#مبانی #ارزش‌شناسانه موضوع بحث: «ارزش» چیست؟ چه ارتباطی با مباحث نظریه‌پردازی در علوم انسانی دارد؟ بسته ارزش‌شناسانه در پارادایم شبکه‌ای چیست؟ مسألهٔ بحث: آیا می‌توان از «توصیف‌ها»، «تجویزها» را اخذ کرد؟ چگونه می‌توان در تحقیقات، پیش‌فرض‌ها و جهت‌گیری‌های ارزشی، احساسی و ایدئولوژیک را تصفیه کرد؟ فرضیهٔ بحث: ۱. ارزش‌ها اعتباری هستند اما صرفاً قرارداد یا توافق جمعی نیستند؛ منشأ انتزاع حقیقی دارند و تابع قوانین حاکم بر آن منشأاند. ۲. گزاره‌های اخلاقی (باید و نبایدها) انشایی اما مبتنی بر گزاره‌های خبری هستند؛ استنتاج «باید» از «هست» ممکن است. ۳. ارزش‌های بنیادین (مانند عدالت) تکوینی و مستقل از اعتبار انساناند، اما ارزش‌های وابسته به شرایط، نیازمند تصفیه در تحقیقات علمی هستند. تبیین و استدلال: ۱. عقل نظری و عملی: - عقل نظری واقعیت‌های غیروابسته به اراده انسان (هست/نیست) را درک می‌کند. - عقل عملی بایدها و نبایدها را بر پایه محاسبه نفع و ضرر و هماهنگی با اهداف انسان تشخیص می‌دهد. - رابطه این دو: عقل عملی با تکیه بر داده‌های عقل نظری، ضرورت اقدام یا اجتناب را تعیین می‌کند. ۲. حسن و قبح ذاتی: - برخی ارزش‌ها مانند عدالت و ظلم تکویناً خیر یا شر هستند و مستقل از اعتبار انساناند. - عقل توانایی کشف این ارزش‌های بنیادین را بدون نیاز به منابع خارجی دارد. ۳. استنتاج باید از هست: - با افزودن ضرورت‌های بنیادین (مانند حفظ حیات یا عدالت) به گزاره‌های توصیفی، می‌توان به گزاره‌های تجویزی رسید. مکاتب اخلاقی و مبانی زیرساختی آنها: ۱. واقع‌گرای طبیعی – غایت‌گرا - لذت‌گرایی: خوبی برابر با لذت است. - سودگرایی: بیشترین سود برای بیشترین افراد. - عاطفه‌گرایی: همدردی و نفع دیگران ملاک است. - وجدان‌گرایی: وجدان جمعی جامعه تعیین‌کننده است. ۲. واقع‌گرای ماورایی - سعادت‌گرایی: حرکت به سوی کمال و شبیه‌شدن به خدا. - زهدگرایی: دوری از لذات و وابستگی. ۳. غیرواقع‌گرا - احساس‌گرایی: جملات اخلاقی بیان احساسات فردیاند. - قراردادگرایی: ارزش‌ها توافق اجتماعی برای بقا هستند. نتایج و آثار پذیرش فرضیه: - تصفیه پیش‌فرض‌های ارزشی: تفکیک ارزش‌های بنیادین (ثابت) از ارزش‌های وابسته به شرایط (متغیر). - معناداری مکتب اخلاقی دینی: تبیین ارزش‌ها بر پایه منشأ الهی و ساختار فطری انسان. - ارتباط دانش و ارزش: گزاره‌های توصیفی (علمی) با ضمیمه ضرورت‌های بنیادین، به گزاره‌های تجویزی تبدیل می‌شوند. مباحث و مفاهیم کلیدی: فلسفه اخلاق، پارادایم شبکه‌ای، حسن و قبح ذاتی، عقل نظری و عملی، مکاتب اخلاقی، استنتاج باید از هست. #ارزش_شناسی #پارادایم_شبکه‌ای #مکاتب_اخلاقی #حسن_و_قبح_ذاتی #عقل_نظری #عقل_عملی #استنتاج_باید_از_هست #سودگرایی #قراردادگرایی #سعادت_گرایی #فلسفه_اخلاق #عدالت_تکوینی #ارزش_های_بنیادین #اخلاق_دینی #تصفیه_ارزشی 🔸 کانال دستیار محقق [eitaa.com/dastyaar]