کلیدواژه: #تکنیک‌نیازسنجی #الگو‌نیاز‌سنجی
عليرغم تنوع زياد الگوها و تكنيك هاي نيازسنجي ، هيچكدام بر ديگري ارجحيت ندارد و انتخاب و طراحي الگوها و مدلها بستگي به پروژه‌هاي آموزشي خواهد داشت. الگوها و فنون نيازسنجي را مي توان در شش طبقه مورد نقد و بررسي قرار داد كه عبارتند از:
✅الگوهاي #هدف‌محور:
شالوده اساسي اين طبقه ، فرايند تعيين فاصله بين وضعيت موجود و وضعيت مطلوب و سپس تعيين اولويتها براي عمل است. الگوها و تكنيكهاي متنوعي در اين طبقه قرار مي گيرند. مثل الگوي قياسي استقرايي #كافمن ، پيشنهادي #كلاين ، تحليل سازماني #استوت و … و فنوني نظير #ماتريس‌مهارت، #تجزيه‌و‌تحليل شغل، #تحليل وظيفه، #تحليل‌عملكرد و نيز فنون پيمايشي نظير #پرسشنامه( فتحي ، ۱۳۷۵).
✅تكنيك هاي #توافق‌سنج:
شالوده اساسي اين طبقه فرآيند بررسي و جمع آوري نظرات افراد درباره نيازها و ايجاد توافق ميان عقايد مختلف است. از جمله تكنيك هاي اين طبقه، تكنيك #كافمن و #هرمن ، فن #دلفي ، #تل‌استار ، مدل سه بعدي #سويگرت و… است (فتحي ، ۱۳۸۱).
✅تكنيكهاي #مسئله‌محور:
شالوده اساسي اين طبقه، فرآيند تعيين عملكردهاي منفي يا شناسايي مشكلات موجود در عملكرد افراد و پيشنهادات اقدامات اصلاحي جهت رفع معايب مي باشد. از جمله تكنيك هاي اين طبقه ، تكنيك #رويداد‌حساس ، #درخت‌خطا ، #آزمون‌وظايف‌كليدي و الگوي #سازماني و الگوي #تحليل‌عملكرد‌وظيفه پيشنهادي را مي توان نام برد (عباس زادگان و ترك زاده ، ۱۳۷۹)
✅الگوي #تركيبي:
اساس اين طبقه فرآيند مشخص كردن فاصله بين وضعيت موجود و مطلوب ، تعيين نقاط ضعف و بررسي نظرات و نگرش ها براي رسيدن به توافق نسبي مي باشد. از جمله الگوهاي اين طبقه الگوي نيازسنجي در سطح #موسسه ، درسطح #منطقه‌آموزشي ، طرح جامع #نيازسنجي ، الگوي تحليل swot# تحليل #وظيفه ، تحليل #نيازهاي‌يادگيري، #ديك‌وكری، #پروچاسكا و …. را مي توان نام برد (يارمحمديان و بهرامي ۱۳۸۳)
✅تكنيك هاي #كيفي:
اساس اين طبقه ، توجه دقيق به ديدگاهها و نظرات افراد و صاحبنظران جهت توصيف و تشريح شرايط محيطي پديده ها ميباشد. تا بدين لحاظ به روابط ميان متغيرها و عمق ساختار آنها پي برده شود از اين روقبل از هر اقدامي بايد نيازسنج ، شناخت دقيقي نسبت به مخاطبان يا شركت كنندگان در پروژه نيازسنجي داشته باشد و اطمينان پيدا كند كه افراد مذكور صلاحيت و توانايي لازم را براي شركت در نيازسنجي كيفي را خواهند داشت. از جمله تكنيك هايي كه در اين طبقه قرار مي گيرند عبارتند از: #مشاهده ، #مصاحبه ، تكنيك #مشاوران‌كليدي ، #طوفان‌مغزي، #بررسي‌اسناد‌ومدارك ، طرح #شاغل‌شايسته و تكنيك #اقناعي است (يارمحمديان و بهرامي ، ۱۳۸۳).
🔶تكنيك #فيش‌باول ( #Fishbowl ) اين تكنيك نيازسنجي در گروه تكنيك هاي توافق‌محور دسته بندي مي شود. اين تكنيك زماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه تعداد افرادي انتخاب شده براي جمع آوري اطلاعات نيازسنجي, محدود باشند و امكان تجمع آنها در يك كارگاه آموزشي نيز وجود داشته باشد. در اين تكنيك, افرادي را كه براي كسب اطلاعات و سنجش نياز جمع شده اند، مشابه آنچه در كارگاه هاي آموزشي معمول است, به گروه هاي كوچك تقسيم مي كنند و هر گروه با تبادل نظر, فهرستي از نيازها را تهيه ميكند تا در جلسه عمومي با حضور همه شركت كنندگان, گزارش كار گروه ها عرضه شود و پس از بحث و تبادل نظر, فهرست نيازهاي مورد توافق و اولويت بندي آنها انجام مي گردد. بديهي است براي استفاده از اين تكنيك، مجريان نيازسنجي بايد نسبت به نحوه برگزاري كارگاه و شيوه انجام كار گروهي, واقف و مسلط بوده و شركت كنندگان را نيز در موردنحوه انجام كار گروهي توجيه كنند. اين روش نيازسنجي از روش هايي است كه در مدت زمان محدود مي تواند اطلاعات مناسبي را فراهم نمايد و براي سازمان‌هايي كه درمحدوده جغرافيايي كوچكي فعاليت مي كنند، روش مناسبي مي باشد.
🔶تكنيك #تل‌استار ( #Telstar ) اين تكنيك نيازسنجي نيز در گروه تكنيك هاي توافق‌محور قرار مي گيرد. اين تكنيك بسيار شبيه تكنيك فيش باول است. اين تكنيك زماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه تعداد افرادي كه بايد از آنها كسب اطلاعات شود, زياد است. در اين حالت, افراد در مناطق مختلف گرد هم مي آيند و از طريق تكنيك فيش باول به تعيين نيازهاي آموزشي مي پردازند
@dastyaar
هدایت شده از دستیار محقق
کلیدواژه: #تکنیک‌نیازسنجی #الگو‌نیاز‌سنجی
عليرغم تنوع زياد الگوها و تكنيك هاي نيازسنجي ، هيچكدام بر ديگري ارجحيت ندارد و انتخاب و طراحي الگوها و مدلها بستگي به پروژه‌هاي آموزشي خواهد داشت. الگوها و فنون نيازسنجي را مي توان در شش طبقه مورد نقد و بررسي قرار داد كه عبارتند از:
✅الگوهاي #هدف‌محور:
شالوده اساسي اين طبقه ، فرايند تعيين فاصله بين وضعيت موجود و وضعيت مطلوب و سپس تعيين اولويتها براي عمل است. الگوها و تكنيكهاي متنوعي در اين طبقه قرار مي گيرند. مثل الگوي قياسي استقرايي #كافمن ، پيشنهادي #كلاين ، تحليل سازماني #استوت و … و فنوني نظير #ماتريس‌مهارت، #تجزيه‌و‌تحليل شغل، #تحليل وظيفه، #تحليل‌عملكرد و نيز فنون پيمايشي نظير #پرسشنامه( فتحي ، ۱۳۷۵).
✅تكنيك هاي #توافق‌سنج:
شالوده اساسي اين طبقه فرآيند بررسي و جمع آوري نظرات افراد درباره نيازها و ايجاد توافق ميان عقايد مختلف است. از جمله تكنيك هاي اين طبقه، تكنيك #كافمن و #هرمن ، فن #دلفي ، #تل‌استار ، مدل سه بعدي #سويگرت و… است (فتحي ، ۱۳۸۱).
✅تكنيكهاي #مسئله‌محور:
شالوده اساسي اين طبقه، فرآيند تعيين عملكردهاي منفي يا شناسايي مشكلات موجود در عملكرد افراد و پيشنهادات اقدامات اصلاحي جهت رفع معايب مي باشد. از جمله تكنيك هاي اين طبقه ، تكنيك #رويداد‌حساس ، #درخت‌خطا ، #آزمون‌وظايف‌كليدي و الگوي #سازماني و الگوي #تحليل‌عملكرد‌وظيفه پيشنهادي را مي توان نام برد (عباس زادگان و ترك زاده ، ۱۳۷۹)
✅الگوي #تركيبي:
اساس اين طبقه فرآيند مشخص كردن فاصله بين وضعيت موجود و مطلوب ، تعيين نقاط ضعف و بررسي نظرات و نگرش ها براي رسيدن به توافق نسبي مي باشد. از جمله الگوهاي اين طبقه الگوي نيازسنجي در سطح #موسسه ، درسطح #منطقه‌آموزشي ، طرح جامع #نيازسنجي ، الگوي تحليل swot# تحليل #وظيفه ، تحليل #نيازهاي‌يادگيري، #ديك‌وكری، #پروچاسكا و …. را مي توان نام برد (يارمحمديان و بهرامي ۱۳۸۳)
✅تكنيك هاي #كيفي:
اساس اين طبقه ، توجه دقيق به ديدگاهها و نظرات افراد و صاحبنظران جهت توصيف و تشريح شرايط محيطي پديده ها ميباشد. تا بدين لحاظ به روابط ميان متغيرها و عمق ساختار آنها پي برده شود از اين روقبل از هر اقدامي بايد نيازسنج ، شناخت دقيقي نسبت به مخاطبان يا شركت كنندگان در پروژه نيازسنجي داشته باشد و اطمينان پيدا كند كه افراد مذكور صلاحيت و توانايي لازم را براي شركت در نيازسنجي كيفي را خواهند داشت. از جمله تكنيك هايي كه در اين طبقه قرار مي گيرند عبارتند از: #مشاهده ، #مصاحبه ، تكنيك #مشاوران‌كليدي ، #طوفان‌مغزي، #بررسي‌اسناد‌ومدارك ، طرح #شاغل‌شايسته و تكنيك #اقناعي است (يارمحمديان و بهرامي ، ۱۳۸۳).
🔶تكنيك #فيش‌باول ( #Fishbowl ) اين تكنيك نيازسنجي در گروه تكنيك هاي توافق‌محور دسته بندي مي شود. اين تكنيك زماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه تعداد افرادي انتخاب شده براي جمع آوري اطلاعات نيازسنجي, محدود باشند و امكان تجمع آنها در يك كارگاه آموزشي نيز وجود داشته باشد. در اين تكنيك, افرادي را كه براي كسب اطلاعات و سنجش نياز جمع شده اند، مشابه آنچه در كارگاه هاي آموزشي معمول است, به گروه هاي كوچك تقسيم مي كنند و هر گروه با تبادل نظر, فهرستي از نيازها را تهيه ميكند تا در جلسه عمومي با حضور همه شركت كنندگان, گزارش كار گروه ها عرضه شود و پس از بحث و تبادل نظر, فهرست نيازهاي مورد توافق و اولويت بندي آنها انجام مي گردد. بديهي است براي استفاده از اين تكنيك، مجريان نيازسنجي بايد نسبت به نحوه برگزاري كارگاه و شيوه انجام كار گروهي, واقف و مسلط بوده و شركت كنندگان را نيز در موردنحوه انجام كار گروهي توجيه كنند. اين روش نيازسنجي از روش هايي است كه در مدت زمان محدود مي تواند اطلاعات مناسبي را فراهم نمايد و براي سازمان‌هايي كه درمحدوده جغرافيايي كوچكي فعاليت مي كنند، روش مناسبي مي باشد.
🔶تكنيك #تل‌استار ( #Telstar ) اين تكنيك نيازسنجي نيز در گروه تكنيك هاي توافق‌محور قرار مي گيرد. اين تكنيك بسيار شبيه تكنيك فيش باول است. اين تكنيك زماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه تعداد افرادي كه بايد از آنها كسب اطلاعات شود, زياد است. در اين حالت, افراد در مناطق مختلف گرد هم مي آيند و از طريق تكنيك فيش باول به تعيين نيازهاي آموزشي مي پردازند
@dastyaar