متن 26 شیوه دعوت کودکان و نوجوانان به نماز در قالب 72 کلیپ کوتاه ویژه والدین و معلمان #دعوت_به_بهشت 1 ؛ فایده دعوت به نماز بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم ذکرِ خوبان است بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم * وِرد پاکان است بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم ما شروعِ کارمان با نامِ زیبای خدا * همچو قرآن است بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما پدران، مادران و معلمان گرامی! شمایی که دغدغه تربیت و پرورش کودکان و نوجوانان را دارید. زُراره که یکی از شاگردان ویژه امام صادق علیه السلام بودند می‌گوید حضرت فرمودند : «مهمترین دستور خداوند برای تربیت انسان‌ها بعد از پذیرش سرپرستی امامان معصوم، اقامه نماز است». [1] خدا را شکر می‌کنم که توفیق پیدا کردم با نوشته‌‌های این کتاب در خدمت شما باشم، با موضوع دعوت فرزندان به نماز. و چون تربیت نمازی کودک و نوجوان باید با همکاری و هماهنگی خانه و مدرسه باشد ؛ می‌خواهم همزمان، وظایف پدر و مادر و وظایفِ معلم و مدیر را بررسی کنیم. ابتدا چهار تا فایده‌ی دعوت به نماز را دوره کنیم : یک. قوه قضاییه اعلام کرده ۹۰ درصد مجرمان یا روز جرم، نماز نخوانده بودند یا اصلاً اهل نماز نبودند ؛ پس اگر من دوست دارم کودک و نوجوانم و دانش آموزم از پرخاشگری، سیگار، مواد مخدر، چاقو کشی، فیلم‌‌های مستهجن و روابطِ خطرناک در امان باشد ؛ باید او را به نماز دعوت کنم که طبق فرموده خداوند متعال « نمازِ خوب، سبب در امان ماندن دانش‌آموزان ما، از آسیب‌‌های اجتماعی، از هرزه گی و فساد‌‌های اخلاقی می‌شود».[2] «نماز» نظارتِ درونی انسان را تقویت می‌کند و «پلیس» نظارت بیرونی! و معلوم است که نظارتِ درونی، قوی‌‌تر است و هر چه نمازشان خوب‌‌تر، زیبا‌‌تر و بهتر باشد، این نظارتِ درونی بالاتر می‌رود. دو. نماز سبب پاک شدن انسان از گناهان می‌شود، قرآن بعد از اینکه دستور به اقامه نماز می‌دهد، می‌فرماید : خوبی‌ها یعنی نماز، بدی‌ها یعنی گناهان را نابود می‌کند، می‌شوید و از بین می‌برد.[3] پس من اگر دوست دارم پاکی و معصومیت کودک و نوجوانم حفظ بشود، و این پاکی با گناهانِ کوچکی که انجام می‌دهد از بین نرود، او را به نماز دعوت کنم تا روزانه پنج بار خودش را از گناهان بشوید. سه. آیا ما دوست داریم خداوند از ما خشنود باشد، راضی باشد؟ ‌حتماً می‌گویید : بله! راهش چی هست ؟ قرآن می‌فرماید : خداوند از حضرت اسماعیل علیه السلام خشنود بود. علتش این بود که خانواده‌اش را به نماز دعوت می‌کرد.[4] پس دعوت به نماز، سبب خشنودی و رضایت خداوند می‌شود. چهار. دعوت به نماز، پاداش فوق العاده زیادی دارد، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند : نماز کلید همه‌ی خوبی هاست [5] و فرمودند : اگر کسی، کسی را به کار خوبی مثل نماز دعوت کند، پاداشِ انجام دهنده را یک کپی می‌گیرند، در پرونده دعوت کننده هم می‌گذارند. [6] مثلاً معلمی که سی سال تدریس داشته و هر سال فقط یک نفر را به نماز دعوت کرده است و آن یک نفر در طول عمرش پنجاه سال نماز خوانده است ؛ این معلم عزیز، غیر از عباداتِ خودش در پرونده اعمالش ۱۵۰۰ سال نماز و عبادت دارد. آیا این پاداش کمی است؟! بیاییم ما هم جزء دعوت کنندگان به نماز باشیم و از این پاداش بزرگ جا نمانیم! [1] (الكافی، ج‏2، 18) [2] إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَر (سوره عنکبوت : آیه 45) [3] وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَی النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یذْهِبْنَ السَّیئات‏. (سوره هود : آیه 114) [4] وَ كانَ یأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ وَ كانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِیا. (سوره مریم : آیه 55) [5] الصَّلاةُ مِفتاحُ‏ كُلِ‏ خَیر. (آیت الله ری شهری، شناخت نامه نماز، ج‏1، ص: 216) [6] و مَنْ أَمَرَ بِمَعْرُوفٍ أَوْ نَهَى عَنْ مُنْكَرٍ أَوْ دَلَّ عَلَى خَیرٍ أَوْ أَشَارَ بِهِ فَهُوَ شَرِیكٌ وَ مَنْ دَلَّ عَلَى شَرٍّ أَوْ أَشَارَ بِهِ فَهُوَ شَرِیكٌ. (بحارالانوار، ج 97، ص: 76)

#دعوت_به_بهشت 2 ؛ اهمیت دعوت به نماز بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز دو تا نکته دیگر خدمت شما عرض می‌کنم تا اهمیت دعوت به نماز در ذهن ما برجسته بشود. یک. معلم دو تا وظیفه‌ی مهم دارد. آموزش، که قرآن به او می‌گوید تعلیم و پرورش که همان تزکیه است. [1] به نظر شما از این دو تا وظیفه کدام مهم تره؟ بله، تزکیه. به دو دلیل : اول. آموزش دیده‌ی پرورش نشده، برای جامعه خطرناک‌‌تر است. مثلاً یک دزد بی‌سواد، با زحمت وارد خانه یک نفر می‌شود، حقوق یک ماهش را می‌دزدد. اما دزد با سواد، یک روزه حساب اینترنتی ۳۰۰ نفر را خالی می‌کند و به راحتی حقوق ۳۰۰ نفر را می‌دزدد. چو دزدی با چراغ آید * گزیده‌‌تر و بیشتر برد کالا‌‌! پس اگر فقط وظیفه آموزش را انجام بدهیم بدانیم که داریم انسان‌‌های خطرناکی به جامعه آینده تحویل می‌دهیم. دوم. خداوند برای تعلیم، قول بهشت نداده است، ولی برای تزکیه ضمانتِ بهشت داده است‌‌! فرموده هر کسی تزکیه کرد، جزء «مُفلحون» شد [2] و من ضمانت می‌کنم که «مُفلحون» وارد بهشت بشوند [3] پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که دوست داشتند، امّت او تزکیه بشوند و به فلاح برسند، اولین دستوری که دادند و اولین موضوعی که از جانب خداوند متعال واجب کردند، نماز بود و برای نماز، صدا می‌زدند : «حَیَّ عَلی الفَلاح» بشتابید به سوی فلاح، و فلاح یعنی رستگاری و بهشت! پس دعوت به نماز، دعوت به بهشت است‌‌. دو. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که برای امت شان بیشتر دغدغه‌ی آخرت را داشتند تا دنیا، دغدغه‌ی معنویت آن‌ها تا مادّیت آن‌ها‌‌! دغدغه‌ی روح انسان‌ها را داشتند تا جسم انسان‌ها ؛ فرمودند : در آخر الزمان، برخی پدران و مادران می‌آیند که من از آن‌ها گلایه دارم، به شدت از دست‌شان ناراحتم ؛ چون آن‌ها به فکر واجبات فرزندشان نیستند. [4] به فکر این هستند که فرزندشان چه بپوشد، چه بخورد؛ نمره ریاضی او چند می‌شود، کنکورش قبول می‌شود یا نه؟‌‌... ولی به فکر نماز فرزندان شان که سبب نجات آن‌ها از آتش جهنم و سعادتِ ابدی می‌شود، نیستند. برخی معلمان هم هستند که اگر دانش‌آموز شان نمرش پایین بیاید، ناراحت می‌شوند، پیگیری می‌کنند، اما اگر دانش‌آموز از لحاظ معنویت و نماز پایین بیاید و در نماز مدرسه شرکت نکند، هیچ عکس العملی نشان نمی‌دهند‌‌! من مطمئن هستم پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از این معلم‌ها هم گلایه دارد‌‌! بیاییم با دعوت به نماز قلب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را شاد کنیم تا مورد شفاعت حضرت قرار بگیریم. بیاییم برای نماز فرزند و دانش‌آموزان مان تلاش کنیم‌‌! [1] قرآن وظیفه پیامبران را هم تعلیم و تزکیه می شمارد و غیر از آیه 129 سوره بقره در بقیه موراد تزکیه را بر تعلیم مقدم می دارد : یعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ یزَكِّیهِم‏. (سوره بقره، آیه 129) یزَكِّیهِمْ وَ یعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَة. (سوره آل عمران، آیه 164) [2] قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى‏. (سوره أعلى : آیه 14) [3] وَ یدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدینَ فیها رَضِی اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أُولئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُون‏. (سوره مجادله، آیه ی ۲۲) [4] (مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏15، 164)

#دعوت_به_بهشت 3 ؛ شیوه‌‌های اشتباه 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند : کسی که به خوبی دعوت می‌کند، باید این کار را با شیوه‌ی خوب انجام بدهد ؛ نه با شیوه‌ی بد و اشتباه.[1] این قاعده یادمان باشد : « شیوه‌های اشتباه در دعوت به نماز، اگر نتیجه‌ی معکوس ندهند، نتیجه‌ی مطلوب نمی‌دهند» می‌خواهم چهار تا شیوه‌ی اشتباه را دوره کنیم : یک. شخصی می‌گفت فرزندم نماز نمی‌خواند، به او گفتم با من حرف نزن، پیش من هم نیا، چون بی‌نماز نجس هست‌‌!! این حرفِ نادرستی است، کافر نجس است ؛ مسلمان حتی اگر نماز نخواند، اصلاً نجس نیست. دو. بعضی‌ها به دانش‌آموز و فرزندشان می‌گویند : اگر نماز بخوانی، خدا همه‌ی حاجت هایت را می‌دهد‌‌! این حرف غلطی است. بله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: کسی که نماز واجبش را بخواند یک حاجت قبول شده در نزد خدا دارد [2] ولی خدا از بین حاجت هایش نگاه می‌کند که کدام حاجت به خیر و صلاحش هست و زمانش رسیده، آن حاجت را به او می‌دهد، نه این که «اگر نماز بخوانی خدا همه حاجت‌‌های تو را می‌دهد». سه. بعضی‌ها می‌گویند : اگر نمازت را بخوانی، همه‌ی مشکلات حل می‌شود‌‌! این هم سخن باطلی است. * امام حسین اهل نماز بود، در کربلا، مشکلات محاصره‌اش کردند. * امام کاظم و حضرت یوسف علیهما السلام، نماز می‌خواندند، به زندان هم افتادند ؛ * امام حسن مجتبی و امام جواد که اهل نماز بودند ؛ یک مشکل بزرگ داشتند به نام همسرِ نامهربان. اگر نماز بخوانیم، خداوند برخی از مشکلات ما را رفع می‌کند و برای بقیه‌ی مشکلات به ما آرامش می‌دهد و قدرتِ تحمل مان را بالا می‌برد. [3] چهار. تبلیغ می‌کنند که نماز آسااااان مثل آب خوردن هست و نماز خیلی شیرینه‌‌! هر دو سخن اشتباه هست ؛ برای یک نوجوان، خواب صبح شیرین هست! نماز صبح، تلخِ تلخ هست‌‌! بلند شدن از وقت خواب و آب زدن به صورت آسان نیست، سختِ سخت هست. ببینید! اگر نماز شیرین بود ؛ آقا امام سجاد و امام باقر دعا نمی‌کردند که «اِلهی اَذِقنی حَلاوةَ ذِکرک»[4] ؛ خدایا یک ذره از شیرینی عبادت و مناجات با خودت را به من بچشان‌‌! در ابتدا نماز تلخ و سخت هست‌‌! اگر نماز خوب بخوانیم و مشتری خوبی باشیم برای خدا‌‌! خداوند لطف می‌کند شیرینیِ نماز را به ما می‌چشاند و نماز را در نگاه ما آسان می‌کند. پس مواظب باشیم با شیوه‌‌های اشتباه دعوت به نماز نکنیم. [1] مَن أمَرَ بِمَعروفٍ فلیكُنْ أمرُهُ ذلكَ بِمَعروف‏. (میزان الحکمة، ج 7، ص: 341) [2] مَن أدّى‏ فَریضَةً فَلَهُ عِندَ اللَّهِ دَعوَةٌ مُستَجابَة. (بحارالانوار، ج 79، ص: 207) [3] إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً وَ إِذا مَسَّهُ الْخَیرُ مَنُوعاً إِلَّا الْمُصَلِّین‏.)سوره معارج : آیه 19 تا 22) [4] اِلهی ... أَذِقْنِی بَرْدَ عَفْوِكَ وَ حَلَاوَةَ ذِكْرِك‏. (بحار الأنوار، ج ‏94، ص: 182) چه خوب است این درخواست مهم را در قنوت و سجده نماز هایمان از خدا مسئلت کنیم.

#دعوت_به_بهشت 4 ؛ شیوه‌‌های اشتباه 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز در جلسه قبل درباره شیوه‌‌های اشتباهِ دعوت به نماز چهار مورد بیان کردیم : 5. پدری می‌گفت : شیوه‌ی من برای دعوت به نماز، کمربند است؛ یک کمربند به چوب لباسی آویزان کردم و به واسطه ترس از کمربند، بچه هایم نماز می‌خوانند! به او گفتم اگر بچه‌‌های شما ۱۸ ساله یا ۲۰ سالشان بشود دیگر کمربند جواب نمی‌دهد، احتمالاً بی‌نماز بشوند. دقت کنیم‌‌! « اجبار احساسِ اسارت می‌آورد » و دانش‌آموز ما در این صورت، یا با ترک نماز یا با پرخاشگری واکنش نشان می‌دهد. پس هرگز دانش‌آموزان را برای حضور در نمازِ جماعت مدرسه، مجبور نکنیم، در خانه هم از شیوه‌ی اجبار استفاده نکنیم. این قاعده یادمان باشد که : * اجبار و تحمیل، ملال می‌آورد و مخالفِ استقلال است! * تفهیم و تحلیل حال می‌دهد و موافقِ استقبال است. شش. بعضی‌ها به فرزندشان می‌گویند : تو که نماز را دیر می‌خوانی، نخوانی بهتر است‌‌! این یک حرف کاملاً غلط است ؛ کسی که نمازش را دیر می‌خواند، گناهکار نیست، در حالی که کسی که اصلاً نماز نمی‌خواند در درگاه خداوند گنهکار است. هفت. بعضی‌ها می‌گویند : یا همه‌ی نمازهایت را بخوان یا اصلاً نماز نخوان‌‌! یا رومیِ روم باش یا زنگیِ زنگ. اگر یک در میان نماز بخوانی توهین آن به خدا بیشتر است‌‌. این حرف هم، کاملاً غلط است. کسی که اصلاً به دعوت خدا – یعنی به «حَیَّ عَلَی الصَّلاة» - لبیک نمی‌گوید، نماز نمی‌خواند، توهینش بیشتر است از کسی که یک در میان به این دعوت پاسخ می‌دهد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند : نماز‌‌های روزانه، مثل یک نهر جاری است برای شستشوی روح [1]و کسی که مثلاً یک هفته در میان حمام می‌رود، ‌حتماً بهتر است از کسی که اصلاً حمام نمی‌رود، روحش را شستشو نمی‌دهد. هشت. آیا این شعر مشهور را شنیدید که بی‌نماز را بدتر از شیطان معرفی می‌کند؟ شیطان که رانده گشت به جز یک خطا نکرد * خود را برای سجده بر آدم رضا نکرد شیطان، هزار مرتبه بهتر ز بی‌نماز * او سجده بر آدم و این بر خدا نکرد بعضی‌ها برای دعوت به نماز از این شعر کاملا غلط و اشتباه را می‌خوانند‌‌! شیطان، یقیناً از بی‌نماز بدتر است : * چون شیطان با دیدن نماز، رویش سیاه می‌شود [2]، در حالی که خیلی از بی‌نمازها، با دیدن نمازِ خوبان مثل آیت الله بهجت، مثل شهید سلیمانی، لذت هم می‌برند. * خیلی از بی‌نمازها به با نماز‌ها می‌گویند : به ما دعا کنید خداوند ما را هم هدایت کند ؛ ولی شیطان هیچگاه برای هدایت خودش قدمی بر نمی‌دارد. * شیطان غیر از آن یک سجده که در ابتدای خلقت آدم علیه السلام انجام نداد، از آن زمان تا کنون، ـ حدود ۸ هزار سال ـ باز هم مأمور به عبادت و سجده بود که خدا را نافرمانی کرد ؛ در حالی که یک بی‌نماز، ممکن است یک سال، ده سال، پنجاه سال باشد که نماز نخوانده است. پس مقایسه بی‌نماز با شیطان، مقایسه‌ی اشتباهی است. بنابراین مواظب باشیم با شیوه‌‌های اشتباه، دعوت به نماز نکنیم‌‌! [1] (بحار الانوار، ج 79 ؛ ص: 220) [2] پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند : الصَّلاةُ تُسَوِّدُ وَجهَ الشَّیطانِ. نماز، چهره شیطان را سیاه مى‏ كند. (شناخت نامه نماز، ج 1، ص: 202)

#دعوت_به_بهشت 5 ؛ موفقیت پلکانی بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز باید قبل از بیان شیوه‌‌های دعوت به نماز، چند نکته‌ی مهم را باید بدانیم : یک. امام جواد علیه السلام فرمودند : اگر کسی کاری را بدون علم وآگاهی انجام بدهد، بیش از آن چیزی که درست بکند خراب می‌کند [1] پس اگر خواستیم شیوه‌ای را اجرا کنیم ؛ قبلاً از درست بودن آن شیوه، اطمینان حاصل بکنیم. مِثل آن کسی نباشیم که آمد دری را جا بیندازد، چون بلد نبود، در را از لولا درآورد و بعد که تعمیر کننده در آمد، می‌بیند زحمتش برای جا انداختنِ در بیشتر شده است. دو. موفقیت در دعوت به نماز پلکانی است. مثلاً یک نفری مانع نماز دیگران است و نمازشان را مسخره می‌کند، ما شیوه‌ها را اجرا می‌کنیم و او دیگر مانع نماز دیگران نمی‌شود ؛ بی‌تفاوت می‌شود، پس، ما در این پلّه موفق بوده‌ایم. یا کسی نسبت به نمازبی تفاوت است را علاقه مند می‌کنیم ولی باز نماز نمی‌خواند ؛ پس ما در این پله موفق بوده‌ایم. یا کسی اصلاً نماز نمی‌خوانده و حالا فصلی نماز می‌خواند، ماه رمضان‌ها نماز می‌خواند. یا اینکه کسی یکی در میان نماز می‌خوانده ؛ از این به بعد دیگر همه نماز هایش را می‌خواند یا آن که نماز می‌خواند، در نماز ثابت قدم است، پس ما در آن پله موفق بوده‌ایم. یا کسی که همیشه نمازش را می‌خواند ولی اول وقت نبوده ولی الان دیگر اول وقت می‌خواند‌‌! سه. انسان‌ها به انگیزه‌‌های مختلفی بی‌نمازند و با شیوه‌‌های مختلفی هم، با نماز می‌شوند ؛ دانش آموز اول با شیوه‌ی یکم دانش آموز دوم با شیوه‌ی پنجم دانش آموز سوم با شیوه‌ی دهم و... پس اگر یک شیوه یا دو شیوه را اجرا کردیم و دیدیم اثر نگذاشت ؛ نا امید نشویم‌‌! توصیه ما این است که « شیوه‌های مختلف را سعی کنیم همزمان اجرا کنیم تا احتمال تأثیرگذاری در دانش‌آموزان مختلف را بیشتر کنیم » چهار. مدرسه، بی‌نمازی فرزند را گردن خانه نیندازد، خانه هم مُقصّر را مدرسه معرفی نکند‌‌! چون خداوند به اندازه‌ی قدرت و توانایی و امکاناتی که به هر کدام داده است، از آن‌ها سؤال می‌پرسد که برای نماز کودک و نوجوان چه کردی ؟ [2] پنج. نگوییم جامعه خراب شد، مدرسه خراب شد و دیگر فایده‌ای ندارد‌‌! مطمئن باشیم که اگر ما یک گروه کمی باشیم، برای خدا قیام کنیم‌‌! خداوند هم، ما را بر گروه زیادی که در فضای مجازی، در اینترنت ؛ بی‌نمازی را ترویج می‌کنند، پیروز می‌کند. [3] و اگر ما در راه خدا، جهاد و تلاش بکنیم، ‌حتماً ‌حتماً، خداوند راه‌ها را به ما نشان می‌دهد و ما را هدایت می‌کند.[4] [1] مَنْ عَمِلَ عَلَى غَیرِ عِلْمٍ مَا أَفْسَدَ أَكْثَرُ مِمَّا یصْلِحُ‏. (بحار الأنوار، ج ‏75، ص: 364) [2] لا یكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها. (سوره بقره : آیه 286) [3] كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثیرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ‏. (سوره بقره : آیه 249) [4] وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا. (سوره عنکبوت : آیه 69)

#دعوت_به_بهشت 6 ؛ شیوه یاری خواستن از خدا بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز اولین شیوه‌ای که در دعوت کودک و نوجوانان به نماز بیان می‌کنیم، اسمش هست شیوه «یاری خواستن از خدا» ما در نماز می‌گوییم : خدایا فقط تو را عبادت می‌کنیم : « اِیّاکَ نَعْبُد » و برای اینکه «فقط تو را بپرستیم» فقط از خودت یاری می‌خواهیم « اِیّاکَ نَستَعین »‌‌. یکی از نام‌‌های خدا در دعای جوشن کبیر این است : «یا مُعینَ لِمنِ استَعانه» یعنی‌ای خدایی که هر که از تو یاری خواست یاری‌اش کردی. حاج قاسم سلیمانی نامه‌ای نوشت به دوستش : حالا که رئیس بنیاد شهید کرمان شدی برای اینکه بهتر و بیشتر بتوانی به خانواده شهدا خدمت کنی ؛ هر روز دو رکعت نماز بخوان و از خدا کمک بطلب و بعد به سمت اداره‌ات حرکت کن‌‌![1] حاج قاسم برای مدیریت نیروهای حزب الله لبنان، فلسطین، یمن و سوریه، از همین شیوه استفاده می‌کرد‌‌. خود خداوند به ما دستور داده است در هر کاری، مخصوصاً آن کارهایی که سخت و مشکل می‌دانید از نماز کمک بگیرید. [2] مدیر مدرسه‌ای به من می‌گفت : خالصانه و عاجزانه از خدا خواستم که خدایا کمکم کن، برای نمازِ دانش‌آموزان یک قدم بردارم. چند روز بعد، طرحی به ذهنم رسید‌‌! در مدرسه اجرا کردم، نتیجه خیلی خوبی داد ؛ نمازگزاران مدرسه تعدادشان زیاد شد‌‌! خوب است که در قنوت و سجده‌‌های نماز، این دعای زیبای امام باقر علیه السلام را یاد بگیریم و بخوانیم : « اللّهم اجْعَلْنی مِمَّنْ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِکَ » خدایا من را از آن خوبانی قرار بده، که به واسطه‌ی آنها دینت را یاری می‌کنی‌‌! [3] شیوه‌ی یاری خواستن از خداوند، هم برای این است که از خدا بخواهیم تا نماز خودمان بهتر بشود و بهتر خدا را عبادت کنیم و هم برای این است که بتوانیم دیگران را به عبادت خدا تشویق کنیم. [1] (سلیمانی عزیز، نشر حماسه یاران، صفحه ۱۴۸، راوی حجت الاسلام رضایی) [2] وَ استَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصّلاة. (بقره : آیه 45) [3] (كافی (ط - دار الحدیث)، ج‏4، 569)

#دعوت_به_بهشت 7 ؛ شیوه دعا و توسل 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز دومین شیوه، شیوه‌ی دعا به درگاه خدا و توسل به اهل بیت علیهم السلام است. در این باره هفت نکته را بیان می‌کنیم. یک. خدا به پیامبرش می‌فرماید: هدایت دست تو نیست، دستِ من است! [1] به همین خاطر،‌ ای پیامبر! تو فقط شیوه‌‌های دعوت به نماز را اجرا کن. این که تأثیر بگذارد و او هدایت بشود، این کار من است. به همین جهت حضرت ابراهیم علیه السلام، که همه‌ی شیوه‌‌های دعوت به نماز را می‌دانست و اجرا می‌کرد و نمره‌اش در دعوت به نماز بیست بود، به آن شیوه‌ها تکیه نمی‌کرد و به خدا التماس می‌کرد که: «رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّیتِی رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعاءِ» [2] ؛ خدایا من و نسلم را برپا دارنده‌ی نماز قرار بده! پس این شیوه را دست کم نگیریم و من و شما هم، این دعای حضرت ابراهیم علیه السلام را در قنوت و سجده‌‌های نماز داشته باشیم. دو. در شب‌‌های خوب؛ مثل شب قدر، شب‌‌های جمعه و مکان‌‌های خوب؛ برای نمازخوان شدنِ فرزندان‌مان، دعا کنیم. شخصی می‌گفت: هر شیوه‌ای که اجرا کردم، همسرم نماز نخواند که نخواند؛ زیر گنبد امام حسین علیه السلام گریه کردم، از خدا خواستم به حُرمت آقا، خودش یک کاری بکند که همسرم با نماز بشود. به ایران برگشتم، بعد از دو سه ماه، اتفاقی افتاد در زندگی ما، که رابطه همسرم خدا خوب شد و با علاقه اهل نماز شد. سه. همین طور که ما حوائج مادی و دنیایی مان را از اهل بیت می‌خواهیم؛ کنار ضریحِ آنها، برای آن حوائج دعا می‌کنیم، برای حوائج معنوی مان هم خیلی خوب است که دعا کنیم: * برای اینکه در نمازهایمان حضور قلبمان، بالاتر برود... * برای اینکه نمازهایمان اول وقت باشد... * اگر نمازصبح‌ها خواب می‌مانیم، خُب بعد از نماز، دعا به اجابت نزدیک هست؛ سر خود را بگذاریم سجده و بگوییم: خدایا به حرمت اهل البیت، یاری اَم کن که نماز صبح هایم، قضا نشود... از دعا و توسل برای زیبا شدن نماز خود و اهل نماز شدن فرزندان، دانش‌آموزان و اطرافیانِ مان، استفاده کنیم. [1] لَیسَ عَلَیكَ هُداهُمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ یهْدی مَنْ یشاء. (بقره : آیه 272) [2] سوره ابراهیم : آیه 40.

#دعوت_به_بهشت 8 ؛ شیوه دعا و توسل 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبت ما شیوه دعا و توسل در دعوت به نماز بود. چهار. همان‌طور که شیطان، هیچ وقت از جهنمی کردن آدم‌ها نا امید نمی‌شود؛ ما هم از دعا برای هدایت آدم‌ها نا امید نشویم. «شاهرخ ضرغام» چاقوکش بود و اهل دعوا. اهل گناهانی بود که نام بُردنش هم زشت است؛ به مادرش گفتند به او نفرین کن، این آدم شدنی نیست! مادرش همیشه بعد از نماز‌ها برای هدایت او دعا می‌کرد. [1] وقتی انقلاب شد، او هم مُنقلب شد؛ شد اهل مسجد و نماز و دعا. جبهه رفت، شهید شد و پیکرش هنوز هم که هنوزه، برنگشته! بله بعضی از آدمها تا درِ جهنم می‌روند؛ ولی با دعای پدر و مادر بر می‌گردند و می‌روند بالایِ بالایِ بهشت! پنج. اگر ببینید چند نفر به فرزندِ ما لگد می‌زنند، ما هم لگد می‌زنیم یا کُمکش می‌کنیم؟ شیاطین و ماهواره‌ها، فضای مجازی و دوستان ناباب، دارند تلاش می‌کنند تا فرزند ما را جهنم می‌کنند. ما هم به فرزندمان لگد نزنیم یعنی نفرینش نکنیم، کمکش کنیم؛ یعنی برای دعا بکنیم. روایت است که دعای مادر در حق فرزند، موانع اجابت را برطرف می‌کند. دعای پدر برای فرزندش، مانند دعای پیامبر برای امتش می‌ماند، [2] یعنی آن‌قدر تأثیر گذار است! شش. شخصی به آیت الله بهجت نوشت که برادرم دوستِ ناباب دارد، هر چه هم نصیحت می‌کنم، که نماز بخواند، فایده‌ای ندارد چه کنم؟ ایشان ننوشتند که تو وظیفه‌ات را انجام دادی، دیگر رهاش کن، بی‌خیال باش؛ حتی ننوشتند این یک شیوه جدید را هم اجرا کن! فرمودند: کاری به او نداشته باش [3]، «نماز جعفر طیار»[4] را بخوان و بعد از این نمازِ مهم، برای هدایتش دعا کن و در سجده‌ی آخراین نماز تباکی کن (یعنی حالت گریه پیدا کن) و برای هدایتش دعا کن!. «نماز جعفر طیار» یک شیوه ساده هم دارد که این‌گونه است: دو تا دو رکعت نماز می‌خوانید و بعد ـ در ضمن انجامِ کارهای دیگر ـ 300 مرتبه تسبیحات اربعه را می‌گویید. هفت. شیوه‌ی دعا، برای همه خوب است به ویژه کسانی است که هیچ علاقه‌ای به نماز ندارند و خودشان هیچ قدمی برای نماز خودشان بر نمی‌دارند و به ظاهر هیچ شیوه‌ی دیگری هم بر آنها اثرگذار نبوده است. به آنها دعا کنید که امام باقر علیه السلام فرمودند: سریع‌‌ترین دعا به اجابت، دعایِ انسان پشت سر برادر دینی‌اش است! [5] برای ایشان دعا کنید، برایشان ختم صلوات بگیریم. پیشنهاد بنده این است که ـ همین الان ـ به نیّت نماز خوان شدن همه‌ی بی‌نمازها ۱۴ تا صلوات بفرستیم. [1] (شاهرخ ضرغام ـ حر انقلاب اسلامی ـ ص: ۱۹) [2] (مشكاة الأنوار فی غرر الأخبار، النص، 162) [3] یعنی اگر همه شیوه ها را اجرا کردی و جواب نداده نماز جعفر طیار را بخوان. [4] (الكافی: ج 3 ص: 465) [5] أَوْشَكُ دَعْوَةً وَ أَسْرَعُ‏ إِجَابَةً دُعَاءُ الْمَرْءِ لِأَخِیهِ‏ بِظَهْرِ الْغَیبِ‏. (وسائل الشیعة، ج‏7، 107)

#دعوت_به_بهشت 9 ؛ شیوه نذر بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز خداوند قاضی الحاجات یعنی بر آورنده حاجت هاست! یکی از راه‌‌های گرفتن حاجت از خداوند، نذر کردن است. ما مسلمانان به نذر، خیلی اعتقاد داریم و خیلی از حاجت‌‌های خود را هم، با نذر می‌گیریم. معلمی می‌گفت: به دانش آموزم گفتم: نذر کن، اگر پدرت خوب شد و از «آی سی یو»‌ ی بیمارستان آمد خانه، دیگر همه نماز هایت را بخوانی. پدرش خوب شد و این دانش‌آموز، چند ماه است که همه‌ی نماز هایش را می‌خواند. به ایشان گفتم: اگر سال بعد مادرش رفت «آی سی یو» و ایشان نذر کرد که اگر مادرش خوب بشود، روزه‌‌های ماه رمضانش را هم بگیرد؛ ولی مادرش مُرد، روزه که نمی‌گیرد هیچ، نماز را هم دیگر نمی‌خواند، با خدا قهر می‌کند. گفت: مشکل کجا بوده؟ کجای این شیوه را اشتباه انجام دادم؟ گفتم: ببین! نذرکردن برای امور مستحبی خوب هست، مثلاً خدایا اگر پدرم خوب شد، نماز جعفر طیار که مستحب است می‌خوانم. امیرالمؤمنین و حضرت زهرا علیهما السلام نذر کردند که خدایا اگر امام حسن و امام حسین که مریض هستند خوب بشوند؛ سه روز روزه‌ی مستحبی می‌گیریم.[1] شیوه‌ی نذر می‌گوید: همان طور که سرباز برای انجام وظیفه‌اش یعنی پُست دادن، حق شرط گذاشتن با فرمانده را ندارد؛ ما هم که بندگان خدا هستیم، برای انجام وظیفه خود، یعنی نماز‌‌های پنجگانه، حق شرط گذاشتن با خدا را نداریم، حق نداریم درباره‌ی نماز‌‌های واجب نذر کنیم؛ بله‌‌! برای نماز دیگران می‌توانیم نذر کنیم؛ که خدایا اگر همسر من اهل نماز بشود؛ یک گوسفند نذر مجلس امام حسین می‌کنم! اگر پسرم نمازخوان بشود، این مقدار پول را داخل ضریح امام رضا علیه السلام می‌اندازم. برای بالا بردن کیفیت نماز‌‌های خودمان هم می‌توانیم نذر کنیم! مثلاً من نسبت به مسجد رفتن سُست هستم؛ می‌گویم: خدایا این حاجتم را بده، امروز می‌روم مسجد. یا اهل نماز شب نیستم، می‌گویم خدایا این حاجتم را بده، امشب قبل از خواب، دو رکعت نماز شب می‌خوانم. فقط باید دقت کنیم در نذر کردن، نذر طولانی و زیاد نکنیم؛ مثلاً نذر نکنیم که اگر این حاجتم را دادی، چهل روز پشت سر هم مسجد می‌روم! با نذرهای طولانی، عبادت را برای خودمان تلخ نکنیم و خودمان را از مستحبات، زده نکنیم. می گویند: سنگ بزرگ، نشانه نزدن است! نذرهای کمی انجام بدهیم، ولی پشت سر هم! [1] (بحار الأنوار، ج‏35، ص: 237)

#دعوت_به_بهشت 10 ؛ شیوه الگویی 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه‌‌های دعوت به نماز گفتگو می‌کردیم. امروز درباره یک شیوه‌ای صحبت می‌کنیم که اجرای همه‌ی شیوه‌‌های دعوت به نماز بدون اجرای این شیوه، مثل کوبیدن آب در هاونگ است و اگر همه‌ی شیوه‌ها را در یک کفه‌ی ترازو قرار بدهیم و این شیوه را در کفه‌ی دیگر قرار بدهیم؛ این شیوه سنگین‌‌تر است. قرآن درباره شیوه‌ی الگویی می‌فرماید: « لَقَدْ كانَ لَكُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَة » [1] ما برای این که شما خوب بشوید؛ یک الگویِ خوب برای شما قرار دادیم به نام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله . این شیوه می‌گوید؛ باید عوض شد تا عوض کرد! امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: هر کسی می‌خواهد دیگران را تغییر بدهد؛ این تغییر را باید از خودش شروع بکند و باید قبل از اینکه، گفتارش به خوبی دعوت می‌کند، رفتارش به آن خوبی دعوت کرده باشد. [2] روانشناسان می‌گویند: 25 درصد آموزش و انگیزه سازی دانش‌آموزان و فرزندان، با شنیدن، بوییدن، چشیدن و لمس کردن اتفاق می‌افتد و 75 درصد آموزش و انگیزه سازی با دیدن، اتفاق می‌افتد. یعنی دانش‌آموز و فرزند من، بیش از آن که به گفتار من توجه بکند، به رفتار من توجه می‌کند. این شیوه می‌گوید: در گامِ اول به فکر نماز خودت باش تا کیفیت آن بالاتر برود! معلمی می‌گفت: مدرسه‌ای تدریس می‌کردم که نمازخانه نداشت. زنگ تفریح وضو می‌گرفتم تا صدای اذان می‌آمد، داخل کلاس، سجاده می‌انداختم و به دانش‌آموزان می‌گفتم: چهار دقیقه استراحت بین درس داریم؛ بدون اذان و اقامه و تعقیبات، نماز ظهرم را می‌خواندم، و بعد کلاس را ادامه می‌دادم. بعد از چند هفته دانش‌آموزان گفتند: آیا می‌شود ما هم نماز بخوانیم؟ یک موکت از مدرسه آوردیم، یک مُهر هم از خانه آوردند، و نماز جماعت برپا شد. بعد از چندین سال، چند نفر از دانش آموزانم را که در خیابان می‌دیدم، می‌گفتند: آن رفتار شما را هرگز فراموش نکردیم و هنوز هم، اهل نماز اول وقت هستیم؛ یعنی چهار دقیقه نماز این معلم از گوش دادن چهار ساعت سخنرانی و مطالعه چهار کتاب نماز، اثرگذارتر بوده است. نوه‌ها به مادر بزرگِ خوش اخلاق شان می‌گویند که خواهش می‌کنیم بیا یک هفته با هم برویم شمال برای تفریح. ایشان می‌گوید: من پیر شدم و از تفریحم گذشته شما بروید. آنها اصرار می‌کنند، او می‌گوید به شرط این که نمازهای اول وقت من، در مسافر خراب نشود... آنها هم با این شرط موافقت می‌کنند. با این اقدامی که این مادربزرگ برای نمازِ خودش، انجام داد، کلّ سفر را مدیریت کرد؛ اگر می‌خواستند حرکت کنند و به شهر بعدی برسند، می‌دیدند نماز اول وقت خراب می‌شود، در همین شهری که بودند نماز را می‌خواندند و بعد حرکت می‌کردند. پدری می‌گوید: فرزندانم به من گفتند: بیا برویم برای عید لباس بخریم! گفتم نزدیک اذان هست؛ به این شرط می‌آیم که هر کجا به نماز رسیدیم، نماز را در اولین مسجد بخوانیم، همسر و فرزند من قبول کردند و با این شرطی که برای نماز خودم گذاشتم، آن‌ها هم نمازشان اول وقت شد! [1] سوره احزاب : آیه 21 و شبیه آن در سوره ممتحنه، آیه 6. [2] (نهج البلاغه، حکمت 73)

#دعوت_به_بهشت 11 ؛ شیوه الگویی 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه دعوت نماز دانش‌آموزان گفتگو می‌کردیم. اگر از شما پرسیدند مهم‌‌ترین، ماندگارترین، اثرگذارترین و آسان‌‌ترین شیوه‌ی دعوت به نماز چیست؟ با صدای بلند بگویید «شیوه‌ی الگویی» این شیوه می‌گوید: دانش‌آموز و فرزند من، باید نماز من را ببیند، ببیند، ببیند! یعنی باید عبادت در حضور او باشد. فرزندی می‌گفت: چند سال است که وضوی مادرم را ندیدم، چون داخل سرویس بهداشتی که می‌رود؛ همان جا وضو می‌گیرد، بعد در را باز می‌کند و می‌آید در سجاده‌اش به نماز می‌ایستد. باید وضو در آشپزخانه یا در حیاط باشد؛ یعنی جایی که فرزند من موقعِ نوشتنِ مشق یا موقع بازی کردن، وضوی من را ببیند. این شیوه می‌گوید: معلم‌ها باید در وضوخانه‌ی دانش‌آموزان، وضو بگیرند نه در سرویس بهداشتی ویژه‌ی معلمان! آقا امام حسن علیه السلام، نماز مادرش را می‌دید و می‌دید که آن‌قدر مادرش به نماز ایستاده که پاهایش ورم کرده است.[1] پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: همان طور که می‌بینید من نماز می‌خوان نماز بخوانید.[2] قرآن یاران پیامبر را این‌گونه توصیف می‌کند؛ که دیگران رکوع و سجده‌ی آن‌ها را می‌بینند. «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَینَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا»[3] معلم عزیز! شما نماز را در نمازخانه، در حضور دانش‌آموز، می‌خوانید یا در خانه؟ پدر و مادرها، همیشه نماز را در حضور فرزندان بخوانند نه در یک اتاقی که آن‌ها نمی‌بینند، مخصوصاً در مهمانی‌ها، تا اولاً با این رفتار نمازی، فرزندمان را به نماز دعوت کرده باشیم. و ثانیاً اعلام کرده باشیم که من به این نماز افتخار می‌کنم، خجالت نمی‌کشم از این که در حضور دیگران، نماز بخوانم تا فرزندِ من هم از نمازخواندن خجالت نکشد. و ثالثاً مقابله رفتاری کرده باشیم با کسانی که نماز را تمسخر می‌کنند و نماز خوان‌ها را تحقیر می‌کنند. سفارش شده؛ نمازهای مستحبی را در خانه بخوانید [4] و چنین نمازی ثواب بیشتری دارد از نماز مستحبی در مسجد.[5] شاید علتش این است که فرزند من، نماز مستحبی من را در خانه ببیند. مواظب باشیم، شیطان با فریب این که نماز در حضور دیگران ریا است؛ مانعِ نماز ما در حضور دیگران بخصوص فرزندان و دانش‌آموزان نشود! [1] ما كانَ‏ فی‏ هذِهِ‏ الامَّةِ أعبَدُ مِن‏ فاطِمَةَ، كانَت تَقومُ حَتّى‏ تَوَرَّمَت قَدَماها. (بحارالانوار، ج 43، ص: 84) [2] صَلّوا كَما رَأَیتُمونی اصَلّی. (محمدی ری شهری، تحكیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، ص256) [3] سوره فتح : آیه 29. [4] امام صادق علیه السلام : اتَّخِذْ مَسْجِداً فِی بَیتِك‏. (وسائل الشیعه، ج 5، ص: 297) [5] پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: فَعَلَیكُمْ بِالصَّلَاةِ فِی‏ بُیوتِكُمْ، فَإِنَّ خَیرَ صَلَاةِ الْمَرْءِ فِی بَیتِهِ إِلَّا الصَّلَاةَ الْمَكْتُوبَةَ. (بحار الأنوار، ج‏31، ص: 10)

#دعوت_به_بهشت 12 ؛ شیوه الگویی 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه الگویی در دعوت فرزندان به نماز صحبت می‌کردیم. به یک عزیزی گفتم: خیلی زیبا با وقا و شمرده نماز می‌خواندی! ذکر رکوع و سجده‌ات را سه بار می‌گفتی از این رفتارت خوشم آمد! گفت: این نماز نبود که من خواندم! نماز را پدر من می‌خواند که ذکرهایش را هفت بار می‌گفت. پدر هفت بار، ذکر رکوع را می‌گفت پسرش سه بار و احتمالاً نوه‌اش یک بار ذکر رکوع بگوید. شیوه الگویی می‌گوید: معمولاً دانش‌آموز و فرزند ما، در معنویات، یک قدم از ما عقب‌‌تر هستند. پدر نماز می‌خواند در مسجد، پسر نماز می‌خواند در خانه. مادر نماز می‌خواند اول وقت، دختر نماز می‌خواند در آخر وقت. این شیوه به ما می‌گوید: سعی کن نمره نمازت ۲۰ باشد تا نماز دانش آموزت 15 شود. آداب و مستحبات نماز را رعایت کن تا دانش‌آموز واجبات نماز را رعایت کند. می‌خواهم چند توصیه داشته باشم برای این که نمازمان، زیبا و باشکوه بشود و به نمره ۲۰ نزدیک بشود: یک. از مُهر چرک، کثیف و شکسته استفاده نکنیم، مُهر بزرگ، تمیز و تُربت اباعبدالله الحُسین را استفاده بکنیم.[1] دو. عطر بزنیم یا حداقل گلاب استفاده بکنیم برای نمازمان، ثواب نمازِ ما، هفتاد برابر می‌شود.[2] سه. انگشترِ عقیق بخریم و برای نماز استفاده کنیم؛ هم آقایون هم خانم ها. [3] چهار. همان طور که برای غذا خوردن سفره می‌اندازیم، برای نماز که غذای روح است، سجاده بیندازیم، نمازِ با سجاده با ارزش‌‌تر است.[4] پنج. آقایان عزیز! با زیر پیراهنی رکابی و شلوارک، نماز نخوانید، مناسب نیست. لباسی داشته باشید که با شکوه باشد. شش. خانم‌ها محترم! نماز خواندن با مانتو صحیح است، اما با شکوه نیست. چادرِ مخصوص نماز داشته باشید. هفت. قبلِ نماز اذان بگوییم، بعد از نماز تعقیبات داشته باشیم. هشت. اهلِ نماز مستحبی باشیم، حداقل قبل از خواب، دو رکعت نمازِ شب بخوانیم و فرزند ما نمازِ مستحبی خواندن ما را هم ببیند. نُه. کلیپِ زیبا خوانی نماز استاد طباطبائی یا استاد موسوی بَلدَه را از اینترنت، دانلود بکنید و شونصد بار گوش کنید! ـ یعنی خیلی زیاد گوش کنید! ـ تا نماز ما با زیباییِ تمام خوانده بشود. طوری نماز بخوانیم که حسرت انگیز باشد برای بی‌نمازها و لذت بخش و رغبت انگیز باشد برای با نمازها! [1] فِی الْإِرْشَادِ قَالَ: كَانَ الصَّادِقُ علیه السلام لَا یسْجُدُ إِلَّا عَلَى‏ تُرْبَةِ الْحُسَینِ . (وسائل الشیعة، ج‏5، 366) [2] امام صادق علیه السلام : صَلاةُ مُتَطَیبٍ أفضَلُ مِن سَبعینَ صَلاةً بِغَیرِ طیب‏. (وسائل الشیعة، ج‏ 3، 315) [3] (بحار الأنوار: ج 83 ص: 188) [4] (وسائل الشیعة، ج 6، 456)

#دعوت_به_بهشت 13 ؛ شیوه الگویی 4 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز خدمت شما عرض کردیم که اثرگذارترین شیوه در دعوت به نماز شیوه الگویی است. چهار عامل، اثرگذاری شیوه الگویی را بالا و بالاتر می‌برد. یک. الگو، محبوب و دوست داشتنی باشد، که در شیوه‌ی اخلاق - ان‌شاءالله بعداً - توضیح می‌دهم. دو. الگو جامع باشد، یعنی پدر و مادر و معلم، به مجموعه‌ی واجبات دین حسّاس باشند و عمل کنند، نه فقط به نماز. خانم معلمی که صورتش آرایش کرده بود و موی سرش، هم بیرون بود؛ به بنده می‌گفت: حاج آقا، هر چقدر سفارش نماز می‌کنیم، دانش‌آموزان گوش نمی‌کنند! خُب دانش‌آموز می‌گوید: حجاب کامل، دستور خداوند است، تو رعایت نمی‌کنی؛ نماز هم دستور خداوند است که من نمی‌خوانم؛ پس من و تو مثلِ هم هستیم. فرزندی که می‌بیند پدرش در ماهواره، هر چیزی را می‌بیند و مادرش، اهل رقص و موسیقی‌‌های مبتذل است؛ خُب، این پدر و مادر، نمی‌توانند الگوی خوبی در عبادت و معنویت باشند... پدر و مادری که اهل غیبت هستند، اهل تحقیر و توهین هستند، به فرزندش می‌گوید: بی‌شعور، نفهم! این‌ها هرگز نمی‌توانند الگو‌‌های خوبی در دعوت فرزند به نماز باشند؛ چون این دستورات خداوند هم، جزئی از دین هستند و وقتی فرزند ما می‌بیند، نسبت به برخی دستورات دینی حساسیت نداریم؛ او هم نسبت به نماز، حساسیتش را از دست می‌دهد. سه. رفتار الگوها همیشگی باشد، نه فصلی و موقت... بعضی‌ها ماه رمضان، نمازشان اول وقت است؛ ماه‌‌های دیگر نه! نماز مغرب و عشا و ظهر و عصر را می‌خوانند؛ نماز صبحشان قضا می‌شود! برخی والدین وقتی کار ندارند، نمازشان اول وقت است؛ در مهمانی و عروسی‌ها، نماز می‌رود آخر وقت، یا قضا می‌شود! پیام این رفتار، این است که: «نماز کشک است! نماز مهم نیست» در حالی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله حتی اگر مهمان هم داشتند، ضمن احترام به مهمان، نماز اول وقتشان را ترک نمی‌کردند! در سیره‌ی ایشان آمده که هنگام نماز اول وقت، آن قدر گفتگوی اول وقت با خدا برایشان مهم بود گویا هیچ دوست صمیمی را نمی‌شناختند. [1] چهار. هماهنگی الگوها : پدر و مادر، مثل دو بال کبوترند که باید مثل هم، حرکت کنند. وقتی مادری نماز می‌خواند، پدر نه! یا مادری نمازش آخر وقت است، پدر اول وقت! این اثرگذاری الگوها را پایین می‌آورد. معلمی، در کلاس خود حدیثِ نماز می‌خواند و در نماز جماعت مدرسه شرکت می‌کند، معلم دیگر ـ با شبهه ـ زیر آب نماز را می‌زند! که «دلت پاک باشد، نماز هم نخواندی، نخواندی!» در این موارد، دانش‌آموز، سر در گُم می‌شود که کدام، الگو را انتخاب بکند! گاهی اوقات، رفتارش می‌شود منافقانه! جلوی هر الگو، رفتارِ مورد موردپسند همان الگو را انجام می‌دهد! یا به علتِ راحت طلبی، می‌رود سراغ الگویی که سست نماز یا بی‌نماز است و مانند او رفتار می‌کند. در جلسات ماهانه آموزشی مدرسه که معلمانِ عزیز حاضر می‌شوند، ‌حتماً ‌حتماً مدیر و معاون پرورشی، تأکید کنند که نماز، مهمترین اصلِ تربیت دانش‌آموز است! و ما معلمان همان طور که برای آموزش دانش‌آموزان خود، باید وقت بگذاریم، برای پرورش او هم باید وقت بگذاریم! و در پرورش، بالاتر و واجب‌‌تر از نماز، هرگز نداریم! [1] (بحار الأنوا، ج 83، ص: 66)

#دعوت_به_بهشت 14 ؛ برجسته سازی الگو بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز ما دو وظیفه نسبت به دانش‌آموز و فرزند خود داریم: یک. خودمان الگوی خوب نمازی برای دانش‌آموز و فرزندمان باشیم. دو. الگوهای خوب، مثل شهدا را معرفی و برجسته سازی بکنیم. در کتاب شهید حججی خواندم: ایشان از وقتی با شهید کاظمی انس گرفت، اوج گرفت! در این کتاب نوشته بود که همسر شهید حججی، حجابش کمرنگ بود، از وقتی ارتباطش با شهدا زیاد شد، حجابش پُر رنگ شد. [1] پدری به بنده می‌گفت: فرزندم ۱۴ سالش است، سرم درد گرفت، گلویم باد کرد، از بس گفتم: بلند شو نماز بخوان، دیر شد! نمازت قضا می‌شود! یک روز دیدم کتاب «سلام بر ابراهیم» را می‌خواند؛ از همان روز، نمازش شد اول وقت! چهار ماه است که از من پول می‌گیرد تا کتاب خاطرات شهدا را بخرد و کتابِ شهید را مطالعه می‌کند. چهار ماه است که دیگر به فرزندم نگفتم که نماز بخوان؛ همیشه خودش نماز اول وقت، می‌خواند! پیشنهاد ما این است که شنبه‌ها در مدرسه، مراسم صبحگاه با شهید داشته باشیم؛ کتاب شهید را معرفی کنیم، عکس همان شهید را در تابلو اعلانات بزنیم، کلیپ آن شهید را داخل کانالِ مدرسه یا در نمازخانه، برای دانش‌آموزان، پخش بکنیم، خاطرات کوتاهی از آن شهید را، دانش‌آموزان بیایند سرِ صف، بخوانند. در سبد جوایز دانش‌آموزان، کتاب شهید داشته باشیم، انتشارات شهید ابراهیم هادی و انتشارات شهید کاظمی؛ کتاب‌‌های ارزان، کم حجم و مناسب با ذائقه و سلیقه نوجوان تولید می‌کند. معلمی بگوید: امروز، روز تولد شهید همت است، ثواب کلاسمان را به این شهید، هدیه می‌کنیم! هم دانش‌آموز با این شهید، پیوند خورده و هم متوجه می‌شود که درس خواندن عبادت است، ثواب دارد! وقتی دانش‌آموز ببیند الگوی محبوب او، «ابراهیم هادی» شب در خانه تنها بود، پدر و مادرش نبودند، برای این که نماز صبحش قضا نشود؛ بی‌خیال متکا و پتو شد، رفت در سکوی مسجد خودش را مچاله کرد و خوابید تا از صدای اذان صبح، و رفت و آمد نمازگزاران، برای نماز صبح بلند بشود؛ انگیزه‌ی او برای نماز صبح خواندن، بالا می‌رود.[2] یا وقتی فهمید: الگوی محبوبش، شهید محسن حججی، عاشق نماز اول وقت بود و چون رئیس کارخانه، اجازه‌ی نماز اول وقت، به او نداد؛ او هم از کار کردن در آن کارخانه انصراف داد [3] و خدا هم شغل بهتری به او عطا کرد، علاقه‌اش به نماز اول وقت، بالاتر می‌رود! اگر از بنده بپرسند: راه میانبر در دعوت به نماز چیست؟ بنده می‌گویم: رفیق کردن دانش‌آموز با شهدا! [1] کتاب سربلند، خاطرات شهید حججی، ص: ؟ [2] کتاب خدای خوب ابراهیم، خاطره 89. [3] کتاب حجت خدا، ص: ؟

#دعوت_به_بهشت 15 ؛ شیوه آسان سازی 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز در این جلسه چهار نکته خدمت شما عرض می‌کنم درباره شیوه آسان سازی و آسان گیری در دعوت به نماز. یک. قرآن می‌فرماید : «یرِیدُ اللَّهُ بِكُمُ الْیسْرَ وَ لَا یرِیدُ بِكُمُ الْعُسْر»[1] خداوند برای شما آسانی را می‌خواهد، سختی را نمی‌خواهد‌‌. دو. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بارها و بارها نمازهای پنج گانه را در سه وعده می‌خواندند. یعنی همین طور که الان شیعیان، نماز‌‌های پنج گانه را در سه وعده می‌خوانند. نماز ظهر و عصر را با هم می‌خواندند و مغرب و عشاء را هم با هم؛ از ایشان علت را سؤال کردند، حضرت فرمودند: دوست داشتم بر امتم آسان بگیرم. [2] سه. اگر همه‌ی نماز‌‌های مستحبی طلا باشد، چند نماز مستحبی داریم مثل نماز جعفر طیار علیه السلام که الماس هستند. آقا امام صادق علیه السلام خیلی دوست داشتند که شیعیان و دوستداران شان این نماز را زیاد بخوانند. به همین خاطر شیوه‌ی آسان آن را برای ما بیان فرمودند. فرمودند : دو تا دو رکعت، می‌خوانیم مثل نماز صبح؛ و بعد در طول روز، که کارهای دیگرمان را انجام می‌دهیم: مثل آشپزی، خرید نان، رفت و آمد تا مدرسه و محل کار؛ تسبیحِ خود را دستمان می‌گیریم و سیصد مرتبه می‌گوییم : «سُبحانَ اللهِ َو الحَمدُ لِلهِ وَ لا اِلهَ اِلا اللهُ وَ اللهُ اَکبَرُ»[3] چهار. سفارش بسیار زیادی شده است به نماز شب: برای آسان سازی این نماز فرمودند: از یازده رکعت نماز شب، هر اندازه دوست داشتید بخوانید، حتی یک رکعت. حتی می‌توانید به جای ایستاده نماز خواندن، نشسته بخوانید. حتی اگر در زمان مخصوصش نماز را نخواندید ـ یعنی زمان نیمه شب شرعی تا قبل از طلوع فجرـ در طول روز می‌توانید قضایش را هم بخوانید. شیوه‌ی آسان سازی در دعوت دیگران به نماز بسیار اثرگذار است؛ مخصوصاً کودکان و نوجوانانی که نسبت به نماز، تنبل و سهل انگار هستند. کلیات این شیوه را این جلسه بیان کردم، جزئیات این شیوه را جلسه آینده دوره می‌کنیم. [1] سوره بقره : آیه 185. [2] قال النبی : ... أَرَدْتُ أَنْ أُوَسِّعَ عَلَى أُمَّتِی. (وسائل الشیعة، ج‏4، ص221) [3] (الوسائل، ج 8، ص: 60)

#دعوت_به_بهشت 16 ؛ شیوه آسان سازی 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره‌ی اجرای شیوه‌ی آسان سازی و آسان گیری در دعوت به نماز، به این پنج تا نکته توجه کنیم: یک. همینطور که روزه‌ی کوچک داریم؛ به او می‌گوییم «کله گنجشکی»، وضوی کوچک هم داریم‌‌. در روایت است که پسرِ هفت تا 9 ساله صورتش را بشوید، و دستش را تا مچ بشوید و بیاید نماز بخواند.[1] پس به دانش آموزانی که در این سن هستند؛ چه دختر و چه پسر، بگوییم وضوی شما این‌طوری هست. این‌طوری وضو بگیرید و بعد بیاید نمازخانه ؛ اگر خودشان اصرار داشتند مثل ما بزرگتر‌ها وضو بگیرند، اشکالی ندارد. در این شیوه، لازم نیست آستین شان را بالا بزنند، کفش یا جوراب‌شان را در بیاورند. دو. مدرسه‌ی تازه سازی رفتم؛ طبقه‌ی دوم نمازخانه داشتند. شش تا روشویی کنار نمازخانه درست کرده بودند تا لازم نباشد دانش‌آموز از پله‌ها بیاید پایین و برود انتهای حیاط برای وضو گرفتن. فقط دانش آموزهایی بروند آنجا وضو بگیرند که نیاز به سرویس بهداشتی دارند. واقعاً این همه راه رفتن برای وضو، برای یک نوجوان خیلی سخت هست! سه. کنار نمازخانه ‌حتماً جا کفشی داشته باشیم؛ تا اینها آسان کفش‌شان را بگذارند و آسان هم بردارند؛ همه‌ی کفش‌ها، یک جا تلمبار نشود تا موقع ورود و خروج به نمازخانه، سخت‌ نشود. چهار. ‌حتماً در مدرسه آبگرم‌کن داشته باشیم تا در فصل سرما، بچه‌ها با آبِ گرم وضو بگیرند. پنج. نمازخانه‌ای که در مناطق سرد سیر است و بخاری ندارد و بچه‌ها هنگام نماز میلرزند؛ یا نماز خانه‌ای که در مناطق گرمسیر، کولر و پنکه ندارد و بچه‌ها هنگام نماز، عَرق می‌رویزند، این نمازخانه‌ها خلوت هست. اگر هنگامِ صبح در نماز خانه مراسمی داریم ـ مثل عزاداری ـ قبلش بخاری‌ها را روشن کنیم؛ تا بچه‌ها در نماز خانه سردشان نشود. به وسایل گرمایشی و سرمایشی نماز خانه حساس باشیم! [1] (من لا یحضره الفقیه: ج 1 ص: 281)

#دعوت_به_بهشت 17 ؛ شیوه آسان سازی 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز در جلسه قبل درباره‌ی اجرای شیوه‌ی آسان سازی و آسان گیری، پنج نکته خدمت شما عرض کردیم، در این جلسه هم پنج نکته دیگر بیان می‌کنیم. شش. آقا امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند : در واجبات، کوتاهی نباید؛ در مستحبات، سخت گیری نشاید![1] هفت. این شیوه به ما می‌گوید: اگر فرزند و نوجوان ما مستحبات را انجام نداد، به او گیر ندهید که چرا قنوت نمی‌گیری!؟ چرا تعقیبات نمی‌خوانی؟! اگر مکروهات را انجام می‌دهد مثلاً رو به روی عکس یا آینه ایستاده، یا جلویِ بخاری ـ که آتشِ آن روشن هست ـ ایستاده است، بلندش نکنیم که برود جای دیگری نمازش را بخواند. اگر در بین نماز سرش را می‌خاراند، انگشت هایش را می‌شکند، ندیده بگیریم و خودمان را بی‌خیالی کنیم. یه نوجوانی را با لطایف الحیلی، تشویق به مسجد کردم، یک بار آمد و دیگر نیامد! مادرش می‌گفت: نوجوانِ من وقتی وارد مسجد شده بود، یک نمازگزار به او گیر داد عکس در لباست هست! (روی لباسش عکس یک شهید بود) پس نماز تو باطل است! پس برو خانه و لباست را عوض کن و بعد بیا! در حالی که نماز با چنین لباسی مکروه بود و با این گیر دادن آن شخص سبب شده بود که نوجوان از مسجد زده بشود. در چنین مواردی با محبت و صمیمیت یک تذکر کوتاه بدهیم که چنین کاری مکروه است یعنی ثواب نماز را کم می‌کند. اگر دفعه بعد این کار را ترک کنی خدا را بیشتر از خودت خشنود کردی و پاداش بیشتری می‌بری. هشت. اگر در خانه، امام جماعتِ کودک شدیم، بدون اذان و اقامه و دیگر مستحبات نماز را بخوانیم؛ حتّی بین دو نماز، تسبیحات حضرت زهرا علیها السلام را هم نگوییم؛ آسان بگیریم تا مشتری بشوند! نُه. مدیر محترم مدرسه از امام جماعتِ مدرسه درخواست کنند که همیشه ده دقیقه قبل از نماز، در نمازخانه حاضر باشند. اگر نوجوان بیاید، ببیند امام جماعت چندین بار دیر به نمازخانه می‌آید، یا نمازش را فُرادی می‌خواند یا می‌رود در خانه نماز می‌خواند. اگر امام جماعتی نمازش طولانی است به او این حدیث پیامبر را یادآوری کنیم که حضرت به امیر الموئمنین فرمودند: مانند ضعیف‌‌ترین و ناتوان‌‌ترین و کم حوصله‌‌ترین مردم، نماز بخوان. [2] در نماز جماعت فقط واجبات را بخوانیم و بین دو نماز، سخنرانی نباشد؛ حتی دعای سلامتی امام زمان را هم نخوانیم؛ [3] آیه إِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ... [4] را بخوانیم و بعد، نماز بعدی را شروع بکنیم. چون بعضی از کودکان نمی‌توانند وضوی خود را نگه دارند، اگر قرار است سخنرانی کوتاه داشته باشیم، زمان آن بعد از نماز دوم باشد. ده. به فرزند خود بگوییم: برای اینکه نمازت آسان بشود، یک کار یادت می‌دهم: ذکر «سُبحانَ اللهِ َو الحَمدُ لِلهِ وَ لا اِلهَ اِلا اللهُ وَ اللهُ اَکبَرُ» را در رکعت سوم و چهارم نمازت، یک بار بگو. [5] در عوض، ذکر رکوع و سجده‌ات را، در حال حرکت نخوان؛ که اگر در حال حرکت بخوانی نمازت باطل می‌شود. [1] لا رُخصَةَ فی فَرضٍ، وَ لا شِدَّهَ فی نافِلَةٍ. (میزان الحكمة، ج‏ 12، ص: 406) [2] (نهج البلاغه، نامه 53) [3] اَللهمَّ کُن لولیَّک الحُجةِ بنِ الحَسَنِ ... [4] (سوره احزاب : آیه 56) [5] همه مراجع می فرمایند : ذكر تسبیحات اربعه یك مرتبه كافى است، ولى بهتر است سه بار بگوید، فقط آیت الله فاضل می فرمایند احتیاط واجب آن است كه تسبیحات اربعه را سه بار بگوید. (چون احتیاط واجب است می توان در این مسأله به مراجع دیگر مراجعه کرد. (رساله دانشجویى، ص: 112)

#دعوت_به_بهشت 18 ؛ شیوه آسان سازی 4 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز در دو جلسه قبل درباره‌ی اجرای شیوه‌ی آسان سازی و آسان گیری، ده نکته خدمت شما عرض کردیم و بقیه را این جلسه بیان می‌کنم. یازده. اصل آسان سازی می‌گوید: به واجب به اندازه‌ی واجب، مستحب به اندازه مستحب، مکروه به اندازه مکروه و حرام به اندازه حرام، توجه کنیم، نه کمتر و نه بیشتر. اگر مستحبی را برای فرزندمان واجب کردیم، یا مکروهی را حرام کردیم، ممکن است به جای جاذبه، دافعه ایجاد بکنیم. پس، اینکه ‌حتماً با ما به نماز جماعتِ اول وقت مسجد بیاید، واجب نیست. اگر می‌توانیم در او ذوق و شوق ایجاد کنیم تا با علاقه بیاید بسیار خوب است و در غیر این صورت او را مجبور نکنیم. این اجبار مثل فشردن یک فنر می‌ماند که هر گاه فشار برداشته شود به حالت اول بر می‌گردد. دوازده. روی تابلو مدرسه بنویسیم که شبانه روز، 24 ساعت است و هر ساعت شصت دقیقه. به آنها بگوییم: خداوند از آنها خواسته از 1440 دقیقه‌ی شبانه روز 1420 دقیقه را در اختیار خودشان هستند تا بخورند، بخوابند، فیلم ببینند، بازی کنند، درس بخوانند و کارهای شخصی خود را انجام بدهند. فقط بیست دقیقه را با خدا گفت و گو کنند؛ همان خدایی که همه نعمت‌ها را او به ما داده و مرگ و زندگی ما دست اوست. سه تا وضو بگیرند، می‌شود سه دقیقه و هفده رکعت نماز بخوانند می‌شود: هفده دقیقه . (3 به علاوه 17 می‌شود 20) سیزده. پیامبر اکرم فرمودند: عبادت پروردگار را نزد خودمان و دیگران، نفرت انگیز نکنیم. [1] پس اگر نوجوانمان مشغول دیدن فوتبال یا سریال هست، تلویزیون را خاموش نکنیم و با او اوقات تلخی نکنیم. مجبورش نکنیم که برود نماز بخواند؛ این طوری نسبت به ما کینه به دل می‌گیرد و نسبت به نماز، نفرت پیدا می‌کند. چهارده. ‌حتماً کودک خود را قبل از مسجد رفتن، دستشویی ببریم تا وسط نماز نیاز نداشته باشد که برود دستشویی. این طوری مجبور می‌شویم نماز خود را بشکنیم و اوقات کودک را ـ خدایی نکرده ـ تلخ کنیم. ‌حتماً برایش آب یا خوراکی ببریم تا در زمانی که ما مشغول عبادت خدا هستیم، او مشغول خوردن یا نوشیدن باشد. پانزده. اگر کودک ما وسط دعای کمیل، یا بعد از اینکه نماز اول مسجد تمام شد، اصرار دارد ما برویم خانه، قبول کنیم و نماز دوم را در خانه بخوانیم. اگر او را برای دعای ندبه می‌بریم، بیست دقیقه آخر دعا آنجا باشیم که حوصله او سر نرود و بعد از دعا هم صبحانه بخورد، یک خاطره خوشی از عبادت در ذهنش باشد. شانزده. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: عبادتِ کم و نا چیز نوجوان را بپذیریم و بر او سخت نگیریم و به او گیر ندهیم [2]، یعنی نماز آخر وقت بدون مستحبات را قبول بکنیم! اگر کودکِ ما که به سن تکلیف نرسیده، وضو یا نمازش اشتباه است؛ مجبورش نکنیم دوباره آن را بخواند. به او یادآوری کنیم و یادش بدهیم که درست آن چگونه و بگوییم که دفعه بعد، آن عبادت را درست انجام بده! [1] وَ لَا تُبَغِّضْ إِلَى نَفْسِكَ عِبَادَةَ رَبِّك‏. (الكافی، ج‏2، ص: 87) [2] این نکته مضمون حدیث زیر است : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَعَانَ وَلَدَهُ عَلَى بِرِّهِ قَالَ قُلْتُ كَیفَ یعِینُهُ عَلَى بِرِّهِ قَالَ یقْبَلُ مَیسُورَهُ وَ یتَجَاوَزُ عَنْ مَعْسُورِه‏. (الكافی، ج‏6، ص: 51)

#دعوت_به_بهشت 19 ؛ شیوه زمینه سازی 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز در این جلسه درباره شیوه زمینه سازی در دعوت به نماز صحبت می‌کنیم. اگر یک گُل را ببریم در «کویر لوت» که خاکش نامناسب و آفتابش سوزان هست و باران هم نمی‌آید؛ هر چه به او اصرار و التماس بکنیم رشد نمی‌کند! اما اگر همین گُل را ببریم استان مازندران که خاکش حاصلخیز هست، نور مناسب دارد و باران ملایمی هم برایش می‌آید ؛ چون زمینه‌اش را فراهم کرده ایم؛ حتی اگر داد و بیداد هم نکنیم، نصیحتش هم نکنیم خودش رشد می‌کند! همه می‌دانیم بذری که در زمین شخم زده پاشیده بشود، زمینه‌ی رشدش بیشتر فراهم هست نسبت به بذری که در زمین صاف پاشیده بشود. شیوه‌ی زمینه سازی، اقداماتی را به ما یاد می‌دهد که مثل شخم زدن زمین می‌ماند؛ زمینه‌ی رشد مذهبی و نمازی فرزند ما را فراهم می‌کند. رفتار‌‌هایی که زمینه علاقه مند شدن فرزندمان به معنویت و نماز را زیاد می‌کند را بررسی می‌کنیم. یک. اولین زمینه‌ی نماز خوان شدن فرزندان ما، ازدواج است. اسلام می‌گوید: تربیت نمازی از هفت سالگی شروع نمی‌شود، از لحظه تولد شروع نمی‌شود، از لحظه انعقادِ نطفه هم شروع نمی‌شود؛ از لحظه‌ی بله گرفتن آقا داماد و بله گفتن عروس خانم شروع می‌شود. اسلام می‌گوید: با دین دار خوش اخلاق ازدواج کن [1] و نماز، ستون این دین داری است. [2] پدر و مادر مثل دو بال می‌مانند در تربیت که اگر یکی از بال‌ها بی‌خیال باشد آن یکی بال، بال بال می‌زند ؛ اما آن اثری هم که باید داشته باشد، ندارد! شخصی می‌آید برای نمازِ صبح، فرزندش را صدا بزند، اما همسرِ بی‌نمازش می‌گوید: «وِل کن بگذار راحت باشد، نخواند هم نخواند؛ فردا قضایش را می‌خواند!» این طور می‌شود که تربیتِ نمازی، روی زمین می‌ماند. پس هنگام ازدواج پدر یا مادرِ اهلِ نماز برای فرزندانمان، انتخاب کنیم! دو. دومین زمینه، لحظه‌ی انعقاد نطفه است که همسران، بسم الله بگویند، با وضو باشند، در شب اول یا وسط یا آخرماه نباشد و... پیامبر و امامان برای این لحظه سفارش‌‌هایی دارند که باید آن‌ها را یاد بگیریم [3] و به درستی عمل کنیم تا زمینه‌ی نماز خوان شدن فرزند خود را پیشاپیش فراهم کرده باشیم. [1] (وسائل الشیعة، ج‏20، 76) [2] رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: الصَّلاةُ عَمودُ دینِكُم. (الكافی: ج 2 ص: 19) [3] پیشنهاد می کنم در اینترنت، این عبارت را جستجو بزنید: «آداب خلوت گل و بلبل در حلیة المتقین » در آن صفحه، آداب زمانی و مکانی و رفتاری زناشویی که در روایات آمده خیلی زیبا و دسته بندی شده آمده است.

#دعوت_به_بهشت 20 ؛ شیوه زمینه سازی 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه زمینه سازی در دعوت به نماز صحبت می‌کردیم. همه می‌دانیم بذری که در زمین شخم‌زده پاشیده بشود، زمینه رشدش بیشتر فراهم است تا بذری که در زمین صاف پاشیده بشود. شیوه زمینه سازی اقداماتی به ما یاد می‌دهد که مثل شخم زدن زمین می‌ماند و زمینه رشدِ مذهبی و نمازی فرزند ما را فراهم می‌کند. دو مورد را جلسه قبل بیان کردیم. سه. دوران بارداری مادری می‌گفت: در این دوران شش دانگ حواسم را جمع کردم کجا بروم و کجا نروم، چه بخورم و چه نخورم، چه بگویم و چه نگویم. سه بار قرآن را ختم کردم و مرتب در مجلس ابا عبدالله الحسین حاضر می‌شدم. فرزند این مادر شد «شهید محسن حججی» که عاشقِ ابا عبدالله بود و عاشق نمازِ اول وقت بود. [1] مادر دیگری می‌گفت : من در طول بارداری فرزندم، نُه بار قرآن را ختم کردم و موقع شیر دادن به فرزندم نیز قرآن می‌خواندم فرزند این مادر شد شهید آیت الله بهشتی.[2] مادرها در این دوران دقت بکنند! حرام نگویند، حرام نخورند، حرام نبینند و حرام نشنوند. چهار. لحظه‌ی تولد فرزند. امام صادق فرمودند: کام نوزاد با تربت امام حسین برداشته بشود تا او از شرّ شیطان در امان بماند [3] و اولین کلماتی که در این عالم می‌شنود، سفارش شده که نام «الله» باشد؛ یعنی در گوشش، اذان و اقامه گفته بشود. پنج. نام گذاری زیبا . بر فرزندمان نام خوبان عالم مثل پیامبران و امامان و مادران آنها را بگذاریم. انسان به بزرگی که همنام خودش باشد، علاقه پیدا می‌کند و به رفتار‌‌های آن بزرگ ـ که یکی‌ از آنها نماز باشد ـ علاقه پیدا می‌کند. شش. شیر دادن با وضو به فرزند. مادر شهید سید حسین علم الهدی ، مادر شهید زین الدین ، مادر شیخ مرتضی انصاری [4] که از بزرگان است، هر سه فرمودند که فرزند خود را با وضو شیر می‌دادند. مادری که یخِ حوض را می‌شکست، وضو می‌گرفت تا با طهارتِ وضو، به فرزندش شیر داده باشد؛ فرزندش شد شهید دکتر مصطفی چمران! یادمان باشد، هر اندازه شیوه‌ی زمینه سازی را بهتر اجرا بکنیم، کمتر لازم می‌شود از شیوه‌ی گفتاری، در دعوت به نماز استفاده بکنیم. کمتر لازم می‌شود مُدام بگوییم نمازت را خواندی؟ دیر می‌شود! نمازت قضا می‌شود! [1] حجت خدا، (110 داستانک از شهید محسن حججی) ص: 8. [2] کتاب سیره شهید دکتر بهشتی، ص: ۴۳. [3] حَنِّكوا أولادَكُم بِتُربَةِ الحُسَینِ علیه السلام ؛ فَإِنَّها أمانٌ. (تهذیب الأحكام: ج 6 ص: 74) [4] (اکبر دهقان، یكصد و چهارده نكته از قرآن كریم و احادیث پیرامون تربیت فرزند، ص: 30)

#دعوت_به_بهشت 21 ؛ شیوه زمینه سازی 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه زمینه سازی در دعوت به نماز صحبت می‌کردیم. هفت. لقمه‌ی حلال . مضمون احادیث اهل بیت این است که غذا، اندیشه و انگیزه‌ی ما می‌شود. اگر لقمه ما حرام باشد، اندیشه‌ی حرام تولید می‌کند نه حلال! انگیزه معصیت تولید می‌کند نه عبادت! آقا امام حسین علیه السلام که سراسر نور و حق بودند در ظهر عاشورا، هر چه دشمن را نصیحت می‌کردند آنها سوت و کف می‌کشیدند، داد و هوار می‌کردند. حضرت فرمودند: علتش این است که شکم‌‌های شما از حرام پُر شده است. [1] کسی که حرام می‌خورد، هر چه درباره‌ی نماز با او صحبت می‌کنیم، فایده‌ای ندارد! یک مثال بزنم تا اثر لقمه را بهتر بفهمیم. عبادت و نماز آهن ربا است و لقمه‌ی حرام پنبه است، لقمه‌ی حلال آهن است. کسی که شکمش پر از حلال باشد، گوشت و پوستش از حلال رشد کرده باشد ـ یعنی آهن باشد ـ به نماز که آهن رباست زود‌‌تر جذب می‌شود، با کمترین صحبت عاشق نماز می‌شود. آقا امام صادق علیه السلام فرمودند: اثر درآمد حرام، در نسلِ انسان آشکار می‌شود. [2] یکی از آثار آن این است که به عبادت، علاقه‌ای ندارند و از آن فرار می‌کنند. حاج قاسم سلیمانی فرموند: پدر من کشاورز بود. قسم می‌خورم یک دانه گندمِ حرام داخل زندگی ما نیامد! [3] آن پدر، پسرش می‌شود: حاج قاسم سلیمانی. می‌خواهم سه تا پیشنهاد خدمت شما عرض کنم برای اینکه مطمئن باشیم رزق و روزی که سر سفره می‌گذاریم، حلالِ حلال حلال است: یک. خمس را باید سر سال خمسی به امام زمان یا نماینده او بدهیم. اگر کسی این کار را نکند، تصرفش در اموال می‌شود حرام. پیشنهاد بنده این است که علاوه بر پرداخت خمس، شماره حساب مرجع تقلیدمان را به دست بیاریم و هر ماه مقداری خمسِ احتیاطی هم بپردازیم. [4] دو. کارمندای عزیز دولت، ‌حتماً در طول ماه، چندین ساعت، اضافه کار کنند ولی مرخصی ساعتی رد کنند تا مطمئن باشند پولی که از بیت المال داخلِ زندگی آنها می‌آید، حلال است. سه. مغازه دار‌‌های عزیز خیلی دقت کنیم جنسی که می‌فروشیم، گران فروشی نکنیم؛ حتی پول بی‌انصافی هم از مردم نگیریم. دقت کنیم همان‌طور که از جو گندم نمی‌روید، از مالِ حرام هم عبادت و نماز، نمی‌روید! [1] فَقَدْ مُلِئَتْ‏ بُطُونُكُمْ‏ مِنَ‏ الْحَرَامِ‏ وَ طُبِعَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَیلَكُمْ أَ لَا تُنْصِتُونَ أَ لَا تَسْمَعُونَ (بحار الأنوار، ج‏45، 8) [2] كَسْبُ‏ الْحَرَامِ‏ یبِینُ‏ فِی‏ الذُّرِّیةِ. (وسائل الشیعة، ج‏17، 82) [3] کلیپ تصویری خاطره گویی حاج قاسم سلیمانی : https://www.aparat.com/v/w668p97 [4] آیت الله خامنه ای : شماره حساب بانک ملی : ٠١٠۵٢٢٧٠٨٧٠٠١ شماره کارت : ١۶٧٣-٩٩۵١-٩٩١٨-۶٠٣٧ آیت الله مکارم شیرازی : شماره گیری کد #۴۱۰*۷۴۱*

#دعوت_به_بهشت 22 ؛ شیوه خاطره سازی 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه‌ی دعوت به نماز گفتگو می‌کردیم. خاطره‌ی خوب از یک موضوع سبب می‌شود، ما نسبت به آن موضوع تداعیِ مثبت پیدا کنیم و این تداعی مثبت، سبب علاقه‌ی ما به آن موضوع می‌شود. خاطره بد، تداعیِ منفی تولید می‌کند و این سبب نفرت از آن موضوع می‌شود. شاید به همین دلیل بود که پیامبرعزیزمان در مسجد اجازه نمی‌دادند قصاص صورت بگیرد یا مُجرم را شلاق بزنند.[1] یک کودک ده ساله داخل مسجدی قرآن پخش می‌کرد، به جای پنج تا قرآن، دوازده تا قرآن برداشته بود که خیلی سنگین شده بود و با سختی بین نمازگزاران پخش می‌کرد؛ پایش به فرش گیر کرد، خودش خورد زمین و قرآن‌ها پخش شد. یک نماز گزار، بلند شد و زیر گوشش کشید و گفت: بی‌شعور! قرآن احترام دارد، چرا قرآن‌ها را انداختی زمین؟ گناه کردی. کودک گریه کرد و با یک خاطره بد از مسجد دور شد؛ در حالی که این کار کودک عمدی نبود، گناه نبود! یک جوانی می‌گفت: در نوجوانی، آمدم صف اول نماز جماعت ایستادم. یک نماز گزار، من را هُل داد گفت: برو صف بعد، صف اول که بچه بازی نیست! آن‌قدر ذائقه‌ی من تلخ شد، که تا دو سال به هیچ مسجدی وارد نشدم! حتی در شب‌‌های قدر، حتی در ماه محرم... یک آقای پنجاه ساله، می‌گفت: یک خاطره‌ی تلخ من را آزار می‌دهد؛ آن هم اینکه پنج ساله بودم، کنار مادرم برای نماز می‌ایستادم؛ خودش سجاده نماز داشت، برای من حتی «جا نماز» هم نمی‌انداخت! به او گفتم: به من هم مُهر بده تا نماز بخوانم. قبول نمی‌کرد. برای من قوطی کبریت می‌گذاشت و می‌گفت: تو طهارت نداری با همین نماز بخوان! به همین سجده کن. و این خاطره‌ی تلخ، سال‌ها است که هنگام خواندن نماز من را آزار می‌دهد. شیوه‌ی خاطره سازی می‌گوید: مواظب باشیم از نماز، مسجد و معنویت خاطره‌ی بد تولید نکنیم که به علت حساس بودن روحیه‌ی کودک و نوجوان، ممکن است آنها از عبادت، به شدت زده بشوند! [1] عن امیرالمؤمنین علیه السلام : نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنْ تُقَامَ‏ الْحُدُودُ فِی‏ الْمَسَاجِدِ. (بحار الأنوار، ج‏80، 381)

#دعوت_به_بهشت 23 ؛ شیوه خاطره سازی 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه‌ی خاطره سازی در دعوت به نماز گفتگو می‌کردیم. ما آدم‌ها بارها و بارها در ذهنمان، خاطرات خود را مرور می‌کنیم. اصلاً با خاطرات خود زندگی می‌کنیم و وقتی یک خاطره را یادآوری می‌کنیم، گویا آن خاطره با تمام جزئیاتش، دارد دوباره اتفاق می‌افتد. این شیوه به ما می‌گوید خاطراتِ زیبا را با معنویت و نماز پیوند بزنیم. خانمی تعریف می‌کرد که من نُه ساله بودم، وقتی سجاده نمازم را پهن می‌کردم، مادرم می‌رفت در باغچه خانه، یک گُل محمدی را می‌کند، می‌آورد، پَرپَر می‌کرد و روی سجاده من پخش می‌کرد و با خوشحالی می‌گفت: دخترم می‌خواهد نماز بخواند! دخترم می‌خواهد نماز بخواند! بعد از سال‌‌های سال، هنوز شیرینی این خاطره را حسّ می‌کنم. خوب است در سجاده کودک، خوراکی‌‌های خوشمزه مثل شیرینی، گز و لواشک بگذاریم. حتی برای بچه‌‌های 8 ـ 9 ساله می‌توانیم پول بگذاریم، البته به دروغ به آنها نگوییم که این پول‌ها را فرشته‌ها آوردند. وقتی دختر یا پسر ما، لباسِ نو را می‌پوشد تا امتحان کند، به او بگوییم: بَه بَه چقدرخوشگل شدی! چقدر به تو می‌آید! این لباس را برای عید خریدم ولی امروز بپوش با هم برویم مسجد. برای خدا بپوش تا خدا خوشش بیاید و لباست هم با برکت می‌شود! این جوری خاطره‌ی لباس شیک را با مسجد گِره زده‌ایم. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، عقد ازدواج حضرت علی و حضرت زهرا علیهما السلام را در مسجد خواندند. [1] مستحب است عقد ازدواج در مسجد باشد. برخی امامزاده‌ها، اتاق مخصوص عقد دارند. ما سعی کنیم، این مراسماتِ شاد را در این فضاهای معنوی، برگزار بکنیم. کودک و نوجوان ما هم که می‌بیند خاطره‌ی خوش عقدِ دوستان و نزدیکان در این فضاها است، نسبت به این فضاها، خاطره‌ی خوشی در ذهنش ثبت می‌شود! وقتی ماشینِ نو می‌خریم، اولین جایی که می‌رویم، مسجد محله یا امامزاده شهر مان باشد. به بچه‌ها بگوییم: حالا که ماشین نو را خریدیم اولینِ سفر خارج از شهرمان حرم امام رضا یا حرم حضرت معصومه علیهما السلام است؛ چون دوست دارم ماشین من با خیر و برکت باشد. این طوری خاطره‌ی ماشین نو را، با حضوردر حرم اهل بیت، گِره زده‌ایم! [1] اخْرُجْ یا أَبَا الْحَسَنِ إِلَى الْمَسْجِدِ فَإِنِّی خَارِجٌ فِی أَثَرِكَ وَ مُزَوِّجُكَ‏ بِحَضْرَةِ النَّاسِ (مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏14، 311)

#دعوت_به_بهشت 24 ؛ شیوه خاطره سازی 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز شیوه‌ی خاطره سازی به ما می‌گوید: خاطرات شیرین و زیبا را با نماز و معنویت گره بزنیم و خیلی مواظب باشیم خاطره بدی تولید نکنیم! در یک مهمانی بودم، کودکی داشت با بچه‌‌های فامیل، بازی می‌کرد؛ پدرش گفت: برویم مسجد! گفت:می‌خواهم بازی بکنم. گفت: نه. نمی‌شود! به زور و با اوقات تلخی، دستش را کشید و او را برد به مسجد. گفتم: این طوری از نماز و عبادت، خاطره بدی در ذهن کودک، نقش می‌بندد. گفت: بچه باید بیاید مسجد! مادرهای عزیز! زیر چادرتان، مقنعه و مانتو بپوشید تا اگر کودک شما چادر تون را کشید، بتوانید به نمازتان ادامه بدهید، نه اوقاتِ خودتان تلخ بشود و نه اوقات بچه را تلخ کنید. بعضی مادرها می‌روند داخل یک اتاق و در را قفل می‌کنند که موقع نماز، کودکشان مُهر آنها را برندارد؛ سه تا، چهار تا، پنج تا مُهر، اطرافتان داشته باشید، کنار اُپن آشپزخانه یا طاقچه نماز بخوانید که اگر به مُهر نیاز پیدا کردید از آنجا بردارید؛ ولی ذائقه‌ی کودک را تلخ نکنید، روی دستش نزنید، نیشگون نگیرید، هُلش ندهید که در ضمیر ناخود آگاه کودک، خاطره بدی نقش میبندد! پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، وقتی به سجده می‌رفتند، امام حسن و امام حسین علیهما السلام می‌رفتند روی دوش ایشان و حسابی بازی می‌کردند و حضرت هم حسابی سجده شان را طولانی می‌کردند و دوست نداشتند خاطره خوش آنها ناقص و ناتمام بماند! اعیاد اسلامی که می‌شود مثل عید فطر، عید قربان، عید غدیر خم و ولادت معصومین، ‌حتماً ‌حتماً به فرزندمان عیدی بدهیم! مادر بزرگی موقع عیدی دادن، پول را در ظرف بلور نمی‌گذاشت؛ بین صفحات قرآن می‌گذاشت و این طوری خاطره‌ی زیبایی از قرآن در ذهن اطرافیان و کودکان، نقش می‌بست. ‌حتماً ‌حتماً جشن تکلیف آنها ـ در مدرسه یا در خانه ـ شاد و جذاب باشد؛ با سرودی که می‌خوانند و بازی‌ای که می‌کنند و محبتی که می‌کنیم، جایزه و هدیه‌ای که می‌دهیم! ‌حتماً شاد بودن به خرج کردن زیاد نیست؛ جشن تکلیف می‌شود ساده ولی با نشاط باشد! معلمان عزیز! از جشن تکلیفدانش‌آموزان عکس و فیلم بگیریم، عکس شان را داخل خانه قاب بکنیم، داخل سالن مدرسه، یک بنر بزرگ بزنیم و عکس همه‌ی دخترانی که در جشن تکلیف حاضر بودند، در آن بنر باشد. این جوری با دیدن آن عکس، آن خاطره‌ی شیرین از عبادت و نماز، در ذهنشان دوره می‌شود. و برای سنین دبستان، مسابقه بگذاریم یا موضوع انشاء بنویسیم: اولین نمازی که خواندم، اولین روزه‌ای که گرفتم، اولین زیارتی که رفتم، این‌ طور عبادت را برای آنها جذاب می‌شود! و خاطرات شیرینی که خودمان از نماز یا روزه داریم، از پیاده روی اربعین داریم یا از سفر حج داریم؛ ‌حتماً برای آنها بیان کنیم. این طوری می‌توانیم خاطرات خوشی از نماز، برای کودک و نوجوان تولید کرده باشیم!

#دعوت_به_بهشت 25 ؛ شیوه حضور در فضای معنوی 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز امروز شیوه فضای معنوی در دعوت به نماز را بیان می‌کنیم. فضای معنوی، قلبِ سخت را نرم می‌کند و پذیرش ایمان و نماز را بالا می‌برد. تحوّل خیلی از آدم‌ها، از یک فضایِ خوب شروع شده است. تصمیم‌‌های خوب مثل نماز خوان شدن، معمولاً در یک فضای خوب اتفاق می‌افتد. پیشنهاد ما این است که دهه‌ی فجر، هفته‌ی دفاع مقدس، هفته‌ی بسیج، بچه‌ها را ببریم در فضای گلزار شهدا و از یک راوی خوش بیان دعوت بکنیم تا خاطرات شهدا مخصوصاً خاطرات نمازی شان را برای دانش‌آموزان بیان کند. اردوی حرم حضرت معصومه، حرم امام رضا، شاه چراغ، شاه عبدالعظیم حسنی علیهم السلام جزء برنامه‌‌های مدرسه ما باشد. و وقتی در آن فضاها قرار گرفتیم، از نماز و عبادت برای دانش‌آموزان خود صحبت بکنیم. دانش آموز را تشویق بکنیم به حضور در پیاده روی اربعین و وقتی برای این مسافرت معنوی مرخّصی خواستند با آنها همکاری بکنیم. شخصی می‌گفت: جوان من رفت پیاده روی اربعین و وقتی برگشت تا دو ماه نماز می‌خواند و دیگر ترک کرد. به او گفتم: این خیلی خوب است‌‌ چون نه سخنرانی گوش کرده و نه آیه و روایتی خوانده، فقط با حضور در پیاده روی اربعین دو ماه نماز خوانده است! سال بعد هم، ‌حتماً تشویق کنید تا به پیاده روی اربعین برود. مدیر مدرسه‌ای می‌گفت: مسجد تا مدرسه‌ی ما، بیست متر فاصله دارد، با امام جماعت هماهنگ کردم تا نماز ظهررا، به اندازه‌ی حوصله‌ی دانش‌آموزان بخواند. همه‌ی مدیر و کادر مدرسه و دانش‌آموزان در نماز جماعت شرکت می‌کنیم و بعد می‌رویم سر کلاس! یادمان باشد: کودکانی که به مسجد رفت و آمد می‌کنند؛ زودتر و بهتر نماز را یاد می‌گیرند و بر نماز، ثابت قدم می‌مانند! بنده امام جماعت یک مدرسه ابتدائی بودم فاصله مدرسه با مسجد حدود سیصد متر بود. مدیر مدرسه با مسجد هماهنگ کرده بود، ساعت یکِ ظهر که نماز مسجد تمام می‌شد، با دانش‌آموزان در مسجد حاضر می‌شدیم و نمازِ جماعت مخصوصِ دانش‌آموزان می‌خواندیم، مسابقه‌ای برگزار می‌کردیم و جایزه‌ای می‌داد یم. ماهی یک بار، این اتفاق می‌افتاد. خوب است که آن یک روز، روز ولادتِ امامان عزیزمان باشد. یادمان باشد: خیلی از پدر و مادرها، فرزندشان را مسجد نمی‌برند و اگر ما این کار را بکنیم؛ زمینه‌ی اُنس دانش‌آموز با مسجد را فراهم کرده‌ایم! یادمان باشد: آموزشِ وضو و نماز، در نمازخانه بهتر از کلاسِ درس است؛ چون فضایش معنوی‌‌تر است و در امامزاده‌ی شهر بهتر از نمازخانه است؛ چون آنجا فضای معنوی بالاتری دارد. یادمان باشد فضای معنوی خوب، پذیرش و آموزش نمازی دانش‌آموزان ما را بالاتر می‌برد.