در مثال فوق، در قسمت «باور به گزاره های معرفتی» با مراجعه به منابع معتبر دین می‌یابیم که سه مصداق برای حداقل باور به گزاره‌های معرفتی دین لازم است: باور به وجود خالقی بی‌نهایت، باور به زندگانی پس از مرگ در عالمی دیگر، باور به فرستاده خدا و برنامه خدا برای زندگی. قدم۴) کشف ظهور و بروز هر کدام از مصادیق: (به چه شکل و صورتی خود را در زمینه‌های مختلف بروز می‌دهد؟) در مثال فوق، در قسمت باور به وجود خالقی بی‌نهایت، با مراجعه به طرز تعبیرهای دین و طرز تعبیرهای عرف عمومی از این مقوله، می‌توان آثار زیر را شناسایی کرد: مشغول ‌شدن فکر به مبدأ پیدایش هستی و انسان، ایجاد سؤال نسبت به تقدیر و ساختار از پیش‌ تعیین‌شده در هستی، ابهام در تصور خداوند و تلاش برای تصویرسازی از او، توجه به حضور او در هر زمان و هر مکان و …. قدم۵) ترجمه هر کدام از اثرها به جمله‌ای سؤالی یا گزاره‌ای خبری که در مقیاس‌های سنجش به ‌کار می‌روند: در مثال فوق، می‌توان سؤالات و جملات زیر را به‌ کار برد: در هفته گذشته چند بار به طور ویژه به یاد خداوند افتاده‌اید؟ آیا خدای شما شکل و صورت دارد؟ فهمیدن منشأ پیدایش عالم چقدر برای شما مهم است؟ و … در قالب جملات خبری می‌توان چنین گزاره‌هایی را برای سنجش تولید کرد: تقدیرهای خداوند برای من قابل درک نیست؛ خدا بی‌نهایت معقول است؛ چگونگی حضور خداوند در زندگی برای من حل شده است، و …. قدم۶) انتخاب ابزار مناسب برای سنجش آثاری که در قالب جملات درآمده‌اند: در مثال فوق، با انتخاب طیف سنجش کیفی بین صفر تا ده یا انتخاب طیف سنجش پنچ گانه «خیلی کم، کم، تا حدودی، زیاد و خیلی زیاد» که بیانگر شدت و ضعف یک اثر هستند می‌توان مفهوم «دینداری» را که پدیده‌ای ترکیبی و درونی است،‌ با مصاحبه مستقیم یا همزیستی و مشاهده‌های غیرمستقیم، سنجید. نکته مهم: هر کدام از مراحل فوق، نیازمند اثبات روایی و پایایی می‌باشند و نحوه عملیاتی کردن مصاحبه یا مشاهده نیز تابع ضوابطی است که در علوم اجتماعی و زیستی، در مباحث روش تحقیق کمی و کیفی، به تفصیل بیان شده است و رعایت آنها ضروری است. مطالعه دو کتاب ارزشمند «مبانی نظری مقیاس‌های دینی» تالیف حجت‌الاسلام دکتر آذربایجانی و همکاران، و کتاب «سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن» تالیف حجت ‌الاسلام دکتر کاویانی، نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بسیار مفید و راهگشاست. نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث براساس موارد فوق الذکر می‌توان گفت: هر گونه پدیده‌ای اعم از مادی و غیرمادی، درونی و بیرونی، خُرد و کلان، بسیط و ترکیبی، با استفاده از روش فوق قابل تبدیل به شاخص و در نتیجه قابل اندازه گیری و تشخیص وضعیت هستند. کلیه مفاهیم دینی قابل سنجش هستند و از مهم ترین وظایف عالمان دین، ترجمه مفاهیم دینی به زبان شاخص‌ها و تولید ابزار سنجش آنهاست. تا مفاهیم دینی به زبان شاخص‌ها ترجمه نشوند، سیاست گذاری براساس دین معنی‌دار نخواهد شد. مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث هویت شاخص، فرآیند شاخص‌سازی، مقیاس‌های سنجش، تحقیقات کیفی، مفهوم‌سازی، سیاست گذاری، زبان شاخص‌ها برخی فایل‌های مهم و لازم در بحث شاخص‌ها و بالخصوص شاخص‌های کلان در مباحث توسعه و تمدن، و شاخص‌های دینی(همه موارد کلیک می‌شوند) اسلاید شاخص و شاخص‌سازی با مثال دینی شاخص رتبه بندی دانشگاه‌ها شاخص اسراف برای سیاست گذاری مبارزه با اسراف شاخص صداقت در بازار شاخص‌های جامعه اسلامی شاخص‌های عملکردی انسان در زندگی شاخص عدالت شاخص شیعه بودن شاخص استاد پژوهش محور شاخص های کارآمدی شاخص توسعه فرهنگی در اسلام پی نوشت ها: [1]. کتاب شاخص‌های فرهنگ عمومی، تالیف دفتر سنجش فرهنگی، نشر دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی۱۳۸۶، ص۵۶ [2]. پایگاه هم افزا به نشانی www.bsmt.ir [3]. مصباح، علی، دکترای روان‌شناسی، مقاله مفهوم دین در بستر آزمون های روان سنجی، از کتاب مبانی نظری مقیاس‌های دینی، نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برچسب #تحقیقات کیفی #زبان شاخص‌ها #سیاستگذاری #شاخص #شاخص سازی #فرآیند شاخص‌سازی #مفهوم‌سازی #مقیاس‌های سنجش #هویت شاخص دانشنامه, مفاهیم کلیدی