مرداد 1318 پایان احداث جاده اصفهان به نجف آباد ......... در دهه 1310 راه ارتباطی مناسب از اصفهان به شهرهای اطراف ونیز تهران وجود نداشت به همین دلیل تصمیم گرفته شد اینگونه راه ها از جمله اصفهان به تهران و اصفهان به نجف آباد کشیده شود که هر دوی آنها به سده هم مربوط می شد. ابتدا قرار شد راه اصفهان به تهران از سده عبور کند که اینگونه نشد و جاده انوشیروان در دستورکار قرار گرفت. جاده دیگر از اصفهان به نجفآباد بود. اولین گام‏ها برای احداث جاده‏ای از اصفهان به منار‏جنبان و آتشگاه و نجف‏آباد در سال‏های اولیه قرن 14 برداشته شد و اعتبار احداث آن در شهریور 1314 تامین و نهایتا در مرداد سال 1318 به پایان ‏رسید. در همان سال‏ها سده از طریق خیابان جنوبی آن به این مسیر اتصال پیدا کرد و عملا راه رفت و آمد اصلی بین سده و اصفهان از این مسیر ممکن شد. مدتی بعد راه سده، شوسه شد. https://eitaa.com/danehnameh

پدید آورنده: محمدعلی شاهین تعداد صفحات: 267 رقعی سال انتشار: سال 1400 موضوع: کتاب شامل 64 نوشتار در خصوص تاریخ منطقه می باشد. اولین نوشتار آن مروری بر وقایع مهم منطقه از دوران صفوی تا تحریم تنباکو را در برمی‏گیرد و از آن به بعد تاریخچه ‏های مختلف از جمله شکل ‏گیری مدارس نوین، تاسیس بلدیه سده، متحدالشکل کردن البسه، تاسیس مریضخانه سده، مبارزات ملی کردن نفت، سفرنخست وزیر وقت به سده، انتخابات مجالس، تاسیس سنگبریها، پدیده مهاجرت و روز شمار دوران انقلاب چاپ شده است. کتاب حاضر، مرور سلسله ‏وار بر تاریخ منطقه از مقطع مشروطه تا پیروزی انقلاب است و برای استفاده عموم نگارش یافته تا خواننده یک برداشت کلی از پیشینه شهر حداقل در این دوران کسب کند. https://eitaa.com/danehnameh

آفتابه دزدی در سال 1320 از پست سده سندی از 4 اسفند 1320 وجود دارد که نشان می دهد در تاریخ مذکور از اداره پست سده واقع در درب محکمه دزدی شده است. در این دزدی 6 قلم اثاثیه دزدی شده. عناوین این اقلام و قیمت هر کدام در شکایت مدیر دفتر پست سده آمده است. مدیر دفتر فردی به نام سهیلی پور بوده است و شکایت توسط وی به عنوان ریاست پاسگاه امنیه سده تنظیم شده است. اجناس دزدیده شده عبارتند از: آفتابه مسی یک عدد به بهای 49 ریال کماجدان بدون درب یک عدد به بهای 45 ریال جام مسی بزرگ یک عدد به بهای 30 ریال جام مسی آبگوشت خوری یک عدد به بهای 20 ریال بشقاب مسی یک عدد به بهای 15 ریال قاشق مسی یک عدد به بهای 2 ریال جالب اینکه اجناس مذکور به غیر از آفتابه که متعلق به اداره بوده بقیه از اموال مدیر پست بوده است. البته دراین سرقت قاشق چوبی و گوشت کوب در مسیر افتاده بودند و برای صاحب اموال باقی مانده ‏‏اند. سند مذکور در مرکز اسناد ملی ایران نگهداری می شود. https://eitaa.com/danehnameh

تاریخچه عکاسی از سده تا رواج عکاسی در همایونشهر از شخصی به نام حیدر امینی علویجه به عنوان اولین عکاسی حرفه ای در سده نام برده شده است. وی در اوایل دهه 30 به صورت سیار با دوربین بسیار بزرگ قدیمی که عملیات ظهور و چاپ در داخل دوربین انجام می شد، در نزدیکی مراکز اداری و انتظامی شهر در کنار پیاده رو ها پرده ای به دیوار می آویخت و از مشتریان خود عکس می گرفت. آقایان نورالله کریمیان و غلامحسین لطفی حسینعلی کریمیان از پیشکسوتان این حرفه بودند چند نفر از اهالی این شهر دوربین به دست گرفته و بعنوان عکاسان سیار در اماکن تاریخی اصفهان مانند میدان نقش جهان ، چهلستون ، سی و سه پل ، منارجنبان از گردشگران و جهانگردان عکس فوری می گرفتند. آقایان احمد حاجی هاشمی ، غلامرضا زمانی و مرحوم حسین نعمتی از جمله آنها بودند. اولين زن عكاس حرفه ای در همایون شهر همسر یکی از عکاسان شهر خانم محترم مجيدی است. اولین عکاسخانه شهر در سال 1337 به نام عکاسخانه زیبا در خیابان امام جنوبی، شترگلو توسط نورالله کریمیان دایر شد. در سال 1340 عکاسی جهان توسط غلامحسین لطفی تاسیس گردید . درسال 1340 عکاسی همایون توسط نورالله کریمیان و حسینعلی کریمیان در ابتدای خیابان ولی عصر فعلی افتتاح شد. مدتی بعد عکاسخانه همایون نیز تعطیل گردید. در همان سالها یک عکاسی نیز مقابل دبیرستان عماد برای مدتی دایر شد. در سال 1347 عکاسخانه نوربخش توسط نورالله کریمیان تاسیس شد .

15 شهریور 1326 راه اندازی شرکت سهامی ریسندگی و برق سده در این تاریخ اساسنامه شرکت سهامی ریسندگی و برق سده با سرمایه دو میلیون ریال در دو هزار سهم صد تومانی به تصویب رسید. این شرکت در محل فعلی مخابرات امام شمالی در خیابان در حال تکمیل ورنوسفادران یک موتور برق نصب و برای اولین بار برق را به سده وارد کرد و به سه محل سده برق رسانی نمود. در سال‏های بعد این کارخانه توسعه یافت تا زمانی که شبکه برق به شهر رسید و دستگاه‏ها به یکی از شهرهای اطراف فروخته و زمین کارخانه هم به مخابرات واگذار شد. نقل از کتاب رخدادها از مهربین تا تشکیل شهرستان خمینی شهر، محمدعلی شاهین http://daneshnam.ir

درشکه های سده در دهه 1311 نظامنامه داشتند. کرایه آنها و محل توقفشان هم مشخص بود. در این سند بخشی از این نظامنامه را که شهرداری سده ابلاغ کرده مشاهده می فرمایید https://eitaa.com/danehnameh

20 شهریور 1317 وقوع سیل و طوفان در سده در این ماه سیل بی سابقه و طوفان در سده به خصوص محله ورنوسفادران به وقوع پیوست. اتفاق مذکور خسارات زیادی به خانه ها، قناتها و مزارع کشاورزی 18 هزار سکنه ورنوسفادران وارد کرد. به دنبال آن اهالی شکواییه های چندی به عنوان مقامات کشوری نوشتند و حتی فرماندار اصفهان را وادار به دیدار از منطقه نمودند. در شکواییه های مذکور این شرایط ناشی از برداشته شدن سد تاریخی در غرب ورنوسفادران هدایت کننده سیلاب ها به رودخانه ذکر شده ‏است.تخریب سد تاریخی توسط صارم الدوله که اراضی اصغرآباد در تصرف وی بود انجام گرفته بود که سیلابهای پی در پی را طی چند سال به دنبال داشت. در نهایت خاسته اهالی برای ساخت یک سیل بند با اعزام یک گروه مهندسی پیگیری شد.https://eitaa.com/danehnameh

آبادیهای ماربین منطقه ماربین روزگاری متشکل از حداقل 58 آبادی بود. امروزه حدود نصف این آبادیها به نواحی شهرداریهای اصفهان پیوسته و مابقی شهرستان خمینی شهر با اضافه شدن محلات جدید را به وجود آورده اند. به تدریج و به ترتیب حروف الفبا پیشینه آنها معرفی می شود. البته در کتاب نام ها و نشانه ها، نگارش محمدعلی شاهین وسایت دانشنامه خمینی شهر به طور مفصل به این موضوعات پرداخته شده است. {{{{{{ دهنو پیشینه و موقعیت جغرافیایی یکی از آبادیهای ماربین بوده که در اسنادی که نام های قریه های ماربین را ذکر کرده اند آمده است تا دهه 1360 از روستاهای شهرستان خمینی شهر بود. اکنون اين منطقه در۱۲ كيلومتري شمال غربي اصفهان بين راه اصفهان تهران در ضلع غربی میدان استقلال یا همان میدان انوشیروان و روبروی امامزاده سید محمد (ص) خمینی شهر و حاشیه جنوبی بلوارآزادگان قرار دارد. حمام قديمي دهنو با قدمتي چهارصد ساله و مسجدي قديمي با بافتي كهن و شبستان هاي زيبا از آثار تاریخی آن است. ریشه نام دهنو استاد مهریار در این باره می نویسد: بسياری از اوقات ايرانيان قديم و بانيان دهات خوش داشته اند نام ده را برروی آبادی خود بگذارند. معنای ده در روزگار گذشته با معنايی كه ما امروزه به يك قريه كوچك اطلاق مي كنيم، فرق داشت، ده در کار برد قدیمی معنی وسیعی داشته است و در اسامی صدها منطقه در ایران به کار برده شده است. دهنو به معنی ده جدید است که دراستان اصفهان بر روی سه روستا وجود دارد. ازلحاظ واژه شناسي نيز علت وجه تسميه اش اين است كه بانی آن می خواهد با اين تسميه بگويد من ديهی از نو ايجاد كرده ام و به همين علت اين نام گذاری در اطراف ايران فراوان است. نقل از کتاب نام ها و نشانه ها محمدعلی شاهین https://eitaa.com/danehnameh