📜 عالمخیزی همدان
🔸 سمعانی، عالم قرن ششم هجری، گزارش میکند که چهل روز در همدان اقامت داشته است و به گزارش او همدان شهری در ناحیه کوهستان، بر سر راه زائران و کاروانها واقع شده و گروه زیادی از عالمان، امامان و محدثان در آنجا میزیستهاند.
📚 الأنساب:۱۳، ۴۲۴.
🔹 ابناثیر، مورخ قرن هفتم، نیز همدان را جزو مشهورترین شهر نواحی کوهستانی میداند که بسیاری از دانشمندان بدان منسوب هستند.
📚 اللباب فی تهذیب الانساب: ۳، ۳۹۱.
🔸 ابن فقیه، جغرافیدان قرن سوم، همدان را از نظر طبیعی و منابع آبی حاصلخیز دانسته و بر این باور است اگر آبهای همدان در یک مسیر گرد میآمدند، از نظر حجم، همانند دجله و فرات میشدند.
📚 البلدان: ۴۳۹.
@chsiqs
هدایت شده از پژوهشهای تاریخ اسلام
📜 گزارشی درباره اینکه چرا امام علی در زمان حضرت زهرا ازدواج مجدد نکرد
🔹️امام علی در زمان زندگانی حضرت زهرا ازدواج مجدد نکرد، با اینکه ظاهرا ازدواج برای ایشان اشکال شرعی نداشت و به همین دلیل حرام نبودن ازدواج مجدد، ایشان پس از رحلت حضرت زهرا چند همسر داشت. در این راستا، گزارشی از شیخ طوسی، از امام صادق، وجود دارد دال براینکه ازدواج مجدد بر امام علی تا زمانیکه حضرت زهرا در این دنیا بود حرام بود، زیرا که حضرت زهرا پاک بود و هیچ وقت مبتلا به دروه ماهیانه نمی شد.
🏷حرم اللَّه النساء على علي ما دامت فاطمة حيّة قلت وكيف؟ قال لأنها طاهر، لا تحيض.
📚تهذیب الأحکام: 7، 475.
🔺️علامه مجلسی از پدر خود، در توضیح چرایی حرمت ازدواج مجدد و تبیین کلام منسوب به امام صادق، نقل می کند؛ چون حضرت زهرا مبتلا به عادت ماهیانه نمی شد و در هیچ وقتی مشکلی برای همبستری با ایشان وجود نداشت، امام علی به همسر دیگری نیاز نداشت. از این رو به دلیل رعایت احترام به حضرت زهرا، امام علی ازدواج مجدد نکرد.
🏷قوله عليه السلام: لأنها طاهرة قال الوالد العلامة طاب مضجعه: أي لم يكن من قبلها مانع من الوطء، فلم يكن عليه السلام يحتاج إلى زوجة أخرى مع رعاية حرمتها. انتهى.
📚ملاذ الأخیار: 12، 486.
🏠 @chsiqs
پژوهشهای تاریخ اسلام
📜 روایت زنانه از ولایت علی(ع) 🔸به گزارش ابن عساکر، عالم شافعی قرن ششم، امّ سِنان دختر خِیثَمة المِذ
📜 روایت زنانه از ولایت علی(ع)
🔸به گزارش ابن عبد ربه اندلسی، عالم قرن چهارم، دارمیه حجونیه، یکی دیگر از زنان فصیح قرون اول هجری بود.
📚عقدالفرید:۱، ۳۵۲.
🔹 ابن ابی طیفور، تاریخنگار قرن سوم، گزارش کرده است که دارمیه ملاقاتی با معاویه داشته و در پاسخ او که از دلیل محبتش به علی(ع) و دشمنیاش با معاویه پرسیده است، بر دشمنی و مخالفت با او و بر ناحق بودن معاویه در امر خلافت و ولایتپذیری خود از علی(ع) تأکید کرده است.
🏷وأبغضتك على قتالك من هو أولى بالأمر منك، وطلبك ما ليس لك وواليت عليا على حبّه المساكين، وإعطائه أهل السّبيل، وفقهه في الدين، وبذله الحقّ من نفسه، وما عقد له رسول اللّه من الولاية.
📚 بلاغات النساء: ۷۲-۷۳.
🔸به باور علامه امینی، این ملاقات بین سالهای ۵۰ تا ۵۶ بوده است.
📚الغدیر: ۱، ۲۰۸.
@chsiqs
پژوهشهای تاریخ اسلام
📜 روایت زنانه از ولایت علی(ع) 🔸به گزارش ابن عبد ربه اندلسی، عالم قرن چهارم، دارمیه حجونیه، یکی دیگر
📜روایت زنانه از ولایت علی(ع)
🔹به گزارش ابن عساکر، عالم شافعی قرن ششم، امّ البراء دختر صفوان بن هلال از زنان فصیح قرن اول هجری است.
📚 تاریخ مدینه دمشق: ۷۰، ۲۰۳.
🔸ابن بکار، عالم قرن سوم، گزارش میکند که به گواه یکی از افراد حاضر در مجلس معاویه، امّ البراء دختر صفوان بعد از شهادت امام علی(ع) شعری را به این مناسبت سرود.
🏷الشمس كاسفة لفقد إمامنا
خير الخلائف والإمام العادل
يا خير من ركب المطيّ ومن مشى
فوق التراب لمحتف أو ناعل
📚اخبار الوافدات من النساء على معاویه بن ابى سفيان: ۴۵.
🔹ابن عساکر، عنوان«خیرالخلائف» را با واژه «خير البرية» گزارش کرده است.
📚تاریخ مدینه دمشق: ۵۹، ۴۲۸.
🔸در گزارش ابن بکار آمده، معاویه در واکنش به شعر ام البراء، شعر او را آنقدر قوی دانست که حتی حسان بن ثابت، هم توان رقابت با آن را نداشته است.
🏷فقال معاوية قاتلك الله يا بنت صفوان ما كان حسان بن ثابت يحسن مثل هذا وما تركت لقائل مقالا اذكري حاجتک...
📚اخبار الوافدات من النساء على معاویه بن ابى سفيان: ۴۶.
@chsiqs
📜روایت زنانه از ولایت علی(ع)
🔹به گزارش ابن ابن عبد ربه اندلسی، عالم قرن چهارم، أروی دختر حارث بن عبدالمطلب، دختر عموی پیامبر(ص) از دیگر زنان فصیح قرن اول هجری بود.
📚 عقدالفرید: ۱، ۳۵۷.
🔸به گزارش ابن ابی طیفور، تاریخنگار قرن سوم، وی در ملاقات با معاویه، در بیانی نسبتا طولانی او را غاصب حق ولایت خطاب کرد.
🏷 وأسأت لابن عمك الصحبة وتسميت بغير اسمك وأخذت غير حقك.
📚بلاغات النساء: ۳۲.
@chsiqs
هدایت شده از پژوهشهای تاریخ اسلام
📜زنى که به دستور شهید اول، مرجع زنان شد
🔹️بنابر گزارش شیخ حر عاملی، فاطمه دختر شهید اول، که مشهور به ست المشایخ (بزرگ مشایخ) بود، زنی فقیه و دانشمند پرهیزگار بود و پدرش او را می ستود تا آنجا که به دستور وی، زنانِ (منطقه جزین و جبل عامل) در مسائل فقهی به او رجوع می کردند.
🏷أم الحسن فاطمة المدعوة بست المشايخ، بنت الشهيد محمد بن مكي العاملي الجزيني، كانت عالمة فاضلة فقيهة صالحة عابدة، سمعت من المشايخ مدحها و الثناء عليها، تروي عن أبيها و عن ابن معية شيخه إجازة و كان أبوها يثني عليها و يأمر النساء بالاقتداء بها و الرجوع إليها في أحكام الحيض و الصلاة و نحوها.
📚أمل الآمل: 1، 193.
🔺️بنابر سندی که سید حسن صدر بدان دست یافته، ست المشایخِ مذکور ارث خود از املاک پدری در منطقه جزین را به برادرانش بخشیده تا در مقابل، نسخه کتاب تهذیب الأحکام و کتاب المصباح نوشته شیخ طوسی و کتاب من لایحضره الفقیه و نسخه کتاب الذکری نوشته شهيد اول که از ماترک پدر بوده را مالک شود. صدر پس از اینکه متن سند یادشده را گزارش می کند، خواننده را به تأمل در آن دعوت می کند تا به بزرگی ست المشایخ پی ببرد و بنگرد چگونه او برای رسیدن به چند نسخه کتاب از مال دنیا چشم پوشی کرده است.
🏷أما بعد؛ فقد وهبت الست فاطمة أمّ الحسن أخويها الشيخ أبا طالب محمدا و أبا القاسم عليا سلالة السعيد الأكرم و الفقيه الأعظم... محمد بن أحمد بن حامد بن مكّي .. جميع ما يخصّها من تركة أبيها في جزّين وغيرها هبة شرعيّة ابتغاء لوجه اللّه تعالى، ورجاء لثوابه الجزيل وقد عوّضا عليها كتاب التهذيب للشيخ (رحمه اللّه) وکتاب المصباح له وكتاب من لا يحضره الفقيه وكتاب الذكرى لأبيهم (رحمه اللّه) والقرآن المعروف بهديّة علي بن المؤيد... فتأمّل فيه حتّى تعرف أن الست فاطمة ممّن تؤثر الكتب على العقار و أموال الدنيا.
📚تکملة أمل الآمل: 6، 409-410.
🔺️جالب اینکه بنابر گزارش حرعاملی، همسر شهید اول نیز از فقیهان بوده و مرجع زنان در احکام فقهی به حساب میآمده است.
@chsiqs
هدایت شده از مؤسسه علمی فرهنگی پرسمان📚
🔹 مدرسه پاییزه🔹
فاطمه بنت محمد سلام الله علیهما: درآمدی بر مطالعات فاطمی در غرب
⏱️ شروع: شنبه، یکم آذر ۱۴۰۴
📅 ۲۲ نوامبر ۲۰۲۵، طی ۴ هفته
🗓 روزهای شنبه تا چهارشنبه
⏰۱۹:۰۰ تا ۲۰:۱۵ بهوقت تهران
📝 با اعطای گواهینامه از دانشگاه تهران
📝 مهلت ثبتنام تا یکم آذر
💠 لینک ثبتنام: CHSIQS.IR
👤پشتیبان دوره:
۰۰۹۸۹۳۳۴۹۱۴۱۴۱
@PorsemanOnline
🔹 برای پیگیری امور مدرسه عضو شوید:
https://eitaa.com/porsemanmedia
🔹 صفحه معرفی مدرسه در سایت:
https://porsemanonline.com/fatima2025/
🌐 @chsiqs | @porsemanmedia
📜 حضرت فاطمه(س) در منابع
🔹 به گزارش کلینی، امام صادق(ع)، حضرت فاطمه(س) را صدیقه شهیده معرفی کردهاند.
🏷إِنَّ فَاطِمَةَ صِدِّيقَةٌ شَهِيدَةٌ.
📚 الکافی: ۱، ۴۵۸.
🔸 شیخ صدوق، بر این باور است که لقب «محدَّثه» برای حضرت زهرا(س) به این جهت آمده که فرشتگان با ایشان سخن میگفتند.
🏷إِنَّمَا سُمِّيَتْ فَاطِمَةُ (ع) مُحَدَّثَةٌ لِأَنَّ الْمَلَائِكَةَ كَانَتْ تَهْبِطُ مِنَ السَّمَاءِ تَنَادِيهَا.
📚 علل الشرایع: ۱، ۱۸۲.
🔹 بخاری، عالم قرن سوم، گزارشی از پیامبر(ص) نقل میکند که فاطمه(س) را سیده زنان بهشتی میداند.
🏷فَاطِمَةُ سَيِّدَةُ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ.
📚 الجامع المسند: ۵، ۲۰.
🔸در گزارش شیخ صدوق، فاطمه(س) با عنوان سیده نساء العالمین آمده است.
🏷ابْنَتِي فاطِمَةُ سَيِّدَةُ نِسَاءِ العالَمین.
📚 کمال الدین و تمام النعمه: ۱، ۲۵۷.
🔹 ابن ابیشیبه، محدّث و فقیه قرن سوم، تصریح کرده است که لقب «سیدة نساء العالمین» برای فاطمه(س) است و پیامبر(ص) آن را بیان فرمودهاند.
📚 المصنّف: ۷، ۵۲۷.
🔸 مسلم، عالم قرن سوم، در گزارشی از پیامبر(ص) نقل به پاره تن بودن فاطمه(س) و آزار و اذیت وی اشاره میکند.
🏷. ... إنما فاطمة بضعة منّي يؤذيني ما آذاها...
📚 المسند الصحیح: ۴، ۱۹۰۳.
@chsiqs
هدایت شده از پژوهشهای تاریخ اسلام
📜دفن شبانه حضرت زهرا(س) در منابع
🔹بخاری و مسلم، که در قرن سوم زیستهاند، ضمن نقل جریان اعتراض حضرت زهرا(س) به اقدام و عملکرد ابوبکر در مورد غصب فدک و ارث رسول خدا(ص) به دفن شبانه و مخفیانه فاطمه(س)، اشاره میکنند.
📚صحیح بخاری: ۵ ،۱۸۲؛ صحیح مسلم: ۵، ۱۵۴.
🔸یکی از گزارشهای بَلاذُری، عالم نسبشناس قرن سوم، این است که پس از رسول اکرم، فاطمه دیگر خندان دیده نشد تا از دنیا رفت و شوهرش او را شبانه بدون اطلاعدادن به ابوبکر و عمر به خاک سپرد.
📚جمل فی انساب الاشراف: ۲، ۱۴۵.
🔹 یعقوبی، تاریخنگار قرن سوم، به مخفیانه بودن مراسم تشییع اشاره میکند و تنها حاضران این مراسم را ابوذر و سلمان میداند.
📚 تاریخ یعقوبی:۲، ۱۱۵.
🔸حاکم نیشابوری، محدث قرن پنجم، نیز مسئله تدفین شبانه را بیان کردهاست.
📚المستدرک فی الصحيحين: ۳، ۱۶۲.
🔹ابن عبدالبر اندلسی، تاریخنگار قرن پنجم، بر این باور است که فاطمه(س)، به علی(ع) سفارش کرده او را شبانه دفن نماید.
📚 الاستيعاب فی معرفه الأصحاب: ۴، ۳۷۹.
🔹ابن ابی الحدید معتزلی، عالم قرن هفتم، تأکید میکند که مخفیانه بودن خاکسپاری و حتی قبر مثل روز، واضح است.
📚شرح نهج البلاغه: ۱۶، ۲۸۰.
@chsiqs
📜محل قبر فاطمه(س)
🔹بنا به گزارش ابن شبه نميرى، تاریخنگار قرن سوم، از امام صادق(ع) و برخی دیگر، حضرت فاطمه(س) در خانه خود دفن شدند و آن خانه را عمربن عبدالعزیز در پی گسترش مسجدالنبی به آن ملحق کرد.
🏷 جعفر بن محمد كان يقول: قبرت فاطمة في بيتها الذي أدخله عمر بن عبد العزيز في المسجد ... أنّ عبد العزيز بن عمران كان يقول: إنها دفنت في بيتها، وصنع بها ما صنع برسول الله، إنها دفنت في موضع فراشه.
📚تاریخ المدینه المنورة: ۱ ،۱۰۷-۱۰۸.
🔺️شیخ صدوق، در گزارشی آورده که امام رضا(ع) محل دفن حضرت فاطمه(س) را در بیت خودشان میدانند. همچنین افزودهاند، این مکان در عصر بنیامیه جزو مسجد شده است.
🏷سألت أبا الحسن على بن موسى الرضا عن قبر فاطمة فقال: دفنت في بيتها فلمّا زادت بنو اميه في المسجد صارت في المسجد.
🔺️به گزارش فیض الاسلام، عالم معاصر، اینکه امام علی(ع) پس از دفن حضرت فاطمه(س)، رو به قبر پیامبر(ص) کرده و سلام دادند، یکی از مؤیدات وجود قبر فاطمه(س) در روضه مبارکه است.
📚نهج البلاغة: ٦٥٢.
🔸️اربلی، عالم امامیه قرن هفتم هجری، محل قبر حضرت فاطمه (س) را در بقیع دانسته و بر این باور است که چنین نکتهای در کتابهای تاریخی ذکر شده است.
🏷 الظاهر المشهور مما نقله الناس وأرباب التواريخ والسير أنها دفنت بالبقيع كما تقدم.
📚کشف الغمة: ۱، ۵۰۱.
🔺️مؤلف کتاب دلائل الامامة، گزارش میکند که امیرمؤمنان(ع) بر چهل قبر در بقیع آب پاشید و شبیه هفت قبـر ایجاد کرد تا قبر حضرت زهرا(س) شناخته نشود.
📚دلائل الإمامة: ١٣٣.
@chsiqs
هدایت شده از پژوهشهای تاریخ اسلام
📜گزارش سیّاری درباره غصب فدک
🔹️بنابر گزارش مرحوم کلینی و همچنین شیخ طوسی به نقل از کتاب احمد بن محمد السیاری که متهم به دروغگویی و فاسد العقیده بودن بوده و از مهمترین راویان منتسب به شیعه امامی است که درباره تحریف قرآن روایات زیادی نقل کرده، امام کاظم(ع) برای مهدی، یکی از خلفای عباسی، ماجرای غصب فدک و مخالفت حضرت زهرا(س) با حاکمیت را به این نحو نقل میکند که حضرت زهرا(س)، پس از غصب فدک و پس از اینکه ابوبکر از ایشان مطالبه شاهد میکند، امام علی(ع) و امایمن را بهعنوان شاهد بر اینکه حضرت زهرا(س) مالک فدک است، به ابوبکر معرفی کرد. (در نقل طوسی علاوه بر نام این دو، نام حسنین نیز آمده است.) پس از اینکه این دو بر مالکیت فدک برای حضرت زهرا(س) شهادت دادند، ابوبکر مدعای ایشان را پذیرفت و سندی را دال بر اینکه حضرت زهرا(س) مالک فدک است، نگاشت و آن سند را به ایشان اعطا کرد ولی پس از آنکه حضرت زهرا(س) از مجلس ابوبکر بیرون رفت، عمر ایشان را دید و درباره ورق و سندی که در دستشان بود، پرسوجو کرد. وقتی حضرت ماجرا را شرح داد، عمر آن سند را از ایشان گرفت و در آن آب دهان انداخت و سند را پاره کرد.
🏷 السياري عن ابن أسباط قال لما ورد أبو الحسن موسى على المهدي رآه يرد المظالم فقال يا أمير المؤمنين ما بال مظلمتنا لا ترد فقال له و ما ذاك يا أبا الحسن ... فلما ولي أبو بكر أخرج عنها وكلاءها فأتته فسألته أن يردها عليها فقال لها ائتيني بأسود أو أحمر يشهد لك بذلك- فجاءت بأمير المؤمنين و أم أيمن فشهدوا لها فكتب لها بترك التعرض فخرجت و الكتاب معها فلقيها عمر فقال ما هذا معك يا بنت محمد قالت كتاب كتبه لي ابن أبي قحافة قال لها أرينيه فأبت فانتزعه من يدها و نظر فيه ثم تفل فيه و محاه و خرقه فقال لها هذا لم يوجف عليه أبوك بخيل و لا ركاب فضعي الحبال في رقابنا- فقال له المهدي يا أبا الحسن حدها لي فقال حد منها جبل أحد و حد منها عريش مصر و حد منها سيف البحر و حد منها دومة الجندل فقال كل هذا قال نعم يا أمير المؤمنين هذا كله إن هذا كله مما لم يوجف أهله على رسول اللَّه بخيل و لا ركاب فقال كثير و أنظر فيه.
📚الکافي، 1: 543، تهذیب الأحکام، 4: 149.
🔺️آنچه از این گزارش فهمیده میشود، آناست که راوی متهم به کذب گزارش، در صدد بوده تا نزاع ابوبکر با حضرت زهرا(س) بر سر فدک را نفی کند و او را در این ماجرا آلت دست عمر اعلام کند و به نوعی گزارشهایی که دال بر اختلاف ابوبکر و حضرت زهرا(س) بوده را انکار کند.
🔺️افزودنی است، در ادامه گزارشِسیاری، مهدیعباسی در صدد بر میآید تا منطقه غصب شده توسط حاکمیت پس از پیامبر(ص) را به امام کاظم(ع) برگرداند و از این رو از ایشان میخواهد تا حدود جغرافیایی منطقه فدک را توصیف کند، امام در جوابْ منطقۀ وسیعی از جمله کوه احد را بهعنوان فدک معرفی میکند. در کتاب تاریخ یار، آمده که این قسمت از گزارش هم میتواند شاهدی بر تضعیف آن قرار بگیرد و بیان شده است که این منطقۀ وسیع با حدود منطقۀ فدک انطباق جغرافیایی ندارد و در مقابل این گزارش، از گزارش زمخشری از گفتگوی میان امام کاظم(ع) و هارون عباسی درباره حدود منطقه فدک یادشده و گزارش زمخشری خالی از اشکالات موجود در روایت سیاری دانسته شده است. برای توضیح بیشتر به کتاب یادشده رجوع شود.
📚تاریخ یار: 133-136.
@chsiqs