کلیدواژه: #آینده‌پژوهی 2
نگاهی به برخی از 🔸اصول ، 🔸اصطلاحات و 🔸روش های رایج :
♻️الف- اصل : #وحدت‌هستی:
اصل اساسی #آینده‌پژوهی توجه به یکپارچگی هستی است. با این تفکر درک کامل هر موجود بدون توجه به جایگاه آن در کلّ هستی ممکن نیست. هستی یک مجموعه به هم پیوسته در گستره زمان و مکان است. در پی این تفکر ارتباط گذشته و حال و آینده به نحو معناداری خود را نشان می دهد. جهان آینده از درون جهان حال به وجود می آید همان گونه که جهان فعلی از جهان گذشته شکل گرفته است. به همین خاطر توجه کامل به وضعیت موجود و وضعیت گذشته لازم می باشد.
♻️ب- اصل : #اهمیت‌ایده‌ها:
منظور از ایده ها در فضای این مقاله #ابزارهای‌تفکر هستند. ایده ها را می توان به دو قسمت تقسیم کرد:
⏮۱- #مفاهیم: مفاهیم همان #تصوّرات‌ذهنی ما هستند مانند مفهومی که از درب، دیوار، فقر، اعتیاد و غیره در نظر ماست.
⏮۲- #نظریه‌ها: ایجاد رابطه بین دو یا چند مفهوم برای نشان دادن چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر. به عنوان نمونه این یک نظریه است: فقر عامل اعتیاد است.
ایده های مربوط به جهان آینده، #تصویرهای‌آینده نامیده می شوند و #تفکر عبارت است از #کاربرد‌ماهرانه‌مفاهیم و نظریه ها به شیوه های مختلف. یکی از این شیوه ها آن است که با ایده های قوی آینده قوی را تأمین نماییم.
♻️ج- اصطلاح: #روند:
#روندها تغییراتی هستند که در مسائل مهم به مرور زمان تحقق می یابند. به عنوان مثال: افزایش موقعیت های شغلی در کشور در طول چند سال، یک روند رو به رشد محسوب می گردد. با کمک اطلاعات آماری تغییرات روندها را به صورت نموداری رسم می گردد.
♻️د- اصطلاح: #سناریو:
سناریو #تصویری‌از‌آینده‌محتمل هستند که با تکیه بر استفاده از تجربه وضعیت موجود، احتمالی باورپذیر گردیده است.
♻️ه- روش : #تحلیل‌روند:
بررسی تغییراتی که با عنوان روند شناخته می شوند امکان شناخت #علل‌ضعف‌وقوت برنامه ریزی را فراهم می سازد. تحلیل روندها باید بسیار دقیق باشد؛ زیرا یک روند مشخص می تواند تأثیرهای بسیار متفاوتی بر ابعاد گوناگون زندگی ما داشته باشد و از سوی دیگر شاید بسیاری از این تأثیرها در نگاه اول قابل کشف نباشند.
♻️و- روش: #سناریونویسی:
روش سناريونويسی به معنای سازمان‌دهی اطلاعات و احتمالات آتی در ترسيم و تصويرسازی آينده است. هدف از طرح سناریو آن است که تصویر آینده آن گونه که #مطلوب‌ماست طراحی گردد.
✳️✳️✳️فرق عمده #چشم‌انداز با #سناریو در این است که در سناریو ، ردّ پای از #اکنون‌به‌آینده مشهود است به خلاف چشم انداز که بیشتر شبیه #پرش‌به‌آینده است و لزوماً نمی توان نحوه تدوین چشم انداز را دید.
@dastyaar
#نقشه‌راه
#هویت‌نقشه‌راه
« #نقشه‌راه » چیست؟ چرا؟ و چگونه؟
🔸مسأله بحث:
چگونه می‌توان مسیر و مراحل رسیدن به یک هدف تعیین شده را شبیه‌سازی کرد؟ (با تعیین عناصر اثرگذار و اثرپذیر، مثبت و منفی)
🔸 پیش فرض ها:
✳️نقشه راه = شبیه‌سازی مسیر و مراحل و عناصر و روابط بهینه، برای رسیدن به هدفی تعیین شده (پس از بررسی مسیرها و مراحل و عناصر و روابط محتمل دیگر)
⏮نقشه راه، هویت #آینده‌پژوهانه دارد لذا روش‌ها و تکنیک‌های آینده‌پژوهی در آن جاری است.
⏮نقشه راه، هویت #راهبردی دارد لذا روش‌های طراحی «استراتژی» در آن جاری است.
⏮بهترین روش برای تدوین «نقشه راه» #سناریونویسی و #شبیه‌سازی است.
🔸تبیین:
اسناد بالادستی، تعیین کننده اهداف هستند (اهدافی که مبتنی بر باورها و ارزش‌ها شکل گرفته‌اند) و تعیین کننده شاخص‌هایی که برای تحقق اهداف لازم است؛ پس از تعیین اهداف و شاخص‌ها، مسأله و مشکل اصلی این است که: «چگونه به این اهداف با این شاخص‌ها برسیم؟»
♻️توضیح:
اگر برنامه‌ریزی، تعیین نقطه هدف ونقطه شروع و نحوه حرکت از مبدأ به مقصد است به نحوی که کمترین هزینه با بیشترین منفعت را حاصل کند آنگاه منطق برنامه‌ریزی، ابتدا #هدف‌گذاری را الزام می‌کند.
◀️اگر اهداف، آثار و پدیده‌هایی هستند که در انتهای حرکت و فعالیت‌های مورد نظر باید حاصل شوند، آنگاه با « #ارزش‌ها»مرتبط می‌شوند و براساس ارزش‌ها تنظیم می‌گردند.
◀️اگر ارزش‌ها، اعتبارات و ملاحظات برخاسته از واقعیت‌ها باشند ، آن گاه با « #باورها» مرتبط می‌شوند و براساس باورها تنظیم می‌گردند.
◀️اگر #مأموریت هر مجموعه‌ای، تلاش برای تحقق اهداف #اولویت‌دار است، آنگاه مأموریت‌ها تابعی از ارزش‌ها و باورها می‌شوند.
✅بنابراین قدم اول برای #برنامه‌ریزی یا #معرفی یک برنامه، توصیف #باورها، #ارزش‌ها، #اهداف و سپس #مأموریت آن مجموعه است.
🔸سطوح و لایه‌های برنامه‌ریزی:
🔹۱. مبانی و زیرساخت‌ها:
1)◀️ #جهان‌بينی = پاسخ به سؤالِ «ما چه باورهايی داريم؟ در اين هستی چه خبر است؟»
2)◀️ #ارزش‌ها = پاسخ به سؤالِ «ما چه چيزهایی را خوب و چه چيزهايی را بد می‌دانيم؟»
3)◀️ #گرايش‌ها = پاسخ به سؤالِ «در ميان فهرست خوب و بدها، كداميك اولويت دارند؟»
4)◀️ #آرمان‌ها = پاسخ به سؤالِ «اصلی‌ترين آرزوهای ما كدامند؟»
5)◀️ #دكترين = پاسخ به سؤالِ «ساختارهای ما بر چه اساسی باید شكل بگیرند؟» (برآیند جهان‌بینی، ارزش‌ها، گرایش‌ها و آرمان‌ها، که به تعیین ساختار منجر شود)
🔹۲. اهداف کلان:
6)◀️ #چشم‌انداز = پاسخ به سؤالِ «ما درآينده چگونه هستيم؟»
7)◀️ #رسالت = پاسخ به سؤالِ «ما اصلا چراهستيم؟ ما چرا ما شديم؟»
8)◀️ #هدف‌كلان = پاسخ به سؤالِ «ما بايد به دنبال تحقق چه چيزی باشيم؟»
🔹۳. تعیین مسیر:
9)◀️ #بيانيه‌مأموريت = پاسخ به سؤالِ «ما الان به دنبال چه چيزی هستيم؟»
10)◀️ #رويكرد = پاسخ به سؤالِ «ما برای رسيدن به اين هدف، چه زاويه ديدی بايد داشته باشيم؟»
11)◀️ #خط مشی = پاسخ به سؤالِ «ما برای رسيدن به هدف، چه جهت كلی را در حركت بايد داشته باشيم؟»
12)◀️ #استراتژی = پاسخ به سؤالِ « در جهتی كه انتخاب كرديم، بهترين فرآیند برای رسيدن به هدف كدام است؟»
13)◀️ #راهكار = پاسخ به سؤالِ «برای فعال‌سازی بهترين حركت، چه قدم‌هايی بايد برداشته شود؟»
کل ابعاد پنج‌گانه‌ای که در قسمت «تعیین مسیر» مطرح شده‌اند، تشکیل‌دهنده «نقشه راه» می‌باشند. (دنبال چه هستیم؟ با چه زاویه دیدی؟ با چه جهت کلی در حرکت؟ فرآیند بهینه کدام است؟ چه قدم‌هایی از نقطه شروع تا نقطه پایان باید برداشته شود؟)
این ترکیب باید تبدیل به #سناریو شده، #شبیه‌سازی شود تا بتوان نمونه عینی یک نقشه راه را به دست آورد. فرآیند شبیه‌سازی را می‌توان به صورت زیر ترسیم کرد:
برای تولید یک «نقشه راه» باید مراحل ۱۳گانه برنامه‌ریزی که در بالا ارائه شد، طی شود و در نهایت، یک مدل دارای #ورودی، #خروجی، #پردازش، که #نقطه‌شروع‌پردازش، #مرکز‌ثقل آن، #مراحل‌آن، #نقاط‌بحران در آن مشخص شده است، ارائه شود.
نقشه راه، نزدیک‌ترین #مفهوم‌سازی، به صحنه #عملیاتی و تلاش برای تطبیق بر مصادیق است.
#نقشه_راه
#الگوریتم
🔸کانال دستیار محقق
@dastyaar