🔹درسگفتار ✔️ درسگفتار فلسفۀ علم اجتماعی در جهان اسلام (موسسه حکمت و فلسفه ایران) جلسه (۴) ✔️این درس‌گفتار یک دوره فلسفۀ علم اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان است. ✔️ خطوط کُلّی جلسۀ چهارم: در این جلسه، ابتدا دیدگاه شهید مطهری در باب هستی اجتماعی مورد بحث قرار می‌گیرد و در مرحلۀ بعد دیدگاه‌های کُل‌گرایانۀ جدیدتر که مبتنی بر اصول فلسفی حکمت متعالیه‌اند مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. #سیدعلی_سیدی‌فرد #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

🔹درسگفتار ✔️ درسگفتار فلسفۀ علم اجتماعی در جهان اسلام (موسسه حکمت و فلسفه ایران) جلسه (۵) ✔️این درس‌گفتار یک دوره فلسفۀ علم اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان است. ✔️ خطوط کُلّی جلسۀ چهارم: در این جلسه برخی دیدگاه‌های فردگرایانه در جهان اسلام مورد بحث قرار گرفت. به طور خاص دیدگاه شهید محمد باقر صدر و آیت الله مصباح یزدی به بحث گذاشته شد. #سیدعلی_سیدی‌فرد #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

☑️ فلسفه‌ علم اجتماعی در جهان اسلام ✔️ خلاصه جلسه (۵): فردگرایی هستی‌شناختی در جهان اسلام 🔸فردگرایی هستی‌شناختی در علم اجتماعی تنها کُل‌گرایی هستی‌شناختی را نفی می‌کند و ارتباطی با فردگرایی ارزشی ندارد. فردگرایی هستی‌شناختی به این معناست که واقعیت‌های اجتماعی قابل تقلیل به دیگر سطوح واقعیت می‌باشند. 🔹آیت الله جوادی آملی در کتاب جامعه در قرآن، فارابی، غزالی و اخوان الصفا را قائل به فردگرایی هستی‌شناختی (اصالت فرد) می‌داند. همچنین در جلسات قبل بیان کردیم بر خلاف برخی تفاسیر، خواجه نصیرالدین طوسی نیز در ردۀ فردگرایان قرار می‌گیرد. 🔸مرحوم آیت الله مصباح یزدی نیز معتقد است جامعه قابل تقلیل به سطوح روانی افراد و تعاملات میان آن‌هاست. ایشان استدلال به «وحدت آگاهی و تمایل افراد جامعه»، «عدم امکان فهم واقعیت‌ها اجتماعی با درون‌نگری و لزوم آموزش آن‌ها»، «الزام‌آوری و مقاومت امور اجتماعی» را نفی می‌کنند. 🔹شهید صدر واقعیت اجتماعی غیرقابل تقلیل به افراد را نفی می‌کند. از نظر او کنش‌های جامعه همان کنش‌های اجتماعی هستند و نیازی به مفروض انگاشتن واقعیت مُنحازی به نام جامعه نداریم؛ کنش اجتماعی کنشی است که علاوه بر داشتن علت فاعلی و غایی در بستر اجتماع و در پرتو تعامل با دیگر انسان‌ها صورت می‌گیرد. 🔸 آیت الله مصباح در دفاع از فردگرایی هستی‌شناختی برداشت‌های علامۀ طباطبایی از پاره‌ای آیات قرآنی را نقد می‌کند. از نظر ایشان اولاً در خود آیات ناظر به جامعه (امة) قرائن متصله‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد مراد از جامعه آحاد و افراد است (مثلاً در همۀ موارد به استثنای یک مورد، افعال به صورت جمع مذکر به امّت‌ها نسبت داده شده است) و ثانیاً تعابیر کل‌گرایانه با محکمات آیات قرآنی ناسازگار است. 🔹دیدگاه‌های متاخرتر فردگرایانه از ابزارهای نظری در فلسفه اسلامی، اصول فقه و نظریه‌های ادبی در جهان اسلام برای توسعۀ تئوری‌های خود بهره‌برده‌اند. #فلسفه_علم_اجتماعی #سیدعلی_سیدی‌فرد @DeepAnalysis

🔹درسگفتار ✔️ درسگفتار فلسفۀ علم اجتماعی در جهان اسلام (موسسه حکمت و فلسفه ایران) جلسه (۶) ✔️ این درس‌گفتار یک دوره فلسفۀ علم اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان است. ✔️ خطوط کُلّی جلسۀ ششم: در این جلسه دیدگاهی فردگرایانه در باب واقعیت اجتماعی ارائه می‌شود که عمدتا مبتنی بر دستاوردهای نظری دانش علم اصول (به خصوص آراء مرحوم شهید صدر و میرزای نائینی) است. این دیدگاه نو، در کتاب «هستی‌شناسی اجتماعی: درآمدی بر یک نظریۀ نو»، مقالۀ «اقتران شدید و واقعیت‌های اجتماعی: دیدگاهی معتدل در هستی‌شناسی اجتماعی» و بخشی از کتاب «ژرف‌کاوی: روشی برای شناخت مسائل اجتماعی» معرفی شده است. دیدگاه حاضر لوازم مهمی درحوزۀ روش پژوهش اجتماعی و سیاست‌گذاری اجتماعی دارد. #سیدعلی_سیدی‌فرد #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

🔹درسگفتار ✔️ درسگفتار فلسفۀ علم اجتماعی در جهان اسلام (موسسه حکمت و فلسفه ایران) جلسه (۷) ✔️ این درس‌گفتار یک دوره فلسفۀ علم اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان است. ✔️ خطوط کُلّی جلسۀ هفتم: در این جلسه در ابتدا بحث کنش اجتماعی در زمینۀ تاریخی تکوّن علم اجتماعی و ارتباط آن با «ایدۀ دورکیمی» واقعیت اجتماعی و «ایدۀ وبری» پیامدهای ناخواسته مورد بررسی قرار گرفت. سپس مقدمات بحث تصویر کنش اجتماعی در اندیشۀ فیلسوفان مسلمان مطرح شد و «نظریۀ قوا» در فلسفۀ اسلامی در مورد کنش اجتماعی مورد بحث قرار گرفت. #سیدعلی_سیدی‌فرد #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

🔹 بریده‌گفتار: نفی دیگربودگی: آغاز شناخت هویت انسانی 🔸استاد جواد خرمیان «یافتن خود حتی در کوتاه‌ترین سطح، آغاز خیزشی بلند است. درونی‌ترین لایه‌های معرفتی از پس همین غبار واماندگی و سپس درک دیگربودگی خویش آشکار می‌شود. تا اینجا هنوز سخن از «هستی من» نیست. حتی اگر نتوانم بپذیرم که هستم، یا اگر به این دریافت نرسیده باشم که وجود دارم، می‌توانم بگویم: من که دیگری نیستم و یا به بیانی دقیق‌تر می‌توانم بگویم: من آن‌گونه که خود را می‌یابم، دیگری را اینگونه نمی‌یابم [...]. درک هویت خود، نتیجۀ درک دیگرگونه بودن خویش است. بر این اساس پذیرفتنی است که بگوییم: انسان از راه سلبِ هویت دیگران از خود، به هویت خویش می‌رسد. *دوآموزۀ عرفانی: وجود، معرفت، ص: ۱۸۶ #جواد_خرمیان #هویت #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

🔹 بریده‌گفتار ✔️ دیدگاه ابن سینا در باب بنیادهای زیست اجتماعی و تقسیم کار در کتاب «الهیات نجات» روشن است که زندگی انسان از زندگی دیگر حیوانات متمایز است؛ از این جهت که اگر انسان به تنهایی به عنوان شخصی واحد و بدون کمک از دیگران جهتِ رفع نیازهای ضروری‌اش عهده‌دار تدبیر امور خود شود، در این صورت زندگی خوبی نخواهد داشت. و به ناچار زندگی شخص به واسطۀ هم‌نوع او تکمیل می‌شود و زندگی آن شخص دیگر نیز به واسطۀ این شخص تکمیل می‌گردد. به عنوان مثال، شخصی برای دیگری چیزی را حمل می‌کند و دیگری برای این شخص نان می‌پزد و این شخص خیاطی می‌کند و دیگری برای او سوزن فراهم می‌کند و هنگامی که گرد هم آیند، زندگی آن‌ها به واسطۀ یکدیگر تکمیل می‌شود. #بریده‌گفتار #ابن‌سینا #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

🔹درسگفتار ✔️ درسگفتار فلسفۀ علم اجتماعی در جهان اسلام (موسسه حکمت و فلسفه ایران) جلسه (۸) ✔️ این درس‌گفتار یک دوره فلسفۀ علم اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان است. ✔️ خطوط کُلّی جلسۀ هشتم: در این جلسه بحث کنش اجتماعی با تفصیل بیشتری مطرح‌ شد. در مباحث نظری مربوط به کنش اجتماعی سه موضوع اساسی وجود دارد: الف- تحلیل کنش اجتماعی. ب- ترسیم فرایند صدور کنش اجتماعی- ج- وضعیت متافیزیکی کنش اجتماعی (هستی‌شناسی کنش اجتماعی). در این جلسه دو بحث اول به صورت مختصر مطرح و تفکیک‌هایی مانند تفکیک میان اراده و شوق و همچنین حکم عملی و اراده مورد دقت قرار گرفت و به برخی اختلاف آراء در این زمینه اشاره شد. #سیدعلی_سیدی‌فرد #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

🔹درسگفتار ✔️ درسگفتار فلسفۀ علم اجتماعی در جهان اسلام (موسسه حکمت و فلسفه ایران) جلسه (۹) ✔️ این درس‌گفتار یک دوره فلسفۀ علم اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان است. ✔️ خطوط کُلّی جلسۀ نهم: در این جلسه نظریۀ سلطنت نفس شهید صدر در مورد ارادۀ آزاد به اختصار توضیح داده شده است. ابتدا پنج دیدگاه کلامی در مورد فاعل فعلِ انسانی توضیح داده می‌شود، سپس نزاع فلسفی در باب ضروری بودن یا عدم ضرورت صدور فعل طرح می‌گردد و در پایان دیدگاه شهید صدر صورت‌بندی می‌شود. #سیدعلی_سیدی‌فرد #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

🔹درسگفتار ✔️ درسگفتار فلسفۀ علم اجتماعی در جهان اسلام (موسسه حکمت و فلسفه ایران) جلسه (۱۰) ✔️ این درس‌گفتار یک دوره فلسفۀ علم اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان است. ✔️ خطوط کُلّی جلسۀ دهم: در این جلسه نقش اعتبار در کنش‌های انسانی در متن تئوری‌ کلی‌تر علامه‌ طباطبایی در باب انسان مطرح می‌شود. نحوۀ ارتباط جهان طبیعی و جهان پدیداری در دیدگاه علامه طباطبایی نیز مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. #سیدعلی_سیدی‌فرد #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

🔹درسگفتار ✔️ درسگفتار فلسفۀ علم اجتماعی در جهان اسلام (موسسه حکمت و فلسفه ایران) جلسه (۱۱) قانون در ساحت اجتماعی ✔️ این درس‌گفتار یک دوره فلسفۀ علم اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان است. ✔️ خطوط کُلّی جلسۀ یازدهم: در این جلسه نقطه تمرکز بحث «قانون اجتماعی» بود. آیا در علم اجتماعی، نظیر علوم طبیعی، می‌توان از ایدۀ قوانین عام دفاع کرد؟ تفاوت نظریه و قانون چیست؟ به لحاظ متافیزیکی قانون از چه سنخی است؟ طرف‌های قانون اجتماعی (releta of social law) چه اموری هستند؟ و پرسش‌هایی دیگر از این سنخ در این جلسه، با تکیه بر اندیشۀ متفکران مسلمان، مورد بحث قرار گرفت و ادامۀ این بحث در جلسۀ بعد پیگیری خواهد شد. #سیدعلی_سیدی‌فرد #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis

🔹درسگفتار ✔️ درسگفتار فلسفۀ علم اجتماعی در جهان اسلام (موسسه حکمت و فلسفه ایران) جلسه (۱۲) قوانین اجتماعی ✔️ این درس‌گفتار یک دوره فلسفۀ علم اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان است. ✔️ خطوط کُلّی جلسۀ دوازدهم: در این جلسه ادامۀ بحث از «قوانین اجتماعی» دنبال شد. همچنین به عنوان آخرین جلسۀ نیم‌سال جاری، مباحث ارائه‌شده جمع‌بندی شد. در این نیم‌سال، در میان سرفصل‌های سه‌گانه‌ی فلسفه علم اجتماعی (مباحث ارزش‌شناختی، معرفت‌شناختی و متافیزیکی)، تمرکز بر مباحث متافیزیکی بود و طور خاص سه پرسش کلان (هستی اجتماعی، کنش اجتماعی و قوانین اجتماعی) مورد بحث قرار گرفت. #سیدعلی_سیدی‌فرد #فلسفه_علم_اجتماعی @DeepAnalysis