#مقدمات_تفسیری
📇 خلاصه متنی تفسیر قرآن
📆 شماره جلسه: ۲۴
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
🔺گفتیم که آیاتی که دلالت دارند بر صیانت قرآن از تحریف، با شبهه #دور برخورد می کنند زیرا به آیاتی که در خودشان احتمال تحریف هست نمی توان استناد کرد.
❎پاسخ دیگری که در کنار پاسخ جلسه قبل، برخی به این شبهه دادهاند این است که ادعای شخصی که قائل به تحریف است از چهار صورت بیرون نیست:
1️⃣ یا مدعی است که در آیات مخصوصی تحریف راه پیدا کرده و آیات دیگر مصون از تحریف است که علم تفصیلی به آیات تحریف شده دارد.
2️⃣ یا علم اجمالی به تحریف دارد نه علم تفصیلی؛ و این علم اجمالی به تحریف را مانع حجیت ظاهر قرآن نمیداند.
3️⃣ یا علم اجمالی دارد اما این علم اجمالی را مانع از حجیت ظاهر قرآن میداند.
4️⃣ و یا ادعای علم به تحریف ندارد نه تفصیلاً و نه اجمالاً، و فقط احتمال تحریف میدهد.
🔺پس از این چهار صورت بیرون نیست: یا علم است یا احتمال؛ اگر علم بود یا #تفصیلی است یا #اجمالی؛ و اگر علم اجمالی بود یا مانع حجیت ظاهر است یا نه، مانع حجیت ظاهر نیست.
🔰حال این چهار فرض را اینگونه تحلیل میکنند که:
1️⃣ در صورت اول؛ آن موارد تحریف که به آنها علم تفصیلی دارد، حجت نیست، ولی میشود به موارد دیگر که مورد علم تفصیلی نیست، استدلال کرد. پس ظواهر قرآن فی الجمله حجت است.
2️⃣ صورت دوم هم آسیبی به استدلال به ظواهر قرآن نمیرساند. زیرا یک علم اجمالی است که مانع حجیت ظواهر نیست، پس ظواهر حجت است و میشود به ظواهر استدلال کرد.
3️⃣ درباره حالت سوم جواب میدهند که آن کسی که علم اجمالی به تحریف دارد و این علم اجمالی را مانع حجیت ظاهر میداند، نمیتواند استدلال کند. اما کسی که علم اجمالی به تحریف ندارد، راه استدلال او باز است.
4️⃣ در فرض چهارم که صرفا یک احتمال است به اینکه قرآن تحریف شده است؛ میگویند به مجرد احتمال نمیشود دست از ظاهر قرآن برداشت و ظاهر قرآن به حجیت خودش باقی است.
🔴 بنابراین پاسخ میدهند که در بین این چهار صورت، فقط یک صورتش ضرر دارد و آن هم نسبت به کسی که مدعی علم به تحریف است و میگوید من علم اجمالی به تحریف دارم و این علم را مانع حجیت ظاهر میداند (یعنی حالت دوم).
⚠️ اما این پاسخ هم با اشکالات زیر مواجهه است:
1️⃣ در صورت اول، دست مفسر در آن آیاتی که علم تفصیلی به تحریف است بسته است و چون همه آیات این چنیناند که نسبت به یکدیگر یا بلاواسطه یا مع الواسطه ارتباط دارند، پس قهراً دست مفسر از دیگر آیات هم کوتاه است.
2️⃣ در صورت دوم، همین اشکال هست، منتها شدیدتر؛ و از طرف دیگر علم اجمالی به تحریف قرآن، یقیناً مانع حجیت قرآن است.
در اینجا مفسری که علم اجمالی دارد به این که بعضی از آیات حذف شده است وقتی بخواهد هر آیهای را تفسیر کند حتما احتمال خواهد داد که ممکن است این آیه، طرف علم اجمالی باشد؛ حال چگونه میتواند به آن آیه استدلال کند و بگوید خدا این چنین گفت؟
3️⃣ در حالت سوم هم اگر بگوییم فقط کسی که عالم به تحریف است، نمیتواند استدلال کند و کسی که به علم اجمالی، عالم به تحریف نیست، میتواند استدلال کند؛ آنگاه این قرآن برای یک گروه خاص خواهد بود.
پس نمی شود گفت شما که علم اجمالی دارید، به قرآن استدلال نکنید و ما که علم اجمالی نداریم، به قرآن استدلال میکنیم. آیا در این صورت هرگز میشود در یک امت اسلامی، قرآن را اصل قرار داد؟
4️⃣ پاسخ داده شده به صورت چهارم درباره #روایات درست است. یعنی وقتی راوی یک فرد موثق است، میتوانیم به خبر او استدلال کنیم. زیرا احتمال خلاف را با اصولی که در دست داریم طرد میکنیم و میگوییم عادل و موثق عمدا خلاف و دورغ نمیگوید و احتمال تخلف او را با اصالت عدم سهو، غفلت و نسیان که از اصول عقلایی است، حل میکنیم.
⚠️اما #قرآن، نظیر روایت نیست که احتمال خطا و سهو و نسیان را با اصول عقلایی حل کنیم. این احتمال را که دشمن چیزی از قران کم کرده یا نه را نمیشود گفت به آن اعتنا نمیکنیم.
✅این احتمال یا با #تواتر_قطعی حل میشود که اصل قرآن به تواتر از رسول خدا صادر شده است و یکی از جوابها به مساله تحریف است یا با همان #برهان_عقلی حل میشود که جواب دیگر بود.
✅پاسخ دیگر آن است که اصلاً جا برای احتمال تحریف نیست. ما همانطوری که الان میدانیم روز است به همین صورت میدانیم این آیاتی که در خدمت آنها هستیم، عین همان است که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم برای مردم بیان کرده است پس مطمئنیم که تحریف نشده است.
💐 با ما همراه شوید👇
═══✼❉❉❉✼═══
📍لینک کانال دارالقرآن بسیج فارس در ایتا:
Eitaa.com/darolghoranFARS
📍لینک کانال دارالقرآن بسیج فارس در روبیکا:
https://rubika.ir/darolghoran_basij
═══✼❉❉❉✼═══
🔰دارالقرآن بسیج استان فارس
#مقدمات_تفسیری
📇 خلاصه متنی تفسیر قرآن
🔷 شماره جلسه: ۲۵
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
🔺1⃣ فهمیدین که اگر بخواهیم برای اثبات مصونیت قرآن از تحریف، به خود آیات قرآن کریم استدلال کنیم، مستلزم شبهه #دور است.
و نیز گفته شد که این شبهه را بعضی با #روایات حل کردند و گفتند این اشکال با درنظر گرفتن اینکه روایات ما را به قرآن ارجاع میدهند، از بین خواهد رفت.
🔺2⃣همچنین در نهایت فهمیدیم که این جواب کافی نیست و خودش مبتلای به شبهه #دور است؛ زیرا ارزش خود روایات به وسیله قرآن کریم است. یعنی اگر بپرسند چرا روایات حجت است، خواهیم گفت چون رسول خدا فرمودهاند و اگر بپرسند چرا سخن پیامبر حجت است، خواهیم گفت چون خدا فرمود: ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا. پس دوباره به خود #قرآن میرسیم. در حالی که هدف این بود که صیانت قرآن از تحریف را با روایات حل کنیم.
🔺3⃣ برخی این جواب را به طریق دیگری بیان کردهاند که این مشکل #دور را نداشته باشد. گفتهاند ارزش روایات را به وسیله قول #پیامبر ثابت میکنیم نه با قرآن. یعنی به وسیله معجزاتِ پیامبر، غیر از قرآن نظیر شق القمر، نبوت حضرت اثبات میشود، پس ثابت میشود که او رسولی صادق و مصدق است و هر چه را که فرمود باید اطاعت کرد و او فرمود سخن عترت طاهره حجت است: إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی.
🔰 پس این میشود دلیل اعتبار روایات بدون «استدلال به قرآن»؛ و اگر حجیت روایات ثابت شد، با مراجعه به روایات میفهمیم که چون خود ائمه به همین قرآن احتجاج میکردند و عمل به این کتاب را نه تنها تجویز میکردند، بلکه الزام میکردند، پس قرآن تحریف نشد. در نتیجه میشود صیانت قرآن از تحریف را با روایات اثبات کنیم، بدون شبهه دور.
✅4⃣ اما این جواب هم کافی نیست. چون پیامبر، سخن معصومین را به تنهایی معتبر نکرد. اگر حضرت فرمود إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا. منظور این نیست که قرآن دلیلی است مستقل و روایت هم دلیلی است مستقل؛ به هر کدام تمسک کردید به مقصد میرسید. بلکه میفرماید اینها یک واقعیتاند که ناگسستنیاند. یعنی حقیقت #قرآن بدون امامت نیست و حقیقت #امامت بدون قرآن نیست. بنابراین نمیتوان صیانت قرآن از تحریف را با #روایات به تنهایی حل کرد. زیرا پیامبر فرمود روایات در کنار قرآن، حجتاند.
🔺5⃣علاوه بر این، اگر بخواهیم رسالت رسول خدا را با معجزات دیگر ثابت کنیم نه با قرآن، که شبهه دور برطرف شود؛ این برای صحابه صدر اسلام خوب است، نه الان که بسیاری از معجزات حضرت حتی به عنوان «خبر واحد» به گوش خیلیها نرسیده است.
💐 با ما همراه شوید👇
═══✼❉❉❉✼═══
📍لینک کانال دارالقرآن بسیج فارس در ایتا:
Eitaa.com/darolghoranFARS
📍لینک کانال دارالقرآن بسیج فارس در روبیکا:
https://rubika.ir/darolghoran_basij
═══✼❉❉❉✼═══
🔰دارالقرآن بسیج استان فارس