#اطلاع‌رسانی_رویدادهای_تاریخی ▪️نشست علمی با موضوع نگاهی تاریخی به خطبۀ حضرت زهرا (س) 🎙استاد محمدعلی مهدوی راد ⏱ 26 آذر 1402 ساعت 19 🔻لینک حضور مجازی در جلسه: https://meet.google.com/ewn-rqep-mjf برگزارکننده: انجمن علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان با همکاری انجمن‌های علمی علوم قرآن و حدیث دانشکدگان فارابی @chsiqs

#اطلاع‌رسانی_رویدادهای_تاریخی ▪️از غدیر تا شهادت 🎙استاد سید محمد طباطبایی یزدی ⏱ 26 آذر 1402 حدود ساعت 21 شبکۀ چهار سیما، برنامۀ ماجرا 🔹استاد طباطبایی یزدی هم اکنون در سلسله‌جلساتی به کتاب الغدیر علامۀ امینی می‌پردازد که حدود پنجاه جلسه از آن گذشته است. علاقه‌مندان می‌توانند برای پیگیری این درس‌ها و همچنین سایر مطالب استاد به کانال شخصی ایشان در تلگرام مراجعه کنند: https://t.me/mtyazdi @chsiqs

▪️پس از پیامبر (ص) حاکم روی همۀ اموال کلان پیامبر (ص) دست گذاشت که یکی از آنها فدک بود استاد صفری فروشانی: 🔹بعد از پیامبر (ص) حاکم وقت روی همۀ اموال کلان پیامبر (ص) دست گذاشت و ادعای مالکیت کرد که یکی از آنها فدک بود. این از دو جهت برای حاکمیت مهم بود: یکی از جهت مالی به آنها کمک می‌کرد و از طرفی بیم آن داشتند که با رسیدن بخشی از این اموال به اهل بیت آنها امکان مالی بیشتری پیدا کنند و این برای حکومت بد بود؛ جهت دوم اینکه مشروعیتشان را وابسته به این تصرف در اموال کلان پیامبر (ص) می‌دانستند زیرا معتقد بودند پیامبر (ص) از جهت حاکم بودن صاحب این اموال بود و آنها نیز اگر بخواهند حاکم باشند باید این اموال را داشته باشند. 🔹یکی از عللی که در میان این اموال «فدک» برجسته شده این است که ما ادعا داریم فدک «هدیه» است و مال شخص حضرت زهرا (س) است اما درباره سایر اموال چیزی نداریم که اینها نیز بخشیده شده باشند. لذا درباره سایر اموال باید روی جهت ارث بودن دست گذاشت. در این صورت نیز پیغمبر (ص) غیر از اهل بیت وارثان دیگری نیز از جمله زنانشان دارند. 🔹اتفاقاً در زمان عثمان عایشه ارث خود از پیامبر (ص) را مطالبه کرد. عثمان در جواب به او گفت پدرت که حدیثی درباره ارث به جای نگذاشتن انبیا گفت شما بودی و ادعایی نداشتی، در زمان خلیفۀ دوم نیز چنین ادعایی نداشتی، حالا که با من مخالفی آمده‌ای در زمان من چنین ادعایی می‌کنی؟ و عثمان مالی را به عنوان ارث عایشه از پیامبر (ص) به او نداد (برگرفته از سخنان ایشان در برنامۀ تلویزیونی ماجرا). 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️نماز خواندن خلیفۀ اول بر پیکر حضرت زهرا (س)! 🔹ابن عدی در الکامل از قول مالک بن انس نقل کرده که امام صادق (ع) فرمود حضرت فاطمه (س) شبانه از دنیا رفت. پس ابوبکر و عمر و عثمان، طلحه و زبیر و سعید و عدۀ زیادی حاضر شدند و ابوبکر به حضرت علی (ع) گفت: بر فاطمه نماز بگزار. علی (ع) فرمود: لا والله ما تقدمت و انت خلیفة رسول الله، قال فتقدم ابوبکر فصلی علیها فکبر علیها اربعاً و دفنها لیلاً؛ نه به خدا قسم که بر تو پیشی نمی‌گیرم در حالی که تو جانشین رسول خدا (ص) هستی، ابوبکر نماز خواند و بر آن حضرت چهار تکبیر گفت و فاطمه را شبانه دفن کردند» (الکامل فی ضعفاء الرجال، ج 5 ص 422). 🔹قطع نظر از ضعف سند، این روایت با تاریخ و کیفیت دفن حضرت زهرا (س) در تعارض است. آن حضرت تا آخر عمر با ابوبکر سخن نگفت و بر او غضبناک بود (صحیح بخاری، ج5، ص139). 🔹واقدی تصریح می‌کند: نزد ما ثابت است که علی (ع) ایشان را شبانه دفن کرد و بر ایشان نماز خواند. عباس و فضل هم همراه آن حضرت بودند و آنها هیچ فردی را خبر نکردند (السیرة الحلبیة، ج3، ص 511). 🔹منابع تاریخی تأکید دارند که حضرت زهرا (س) رسماً از شرکت افرادی از جمله ابابکر و عمر در مراسم دفن کراهت داشت و به علی (ع) در این باره سفارش کرده بود (الغدیر، ج3، ص 360). 📗«بازکاوی نقش گزاره های تاریخی در نقد محتوایی احادیث»، نوشتۀ ناصر رفیعی. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

#تازه‌های_نشر ▪️بانوان شیعه: جایگاه و نقش فرهنگی و سیاسی بانوان شیعه از عصر امام صادق تا پایان غیبت صغری ✍️نویسنده: سعیده رحیمی 🔻چکیده: 🔹نویسنده در این کتاب بر آن است تا در سایۀ واکاوی شرایط فرهنگی و اجتماعی عصر دوم امامت، از جلوه‌های نقش‌آفرینی بانوان شیعه در صحنۀ اجتماع و تأثیرهای فرهنگی آنان پرده بردارد و ضمن ارائه الگویی درست از حضور اجتماعی، فرهنگی و سیاسی زنان، ابعاد گوناگون نقش خطیر این بانوان را در پایایی مکتب تشیّع اثناعشری نشان دهد و بگوید در متن فرهنگی‌سیاسی قرن‌های دوم و سوم، بانوان شیعه و به‌ویژه بانوان نزدیک به خاندان امامت، چگونه در سایۀ همکاری با امامان معصوم (علیهم السلام) به منزلت اجتماعی شایسته‌ای دست یافتند. 🔹امامان معصوم (علیهم السلام) اصلی‌ترین عامل رشد و ارتقای هویتی زنان آن روزگار بوده‌اند و آموزش علمی و دینی کنیزان و بانوان، سیرۀ مستمر آنان شمرده شده است. در این دوره، منابع تاریخی از بانوان بسیاری یاد می‌کنند که هرکدام به فراخور اوضاع سیاسی‌اجتماعی زمان خود، گام‌های استواری در حفظ و گسترش مکتب تشیّع برداشتند. واکاوی این اسامی، به‌ همراه دقت در شرایط زمانی و رخدادهای تاریخی عصرشان، الگویی صحیح و ارزشمند از حضور اجتماعی زنان و فعالیت‌های فرهنگی، تبلیغی و سیاسی ایشان در عصر امامان معصوم (علیهم السلام) به‌دست می‌دهد که در مقابل شکل‌های ناصحیح رایج در جامعه کنونی، قابل‌ ارائه است. 🔻اطلاعات کتاب‌شناختی: نویسنده: سعیده رحیمی ناشر: جمکران قطع: رقعی تعداد صفحات: 216 چاپ اول 1402 قیمت 120 هزار تومان (خرید با ده درصد تخفیف از سایت نشر جمکران).

▪️شب یلدا در حرم مطهر رضوی 🔹با توجه به اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی مشخص می شود که مصرف هندوانه در شب یلدا حداقل در دوره قاجاریه معمول بوده است. 🔹در میان اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی، اسنادی مبنی بر گرامیداشت این شب در حرم به ویژه درمیان کارکنان این آستان مبارک وجود دارد. مطابق این اسناد طبق سنت رایج برای این شب برای کارکنان حرم امام رضا (ع) هندوانه تهیه می‌کردند. چنانکه قدیمی‌ترین سند موجود در این خصوص به سال 1267 قمری برمی‌گردد که طبق آن مبلغ یک تومان و سه هزار و سیصد دینار بابت تهیه پنجاه من هندوانه هزینه شده است. اسناد سال‌های بعد در دوره قاجار نیز نشان از استمرار این رسم دارد. عکس سمت راست: سند درخواست تهیه چهل من هندوانه برای اهالی کشیک حرم در سال 1279 قمری 🔹متن سند: عالیجاه تحویلدار باشی سرکار فیض آثار چون از سابق الی زماننا هذا شب یلدا را از سرکار به جهت اهل کشیک این شب و روز هندوانه داده می‌شده، مقدار چهل من هندوانه به جهت حضرات روانه نمایند قبض محسوب است. شهر ربیع الثانی 1279. 🔗 برگرفته از کانال مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی

▪️رد نمودن عمر بن عبدالعزیز فدک را به امام محمد باقر (ع) ✍️قاضی نورالله شوشتری 🔹چون خلافت به عمر بن عبدالعزیز که صالح بنی امیه بود رسید فدک را با غلات رسیدۀ او به اولاد حضرت فاطمه (س) رد نمود. روایت است که معاندان قریش و منافقان شام که در حوالی عمر بن عبدالعزیز بودند به او گفتند که در باب رد فدک به اولاد فاطمه اعتراضی است از تو بر فعل ابوبکر و عمر و طعن است و نسبت کردن توست ایشان را به ظلم و جور. 🔹عمر در جواب گفت که نزد من و شما به صحت رسیده که فاطمه دختر پیغمبر بوده و دعوی فدک فرموده و در دست او بوده و در شأن او نبوده که دروغ بر پیغمبر (ص) بگوید با آنکه علی (ع) و ام‌ایمن و ام‌سلمه بر وفق دعوی او گواهی دادند. فاطمه نزد من صادق‌القول است و هرچند که دعوی کند و بر آن گواه نداشته باشد و سیدۀ نساء اهل جنة است و من امروز فدک را به ورثۀ او رد می‌کنم و به آن تقرب می‌جویم به حضرت پیغمبر (ص) و امید می‌دارم که فاطمه و حسن و حسین (ع) در روز قیامت شفاعت من کنند. و اگر من به جای ابوبکر و عمر می‌بودم و فاطمه نزد من آن دعوی می‌کرد تصدیق او می‌نمودم. 🔹و در بعضی روایات واقع شده که چون عمر بن عبدالعزیز فدک را به حضرت امام محمد باقر (ع) تفویض کرد مردم به او گفتند: «طعنت علی الشیخین». او در جواب گفت: «طعنا علی انفسهما»، یعنی ایشان خود را در آنکه غصب فدک نمودند ابواب طعن بر روی خود گشودند. 🔹القصه عمر بن عبدالعزیز به رغم مخالفت منافقان فدک را به امام محمد باقر (ع) تسلیم نمود و در دست ایشان بود تا عمر بن عبدالعزیز وفات یافت و بعد از آن خلفای عباسی آنها که فضیلتی و انصافی و معرفتی به حق اهل البیت داشتند مانند مأمون و معتصم و واثق فدک به اولاد حضرت فاطمه (ع) رد نمودند و چون نوبت به متوکل ناصبی رسید آن را از ایشان گرفته به حجام خود داد، بعد از آن معتضد رد نمود و مکتفی بازگرفت و مقتدر رد آن نمود. 📗 «مجالس المؤمنین»، ج1، ص 50-51. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️نقش گزاره‌های تاریخی در نقد محتوایی احادیث مسمومیت براء بن معرور در خیبر 🔹بر طبق نقل تفسیر قمی، رسول خدا هنگام بازگشت از خیبر با زن یهودیه‌ای مواجه شد که کتف گوسفند مسمومی را نزد حضرت آورد. براء بن معرور که در آنجا بود لقمه‌ای از آن گوشت را در دهان گذاشت و مرد. 🔹براء از بزرگان صحابه است که به اتفاق مورخانْ قبل از هجرت از دنیا رفته است، در حالی که نبرد خیبر در سال ششم یا هفتم اتفاق افتاده است. 📗«بازکاوی نقش گزاره های تاریخی در نقد محتوایی احادیث»، نوشتۀ ناصر رفیعی. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

#معرفی_کتاب ▪️بهره‌مندی فقه از تاریخ ✍️نوشتۀ مصطفی صادقی کاشانی 🔹فقه دانشی است که پیوسته در میان مردم کارآمد بوده و پانزده قرن پیشینۀ این علم، آن را با تاریخ اسلام آمیخته است. از این رو فقیهان و مورخان در پی آن بوده‌اند از این تاریخچۀ دراز و پیشینۀ پرحادثه برای فهم بهتر احکام و شرایط آن از نزول آیات و صدور روایات بهره برند. در طرف دیگر برخی برآنند که اگر باید برای تاریخ از فقه بهره برد، فقه نیز خود را بسیار به تاریخ وابسته کرده و به عبارتی تاریخ‌زده شده است. 🔹نوشتار حاضر که به عنوان رسالۀ دکتری تدوین شد در پی هدف نخست بود. راهنمای آن استاد مورخ جناب حجة الاسلام والمسلمین رسول جعفریان طرحی نو درانداخت و پیشنهاد کرد این وابستگی تاریخی فقه در رساله نشان داده شود تا روشن شود چقدر و چگونه احکام فقه اسلامی در بستر رویدادها و احوال و اوضاع زندگی و حکومت مسلمانان شکل گرفته است. 🔻اطلاعات کتاب‌شناختی: انتشارات المصطفی (ص) چاپ دوم 1402 292 صفحه پیشگفتار مؤلف و فهرست کتاب را از اینجا ببینید. خرید کتاب از سایت ناشر 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️بست‌نشینی در حرم حضرت معصومه (س) 🔹نگارنده اطلاع دقیق و مستندی ندارد از اینکه بست‌نشینی از چه وقت معمول شده بود. نخستین کسی که در ایران بست‌نشینی را از میان برد تا آنجا که نویسنده اطلاع دارد میرزا تقی خان امیرکبیر بود. 🔹بست‌نشینی در آستان حضرت معصومه (س) ظاهراً از قرن‌های هفتم و هشتم معمول بوده است. در زمان صفویه بست‌نشینان حرم حضرت معصومه (س) بیشتر کسانی بودند که قدرت پرداخت قروض خود را نداشتند یا نمی‌خواستند قرض‌هایشان را پرداخت کنند. 🔹«کارری» که در زمان شاه سلیمان صفوی به ایران آمده و قم را دیده به موضوع بست‎‌نشینی اشاره کرده و چنین گفته است: «در اطراف حرم چند حجره است که اشخاص قرض‌داری که نتوانند از عهدۀ پرداخت دین خود برآیند در آنجا متحصن می‌شوند و در طول تحصن به هزینۀ اوقاف [مقصود حرم حضرت معصومه (س) است] امرار معاش می‌کنند و طلبکاران نیز راه و اختیاری برای مطالبۀ طلب خود ندارند» (سفرنامۀ کارری، ص 55). 🔹در زمان قاجاریه جنایتکاران و متمردان نیز بست می‌نشستند. هانری رنه دالمانی در ضمن وصف قم می‌گوید: «بزهکاران و جنایتکاران برای فرار از مجازات به این شهر [قم] می‌آیند و در زیر دیواره‌های مقبره پناهنده می‌گردند» (از خراسان تا بختیاری، ص857). 🔹دوراند انگلیسی که حدود هفتاد سال پیش در ایران بوده چنین گفته است: «قم برای پناهنده شدن و به قول خود ایرانی‌ها «بست نشستن» مکان جالب توجهی است و سنت بست‌ نشستن در این کشور توسعۀ عجیبی دارد» (سفرنامۀ دوراند، ص 31). 📗تاریخ مذهبی قم، ص 228 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️ماجرای دستگیری و به شهادت رسیدن برخی از اعضای خاندان حکیم به دست رژیم بعث به مناسبت 16 جمادی الآخر، روز اعلام خبر کشتار ده تن از علمای حوزۀ نجف 🔹در پی تحمیل جنگ به ایران، صدام بسیاری از جوانان شیعه را بالاجبار به جبهه فرستاد تا بیشترین شمار تلفات را به شیعیان تحمیل کند. صدام تلاش کرد تا فتوایی مبنی بر حرمت سرپیچی از دستورات فرماندهان ارتش و این که این قبیل فراریان، محارب با خدا و شریعت هستند از علما اخذ کند. به همین خاطر علمای بزرگ و مراجع تحت شدیدترین فشارها قرار گرفتند. لذا مقامات حکومتی مقدمات برگزاری کنفرانسی را در بغداد فراهم کردند و افراد مختلفی را به نجف اعزام داشتند تا با علما صحبت کرده و آنها را راضی به حضور در این کنفرانس کنند. 🔹در این زمان پیغام‌هایی نیز برای خاندان محترم حکیم فرستاده شد تا در کنفرانس شرکت کنند. رئیس سازمان امنیت نجف به آیت الله سید محمدرضا حکیم اعلام کرد که در صورت عدم حضور در این کنفرانس، خاندان حکیم دشمن حکومت شناخته خواهند شد و هیچ عذری برای نپذیرفتن این خواسته نیست. 🔹وقتی از خاندان حکیم با تهدید خواسته شد در کنفرانس شرکت کنند، آنها می‌دانستند تبعات عدم پذیرش این خواسته چیست. لذا جلسه مهمی برپا کردند. ریاست خاندان در این مقطع با آیت‌الله سید یوسف حکیم است. در آن جلسه تصمیم نهایی خاندان حکیم این شد که: «ما تحت هیچ شرایطی در این کنفرانس شرکت نمی‌کنیم.» پیرو این تصمیم بود که در تاریخ 26 رجب 1403 قمری (برابر با 10 می 1983 میلادی و 19 اردیبهشت 1362 شمسی) بیش از هفتاد تن از خاندان حکیم از پیر و جوان شبانه بازداشت شدند. 🔹مأموریت از ساعت 11 شب با بازداشت بزرگ خاندان حکیم یعنی آیت‌الله سید یوسف حکیم شروع شد. بعد از آن به سراغ آسید محمدعلی حکیم (پدر سید محمدسعید حکیم که اخیراً رحلت کرد) رفتند و بعد از آن به سراغ آیت‌الله شهید سید عبدالصاحب حکیم رفتند. هر تیمی زیر نظر یک افسر وارد بیوت علما می‌شد. آنها وحشیانه درها را می‌شکستند و عده‌ای هم از بالای پشت‌بام و روی دیوار به دورن خانه می ریختند تا ترس و وحشت بیشتری را ایجاد کنند. 🔹درباره اعدام‌ها باید گفت ابتدا شش نفر از خاندان حکیم را تیرباران کردند و به شهادت رساندند. فاصله بین دستگیری و شهادت این شش نفر تقریباً ده روز است. حجت الاسلام سید محمدحسین حکیم به همراه دو نفر از برادرانش یعنی سید عبدالصاحب و سید علاءالدین و سه نفر از نوه های سید حکیم در 7 شعبان 1403 برابر با 30 اردیبهشت 1362 تیرباران شدند. 🔹در نوبت دوم هم ده نفر را اعدام کردند. گروه ده نفری که از خاندان حکیم اعدام شدند عبارت بودند از: عبدالهادی محسن و دو فرزندش به نام‌های حسن و حسین، عبدالمجید محمود که مجتهد بود، محمدعلی محمدجواد، عبدالصاحب محمدحسین، محمد محمدحسین، محمدرضا محمدحسین، ضیاءالدین کمال‌الدین و بهاءالدین کمال الدین. این دو نفر آخر نوه‌های آسید یوسف حکیم (بزرگ خاندان) هستند که همه تیرباران شدند. سه پسر آقای محمدحسین حکیم جلوی چشم پدر تیرباران شدند. در حالی که در این مقطع زمانی آسیدمحمدحسین حدود هفتاد سال سن داشت. جمعا شش نفر از فرزندان مرجع راحل – سید محسن حکیم – به شهادت رسیدند که در تاریخ نهاد مرجعیت شیعه بی سابقه است. 🔻برگرفته از: مصاحبۀ مرکز اسناد انقلاب با دکتر دکتر صفاءالدین تبرائیان 🔗در این باره بخوانید: پیام امام خمینی درباره جنایت رژیم بعث در کشتار اعضای خاندان حکیم در 16 جمادی الآخر 1405 پس از اعلام خبر شهادت آنها 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️ماجرای کشته شدن قاضی نورالله شوشتری معروف به شهید ثالث به مناسبت 18 جمادی الآخر سالروز شهادت قاضی نورالله شوشتری 🔹قاضی نورالله شوشتری متولد سال 956 در شوشتر در سال 992 یا 993 و در زمان سلطنت اکبرشاه به هند رفت و در آنجا قاضی القضات شد. مقبرۀ این عالم شیعی در شهر «اگرا» در هند قرار دارد. 🔹شیخ علی حزین در کتاب تذکرۀ خود (معروف به تذکرۀ حزین) درباره قاضی نورالله شوشتری می‌نویسد: 🔹سید جلیل همیشه مذهب خود را از مخالفین مخفی می‌داشته و طریق تقیه که مذهب آباء گرام خود بوده می‌پیموده و به مسائل فقهیۀ مذاهب اربعۀ اهل تسنن احاطۀ تمام داشت. بدین جهت سلطان اکبرشاه و سایر مردم او را در عداد علما و فقهای اهل تسنن می‌دانستند و چون احاطه و کثرت تبحر و لیاقت و علم و عمل او مشاهده شد منصب قاضی القضاتی از طرف اکبرشاه به او تفویض شد. سید قبول فرمود به شرط آنکه چون خود را صاحب نظر و رأی و اجتهاد می‌داند در هر موردی هرچه مؤدای اجتهاد اوست حکم کند و خارج از یکی از مذاهب اربعه نیز نباشد. 🔹سلطان این شرط را قبول نموده و سید در تمام موارد به مذهب امامیه حکم می‌فرمود و اگر کسی اعتراض می‌نمود او را ملزم می‌ساخت که بر یکی از مذاهب اربعه است. 🔹مدتی بدین نحو قضاوت می‌فرمود و در پنهانی مشغول تألیف و تصنیف بود تا اینکه سلطان اکبرشاه بدرود حیات گفت و پسرش جهانگیرشاه به جای او نشست و سید همچنان به منصب قضاوت باقی بود تا آنکه بعضی از علمای مخالفین که با دربار آن روز مراوده داشتند و قول آنها نزد سلطان مسموع بود متفطن تشیع او شده بنای سعایت را گذاردند و اشتهاد بر تشیع سید نموده به اینکه او خود را ملزم به یکی از مذاهب اربعه نمی‌داند و در تمام موارد بر طبق یکی از مذاهب که با فتوای امامیه تطبیق می‌نماید حکم می‌کند. 🔹جهانگیرشاه این موضوع را دلیل بر امامی بودن او ندانست زیرا او قبلاً شرط کرده بود که طبق اجتهاد خود حکم کند. 🔹بالاخره چون از این راه نتوانستند، به حیله‌ای متشبث شده شخصی را واداشتند که به عنوان تلمذ نزد سید مراوده و اظهار تشیع نماید. شخص مزبور پس از آمد و شد بسیار و اطلاع او بر تصانیف سید تقاضای کتاب مزبور نمود. سید شهید پس از اطمینان کتاب را به او داد. او نیز استنساخ نمود بی‌شرمانه نسخه را به آن گمراهان و طواغیت زمان داد و کتاب مزبور را وسیلۀ اثبات تشیع سید نموده تقاضای اجرای حد از سلطان نمودند. جهانگیرشاه امر را واگذار به آنها نمود. آن ناکسان سید را به ضرب تازیانه از پای درآورده و شهید نمودند. گویند با چوب خاردار آنقدر بر او زدند که بدنش قطعه‌قطعه شد. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️تصاویری از مزار قاضی نورالله شوشتری در شهر آگرا، کشور هند هجده جمادی الآخر سالروز شهادت این عالم شیعی در کشور هند است. 🔻در این باره بخوانید: 🔹ماجرای کشته شدن قاضی نورالله شوشتری معروف به شهید ثالث 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️سال تولد حضرت زهرا؛ آیا حضرت زهرا در نُه سالگی ازدواج کرد و در هجده سالگی شهید شد؟ استاد یوسفی غروی در گفت‌وگو با مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام: 🔹در میان اهل سنت مشهور این است که حضرت پنج سال پیش از بعثت به دنیا آمده است. اما ما این دیدگاه را قبول نداریم. چراکه مثلاً روایاتی داریم درباره انعقاد نور حضرت زهرا (س) از میوه‌های بهشتی. روایات متعددی داریم که جبرئیل به پیامبر میوه‌ای بهشتی داد (برخی این میوه را سیب دانسته‌اند، برخی گلابی و برخی ثمرۀ رطب) و حضرت آن را تناول کرد و نور حضرت زهرا از این میوه منعقد شد و لذا وقتی پیامبر ایشان را می‌بوسید می‌فرمود: «من میوۀ بهشتی را از او بو می‌کنم». این روایات ناظر به معراج پیامبر بعد از بعثت بوده و احدی پیش از بعثت قائل به معراج نیست. لذا این دلیلی است که تولد حضرت پیش از اسلام نبوده است. 🔹اما در میان شیعه مشهور است که حضرت زهرا (س) پنج سال بعد از اسلام به دنیا آمده است. در نتیجه در نُه سالگی ازدواج کرد و در هجده سالگی شهید شد. 🔹شیخ مفید ایشان را متولد سال دوم بعد از اسلام می‌داند و من نیز همین را ترجیح می‌دهیم. در این صورت حضرت هنگام ازدواج سیزده‌ساله و هنگام شهادت حدود بیست و چند سال داشته و نه کمتر. 🔹جالب است با وجود اختلاف درباره سال تولد حضرت در روز تولد ایشان اختلافی نیست و همه بیستم جمادی آخر را روز تولد دانسته‌اند. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️آیا حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بود؟ استاد یوسفی غروی: 🔹یکی از مطالبی که امروزه در محافل و مجالس ما رایج شده این است که حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بوده است. عده‌ای می‌گویند خواهران دیگر ایشان (زینب، ام‌کلثوم و رقیه) در واقع خواهر حضرت نبودند بلکه ربائب پیامبر (ص) بودند، یعنی دخترانی که در دامان پیامبر (س) پرورش یافتند. حال باز اختلاف است که اینها دختران خود حضرت خدیجه (س) از شوهر سابقش بودند و همراه با حضرت خدیجه به خانۀ پیامبر آمدند یا اصلاً ارتباطی با حضرت خدیجه نداشتند و حضرت آنها را از باب رحمت و مهربانی پذیرفته بود و پرورش می‌داد. لذا وقتی به همسری پیامبر (ص) درآمد آنها را به خانۀ پیامبر آورد و در آن خانه بزرگ شدند. 🔹کهن‌ترین نوشتۀ تاریخی‌ای که این مطلب را بیان کرده کتابی است به زبان عربی به نام «الاستغاثة فی بدع الثلاثة» یعنی داد و فریاد از بدعت‌های سه تن (خلفای نخستین). نویسندۀ این کتاب شخصی است به نام «ابوالقاسم کوفی زیدی». در این کتاب در بحث از اینکه آیا خلیفۀ سوم داماد پیامبر (ص) بوده یا خیر در مقام پاسخ گفته شده خلیفۀ سوم داماد پیامبر (ص) نبوده زیرا باید ثابت شود که آن دختران، دختران پیامبر بودند در حالی که چنین نیست. 🔹اما به این حرف نمی‌شود اعتنا کرد. اولاً در هیچ کتاب شرح حالی یا نام این شخص (ابوالقاسم کوفی زیدی) اصلاً ذکر نشده یا اگر ذکر شده همه با کلمه‌ای واحد از او تعبیر کرده‌اند و او را کوفی غالی فاسد المذهب معرفی کرده‌اند. ابوالقاسم کوفی زیدی در سال 370 هجری در راه شیراز فوت شده است. 🔹پس اولین ضعف این باور (که حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بوده) غالی بودن کهن‌ترین قائل آن است. اما همچنین اخبار متعددی از امام باقر و صادق (ع) در کتاب «قرب الاسناد» و «بصائر الدرجات» درباره فرزندان پیامبر (ص) از خدیجه (س) داریم که نام آن سه دختر آمده است. در تعبیری آمده «هن بنات رسول الله من خدیجه» و در تعبیر دیگر آمده «هن بنات خدیجه من رسول الله». همچنین در کتاب خصال مرحوم شیخ صدوق نیز آنها جزو دختران پیامبر شمرده شده‌اند. 🔹در نتیجه، حضرت زهرا (س) چهارمین دختر پیامبر (ص) است. فاطمه (س) چهارمین و کوچک‌ترین دختر حضرت خدیجه (س) است. سه دختر دیگر پیش از بعثت به اسلام و چهارمی پس از بعثت به اسلام به دنیا آمده‌اند. 🔹لذا کسانی که می‌گویند حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بوده اخبار معتبر ائمه (ع) را رها کرده‌اند و سراغ ابوالقاسم کوفی زیدی غالی المذهب رفته‌اند. برگرفته از مصاحبۀ استاد با سایت شفقنا @chsiqs

▪️کتاب مَولد فاطمة (علیها السلام) استاد یوسفی غروی در گفت‌وگو با مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام: 🔹نجاشی در کتاب رجال خود هنگام شمارش کتاب‌های شیخ صدوق از کتابی با عنوان «مَولد فاطمه (علیها السلام) نام می‌برد. اما این کتاب مفقود است. 🔹چند سال پیش مؤسسۀ دارالحدیث از من درخواست کرد که اگر درباره میراث حدیثی شیعه مطلبی داشتم برای آنها ارسال کنم تا در مجموعۀ «میراث حدیث شیعه» به چاپ برسد. 🔹من هم تصمیم گرفتم این کتاب را بازسازی کنم. با اینکه کتاب «مولد فاطمه» مفقود است، اربلی در «کشف الغمة في معرفة الائمة» (693 ه.) بیشتر اخبار آن کتاب مفقود را گزارش کرده و بخش دیگری از اخبار کتاب نیز در «مناقب آل ابی طالب» ابن شهرآشوب (558 ه.) موجود است. من نیز این اخبار را جمع‌آوری و تنظیم کردم و بعضاً تعلیقه‌هایی نیز افزودم و تحت عنوان رسالۀ «مَولد فاطمه» در شمارۀ نوزدهم «میراث حدیث شیعه» به چاپ رسید. 🔹هرچند نام کتاب «مَولد فاطمه» است، فقط مشتمل بر اخبار تولد حضرت فاطمه (س) نیست بلکه شش باب دارد که به ترتیب از این قرار است: مولد فاطمه، فضائلها، تزویجها، ظلامتها، وفاتها و محشرها. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️ متن رسالۀ «مولد فاطمه علیها السلام»؛ رساله‌ای از شیخ صدوق درباره حضرت زهرا (س) جمع‌آوری و تحقیق: استاد محمدهادی یوسفی غروی 🔹چاپ‌شده در شمارۀ نوزده «میراث حدیث شیعه»، دارالحدیث 🔹توضیحاتی درباره این رساله از زبان محقق 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️«کوثر» به معنای نسل پاکیزه از حضرت زهراست نه خود حضرت (س) استاد یوسفی غروی 🔹از مطالب و روایات بسیار دایر در مجالس و محافلِ ما شیعیان اهل بیت(ع) موضوع نزول سورۀ کوثر درباره حضرت زهرا(س) است. مرحوم علامه طباطبایی در کتاب وزین خود «المیزان» که به نظر من جامع‌ترین تفسیر است هر مطلبی را که درباره کوثر است و در تفاسیر اهل سنت و شیعه آمده جمع‌آوری کرده است و عجیب این است که بنا بر هیچ کدام از این تفاسیر «کوثر» به معنی خود حضرت زهرا (س) نیست بلکه معنی دقیق این است که «کوثر» در لغت عرب به معنای خیر کثیر است یعنی خیر بسیار، و از نظر مصداق یعنی، نسل کثیر پاکیزه برای پیامبر(ص) از طریق ذریۀ حضرت زهرا(ع). 🔹«اعطیناک» در جمله «إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ» «ما کوثر را به تو خواهیم داد» به معنی ماضی یعنی فعل گذشته نیست بلکه از قبیل این است که در مقام فعل مستقبل تأکید می‌شود یعنی فعلی که راجع به آینده است که آن را به لفظ ماضی تعبیر می‌کنند چون فعل آینده آمد و نیامد دارد اما فعل گذشته چیزی است که انجام یافته است. بنابراین مطلبی را که مربوط به آینده است به لفظ گذشته تعبیر می‌کنند تا نشانه از حتمی واقع شدن باشد. 🔹پس «اعطیناک» در اینجا به معنای «نعطیک» است یعنی ما به تو خیر کثیر خواهیم داد. یعنی تا روز قیامت نسل کثیر پاکیزه خواهیم داد. آن وقت این ذریۀ کثیر طیب و طاهر از طریق حضرت زهرا(س) است. انتساب این نسل کثیر طیب به پیامبر(ص)، از طریق دختر ایشان حضرت زهرا(س) است. بنابراین معنای صحیح این است که حضرت زهرا(س) منبع و مادر کوثر است، سرچشمه کوثر است نه اینکه خود او کوثر باشد. این مطلب جای توجه دارد که متأسفانه بسیاری از گویندگان مداحان و مرثیه‌خوانان حضرت زهرا(س) با مقداری مسامحه در تعبیر و سهل‌انگاری در بیان، تحلیل می‌کنند که حضرت زهرا خودش کوثر است در حالی که در هیچ آیه و روایتی «کوثر» به معنای خود حضرت زهرا(س) نیامده است. در تمام بیست معنی که مرحوم علامه در تفسیر المیزان شمرده هیچ کدام به معنای خود حضرت زهرا(س) نیست بلکه معنی صحیح، نسل بسیار پاکیزه از طریق حضرت زهرا(س) است. 📚برگرفته از مصاحبۀ استاد با شفقنا 🔻همچنین در این باره بخوانید: آیا حضرت زهرا (س) تنها دختر پیامبر (ص) بود؟ سال تولد حضرت زهرا (س) بازسازی رسالۀ «مولد فاطمه (س)» اثر شیخ صدوق 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

#معرفی_کتاب ▪️فیضیه در گذر تاریخ ✍️نوشتۀ محمد رجائی‌نژاد و محمدحسن عباسی 🔹این کتاب که به مناسبت یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم تهیه و تنظیم شده، به تشریح سرگذشت مدرسه فیضیه از بدو تأسیس در دوره سلجوقیان تا امروز به صورتی بسیار خلاصه پرداخته است. 🔹بر اساس آنچه در پیشگفتار کتاب آمده، هدف از تدوین این اثر عبارت است از: 1- روشن ساختن پیشینه مدرسه فیضیه؛ 2- شناساندن شاکله ساختاری این بنا؛ 3- شناخت کارگزاران تأثیرگذار در این نهاد مذهبی – سیاسی؛ 4- معرفی سیر تحولات فیضیه در طول تاریخ. 🔹همچنین بنا بر روایت نویسندگان کتاب، در این اثر برای درک تاریخ فیضیه سعی شده به سه سؤال مبنایی زیر پاسخ داده شود: 1- فرآیند تحول فیضیه از تأسیس تاکنون، تحت تأثیر چه عواملی بوده است؟ 2- ساختارهای مؤثر بر فیضیه در مسیر تحولات تاریخی کدام است؟ 3- کنشگران مؤثر بر روند تحولات تاریخی فیضیه چه کسانی بوده‌اند؟ 🔻اطلاعات کتاب‌شناختی: انتشارات مرکز اسناد انقلاب چاپ اول 1401 188 صفحه 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️عمر بن عبدالعزیز: صالح یا فاسق؟ 🔻چندی پیش در کانال پژوهش‌های تاریخ اسلام مطلبی درباره بازگردانده شدن فدک به دست عمر بن عبدالعزیز از کتاب «مجالس المؤمنین» قاضی نورالله شوشتری قرار گرفت (اینجا را ببینید). قاضی نورالله در وصف عمر بن عبدالعزیز از عبارت «صالح بنی امیه» استفاده می‌کند. به همین مناسبت یادداشتی از آقای مهدی صادقی شهمیرزادی به دست تحریریۀ کانال رسید که در ادامه آمده است. ✍️مهدی صادقی شهمیرزادی 🔹عمدتاً در مورد عمر بن‌ عبدالعزیز از لفظ «صالح» یا «نجیب» استفاده می‌شود. در حالی که دودمان بنی امیه در آیۀ قرآن، ادعیه و روایات مورد لعن و نفرین قرار گرفتند و اساسا فرد صالحی در میان حاکمان بنی‌ امیه وجود ندارد. عمر بن عبدالعزیز هم از این نفرین مستثنی نخواهد بود. 🔹مطابق تفاسیر فریقین مراد از شجرۀ ملعونه در آیۀ «و ما جعلنا الرؤیا التی اریناک الا فتنةً للناس و الشجرة الملعونه فی‌ القرآن و نخوفهم فما یزید الا طغیاناً کبیراً» بنی‌امیه هستند که خلافت را از اهل بیت(ع) غصب نمودند. (در این زمینه ذیل آیه به تفاسیر اهل سنت مانند روح‌ المعانی آلوسی، تفسیر کبیر فخررازی، تفسیر القرآن سمعانی مراجعه بفرمایید). 🔹مرحوم مجلسی در بحار روایتی را نقل می‌کند که در آن امام علی‌ بن الحسین(ع) فسق عمر بن عبد‌العزیز را تایید نمود. خلاصه روایت آن است که عبدالله بن عطاء نقل می‌کند با امام زین‌ العابدین(ع) در مسجد بودم که عمر بن عبدالعزیز وارد شد. عبایی فاخر و نقره‌کوب به دوش داشت. آن حضرت رو به من کرده فرمود: «أتری هذالمترف؟» این اسراف‌کار را می‌بینی؟ او روزی زمام امور را به دست خواهد گرفت. پرسیدم این فاسق خلیفه می‌شود؟ فرمود: آری؛ و هنگامی که خلیفه می‌شود اهل آسمان لعنش می‌کنند و زمینیان برای او طلب آمرزش می‌کنند.» 🔹مگر کسی که اهل آسمان (ملائکه مقرب خداوند) او را لعن کنند، صالح و نجیب می‌شود؟! مؤید این لعن سماوی هم زیارت عاشورا است که در آن می‌خوانیم «اللهم العن بنی‌ أمیة قاطبة». 🔹ثانیاً بازگرداندن فدک به خاندان رسالت، ممنوعیت سب و لعن، ابراز محبت به ایشان و حضرت زهرا(س) _بنا بر تحقیق_ به جهت فشار سیاسی بود که از ناحیۀ مسلمانان و شیعیان از سویی و قدرت گرفتن بنی‌عباس از سمت دیگر بر بنی‌امیه وارد آمده بود. رضایت شیعیان به عنوان گروهی بزرگ و مؤثر در جامعه برای حاکمیت و رقبای آنان به حدی بود که بنی عباس با شعار «الرضا من آل محمد» به حکومت رسیدند و اگر چنین شعاری نبود رسیدن به قدرت هم منتفی بود. بنابراین در آن زمان بنی‌امیه و در رأس آنان عمر بن عبدالعزیز برای تثبیت اوضاع و سرکوب کردن شورش‌ها مجبور بودند تا به شیعیان امتیازاتی بدهند که از جمله آن برداشته شدن لعن علی (ع) و برگرداندن موقتی فدک بود. (البته این اقدام هم در تاریخ همواره توسط حکومت‌های طاغوت تکرار شده است. مثلا صدام که اوضاع عراق را دگرگون دید از رادیوی عراق نوحه پخش کرد، آمد با ضریح امام (ع) عکس گرفت در حالی که واضح بود که خودش به این کارهایی که الان می‌کند اعتقادی ندارد). 🔹ثالثاً اگر عمر بن عبدالعزیز واقعاً صالح بود چرا مانند «معاویة بن یزید بن معاویة» از حکومت کنار نرفت و اعلام نکرد که خلافت حق بنی‌امیه نیست و باید به اهلش سپرده شود؟ همین که در حکومت ماند مؤیدی است آشکار بر ظلم و فسق این شخص. 🔹بنی امیه برای تثبیت امور به شخصیت ممدوح ساختگی مانند بن عبدالعزیز احتیاج داشت. 📚 ارجاعات: - مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، مسترحمی، هدایت الله ودیگران. ۱۳۶۸–۱۴۰۳. بحار الأنوار. ۱۱۱ ج. بیروت - لبنان: دار إحياء التراث العربي. ج ۴۶ ص ۲۳. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️نبودن شراب در قم 🔹هرکس وارد قم می‌شد از عربده‌جویی و بدمستی اثری نمی‌دید، زیرا مشروب‌فروشی و باده‌گساری در این شهر ممنوع بود و معمول نبود. این مطلب در آثار شعرا و نویسندگان دیده می‌شود؛ از جمله قاآنی شاعر معروف عصر قاجار چنین سروده است: در قم شراب نیست حریفان، خدای را / برتر نهید گامی و از ری بیاورید 🔹دیولا فوا گوید: «شرب خمر در قم ممنوع است و هر کس بنوشد حاکم او را چوب می‌زند» (سفرنامۀ دیولا فوا، ص 88). 🔹دوراند گفته است: «مشروبات الکلی در دزفول مانند قم غدغن است» و در جای دیگر از سفرنامه‌اش تصریح کرده که شراب در قم به فروش نمی‌رسد (سفرنامۀ دوراند، ص 31 و 126). 📚تاریخ مذهبی قم، ص 238. 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

✅ مرکز احیای آثار اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار می کند 🌀 سین همایش «بررسی اندیشه‌های شیخ بهاء الدین عاملی» 🔹 قرائت قرآن و سرود ملی | ساعت: ۹ تا ۹:۱۵ 🔹 سخنرانی/ حجت الاسلام و المسلمین اسد علیزاده (معرفی اجمالی موسوعه شیخ بهایی و بررسی اندیشه‌های کلامی) | ساعت:۹:۱۵ تا ۹:۴۰ 🔹 سخنرانی/ حضرت آیت الله یوسفی غروی ( بررسی آثار ادبی شیخ بهایی) | ساعت: ۹:۴۰ تا ۱۰ 🔹 سخنرانی/ حجت الاسلام و المسلمین مهدوی‌راد (بررسی نظرات تفسیری شیخ بهایی) | ساعت: ۱۰ تا ۱۰:۲۰ 🔹 پخش کلیپ | ساعت:۱۰:۲۰ تا ۱۰:۳۵ 🔹 سخنرانی/ حجت الاسلام و المسلمین استاد نجف لک‌زایی (بررسی اندیشه‌های سیاسی شیخ بهایی) | ساعت: ۱۰:۴۰ تا ۱۱ 🔹 سخنرانی/ آیة الله شیخ جواد فاضل لنکرانی (بررسی نظرات فقهی شیخ بهایی) | ساعت: ۱۱ تا ۱۱:۳۰ 🌐 لینک ورود به جلسه: dte.bz/ehyaconf 📆 زمان: پنچشنبه ۱۴۰۲/۱۰/۲۱ ⏰ ساعت: ۹ تا ۱۱:۳۰ 🏫 مکان: قم، پردیسان، بلوار دانشگاه،پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی طبقه همکف، سالن امام حسین علیه السلام 📂 مجری: مرکز همکاری های علمی و بین الملل و مرکز احیای آثار اسلامی ⬅️ پژوهشگاه را در فضای مجازی دنبال کنید 🌐 https://takl.ink/Isca.ac.ir