✅فرجام شوم #حسد
#سعدى یكى از علل نگرانی هاى روحى و عدم اعتماد به نفس را صفت مذموم حسد مى داند. او بر این باور است كه این خصلت ناپسند پیش از آنكه به دیگران لطمه زند، شخص حسود را مى آزارد:
توانم آنكه نیازارم اندرون كسى
حسود را چه كنم كو ز خود به رنج دراست
بمیر تا برهى اى حسود كاین رنجى است
كه از مشقت آن جز به مرگ نتوان رست
این شعر مى تواند سخن مولا را توضیح دهد كه: «صِحَّةُ الْجَسَدِ مِنْ قِلَّةِ الْحَسَدِ؛
نهج البلاغة، حكمت 256.
سلامتى تن در كم شدن حسد است.»
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#خدا ✅عظمت پروردگار نزد مردان پرواپیشه
امام على علیه السلام در مورد ویژگی هاى مردان پرواپیشه و انسان هاى خدا جوى مى فرماید:
«عَظُمَ الْخالِقُ فى اَنْفُسِهِمْ وَ صَغُرَ ما دُونَهُ فى اَعْینِهِمْ؛ نهج البلاغة، خطبه متقین.
خداوند متعال در منظر آنان با عظمت و بزرگ است و غیر از خدا همه چیز در دیدگاه آنان كوچك و حقیر مى باشد.»
چرا اهل معنى بدین نگروند
كه ابدال در آب و آتش روند
ره عقل جز پیچ در پیچ نیست
بر عارفان جز خدا هیچ نیست
كه هامون و دریا و كوه و فلك
پرى، آدمیزاد، دیو و ملك
همه هر چه هستند از آن كمترند
كه با هستى اش نام هستى برند سعدى.
✅ستایش ذات حق
على علیه السلام در خطبه اوّل نهج البلاغة ذات پاك حضرت احدیت را ستوده و ادراك حقیقت خداوندى را فراتر از افق اندیشه هاى محدود بشرى مى داند و مى فرماید:
«اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لا یبْلُغُ مِدْحَتَهُ الْقائِلُونَ... أَلَّذى لا یدْرِكُهُ بُعْدُ الْهِمَمِ وَلا ینالُهُ غَوْصُ الْفِطَنِ؛
حمد و سپاس خداوندى را سزاست كه سخنوران از ستودن او عاجزند...؛ خدایى كه افكار و اندیشه هاى بلندهمتان از ادراك ذات او ناتوان اند و غواصان دریاى علوم به او دست نیابند.»
#سعدى در این زمینه گفته:
نه ادراك بر كنه ذاتش رسد
نه فكرت به غور صفاتش رسد
نه بر اوج ذاتش پرد مرغ وهم
نه بر ذیل وصفش رسد دست فهم
چه شبها نشستم در این فكر گم
كه دهشت گرفت آستینم كه: قُمْ
و #فردوسى مى گوید:
به نام خداوند جان و خرد
كزین برتر اندیشه برنگذرد
نیابد بدو نیز اندیشه راه
كه او برتر از نام و از جایگاه
و #عطار_نیشابورى:
اى وراى وصف و ادراك آمده
از صفات واصفان پاك آمده
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#روزگار ✅چرخش روزگار
یكى از ابیات مشهور حكیم #فردوسى در مورد چرخش روزگار این بیت اوست:
چنین است رسم سراى درشت
گهى پشت بر زین، گهى زین به پشت
و میرزا ابوالقاسم #قائم_مقام_فراهانى هم مى گوید:
روزگار است آنكه گه عزت دهد گه خوار دارد
چرخ بازیگر از این بازیچه ها بسیار دارد
این دو بیت در توضیح این گفتار علوى است كه فرمود: «أَلدَّهْرُ یوْمانِ: یوْمٌ لَكَ وَ یوْمٌ عَلَیكَ، فَاِذا كانَ لَكَ فَلا تَبْطَرْ وَ اِذا كانَ عَلَیكَ فَاصْبِرْ؛
نهج البلاغة ، حكمت 396.
روزگار دو روز است: روزى براى كامرانى تو و روزى براى سختى و ناكامى توست. در روزى كه براى خوشى تو باشد، ناشكرى نكن و در روزِ سختى، شكیبا باش.»
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#زبان
نرم گویى و خوش زبانى
آن حضرت در خطبه «وسیله» كه 7 روز بعد از رحلت پیامبر صلى الله علیه و آله ایراد كرده، مى فرماید: «اِنَّ مِنَ الْكَرَمِ لینَ الْكَلامِ؛
الكافى، ج 8، ص 24.
از نشانه هاى بزرگوارى نرم گویى است.»
درشتى ز كس نشنود نرم گوى
سخن تا توانى به آزرم گوى
#فردوسى.
* * *
به شیرین زبانى و لطف و خوشى
توانى كه پیلى به مویى كشى
#سعدى
برچسب ها : اخلاق نشانه هاى بزرگوارى نرم گویى
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#اعتدال_در_زندگى
در كار میانه رو بود سالم تر
یعنى كه بود خیر امور الاوسط
* * *
چو دارى به دست اندرون
خواسته زر و سیم و اسبان آراسته
هزینه چنان كن كه بایدت كرد
نباید فشاند و نباید فشرد
#فردوسى.
👈این اشعار از این كلام امام علیه السلام الهام گرفته اند:
«كُنْ سَمْحا وَلا تَكُنْ مُبَذِّرا وَ كُنْ مُقَدِّرا وَلا تَكُنْ مُقَتِّرا؛
نهج البلاغة، حكمت 32.
بخشنده باش نه به حد تبذیر، و اندازه نگهدار، نه به حد بخل.»
که آيه قرآن هم اشاره دارد:
لاتبسط کل البسط
برچسب ها : ✅رعايت اعتدال ✅ميانه روی در امور اقتصادی ✅ پرهيز از بخل ✅ ترک ريخت و پاش بی مورد✅ پرهيز از ولخرجی بی جا
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#سخن ✅ارزش سخن
👈در مورد زبان و آفات و بركاتش در ادبیات فارسى مطالب گوناگونى بیان شده است. یكى از آنها، سخن #سعدى در گلستان است:
تا مرد سخن نگفته باشد
عیب و هنرش نهفته باشد
و یا:
سخندان پرورده پیركهن
بیندیشد آنگه بگوید سخن
این دو شعر را در تفسیر حكمت 148 نهج البلاغه مى توان به كار برد؛ آنجا كه حضرت مى فرماید: «اَلْمَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسانِهِ؛ شخصیت مرد در زیر زبانش نهفته است.» https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#طمع 💬آفات طمع ورزى
امام على علیه السلام فرمود:
«اَكْثَرُ مَصارِعِ الْعُقُولِ تَحْتَ بُرُوقِ الْمَطامِعِ؛
نهج البلاغة، نامه 31.
بیشترین شكست عقول [انسانها] در زیر درخشندگی هاى طمع هاست.»
دست طلب چو پیش كسان مى كنى دراز
پل بسته اى كه بگذرى از آبروى خویش
* * *
چو دانى كه بر تو نماند جهان
چه رنجانى از آز، جان و روان
بخور آنچه دارى و بیشى مجوى
كه از آز كاهد همى آبروى
#فردوسى
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#عبرت گرفتن از تاریخ
👈دل نبستن به دنیا و عبرت گرفتن از احوال و آثار گذشتگان، از موضوعاتى است كه سخنوران مذهبى براى تنبیه و بیدارى غفلت زدگان و ترغیب به ایمان به كار مى گیرند.
#رودكى مى گوید:
مجلس وعظ رفتنت هوس است
مرگ همسایه واعظ تو بس است
و #ناصر_خسرو:
مرا این روزگار آموزگار است
كزین بِهْ نیست مان آموزگارى
و #الهى_قمشه اى:
در دور زمان فراز و نشیب است
هر لحظه كند حوادث ارشاد
و اشاره به این سخنان است:
«... وَاعْتَبِرُوا بِما قَدْ رَأَیتُمْ مِنْ مَصارِعِ الْقُرُونِ قَبْلَكُمْ قَدْ تَزایلَتْ اَوْصالُهُمْ وَ زالَتْ اَبْصارُهُمْ وَ اَسْماعُهُمْ وَ ذَهَبَ شَرَفُهُمْ وَ عِزُّهُمْ وَانْقَطَعَ سُرُورُهُمْ وَ نَعیمُهُمْ فَبُدِّلُوا بِقُرْبِ الاْءَوْلادِ فَقْدَها وَ بِصُحْبَةِ الاَْزْواجِ مُفارَقَتَها لا یتَفاخَرُونَ وَ لا یتَناسَلُونَ؛
نهج البلاغة ، خطبه 161.
[اى بندگان خدا!] ... و از آنچه بر گذشتگان شما رفت، عبرت بگیرید كه چگونه بندهاى بدن ایشان از هم جدا و چشم ها و گوش هایشان زایل شد، و شرافت و شكوهشان از بین رفت و شادی ها و خوشگذرانی هایشان از آن ها جدا شد، پس نزدیكى فرزندان به دورى، و همنشینى با همسران به جدایى بدل شد.
دیگر نه به هم مى نازند و نه فرزندانى مى آورند.»
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#علم_و_دانش ✅برترى علم بر ثروت
امام على علیه السلام مى فرماید:
«یا كُمَیلُ الْعِلْمُ خَیرٌ مِنَ المالِ اَلْعِلْمُ یحْرِسُكَ وَ اَنْتَ تَحْرُسُ الْمالَ وَ الْمالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ وَ الْعِلْمُ یزْكُوا عَلَى الاِْنْفاقِ وَ صَنیعُ الْمالِ یزُولُ بِزَوالِهِ؛
نهج البلاغة، حكمت 147.
اى كمیل! علم برتر از مال است؛ [زیرا] علم تو را نگاه مى دارد و تو مال را حفظ مى كنى، و مال را بخشیدن كم مى گرداند و علم بر اثر بخشیدن افزونى مى یابد. شخصیتى كه با مال كسب شده، با نابودى آن از بین مى رود [، ولى دانش این طور نیست، و بعد از مرگ صاحب خود، پسندیده گوییها را به دست مى آورد].»
به از گنج دانش به گیتى كجاست
كه را گنج دانش بود پادشاست
#طوسى.
* * *
شرف و قیمت و قدر تو به فضل و هنر است
نه به دیدار و به دینار و به سود و به زیان
* * *
چنین گفت آن بخرد رهنمون
كه فرهنگ باشد ز گوهر فزون
كه فرهنگ آرایش جان بود
ز گوهر سخن گفتن آسان بود
دُر دانش از گنج نامى تر است
همان نزد دانا گرامى تر است
سخن ماند از ما همى یادگار
تو با گنج، دانش برابر مدار #فردوسى. https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
✅سزاى عمل
امام درباره مكافات عمل و سزاى اعمال نیك و بد مى فرماید:
«فَاِنَّكُمْ مُرْتَهَنُونَ بِما اَسْلَفْتُمْ وَ مَدینُونَ بِما قَدَّمْتُمْ؛ نهج البلاغة ، خطبه 190.
شما یقینا در گرو اعمالى هستید كه از قبل فرستاده اید و مكافات خواهید شد به آنچه كه عمل كرده اید.»
در این درگاه سعى هیچ كس ضایع نمى گردد
به قدر آنچه فرمان مى برى فرمانروا گردى
#صائب.
در این یك دم ار بدكنى یا كه زشت
زمانه به نام تو خواهد نوشت
* * *
مبادا در این یك زمان بد كنى
كه گر بد كنى در حق خود كنى
#ملك_الشعراء_بهار.
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#فخر فروشی
دورى از تفاخر به نسب
على علیه السلام فرمود:
«مَنْ فاتَهُ حَسَبُ نَفْسِهِ لَمْ ینْفَعْهُ حَسَبُ آبائِهِ؛
نهج البلاغة، حكمت 378.
کسى كه مقام و منزلت خود را از دست داده باشد، منزلت پدرانش به او سودى نبخشد.»
گیرم پدر تو بوده فاضل از
فضل پدر تو را چه حاصل
#سعدى.
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#فرصت ✅استفاده از فرصت
#ناصر_خسرو شب و روز و سال و ماه را نابود كننده عمر مى داند و عمر را به راه كوتاهى تشبیه مى كند:
عمر مرا بخورد شب و روز و سال و ماه
پنهان و نرم چون موشان و راسوان
* * *
بنگر كه عمر تو به رهى ماند
كوتاه، اگر تو اهل هُش و رأیى
#سعدى در این زمینه مى گوید:
تا دگر باد صبائى به چمن باز آید
عمر مى بینم چون برق یمان مى گذرد
* * *
سعدیا دى رفت و فردا همچنان موجود نیست
در میان این و آن فرصت شمار امروز را
با این ابیات، مى توان این حدیث را توضیح داد كه:
«فَاِنَّ غَدا مِنَ الْیوْمِ قَریبٌ ما اَسْرَعَ السّاعاتِ فِى الْیوْمِ وَ اَسْرَعَ الاَْیامَ فِى الشَّهْرِ وَ اَسْرَعَ الشُّهُورَ فِى السَّنَةِ وَ اَسْرَعَ السِّنینَ فِى الْعُمُرِ؛
نهج البلاغة ، خطبه 188.
همانا كه فردا به امروز نزدیك است. ساعت ها در روز و روزها در ماه و ماه ها در سال چه زود سپرى مى گردد و سال ها در عمر چه زود به آخر مى رسد.»
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi
🔰#فقر_تنگدستی
✅رسیدگى به حال بیچارگان
امام به مالك اشتر مى نویسد:
«وَ تَفَقَّدْ اُمُورَ مَنْ لا یصِلُ اِلَیكَ مِنْهُمْ، مِمَّنْ تَقْتَحِمُهُ الْعُیونُ وَ تَحْقِرُهُ الرِّجالُ؛
نهج البلاغة، نامه 53.
به مشكلات كسانى از مردم بیشتر رسیدگى كن كه كمتر به تو دست رسى دارند و از كوچكى به چشم نمى آیند و دیگران آنان را كوچك مى شمارند.»
در باره عاقبت فراموشی اين کار هم سروده اند:
چراغى كه بیوه زنى بر فروخت
بسى دیده باشى كه شهرى بسوخت
* * *
تیر دعاى سحرِ بیوه گان
بگذرد از نُه سپر آسمان
https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi