▪️پرسش‌های پرتکرار درباره شهادت حضرت زهرا (س) و پاسخ استاد یوسفی غروی (قسمت اول: تاریخ شهادت، چگونگی آن و زمان خطبۀ فدکیه) 1. شهادت حضرت زهرا (س) در فاطمیۀ اول است یا دوم؟ 🔹فاطمیۀ اول سیزدهم ماه جمادی الاول و فاطمیۀ دوم سوم ماه جمادی الثانی است؛ این دو فاطمیه به این دلیل است که در فاطمیۀ اول حوادث، و در فاطمیۀ دوم شهادت حضرت واقع شده و فاصلۀ بین این دو فاطمیه سه هفته است که این سه هفته زمان بستری حضرت زهرا (س) است. در فاطمیۀ اول سبب شهادت پیش آمده و در فاطمیۀ دوم شهادت واقع شده است. در مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران فاطمیه دوم به رسمیت شناخته شده چون تأییدهای متعددی دارد. 2. آیا حضرت زهرا (س) با دندۀ آسیب‌دیده و جراحات واردشده بر بدن ایشان به مسجد رفت و خطبۀ فدکیه خواند؟ 🔹ابن ابی الحدید معتزلی شافعی بغدادی درباره تاریخ غصب فدک در کتاب «شرح نهج البلاغه» از یکی از علمای شیعه در یکی از روستاهای اطراف شهر شیعه‌نشین حلّۀ عراق نقل می‌کند که حدود ۱۰ روز بعد از رحلت پیامبر (ص)، فدک را از دست حضرت زهرا (س) یا از دست وکلای حضرت زهرا (س) در آوردند و خطبه‌خوانی حضرت زهرا (ع) در مسجد، حدود ۱۰ روز بعد از رحلت پیامبر(ص) و قبل از حوادث بوده، نه اینکه حضرت زهرا (س) با دندۀ آسیب‌دیده و سقط جنین به مسجد رفته و خطبه خوانده باشد. آن حوادث حدود ۵۰ روز بعد از این جریان واقع شده است. 3. حضرت زهرا (س) چگونه به شهادت رسید؟ 🔹در این زمینه دو روایت موجود است. روایت اول از سلمان است و روایت دوم از عبدالله بن عباس. در روایت دوم چنین توضیحاتی آمده که حضرت زهرا (س) باردار بودند و سقط جنین رخ داد، البته نه به طور طبیعی بلکه به دلیل آسیب‌رسانی به حضرت، جنین سقط شد. اصل این مسئله مسلم است. اما در کیفیت سقط جنین دو روایت داریم، یکی همین نقل معروفی که در خبر سُلیم از سلمان فارسی است که می‌گوید که حضرت بین دَر و دیوار واقع و فشار داده شد و بر اثر فشار همان جا سقط جنین رخ داد، یعنی در حین حمله به خانۀ امیرالمؤمنین (ع) و بیرون بُردن امیرالمؤمنین (ع)؛ در صورتی که خبر منحصر به این نیست و خبر دیگر این است که از امام صادق (ع) پرسیدند: حضرت زهرا (س) چه زمانی رحلت کردند؟ و حضرت صادق (ع) تعبیر فرمودند: تاریخ وفات جدم فاطمهٔ زهرا سوم ماه جماد الثانی است یعنی سه ماه بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) و سبب وفات ایشان این بود که فلان شخص به دستور خلیفۀ دوم با سر غلاف شمشیر به دو پهلوی حضرت زد و این موجب سقط جنین و منتهی به شهادت شد. 🔹در این خبر گفته نمی‌شود که سقط جنین در همان لحظه رخ داد، بلکه ظاهراً مثل هر بانوی دیگری که باردار باشد و چنین ضربه‌هایی برایش پیش بیاید، طبعاً ممکن است که سقط با فاصلهٔ اندک یا کمی بیشتر بعد از ضربه روی دهد. برای ضربه زدن به حضرت خبر معتبری که داریم در «اصول کافی» است که گفته شده: «ضربت فَاطِمَه (زده شد)» کیفیت زدن و تفصیل آنجا نیست. 🔗 برگرفته از مصاحبۀ استاد با شفقنا 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️پرسش‌های پرتکرار درباره شهادت حضرت زهرا (س) و پاسخ استاد یوسفی غروی (قسمت دوم: محل دفن شدن حضرت زهرا (س)) 4. محل دفن حضرت زهرا (س) هنوز هم مخفی است؟ آیا ایشان در بقیع دفن شده است؟ 🔹دلیل اصلی پنهان ماندن مرقد حضرت زهرا (س) وصیت ایشان بود. ایشان را طبق وصیت شبانه غسل دادند و کفن کردند. البته مخفی بودن قبر ایشان تا حدود دویست سال بود. کهن‌ترین متنی که در این باره در دست است، مؤید این است که پیامبر (ص) کنار دَر ورودی و خروجی مسجد مدینه یک قطعه مکانی را برای نماز بر جنازه‌ها اختصاص داده بودند؛ ۷ یا ۸ نفری که برای شرکت در تشییع شبانه فراخوانده شده بودند برای عمل به این سنت، جنازه را به مسجد بُردند و امیرالمؤمنین (ع) و همراهان بر جنازه حضرت زهرا (س) نماز خواندند؛ سپس جنازه را به منزل برگرداندند و در منزل دفن کردند. 🔹روایت صحیحی از حضرت امام رضا (ع) در این زمینه هست که شخصی از اصحاب امام رضا (ع) به نام بَزَنْطی از ایشان درباره محل دفن حضرت زهرا (س) پرسید و حضرت فرمودند: «دفنت في بیتها فلما زادت بنو امیه في المسجد صارت في المسجد»؛ امیرالمؤمنین او را در خانه‌اش دفن کرد، ولی وقتی بنی‌امیه مسجد پیامبر (ص) را توسعه دادند، خانۀ امیرالمؤمنین که متضمن بر قبر حضرت زهرا بود هم داخل دایرۀ مسجد شد. اکنون آخرین قسمت از حجره‌های خانه پیامبر (ص) منزل امیرالمؤمنین (ع) و حضرت زهرا(س) شمرده می‌شود که مشتمل بر محل دفن حضرت زهرا (س) است. 🔹متن مرثیه‌ای که امیرالمؤمنین(ع) درباره حضرت بعد از دفن ایشان خطاب به پیامبر اکرم(ص) فرمودند نیز نشان می‌دهد محل دفن حضرت نزدیک قبر خود پیامبر اکرم (ص) بوده است نه در بقیع؛ اینکه مدام گفته می‌شود «گوهر پنهان بقیع» و حضرت زهرا (س) در بقیع دفن شده اشتباهی است که اهل سنت مغلطه‌کاری کردند و فاطمۀ زهرا را به فاطمه بنت اسد، مادر امیرالمؤمنین(ع)، ملتبس کردند. در بقیع قبر فاطمه هست و اولین کسی که از بنی‌هاشم در بقیع دفن شده، همان فاطمه است؛ اما نه فاطمه بنت محمد (ص) بلکه فاطمه بنت اسد، مادر امیرالمؤمنین (ع). قبری هم که اکنون در بقیع هست، فاطمه بنت اسد است. 5. بنابراین تا چه زمانی محل دفن حضرت زهرا (س) مخفی بوده است؟ تا عصر امام رضا (ع) محل دفن حضرت زهرا (س) مخفی مانده بود. وقتی امام رضا (ع) صریحاً می‌فرماید: «دفنت في بيتها فلما زادت بنو اميه في المسجد صارت في المسجد» بدین معناست که از محل دفن ایشان رفع ابهام شده و دیگر قبر ایشان مخفی نیست. البته بعد از امام رضا (ع) باز خبرهای دیگری از حضرت امام جواد (ع)، امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) درباره محل دفن حضرت زهرا (س) در خانه‌اش وجود دارد که تفصیلش در کتاب «موسوعة التاریخ الاسلامی» آمده است. 🔗 برگرفته از مصاحبۀ استاد با شفقنا 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

▪️فدک هدیۀ پیامبر (ص) به حضرت زهرا (س) بود یا ارث حضرت از پدرشان؟ ناسازگاری درونی یکی از روایات مربوط به مسئلۀ فدک و اختلاف حضرت زهرا (س) با ابوبکر 🔹در روایتی که در این باره در «تفسیر القمی» آمده است [متن روایت را از اینجا و در پیوست همین فرسته ببینید] از طرفی حضرت زهرا (س) میراث پیامبر (ص) را از ابوبکر مطالبه می‌کند و فدک را ارث خود از پدر می‌داند؛ و از طرف دیگر برای اینکه دلیل بیاورد فدک ارثی است که از پیامبر (ص) به ایشان رسیده است، آن را هدیۀ پیامبر به خود می‌داند. 🔹اینکه فدک در یک زمان هم ارث باشد و هم هدیه نادرست می‌نماید، زیرا: ارث بودن چیزی مانند فدک یعنی ملکیت آن در حیات مورّث برای وارث نبوده است و پس از فوت مورّث ملکیت آن چیز (فدک) به وارث منتقل شده است. حال آنکه هدیه بودن چیزی (فدک) یعنی ملکیت آن چیز در زمان حیات مورث در اختیار وارث بوده و با مرگ مورث اتفاقی برای این ملکیت نخواهد افتاد. 🔹در این روایت اشاره شده که ام‌ایمن و امام علی (ع) بر اینکه فدک هدیۀ رسول خدا (ص) به دخترشان در زمان حیات بوده شهادت می‌دهند، ولی بلافاصله محل اختلاف حضرت زهرا (س) با ابوبکر مسئلۀ ارث معرفی می‌شود و برای مردود شمردن ارث روایت عدم انتقال اموال پیامبران به وارثین از زبان حفصه و عایشه نقل می‌شود. 🔹ناسازگاری موجود در متن روایت همین جا به پایان نمی‌رسد. راوی پس از طرح ارث نبردن وارثان از پیامبر دوباره به مسئلۀ هدیه بودن فدک (که با ارث بودن قابل جمع نیست) برمی‌گردد و درستی شهادت ام‌ایمن و امام علی (ع) را از زبان وابستگان ابوبکر زیر سؤال می‌برد. سپس از زبان امام علی (ع) این اعتراض بر ابوبکر را نقل می‌کند که چرا حضرت فاطمه (س) را از ارثش محروم کرده، حال آنکه فدک هدیۀ پیامبر به ایشان بوده است. 🔹همچنان که پیداست، پایۀ این اعتراض بر دو امر جمع‌ناپذیر، یعنی ارث و هدیه، استوار است. به هر ترتیب این گزارش یکی از نمونه‌هایی است که ناسازگاری درونی دارد و از این جهت می‌توان آن را تضعیف کرد. 📗 کتاب «تاریخ‎یار: درآمدی بر پژوهش در تاریخ اسلام»، نوشتۀ محمدصادق حسین‌زاده، ص140-141. 🔗 پیوست: متن روایت مذکور در «تفسیر القمی»: «فَجَاءَتْ فَاطِمَةُ ع إِلَى أَبِي بَكْرٍ، فَقَالَتْ يَا أَبَا بَكْرٍ مَنَعْتَنِي عَنْ مِيرَاثِي مِنْ رَسُولِ اللَّهِ وَ أَخْرَجْتَ وَكِيلِي مِنْ فَدَكَ فَقَدْ جَعَلَهَا لِي رَسُولُ اللَّهِ ص بِأَمْرِ اللَّهِ، فَقَالَ لَهَا هَاتِي عَلَى ذَلِكَ شُهُوداً- فَجَاءَتْ بِأُمِّ أَيْمَنَ فَقَالَتْ لَا أَشْهَدُ- حَتَّى أَحْتَجَّ يَا أَبَا بَكْرٍ عَلَيْكَ بِمَا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَالَتْ أَنْشُدُكَ اللَّهَ، أَ لَسْتَ تَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ إِنَّ أُمَّ أَيْمَنَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ قَالَ بَلَى، قَالَتْ فَأَشْهَدُ أَنَّ اللَّهَ أَوْحَى إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص «فَآتِ ذَا الْقُرْبى‌ حَقَّهُ‌» فَجَعَلَ فَدَكَ لِفَاطِمَةَ بِأَمْرِ اللَّهِ- وَ جَاءَ عَلِيٌّ ع فَشَهِدَ بِمِثْلِ ذَلِكَ- فَكَتَبَ لَهَا كِتَاباً بِفَدَكَ وَ دَفَعَهُ إِلَيْهَا- فَدَخَلَ عُمَرُ فَقَالَ مَا هَذَا الْكِتَابُ فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ: إِنَّ فَاطِمَةَ ادَّعَتْ فِي فَدَكَ وَ شَهِدَتْ لَهَا أُمُّ أَيْمَنَ وَ عَلِيٌّ فَكَتَبْتُ لَهَا بِفَدَكَ، فَأَخَذَ عُمَرُ الْكِتَابَ مِنْ فَاطِمَةَ فَمَزَّقَهُ‌ وَ قَالَ هَذَا فَيْ‌ءُ الْمُسْلِمِينَ وَ قَالَ أَوْسُ‌ بْنُ الْحَدَثَانِ وَ عَائِشَةُ وَ حَفْصَةُ يَشْهَدُونَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص بِأَنَّهُ قَالَ: إِنَّا مَعَاشِرَ الْأَنْبِيَاءِ لَا نُورَثُ مَا تَرَكْنَاهُ صَدَقَةٌ- فَإِنَّ عَلِيّاً زَوْجُهَا يَجُرُّ إِلَى نَفْسِهِ- وَ أُمَّ أَيْمَنَ فَهِيَ امْرَأَةٌ صَالِحَةٌ- لَوْ كَانَ مَعَهَا غَيْرُهَا لَنَظَرْنَا فِيهِ- فَخَرَجَتْ فَاطِمَةُ ع مِنْ عِنْدِهِمَا بَاكِيَةً حَزِينَةً- فَلَمَّا كَانَ بَعْدَ هَذَا- جَاءَ عَلِيٌّ ع إِلَى أَبِي بَكْرٍ وَ هُوَ فِي الْمَسْجِدِ وَ حَوْلَهُ الْمُهَاجِرُونَ وَ الْأَنْصَارُ، فَقَالَ يَا أَبَا بَكْرٍ لِمَ مَنَعْتَ فَاطِمَةَ مِيرَاثَهَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ وَ قَدْ مَلَكَتْهُ فِي حَيَاةِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ: هَذَا فَيْ‌ءُ الْمُسْلِمِينَ فَإِنْ أَقَامَتْ شُهُوداً أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص جَعَلَهُ لَهَا- وَ إِلَّا فَلَا حَقَّ لَهَا فِيهِ». 🔅دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

#اطلاع‌رسانی_رویدادهای_تاریخی 🎙استاد صفری فروشانی 🔵 موضوع: فدک ⏱شنبه 25 آذر 1402، حدود ساعت نه شب ⏪شبکه چهار سیما، برنامۀ ماجرا 🔻همچنین می‌توانید از این طریق دیدگاه‌ استاد صفری فروشانی را درباره ارزش اقتصادی فدک، تفاوت حکم فقهی فدک و خیبر و چیستی و چگونگی اختلاف حضرت زهرا (س) را با حکومت درباره فدک بخوانید.

▪️انتشار صوت درس‌گفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» 🔹در شهریور 1399 به دعوت انجمن مسلمانان شیعۀ دانشگاه نورث‌وسترس شهر شیکاگو درس‌گفتاری 14 جلسه‌ای به نام «شش ماه سرنوشت‌ساز» با بیان استاد یوسفی غروی برگزار شد. استاد یوسفی غروی در این درس‌گفتار به بررسی تاریخی وقایع اوایل ماه ذی‌‌الحجه سال دهم تا اوایل ماه جمادی الثانی سال یازدهم هجری (از حجه الوداع تا شهادت حضرت فاطمه (ع)) می‌پردازد. 🔹اکنون به درخواست مخاطبان و همزمان با روز شهادت حضرت زهرا (س) صوت این درس‌گفتار چهارده‌جلسه‌ای در کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام منتشر خواهد شد (پیش‌تر این صوت‌ها در کانال مرکز منتشر نشده بود). مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام امیدوار است انتشار این مجموعه به گسترش آگاهی از وقایع تاریخی صدر اسلام، شناخت واقعیات تاریخی و تمیز مطالب تاریخی قوی از ضعیف کمک کند.

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ اول 🎙استاد یوسفی غروی 🔹نزول سوره برائت در سال نهم هجری 🔸چه کسی شایستۀ ابلاغ سورۀ برائت به مشرکان مکه است؟ @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ دوم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹اعزام امیرالمؤمنین(علیه السلام) به یمن در ماه رمضان سال دهم هجری تا بررسی آیات نازل شده در روزهای مناسک حجة الوداع @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ سوم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹خطبه‌های پیامبر اکرم(صلّی الله علیه وآله) در حجة الوداع و بررسی تاریخی واقعه غدیر @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ چهارم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹آیا به جان پیامبر اکرم (ص) در بازگشت به مدینه از حجة الوداع سو‌ء قصد شد؟ 🔸سپاه اُسامة بن زید و کارشکنی‌ها در اعزام آن @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ پنجم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹علت بیماری پیامبر اکرم(ص) چه بود؟ آیا ایشان با سم به قتل رسیدند؟ 🔸واقعه نوشتن وصیت 🔹 واقعه طلب حلالیت برای حق الناس 🔸 آخرین زیارت قبرستان بقیع 🔹آخرین نماز پیامبر اکرم(ص) در مسجدالنبی و کنار زدن پیش‌نمازی ابوبکر @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ ششم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹زمان و مکان رحلت پیامبر اکرم(ص) 🔸آخرین کلمات پیامبر اکرم(ص) 🔹 ایشان (ص) در آغوش چه کسی جان به جان‌آفرین سپردند؟ 🔸غسل و تجهیز پیکر ایشان (ص) توسط امیرالمومنین(ع) 🔹کیفیت نماز بر پیکر ایشان (ص) 🔸چرا پیکر ایشان (ص) دو تا سه شبانه روز دفن نشد؟ 🔹چرا پیکر ایشان شبانه دفن شد؟ @chsiqs

▪️درسگفتار «شش ماه سرنوشت‌ساز» جلسۀ هفتم 🎙استاد یوسفی غروی 🔹چرا عمر در ابتدا گفت پیامبر(ص) نمرده است؟ 🔸چرا انصار در سقیفۀ بنی‌ساعده تشکیل جلسه دادند؟ 🔹 ابوبکر و عمر چگونه از این جلسه خبردار شدند؟ 🔸 چرا بنی‌هاشم در سقیفه حضور نداشتند؟ 🔹محتوای گفتگوها و استدلال‌های افراد برای به قدرت رسیدن چه بود؟ 🔸به چه صورت در آن روز برای ابوبکر بیعت گرفته شد؟ 🔹سرانجام سعد بن عباده رئیس قبیله خزرج چه شد؟ @chsiqs