمام رسیده و چاپ شده است. بنابر این، می توان احتمال داد، جلد سیزدهم این کتاب حدودا در سال ۱۳۵۷ به اتمام رسیده و از این رو، نتیجه گرفت که متن عربی فوق، قدمتی حدودا چهل و شش ساله دارد.
🏷نگارش تفسیر را تقریبا از سال 1341 به صورت مداوم شروع کردم. علت نگارش هم سفارش حضرت حجت بود که در عالم رویا به حقیر داشتند و به بنده امر فرمودند که این تفسیر را بنگارم. که آن زمان من بدون وقفه به نگارش آن مشغول شدم با پایان گرفتن هر یک از جلدها همان را منتشر مى ساختم. به این ترتیب کار تالیف وانتشار تقریبا همزمان به پیش مى رفت. آخرین جلد کتاب یعنى جلد چهاردهم آن در سال 1359 منتشر گردید که به این ترتیب تالیف این دوره تفسیر 18 سال به طول انجامید.
📚 مجله حوزه، شماره ۳۳.
🏠 @chsiqs
📜دیدگاه نراقی درباره برخی از سؤال های بی حاصل
🔹️از ملا احمد نراقی، نویسنده کتاب فقهی مستند الشیعة، درباره برتری حضرت زهرا بر امامانی که نوه های ایشان محسوب می شوند، پرسش شده است. او در پاسخ، دانستن جواب این قبیل پرسش ها را نه واجب و نه مستحب می داند بلکه به باور ایشان، حکم قطعی دادن در این زمینه، خطر ساز است خصوصا که روایت صریحی در این زمینه وجود ندارد.
🔺️به هرحال، مرحوم نراقی، از جهت اینکه حضرت زهرا مادربزرگ امامان محسوب می شود، مادر بزرگی را معیاری برای افضلیت ایشان بر امامان می داند ولی از سه جهت دیگر امامان را از حضرت زهرا بالاتر می داند؛ یکی اینکه به باور وی، امامان دارای مرتبه خلافت کبری هستند، در حالیکه حضرت زهرا صاحب این مرتبه نیست. دو اینکه امامت امامان، به خودی خود، موجب برتری آنان بر حضرت زهرا خواهد شد. سه اینکه، فضایلی که برای امامان در احادیث ذکر شده، بيشتر و برتر از فضایلی است که درباره فضیلت حضرت زهرا بیان شده است.
🏷 آيا حضرت فاطمۀ زهرا بعد از حسنين بر ساير ائمّۀ اطهار افضليّت دارند يا نه ايشان افضلند؟ امثال اين مسائل نه از اصول دينند و نه از فروع، نه دانستن او از واجبات است و نه از مستحبّات، در ندانستن آن تصوّر ضررى نه، و در حكم به آن احتمال خطر، و نه از اخبار ائمّۀ اطهار در اين خصوص حديثى در نظر، و نه عقول امثال ما را در اين مراحل راه... و قطع نظر از فضايل غير محصوره كه هر يك دارند و ما را احاطۀ به عشرى از اعشار آنها نيست از براى حضرت سيّدة النساء مرتبۀ جدودت از براى ائمّه تسعه حاصل بوده و جدّه من حيث هى جدّة فضيلتى دارد كه از براى نبيرگان فضيلت نيست و از براى ائمّۀ طاهرين مرتبۀ امامت و خلافت كبرى حاصل بود كه از براى سيّدة النساء نبود، و مرتبۀ امامت نيز من حيث هى فضيلتى دارد كه از براى غير امام نيست و ظاهر آن است كه فضيلت مرتبۀ امامت بسيار افزونتر از مرتبۀ جدودت است. ديگر آن كه اگر چه در احاديث و اخبار و زيارات و تسليمات فضايل غير عديده از براى همۀ ايشان مذكور، و در كتب احاديث و زيارات و ادعيه مسطور است، و ليكن آن قدر از اوصاف عظيمه و فضايل جسيمه كه از براى ائمّه مذكور است به آن قدر از براى سيّدة النساء مذكور نيست، و به حقيقت حال، خدا و رسول و خزنۀ علم ايشان داناترند.
📚 رسائل و مسائل: 2، 709.
🏠 @chsiqs
📜تحقیق درباره مسأله غیر ضروری
🔹️بنابر گزارش آقابزرگ طهرانی، آقا محمد علی بهبهانی، پسر وحید بهبهانی و فقیه متنفذ در کرمانشاه که به لقب صوفی کش مشهور بوده، کتابی درباره برتری امام حسن و امام حسین بر مادرشان حضرت زهرا با عنوان «تفضیل الحسنین علی امّهما الصدیقة» نگاشته است.
📚الذریعة: 4، 359.
🔺️نسخه ای از این کتاب در کتابخانه مجلس شورای اسلامی وجود دارد. بنابرآنچه در این نسخه آمده، بهبهانی ماجرای نوشتن این نسخه را این گونه بیان کرده که یکی از بزرگان آن زمان به برتری حضرت زهرا بر حسنین باور داشته و به این باور تصریح کرده است. پس از آن، برخی از اطرافیان بهبهانی، از او درباره این مسأله استفسار می کنند. وی اگرچه تصریح می کند که بررسی این مسأله ضروری نیست ولی معتقد است؛ از آن جهت که سکوت از حق گویی موجب ملعون بودن می شود، سکوت در این زمینه درست نیست. از این رو به تألیف چنین رساله ای دست می زند و درباره این مسأله که ظاهرا تحقیق درباره آن بیهوده بوده و در دنیا و آخرت سود بخشی خاصی ندارد و نه از اصول دین به حساب می آید و نه فروع دین، حدود هشتاد صفحه می نگارد.
🏷مسموع شد که بعضی از فضلای اعیان، قائلست به افضلیت سیده زنان عالمیان از دو سید جوانان اهل جنان ... وبعضی از اعاظم اصحاب از قاصر در این باب سؤال نمودند و خواهش تحقیق در این مسأله فرمودند... وهرچند که تحقیق این مسئله چندان ضرور نبود لکن برای رفع توهم و رفع تشکیک لازم نمود و از جناب رسالت مئآب مرویست که هرکس ساکت شود از گفتن حق، پس او ملعون خواهد بود. لهذا عنان بیان به سمت تحقیق آن در ضمن مقدمه و دو فصل معطوف گردید. ومن الله الإعانة والتأیید والتسدید.
🔸️تصویر دو صفحه اول نسخه کتاب یادشده، پس از این فرسته آمده است.
🏠 @chsiqs