#جلاب قسمت چهارم 🔸 تعریف جُلّاب در کتاب محیط اعظم نوشته حکیم اعظم‌ خان: جلاب، به ضم جیم و فتح لام مشدد و الف و سکون بای موحده از جمله اشربه است که جهت #تقویت_قلب و #رفع_خفقان و #توحش و #مالیخولیا و امثال اینها ترتیب می‌دهند، و با عرق‌های مناسبه می‌آشامند. و بعضی گویند که جلاب معرب گلاب فارسی است مستعصر باشد و یا مستقطر و معنی آن گل و آب است و آن به عربی ورد ماء باشد. و در عرف اطبا از مطلق آن مراد #شربت_گلاب است، و آن گاه به عسل مطبوخ در گلاب می‌سازند، حتی که به قوام آید، و گاه از شکر به دستور مرتب می‌نمایند. و گاه از مطلق آن مراد مَی‌فُختَج[پخته شده] بود و گاه اطلاق آن بر طبیخ بعض ادویه که به شکر و یا به عسل شیرین ساخته باشند می‌کنند. بالجمله آن معتدل در گرمی و سردی است. گویند مایل به سردی و تری، و گویند مایل به گرمی، و شک نیست در ترطيب آن و آن #حافظ_صحت و #مرطب_بدن، و #نافع_خمار و #حرقت_سینه و #جگر و #معده و #ریه و #التهاب_قلب است. لاسیما[خصوصاً] اگر خام بسازند، و در برف سرد کرده بنوشند، پس طبیعت آن شبیه به آب هندوانه گردد در نفوذ و تبرید و ترطيب اعضا و کسر حدت تب و حرقت مثانه کند. و گاه از #شکر_سرخ می‌سازند به اندک گلاب و آن تسکین درد معده بارد نماید اگر گرم بیاشامند، و باید که صاحب اسهال و ذَرَب[اسهال، شکم روی] و زَحیر[پیچش روده] و سَحَج[خراشیدن و باز شدن پوست] و زَلَق و بواسیر از جلاب اجتناب نماید به سبب جلای آن الا آنکه بر آن شربت سیب بنوشند. 🎯 بهترین آن نضیج مرتب به گلاب ترکی است و صفت آن: بر چند طریق است بگیرند #نبات_سفید و یا #شکر_سفید مقدار یک من و با سه من گلاب بر آتش ملایم بجوشانند و کف آن را صاف نمایند تا به نصف رسد پس یک درم #زعفران به گلاب سوده داخل نمایند و در ظرفی نگاهدارند و عند الحاجت با آب سرد و یا با یکی از عرق‌های مناسبه حل کرده تخم #بالنگو و یا تخم #فرنجمشک و یا تخم ریحان و امثال اینها بر آن پاشیده بنوشند، و اگر حرارت در مزاج غالب باشد #اسپغول [نام دیگر اسفرزه] بر آن بپاشند، و اگر برودت غالب بود عنبر و مشک از هر یک دو دانگ در آخر طبخ داخل نمایند. و گویند جلاب طبی عبارت از همین است. و بعضی وزن گلاب دو چند نبات می‌گیرند و بدون زعفران به قوام می‌آرند و بعضی به طریق شربت ورد مکرر می‌سازند اگر اراده اسهال می‌باشد و بعضی نبات پنج من و آب شیرین صاف پنج رطل گرفته می‌پزند، و کف آن را دور ساخته بر آن دو رطل گلاب مقطر و یا آب افشرده گل سرخ انداخته به قوام می‌آرند و باید که ظرف از آن پر نباشد و سر ظرف آن را نیز بسیار نپوشند. و نزد شیخ الرئیس وزن شکر یک من و آب افشرده گل سرخ دو اوقیه[معادل هفت مثقال] و آب شیرین چهار اوقیه است. #از_کتاب‌ها ________________ 🍃 لینک کانال پرسش و پاسخ دارویی👇🏻 🆔️https://eitaa.com/darokhanehakimkhirandish