💠نگاهی آینده پژوهانه به دنیای پسا کرونا 🖋دکتر حسین ظفری (دکترای آینده پژوهی از دانشگاه تهران) 🔸از زمانی که این ویروس تاجدار رخ نموده است، این پرسش در اذهان می چرخد که دنیای پسا کرونا چگونه خواهد بود؟ آیا دنیای جدیدی شکل خواهد گرفت؟ اگر پاسخ مثبت است، چه تغییراتی در جهان آینده نمایان خواهد شد؟ 🔸بسیاری از متفکران معتقدند همانگونه که این بیماری زندگی ها را از بین برده است، تعاملات اقتصادی را مختل کرده و عملکرد ابرقدرتهای جهانی را (بر خلاف تصویر به ظاهر زیبای شان) در معرض دید جهانی قرار داده است؛ منجر به تغییر و تحولات دائمی در قدرت سیاسی و اقتصادی و حتی تعاملات فرهنگی در سطوح مختلف جهانی خواهد شد که علایم آن از هم اکنون در حال نمایان شدن است در این راستا مهمترین تغییرات جهان جدید علی الخصوص در حوزه اقتصادی به قرار زیر است: 🔹 تا کنون روندها به سمت ضعیف شدن هرچه بیشتر دولتها گرایش داشت اما این پاندمیک باعث شد که مردم و به ویژه بیماران بیش از گذشته به دولت ها نیاز پیدا کنند و احتمالاً تقویت نقش دولت ها و قدرتمند شدن نهادهای حاکمیت از اثرات کروناویروس خواهد بود. 🔹اگر با همین روند پیش رویم به احتمال زیاد، گرایش جهان از آمریکا به سمت چین تمایل پیدا خواهد کرد و اساساً استراتژی نگاه به شرق پررنگ تر خواهد شد مگر آنکه تغییرات اساسی در «استراتژی های خودمحورِ» فعلیِ واشنگتن رخ دهد. 🔹 اگرچه کرونا پیوستگی امنیتی و ایمنی بین کشورها را به نمایش گذاشت اما در حوزه اقتصادی و با قرنطینه شدن کشورها، ایده اقتصاد جهانی و تعاملات سودمند اقتصادی فی مابین کشورها، دچار ابهام اساسی شده است. کوید19 سبب می شود تا دولت ها، شرکت ها و جوامع به سود کمتر و پایداری بیشتر فکر کنند و مجبور شوند که ظرفیت داخلی خود را برای مقابله با دوره های طولانی انزوای اقتصادی تقویت کنند. در این راستا «اقتصاد مقاوم» و نگاه به داخل و استقلال اقتصادی پررنگ تر از گذشته خواهد شد. 🔹 تعاملات مجازی به ویژه کسب و کارهای اینترنتی تقویت خواهد شد و شغل های جدیدی در درون دنیای مجازی شکل خواهد گرفت. کسب و کارهای اینترنت محور در کشورهای در حال توسعه شدت و سرعت بیشتری خواهد گرفت. 🔹 اگرچه کشورهای ضعیف از نظر اقتصادی و سیاسی، ضعیف تر می شوند اما کشورهای با اقتصاد بزرگتر، ضرر بسیار بیشتری خواهند دید و همین امر سبب می شود تا فاصله بین کشورهای در حال توسعه با کشورهای توسعه یافته کمتر شود. به نظر می رسد که در این بحران، اتحادیه اروپا بیشترین ضرر را ببیند. 🔸دو نکته هم در مورد ایران: 🔷اولاً فارغ از نگاه جهانی، به نظر می رسد در که کشور خودمان (ایران)، فعالیت های عمومی دولت بصورت هدفمند به سمت مردمی تر شدن سوق پیدا می کند و عملاً نقش گروههای مردمی در کمک به دولت تقویت خواهد شد. همانگونه که در مهار کرونا، بخش زیادی از فعالیت های عمومی و خدماتی توسط گروههای مردمی، بسیج و گروههای جهادی به انجام رسید. 🔷ثانیاً اگرچه آینده نزدیک ایران نیز همچون سایر کشورها، طعم پیامدهای منفی کرونا را در اقتصاد خواهد چشید اما به دلیل اعمال سیاست های اقتصاد مقاومتی، زودتر از سایر کشورها به سمت الگوی نگاه به داخل و سیاست «اقتصادِ مقاوم و غیر وابسته» حرکت کرده است که به احتمال زیاد به نسبت سایر کشورها می تواند با سرعت بیشتری بازسازی اقتصاد را به انجام برساند و از بسیاری کشورها پیشی گیرد (البته به شرط همت مسئولان مربوطه). #کرونا #آینده_پژوهی 🔻🔻🔻🔻 @daghdagheha

💠نگاهی راهبردی به تحلیل‌های کرونایی 🖋محمدرضا برته 🔸کرونا، پیرا کرونا و پسا کرونا واژه‌هایی هستند که معمولاً در تحلیل پیامدها و آثار توأم و پسین کرونایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما در عین اذعان به کارایی، نکته‌سنجی و عمق تحلیل‌های ارائه شده، چند نکته راهبردی لازم است مد نظر قرار گیرد: 🔹الف) کرونا به سان یک آشکارساز؛ نخستین مساله‌ای که باید بدان توجه شود این است که بسیاری از پیامدهای اجتماعی و فرهنگی و با تاکید بیشتر از گونه _سبک زندگی_ که به کرونا منسوب می‌کنیم، حقیقتاً معلول کرونا نیست؛ بلکه کرونا عاملی برای آشکارسازی این تغییرات پنهان بوده است. لازم است توجه داشته باشیم که در محتوای باطنی انسان هر فرایند عملگرا‌نه‌ایی سه ساحت دانشی، گرایشی و رفتاری را طی می‌کند. در واقع آنچه که ما انجام می‌دهیم به پشت گرمی نگرش ما به عالم، خدا و انسان و نیز در مرحله‌ی پیشین‌تر به بینش و دانش ما نسبت به سه مقوله پیش‌گفته است. این بدان معناست که هرگاه و به صورت سیستمی تغییراتی در رفتار رخ می‌دهد، باید عمق تحلیل ما فراتر برود و بتواند از استحاله لایه‌های نگرشی و بینشی پیشین آن پرده بردارد. مساله بسیار مهم این است که همیشه تاخیر بسیار درخوری در این مسیر تحول محتوای باطنی انسان وجود دارد. در مسئله کرونا نیز وقتی که می‌بینیم به سرعت با ایجاد فرصتی برای در خانه ماندن و دسترسی‌های گسترده‌تر به فضای مجازی، نوع رفتار انسان‌ها گونه دیگری ظهور و بروز میکند معنایش ضرورتاً این نیست که کرونا چنین تغییراتی را پدید آورده بلکه شاید بهتر این است که بگوییم کرونا زمینه‌ای برای آشکارسازی تغییراتی را فراهم کرده است که پیش‌تر نیز تحقق پیدا کرده بود ولی مجال ظهور و بروز نداشت. اهمیت بند _الف_ بدین سبب است که نباید دچار تقلیل گرایی در سطح تحلیل بشویم و بسیاری از تغییرات امروزین را به اشتباه معلول و محصول کروناییزه شدن جامعه بدانیم. 🔹ب) تغییرات در راهند؛ به عنوان پیوست مورد الف، اتفاقاً تاثیرات کرونا را عمیق‌تر و جدی‌تر و صد البته با تأخیرات بیشتری مشاهده خواهیم کرد. تاثیراتی که اولاً در بینش و دوما در نگرش و سوما رفتار بروز و ظهور پیدا خواهد کرد. در واقع اگر مخّ و مغز تصمیم‌سازی هر انسانی بن مایه دانشی و گرایشی اوست، یعنی اگر آدمی در پی چیزی است که می‌داند و به آن علاقه دارد و در پی گریز از چیزی است که می‌داند و از آن تنفر دارد، باید ببینیم کرونا در دانسته‌های ما و حُبّ و بُغض‌های ما چه تغییراتی ایجاد کرده است. 🔹ج) تحمیل تک‌نسخه‌ای، هرگز! سومین اصل راهبردی که لازم است با اهمیت فزون‌تری مورد توجه قرار گیرد، توجه عمیق به تنوع و تفاوت محتوای باطنی انسان‌ها و جوامع است که باعث می‌شود برونداد مداخله‌گری کرونا در حیات فرهنگی فردی و اجتماعی ما به عنوان یک متغیر جدید، محصولات متفاوتی ایجاد کند. در واقع اگر دمای زیستی یک خانواده، فرد و جامعه بالا باشد؛ احتمالاً یخ کرونا به انجماد آن فرهنگ پویا نخواهد انجامید و چه بسا پدیده کرونا با ذوب شدن در حرارت پویایی فرهنگی میزبان خود به ظرفیت‌های وجودی آن فرهنگ نیز بیفزاید ولی اگر دمای اخلاقی و فرهنگی فرد، خانواده یا جامعه‌ای پایین باشد، باید منتظر انجماد سریع آنها در مواجهه با کرونا بود. لذا کاملاً اولویت‌دار است که در تحلیل مسائل پیرا و پسا کرونایی به ظرفیت‌های فرهنگی میزبان نیز توجه جدی شده و از تحمیل تحلیل‌های دُگم و درمان‌های تک نسخه‌ای جداً بپرهیزیم. 🔹د) بودجه‌بندی صحیح عوامل تغییر؛ یکی دیگر از موضوعاتی که معمولاً تحلیل‌های اجتماعی را مورد آسیب قرار داده و از روایی آنها کاسته است گرفتار شدن به مقوله تحلیل‌های تک عاملی و تک‌ساحتی است که بر این اساس یک طبیب اجتماعی در تحلیل پدیده‌ای فرهنگی و اجتماعی ضمن تمرکز به یک عامل از دیگر متغیرها و عوامل غفلت ورزیده و بودجه‌بندی درستی در خصوص وضعیت موجود و نقش عوامل پیدا و پنهان آن انجام نمی‌دهد؛ در نتیجه تحلیل او از واقعیت فاصله می‌گیرد و به روشنی نسخه اصلاح، درمان و ارتقای آن نیز کارایی متصوّر را نخواهد داشت. اتفاقاً این خطای رویکردی باعث شده تا برخی از جریان‌شناسان و فرآیند پژوهان، آینده‌ای را تصویر کنند که هرگز محقق نمی‌شود. در مقوله تحلیل‌های پساکرونایی نیز شوربختانه شاهد چنین رویکردی هستیم و نظام‌سازی درستی در وزن‌دهی عوامل صورت نمی‌گیرد و آثار و تغییراتی به کرونا نسبت داده می‌شود که معلوم نیست دقیقاً چه ربط و نسبتی بین این دو برقرار است. در واقع علتی که هم‌آیی و هم‌آوایی با کرونا دارد از چشم تحلیلگر پنهان مانده و پدیده محقق شده یکسره به کرونا نسبت داده می‌شود. شبیه آن خطایی که عموماً در تحلیل انقلاب‌ها و حرکت‌های کلان اجتماعی پیش می‌آید و زمینه پیش‌بینی و آینده‌نگری را از میان برمی‌دارد. #کرونا #تحلیل_راهبردی #آینده_پژوهی 🔻🔻🔻🔻 @daghdagheha

💠تاملاتی در باب جهان کرونایی و پسا کرونایی 🖋محسن بهاروند 🔸ویروس کووید ۱۹ اگر چند ماه دیگر ادامه با این شدت ادامه یابد تاثیرات زیادی بر حیات ملی و فرا ملی در جهان خواهد گذاشت و دانشمندان بسیاری در مورد ابعاد مختلف آن خواهند نوشت. قدر مسلم این است که تاریخ جهان موثر به پیش از شیوع کرونا و پسا کرونا تقسیم خواهد شد. اما در این مقطع می توان مشاهدات و تاملاتی پراکنده در مورد آن بیان نمود. 🔹۱.جهان برای یک اپیدمی آماده نبود. علم با سرعت در جنبه هایی پیشرفت کرد که زندگی روزمره به حساب نمی آورد. علم در سلولهای بنیادین، کلونینگ، هوش مصنوعی و..‌. جلو رفت ولی به یک اپیدمی ساده فکر نکرده بود. علم و تکنولوژی در جای دیگر نیز چنین کرد. در حالیکه امنیت شبکه های مهم و سایتهای حساس را زیاد کرد به این فکر نکرد که امنیت ممکن است از راه همین گوشی های هوشمند در دست مردم عادی بخطر بیفتد. 🔹۲.نظام سرمایه داری و لیبرالی بیش از همه دچار شکست و سرخوردگی شد. این همه پیشرفت فنی و اقتصادی نتوانست اپیدمی را مهار کند. سرمایه داری دیر جواب داد چرا که باید سود خود را در یک بحران پیدا می کرد. 🔹۳.اخلاق، حقوق بشر و همبستگی میان ملل رنگ باختند و هر کس به فکر خود بود. کشورها مرزها را به روی هم بستند. در کشورهای مدعی همسایگان درها را به روی همسایگان خود بستند. راهزنی کشورها از هم شروع شد. فروش اسلحه رکورد زد. 🔹۴.فرصتی پیش آمد که بعضی کشورهای شرقی روابط بهتری را با هم آغاز کنند. فرهنگ شرقی برای رفیق روز سختی بودن نمود بیشتری پیدا کرد. مبنای خوبی برای روابط آینده پی ریزی شده است. ساز و کارهای فعلی نظام بین الملل ناکارآمد و یکطرفه است حتما نیاز به اصلاح دارد. باید در وقت اندکی مبنایی ایجاد کرد که اصول منشور حفظ ولی ساز و کار اصلاح شود. 🔹۵.معیاری برای سنجش کارآمدی و ناکارآمدی دولتها ایجاد شد. نه برای ریشه کنی کرونا بلکه برای مدیریت بحران و هماهنگی همه قوای یک دولت برای مقاومت ملت. همدردی و همبستگی دولتها و ملتها به محک تجربه سپرده شد و دولتهای جهان مسابقه کارآمدی گذاشتند. 🔹۶.سیاست روی خشن خود را نشان داد. بسیاری به فریبکاری و پنهانکاری روی آوردند. در سیاست بین الملل دشمنان حتی در سخت ترین شرایط هم دست از خصومت برنداشتند و در پی تحقیر ایران بودند. سیاست کشورهای پیشرفته تغییری نکرد و به آن بعنوان فرصتی برای فشار بیشتر استفاده کردند. 🔹۷.روشنفکران، هنرمندان، نویسندگان و انسانهای سراسر دنیا با هم اعلام همبستگی کردند. سیاست، اقتصاد و اپیدمی جوهره بشریت را تغییر نکرد و انسانهای صالح را به هم نزدیکتر کرد. 🔹۸.اعتماد به علم بیشتر شد. این شاید بزرگترین تحول جهان باشد. انسانها بیش از هر چیز به حرف علم گوش کردند. 🔹۹.مردم ایران باید بخود افتخار کنند. وقتی در بزرگترین دموکراسی‌های دنیا با چوب و مشت و لگد مردم را مجبور می کنند که در خانه بمانند مردم ایران جز عده ای اندک بزرگترین مراسم باستانی و مذهبی خود را تعطیل کردند تا از شیوع بیش از حد ویروس پیشگیری کنند. بخشی از این امر ریشه در احترام مذهب ما به علم نیز دارد. 🔹۱۰.ما به فروشگاهها حمله نکردیم به هم شلیک نکردیم. غارت نکردیم و نشان دادیم می توانیم با هم در موقع متحد شویم این نعمت اندکی نیست. ما قبلا در ریشه کنی فلج اطفال، کنترل جمعیت و بالاتر از همه در جنگ تحمیلی نشان دادیم که در مواقع سختی و خطرناک می توانیم همبسته شویم. این درس بزرگی است که باید قدر آن را بدانیم و در تقویت آن بکوشیم. #کرونا #پَساکرونا #آینده_پژوهی 🔻🔻🔻🔻 @daghdagheha

💠ویروس کرونا بر آگاهی انسان نسبت به «نادانی» خود افزود! 🔸مصاحبۀ نشریۀ فرانسوی‌ لوموند با یورگن هابرماس، مشهورترین فیلسوف زندۀ جهان دربارۀ پیامدهای فکری و اخلاقی شیوع ویروس کرونا 🔸آنچه که هابرماس در این مصاحبه بر آن تاکید می‌ورزد «نادانی» و ضعف دانش انسانی است. #کرونا #پَساکرونا #فلسفه #آینده_پژوهی 🔻🔻🔻🔻 🆔@daghdagheha