▪️فدک هدیۀ پیامبر (ص) به حضرت زهرا (س) بود یا ارث حضرت از پدرشان؟ ناسازگاری درونی یکی از روایات مربوط به مسئلۀ فدک و اختلاف حضرت زهرا (س) با ابوبکر 🔹در روایتی که در این باره در «تفسیر القمی» آمده است [متن روایت را از اینجا و در پیوست همین فرسته ببینید] از طرفی حضرت زهرا (س) میراث پیامبر (ص) را از ابوبکر مطالبه می‌کند و فدک را ارث خود از پدر می‌داند؛ و از طرف دیگر برای اینکه دلیل بیاورد فدک ارثی است که از پیامبر (ص) به ایشان رسیده است، آن را هدیۀ پیامبر به خود می‌داند. 🔹اینکه فدک در یک زمان هم ارث باشد و هم هدیه نادرست می‌نماید، زیرا: ارث بودن چیزی مانند فدک یعنی ملکیت آن در حیات مورّث برای وارث نبوده است و پس از فوت مورّث ملکیت آن چیز (فدک) به وارث منتقل شده است. حال آنکه هدیه بودن چیزی (فدک) یعنی ملکیت آن چیز در زمان حیات مورث در اختیار وارث بوده و با مرگ مورث اتفاقی برای این ملکیت نخواهد افتاد. 🔹در این روایت اشاره شده که ام‌ایمن و امام علی (ع) بر اینکه فدک هدیۀ رسول خدا (ص) به دخترشان در زمان حیات بوده شهادت می‌دهند، ولی بلافاصله محل اختلاف حضرت زهرا (س) با ابوبکر مسئلۀ ارث معرفی می‌شود و برای مردود شمردن ارث روایت عدم انتقال اموال پیامبران به وارثین از زبان حفصه و عایشه نقل می‌شود. 🔹ناسازگاری موجود در متن روایت همین جا به پایان نمی‌رسد. راوی پس از طرح ارث نبردن وارثان از پیامبر دوباره به مسئلۀ هدیه بودن فدک (که با ارث بودن قابل جمع نیست) برمی‌گردد و درستی شهادت ام‌ایمن و امام علی (ع) را از زبان وابستگان ابوبکر زیر سؤال می‌برد. سپس از زبان امام علی (ع) این اعتراض بر ابوبکر را نقل می‌کند که چرا حضرت فاطمه (س) را از ارثش محروم کرده، حال آنکه فدک هدیۀ پیامبر به ایشان بوده است. 🔹همچنان که پیداست، پایۀ این اعتراض بر دو امر جمع‌ناپذیر، یعنی ارث و هدیه، استوار است. به هر ترتیب این گزارش یکی از نمونه‌هایی است که ناسازگاری درونی دارد و از این جهت می‌توان آن را تضعیف کرد. 📗 کتاب «تاریخ‎یار: درآمدی بر پژوهش در تاریخ اسلام»، نوشتۀ محمدصادق حسین‌زاده، ص140-141. 🔗 پیوست: متن روایت مذکور در «تفسیر القمی»: «فَجَاءَتْ فَاطِمَةُ ع إِلَى أَبِي بَكْرٍ، فَقَالَتْ يَا أَبَا بَكْرٍ مَنَعْتَنِي عَنْ مِيرَاثِي مِنْ رَسُولِ اللَّهِ وَ أَخْرَجْتَ وَكِيلِي مِنْ فَدَكَ فَقَدْ جَعَلَهَا لِي رَسُولُ اللَّهِ ص بِأَمْرِ اللَّهِ، فَقَالَ لَهَا هَاتِي عَلَى ذَلِكَ شُهُوداً- فَجَاءَتْ بِأُمِّ أَيْمَنَ فَقَالَتْ لَا أَشْهَدُ- حَتَّى أَحْتَجَّ يَا أَبَا بَكْرٍ عَلَيْكَ بِمَا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَالَتْ أَنْشُدُكَ اللَّهَ، أَ لَسْتَ تَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ إِنَّ أُمَّ أَيْمَنَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ قَالَ بَلَى، قَالَتْ فَأَشْهَدُ أَنَّ اللَّهَ أَوْحَى إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص «فَآتِ ذَا الْقُرْبى‌ حَقَّهُ‌» فَجَعَلَ فَدَكَ لِفَاطِمَةَ بِأَمْرِ اللَّهِ- وَ جَاءَ عَلِيٌّ ع فَشَهِدَ بِمِثْلِ ذَلِكَ- فَكَتَبَ لَهَا كِتَاباً بِفَدَكَ وَ دَفَعَهُ إِلَيْهَا- فَدَخَلَ عُمَرُ فَقَالَ مَا هَذَا الْكِتَابُ فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ: إِنَّ فَاطِمَةَ ادَّعَتْ فِي فَدَكَ وَ شَهِدَتْ لَهَا أُمُّ أَيْمَنَ وَ عَلِيٌّ فَكَتَبْتُ لَهَا بِفَدَكَ، فَأَخَذَ عُمَرُ الْكِتَابَ مِنْ فَاطِمَةَ فَمَزَّقَهُ‌ وَ قَالَ هَذَا فَيْ‌ءُ الْمُسْلِمِينَ وَ قَالَ أَوْسُ‌ بْنُ الْحَدَثَانِ وَ عَائِشَةُ وَ حَفْصَةُ يَشْهَدُونَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص بِأَنَّهُ قَالَ: إِنَّا مَعَاشِرَ الْأَنْبِيَاءِ لَا نُورَثُ مَا تَرَكْنَاهُ صَدَقَةٌ- فَإِنَّ عَلِيّاً زَوْجُهَا يَجُرُّ إِلَى نَفْسِهِ- وَ أُمَّ أَيْمَنَ فَهِيَ امْرَأَةٌ صَالِحَةٌ- لَوْ كَانَ مَعَهَا غَيْرُهَا لَنَظَرْنَا فِيهِ- فَخَرَجَتْ فَاطِمَةُ ع مِنْ عِنْدِهِمَا بَاكِيَةً حَزِينَةً- فَلَمَّا كَانَ بَعْدَ هَذَا- جَاءَ عَلِيٌّ ع إِلَى أَبِي بَكْرٍ وَ هُوَ فِي الْمَسْجِدِ وَ حَوْلَهُ الْمُهَاجِرُونَ وَ الْأَنْصَارُ، فَقَالَ يَا أَبَا بَكْرٍ لِمَ مَنَعْتَ فَاطِمَةَ مِيرَاثَهَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ وَ قَدْ مَلَكَتْهُ فِي حَيَاةِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ: هَذَا فَيْ‌ءُ الْمُسْلِمِينَ فَإِنْ أَقَامَتْ شُهُوداً أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص جَعَلَهُ لَهَا- وَ إِلَّا فَلَا حَقَّ لَهَا فِيهِ». 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

#اطلاع‌رسانی_رویدادهای_تاریخی 🎙استاد صفری فروشانی 🔵 موضوع: فدک ⏱شنبه 25 آذر 1402، حدود ساعت نه شب ⏪شبکه چهار سیما، برنامۀ ماجرا 🔻همچنین می‌توانید از این طریق دیدگاه‌ استاد صفری فروشانی را درباره ارزش اقتصادی فدک، تفاوت حکم فقهی فدک و خیبر و چیستی و چگونگی اختلاف حضرت زهرا (س) را با حکومت درباره فدک بخوانید.

▪️انتشار صوت درس‌گفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» 🔹در شهریور 1399 به دعوت انجمن مسلمانان شیعۀ دانشگاه نورث‌وسترس شهر شیکاگو درس‌گفتاری 14 جلسه‌ای به نام «شش ماه سرنوشت‌ساز» با بیان استاد یوسفی غروی برگزار شد. استاد یوسفی غروی در این درس‌گفتار به بررسی تاریخی وقایع اوایل ماه ذی‌‌الحجه سال دهم تا اوایل ماه جمادی الثانی سال یازدهم هجری (از حجه الوداع تا شهادت حضرت فاطمه (ع)) می‌پردازد. 🔹اکنون به درخواست مخاطبان و همزمان با روز شهادت حضرت زهرا (س) صوت این درس‌گفتار چهارده‌جلسه‌ای در کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام منتشر خواهد شد (پیش‌تر این صوت‌ها در کانال مرکز منتشر نشده بود). مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام امیدوار است انتشار این مجموعه به گسترش آگاهی از وقایع تاریخی صدر اسلام، شناخت واقعیات تاریخی و تمیز مطالب تاریخی قوی از ضعیف کمک کند.

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ اول 🎙استاد یوسفی غروی 🔹نزول سوره برائت در سال نهم هجری 🔸چه کسی شایستۀ ابلاغ سورۀ برائت به مشرکان مکه است؟ @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ دوم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹اعزام امیرالمؤمنین(علیه السلام) به یمن در ماه رمضان سال دهم هجری تا بررسی آیات نازل شده در روزهای مناسک حجة الوداع @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ سوم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹خطبه‌های پیامبر اکرم(صلّی الله علیه وآله) در حجة الوداع و بررسی تاریخی واقعه غدیر @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ چهارم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹آیا به جان پیامبر اکرم (ص) در بازگشت به مدینه از حجة الوداع سو‌ء قصد شد؟ 🔸سپاه اُسامة بن زید و کارشکنی‌ها در اعزام آن @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ پنجم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹علت بیماری پیامبر اکرم(ص) چه بود؟ آیا ایشان با سم به قتل رسیدند؟ 🔸واقعه نوشتن وصیت 🔹 واقعه طلب حلالیت برای حق الناس 🔸 آخرین زیارت قبرستان بقیع 🔹آخرین نماز پیامبر اکرم(ص) در مسجدالنبی و کنار زدن پیش‌نمازی ابوبکر @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ ششم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹زمان و مکان رحلت پیامبر اکرم(ص) 🔸آخرین کلمات پیامبر اکرم(ص) 🔹 ایشان (ص) در آغوش چه کسی جان به جان‌آفرین سپردند؟ 🔸غسل و تجهیز پیکر ایشان (ص) توسط امیرالمومنین(ع) 🔹کیفیت نماز بر پیکر ایشان (ص) 🔸چرا پیکر ایشان (ص) دو تا سه شبانه روز دفن نشد؟ 🔹چرا پیکر ایشان شبانه دفن شد؟ @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ هفتم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹چرا عمر در ابتدا گفت پیامبر(ص) نمرده است؟ 🔸چرا انصار در سقیفۀ بنی‌ساعده تشکیل جلسه دادند؟ 🔹 ابوبکر و عمر چگونه از این جلسه خبردار شدند؟ 🔸 چرا بنی‌هاشم در سقیفه حضور نداشتند؟ 🔹محتوای گفتگوها و استدلال‌های افراد برای به قدرت رسیدن چه بود؟ 🔸به چه صورت در آن روز برای ابوبکر بیعت گرفته شد؟ 🔹سرانجام سعد بن عباده رئیس قبیله خزرج چه شد؟ @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ هشتم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹تقسیم قدرت بین ابوبکر و عمر و ابوعبیده جراح 🔸خطبه ابوبکر و عمر در مسجد النبی(صلّى الله عليه وآله) 🔹رفتن شبانه اهل بیت(علیهم السلام) به در خانه انصار 🔸 جمع‌آوری قرآن توسط امیر المومنین(علیه السلام) 🔹اعتراض ۱۲ نفر از صحابه به ابوبکر در مسجدالنبی(صلّى الله عليه وآله) @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ نهم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹 آیا فدک هدیه پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) به حضرت فاطمه(علیهاالسلام) بود یا ارث ایشان؟ 🔸 چگونگی غصب فدک 🔹محتوای خطبه فدکیه حضرت فاطمه (علیهالسلام) در مسجدالنبی(صلی الله علیه وآله) 🔸واکنش ابوبکر به احتجاج حضرت فاطمه(علیهاالسلام) 🔹 شاهدان حضرت فاطمه(علیهاالسلام) 🔸غیر از فدک آیا منابع مالی دیگری نیز از اهل بیت (علیهم السلام) مورد غصب دستگاه خلافت قرار گرفته است؟ @chsiqs