#مساله_اصولی
#صحیح و #اعم
مسأله بحث:
#مفهوم‌سازی
عملیات مفهوم سازی ذهن در تولید اصطلاحات چگونه انجام میگردد؟
جواب:
اتصال به منبع کلی وجودی
+
تنازل به مصداق
فایده:
قدرت تحلیل لایه های معنایی
در مثال فوق، در قسمت «باور به گزاره های معرفتی» با مراجعه به منابع معتبر دین می‌یابیم که سه مصداق برای حداقل باور به گزاره‌های معرفتی دین لازم است: باور به وجود خالقی بی‌نهایت، باور به زندگانی پس از مرگ در عالمی دیگر، باور به فرستاده خدا و برنامه خدا برای زندگی.
قدم۴) کشف ظهور و بروز هر کدام از مصادیق: (به چه شکل و صورتی خود را در زمینه‌های مختلف بروز می‌دهد؟)
در مثال فوق، در قسمت باور به وجود خالقی بی‌نهایت، با مراجعه به طرز تعبیرهای دین و طرز تعبیرهای عرف عمومی از این مقوله، می‌توان آثار زیر را شناسایی کرد: مشغول شدن فکر به مبدأ پیدایش هستی و انسان، ایجاد سؤال نسبت به تقدیر و ساختار از پیش تعیین‌شده در هستی، ابهام در تصور خداوند و تلاش برای تصویرسازی از او، توجه به حضور او در هر زمان و هر مکان و ….
قدم۵) ترجمه هر کدام از اثرها به جمله‌ای سؤالی یا گزاره‌ای خبری که در مقیاس‌های سنجش به کار می‌روند:
در مثال فوق، می‌توان سؤالات و جملات زیر را به کار برد: در هفته گذشته چند بار به طور ویژه به یاد خداوند افتاده‌اید؟ آیا خدای شما شکل و صورت دارد؟ فهمیدن منشأ پیدایش عالم چقدر برای شما مهم است؟ و …
در قالب جملات خبری می‌توان چنین گزاره‌هایی را برای سنجش تولید کرد:
تقدیرهای خداوند برای من قابل درک نیست؛ خدا بی‌نهایت معقول است؛ چگونگی حضور خداوند در زندگی برای من حل شده است، و ….
قدم۶) انتخاب ابزار مناسب برای سنجش آثاری که در قالب جملات درآمده‌اند:
در مثال فوق، با انتخاب طیف سنجش کیفی بین صفر تا ده یا انتخاب طیف سنجش پنچ گانه «خیلی کم، کم، تا حدودی، زیاد و خیلی زیاد» که بیانگر شدت و ضعف یک اثر هستند می‌توان مفهوم «دینداری» را که پدیده‌ای ترکیبی و درونی است، با مصاحبه مستقیم یا همزیستی و مشاهده‌های غیرمستقیم، سنجید.
نکته مهم: هر کدام از مراحل فوق، نیازمند اثبات روایی و پایایی می‌باشند و نحوه عملیاتی کردن مصاحبه یا مشاهده نیز تابع ضوابطی است که در علوم اجتماعی و زیستی، در مباحث روش تحقیق کمی و کیفی، به تفصیل بیان شده است و رعایت آنها ضروری است.
مطالعه دو کتاب ارزشمند «مبانی نظری مقیاس‌های دینی» تالیف حجت‌الاسلام دکتر آذربایجانی و همکاران، و کتاب «سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن» تالیف حجت الاسلام دکتر کاویانی، نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بسیار مفید و راهگشاست.
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث
براساس موارد فوق الذکر می‌توان گفت: هر گونه پدیده‌ای اعم از مادی و غیرمادی، درونی و بیرونی، خُرد و کلان، بسیط و ترکیبی، با استفاده از روش فوق قابل تبدیل به شاخص و در نتیجه قابل اندازه گیری و تشخیص وضعیت هستند.
کلیه مفاهیم دینی قابل سنجش هستند و از مهم ترین وظایف عالمان دین، ترجمه مفاهیم دینی به زبان شاخص‌ها و تولید ابزار سنجش آنهاست.
تا مفاهیم دینی به زبان شاخص‌ها ترجمه نشوند، سیاست گذاری براساس دین معنی‌دار نخواهد شد.
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
هویت شاخص، فرآیند شاخص‌سازی، مقیاس‌های سنجش، تحقیقات کیفی، مفهوم‌سازی، سیاست گذاری، زبان شاخص‌ها
برخی فایل‌های مهم و لازم در بحث شاخص‌ها و بالخصوص شاخص‌های کلان در مباحث توسعه و تمدن، و شاخص‌های دینی(همه موارد کلیک می‌شوند)
اسلاید شاخص و شاخص‌سازی با مثال دینی
شاخص رتبه بندی دانشگاه‌ها
شاخص اسراف برای سیاست گذاری مبارزه با اسراف
شاخص صداقت در بازار شاخص‌های جامعه اسلامی
شاخص‌های عملکردی انسان در زندگی
شاخص عدالت
شاخص شیعه بودن
شاخص استاد پژوهش محور
شاخص های کارآمدی
شاخص توسعه فرهنگی در اسلام
پی نوشت ها:
[1]. کتاب شاخص‌های فرهنگ عمومی، تالیف دفتر سنجش فرهنگی، نشر دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی۱۳۸۶، ص۵۶
[2]. پایگاه هم افزا به نشانی www.bsmt.ir
[3]. مصباح، علی، دکترای روان‌شناسی، مقاله مفهوم دین در بستر آزمون های روان سنجی، از کتاب مبانی نظری مقیاس‌های دینی، نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
برچسب #تحقیقات کیفی #زبان شاخص‌ها #سیاستگذاری #شاخص #شاخص سازی #فرآیند شاخص‌سازی #مفهوم‌سازی #مقیاس‌های سنجش #هویت شاخص
دانشنامه, مفاهیم کلیدی
#نقشه‌راه
#هویت‌نقشه‌راه
« #نقشه‌راه » چیست؟ چرا؟ و چگونه؟
🔸مسأله بحث:
چگونه می‌توان مسیر و مراحل رسیدن به یک هدف تعیین شده را شبیه‌سازی کرد؟ (با تعیین عناصر اثرگذار و اثرپذیر، مثبت و منفی)
🔸 پیش فرض ها:
✳️نقشه راه = شبیه‌سازی مسیر و مراحل و عناصر و روابط بهینه، برای رسیدن به هدفی تعیین شده (پس از بررسی مسیرها و مراحل و عناصر و روابط محتمل دیگر)
⏮نقشه راه، هویت #آینده‌پژوهانه دارد لذا روش‌ها و تکنیک‌های آینده‌پژوهی در آن جاری است.
⏮نقشه راه، هویت #راهبردی دارد لذا روش‌های طراحی «استراتژی» در آن جاری است.
⏮بهترین روش برای تدوین «نقشه راه» #سناریونویسی و #شبیه‌سازی است.
🔸تبیین:
اسناد بالادستی، تعیین کننده اهداف هستند (اهدافی که مبتنی بر باورها و ارزش‌ها شکل گرفته‌اند) و تعیین کننده شاخص‌هایی که برای تحقق اهداف لازم است؛ پس از تعیین اهداف و شاخص‌ها، مسأله و مشکل اصلی این است که: «چگونه به این اهداف با این شاخص‌ها برسیم؟»
♻️توضیح:
اگر برنامه‌ریزی، تعیین نقطه هدف ونقطه شروع و نحوه حرکت از مبدأ به مقصد است به نحوی که کمترین هزینه با بیشترین منفعت را حاصل کند آنگاه منطق برنامه‌ریزی، ابتدا #هدف‌گذاری را الزام می‌کند.
◀️اگر اهداف، آثار و پدیده‌هایی هستند که در انتهای حرکت و فعالیت‌های مورد نظر باید حاصل شوند، آنگاه با « #ارزش‌ها»مرتبط می‌شوند و براساس ارزش‌ها تنظیم می‌گردند.
◀️اگر ارزش‌ها، اعتبارات و ملاحظات برخاسته از واقعیت‌ها باشند ، آن گاه با « #باورها» مرتبط می‌شوند و براساس باورها تنظیم می‌گردند.
◀️اگر #مأموریت هر مجموعه‌ای، تلاش برای تحقق اهداف #اولویت‌دار است، آنگاه مأموریت‌ها تابعی از ارزش‌ها و باورها می‌شوند.
✅بنابراین قدم اول برای #برنامه‌ریزی یا #معرفی یک برنامه، توصیف #باورها، #ارزش‌ها، #اهداف و سپس #مأموریت آن مجموعه است.
🔸سطوح و لایه‌های برنامه‌ریزی:
🔹۱. مبانی و زیرساخت‌ها:
1)◀️ #جهان‌بينی = پاسخ به سؤالِ «ما چه باورهايی داريم؟ در اين هستی چه خبر است؟»
2)◀️ #ارزش‌ها = پاسخ به سؤالِ «ما چه چيزهایی را خوب و چه چيزهايی را بد می‌دانيم؟»
3)◀️ #گرايش‌ها = پاسخ به سؤالِ «در ميان فهرست خوب و بدها، كداميك اولويت دارند؟»
4)◀️ #آرمان‌ها = پاسخ به سؤالِ «اصلی‌ترين آرزوهای ما كدامند؟»
5)◀️ #دكترين = پاسخ به سؤالِ «ساختارهای ما بر چه اساسی باید شكل بگیرند؟» (برآیند جهان‌بینی، ارزش‌ها، گرایش‌ها و آرمان‌ها، که به تعیین ساختار منجر شود)
🔹۲. اهداف کلان:
6)◀️ #چشم‌انداز = پاسخ به سؤالِ «ما درآينده چگونه هستيم؟»
7)◀️ #رسالت = پاسخ به سؤالِ «ما اصلا چراهستيم؟ ما چرا ما شديم؟»
8)◀️ #هدف‌كلان = پاسخ به سؤالِ «ما بايد به دنبال تحقق چه چيزی باشيم؟»
🔹۳. تعیین مسیر:
9)◀️ #بيانيه‌مأموريت = پاسخ به سؤالِ «ما الان به دنبال چه چيزی هستيم؟»
10)◀️ #رويكرد = پاسخ به سؤالِ «ما برای رسيدن به اين هدف، چه زاويه ديدی بايد داشته باشيم؟»
11)◀️ #خط مشی = پاسخ به سؤالِ «ما برای رسيدن به هدف، چه جهت كلی را در حركت بايد داشته باشيم؟»
12)◀️ #استراتژی = پاسخ به سؤالِ « در جهتی كه انتخاب كرديم، بهترين فرآیند برای رسيدن به هدف كدام است؟»
13)◀️ #راهكار = پاسخ به سؤالِ «برای فعال‌سازی بهترين حركت، چه قدم‌هايی بايد برداشته شود؟»
کل ابعاد پنج‌گانه‌ای که در قسمت «تعیین مسیر» مطرح شده‌اند، تشکیل‌دهنده «نقشه راه» می‌باشند. (دنبال چه هستیم؟ با چه زاویه دیدی؟ با چه جهت کلی در حرکت؟ فرآیند بهینه کدام است؟ چه قدم‌هایی از نقطه شروع تا نقطه پایان باید برداشته شود؟)
این ترکیب باید تبدیل به #سناریو شده، #شبیه‌سازی شود تا بتوان نمونه عینی یک نقشه راه را به دست آورد. فرآیند شبیه‌سازی را می‌توان به صورت زیر ترسیم کرد:
برای تولید یک «نقشه راه» باید مراحل ۱۳گانه برنامه‌ریزی که در بالا ارائه شد، طی شود و در نهایت، یک مدل دارای #ورودی، #خروجی، #پردازش، که #نقطه‌شروع‌پردازش، #مرکز‌ثقل آن، #مراحل‌آن، #نقاط‌بحران در آن مشخص شده است، ارائه شود.
نقشه راه، نزدیک‌ترین #مفهوم‌سازی، به صحنه #عملیاتی و تلاش برای تطبیق بر مصادیق است.
#نقشه_راه
#الگوریتم
🔸کانال دستیار محقق
@dastyaar