#زیارت #حدیث_باسند #چهاردهی

اللهم عجل لوليك الفرج بحق موسي بن جعفر الكاظم عليهم السلام ✅حضرت صاحب العصر و الزمان حجت بن الحسن عليهما السلام مي فرمايند : ✅اگر شيعيان ما كه خداوند آنان را بر طاعت خود توفيق دهد ، بر پايه ي شناختي شايسته و صادقانه در راه وفا به پيماني كه بر دوش دارند همدل مي شدند ، بركت ديدار ما از ايشان به تأخير نمي افتاد و سعادت ديدار ما براي آنان زودتر حاصل مي شد. ( كتاب شريف بحارالانوار ج ٥٣ ص ١٧٧ ) #حدیث_باسند #چهاردهی

بسم الله الرحمن الرحیم سلام علیکم و رحمه الله http://instagram.com/aminchahardehi این آدرس پیج☝️ انشاءالله از شنبه تا چهارشنبه هر روز ساعت 8صبح بحث اصول(بحوث فی علم الاصول ) بصورت تصویری و زنده بر قرار است و در این کانال ایتا صوت بصورت آفلاین قرار میگیره👇 @droosostadchahardehi

#جلسه_6 #خارج_اصول #بحوث_فی_علم_الاصول #اقسام_وضع #آیا_وضع_تعینی_محال_است #وضع_بالاستعمال_محال_است #چهاردهی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین اللهم العن الجبت و الطاغوت و النعثل و الشیاطین و حزبهم الظالمین لآل محمد علیهم السلام ➖➖➖ بحث دوم ؛ بعضی گفته اند که وضع تعینی محال است توضیح؛ وضع تعینی فقط در معانی مجازی مصداق دارد و اگر لفظ در معنای مجازی بدون قرینه استعمال شود معنای حقیقی به ذهن انسان خطور می کند لذا در اینجا وضعی صورت نگرفته است مثل اینکه هزاران نفر اسد را با قرینه فی الحمام استعمال کنند و معنای مجازی را قصد کنند اما اگر بعد از این کثرت استعمال یک بار بدون قرینه استعمال شود همان معنای حیران مفترس به ذهن خطور می کند این یعنی اصلا اسد در معنای رجل شجاع وضع نشده است رد آقای صدر بر قول: اگر قرینه ای که برای معنای مجازی می آید قرینه واحده باشد این قول صحیح است اما غالبا قرائن در معنای مجازی متعدد است گاهی قرینه حالیه است گاهی برای قرینه مقالیه ی دیگری استعمال می شود لذا علقه و رابطه علی و معلولی(قرن اکید) بین لفظ و معنی ایجاد شده و وضع صورت گرفته است. ➖➖➖ قسم سوم: وضع استعمالی: در این قسم منشأ وضع استعمال واحد باشد توضیح به مثال: مثل اینکه پدری صاحب فرزند می شود و در مرتبه اول او را به نام علی صدا می زند در اینجا لفظ علی با استعمال واحد برای فرزند وضع شده است بحث؛ علما قائل وضع بالاستعمال محال است استدلال مرحوم آخوند؛ در وضع استعمالی جمع بین لحاظ آلی و استقلالی می شود و این محال است زمانی که واضع لفظ را برای معنای وضع می کند لحاظ استقلالی(زید بما هو زید) لفظ را در نظر می گیرد اما زمانی که مستعمل لفظ را در معنا استعمال می کند لحاظ آلی(زید بما هو فان فی المعنی یا به عبارتی لفظ را وسیله قرار می دهد تا معنا به ذهن مخاطب خطور کند ) را در نظر می گیرد د وضع استعمالی بین این دو لحاظ جمع می شود و این محال است (کفایه ج1 ص29) ➖➖➖ جواب اشکال اول وضع استعمالی (آقاضیاء): جمع بین لحاظ آلی و استقلالی فی شیء واحد محال است اما در دو شیء محال نیست در اینجا دو شیء است یکبار لفظ بشخصش لحاظ می شود و یکبار به طبعش. توضیح به مثال؛ وقتی پدر فرزندش را برای اولین به نام علی می خواند به لحاظ استقلالی طبع علی را در نظر میگیرد(یعنی لفظ ع ل ی) و به لحاظ آلی شخص و وجود خارجی علی را در نظر می گیرد لهذا اجتماع دو لحاظ در شیء واحد صورت نگرفته است . ➖➖➖ جواب الجواب اشکال اول: شما فرمودید در وضع استعمالی لفظ بشخصه لحاظ آلی و بطبعه لحاظ استقلالی در نظر گرفته شده است اما در اینجا لفظ یکی و باز هم اجتماع دو لحاظ در یک شیء می باشد طبیعت و شخصیت لفظ را تبدیل به دوچیز نمی کند ➖➖➖ وجه دوم بر استحاله وضع استعمالی(مرحوم اصفهانی): در اینجا مستعمل با استعمال لفظ معنای حقیقی را اراده می کند و هیچ وضعی صورت نمی گیرد حال آنکه تشخیص داده نمی شود که معنای حقیقی است یا معنای مجازی ، زیرا در استعمال لفظ در معنای مجازی با استعمال معنی اراده می گردد (نهایه الدرایه ج 1 ص35 و 36) ➖➖➖ جواب این اشکال(خود مرحوم اصفهانی) : واضح است که اگر قرینه در کلام باشد معنای مجازی اراده شده و الا معنای حقیقی است چرا که وقتی لفظ بواسطه استعمال با قرینه برای معنی وضع شود، می شودمعنای مجازی اما وقتی قرینه نباشد معنای حقیقی است. ➖➖➖ وجه سوم بر استحاله وضع استعمالی(مرحوم آخوند): می فرماید این قسم نه در استعمال مجازی می گنجد نه در استعمال حقیقی استدلال؛ استعمال حقیقی نیست زیرا هنوز وضعی صورت نگرفت که در معنای حقیقی استعمال شود و استعمال مجازی هم نیست زیرا لفظی که هنوز معنای حقیقی برای آن وضع نشده است چطور می شود که برای معنای مجازی استعمال شود (طریق اولویت ثابت می شود سیاتی که معنای مجازی متوقف بر معنای حقیقی است) ➖➖➖ جواب بر این اشکال(خود مرحوم آخوند) : استعمالات منحصر در حقیقی و مجازی نیستند بلکه وقتی طبع انسان موافقت داشته باشد استعمال صحیح است ➖➖➖ جواب الجواب اشکال سوم: استعمالی خارج از استعمال حقیقی و مجازی وجود ندارد البته ادعای ما این نیست که این استعمال غلط می باشد بلکه ادعا این است که با این استعمال وضع صورت نمی گیرد و جداگانه باید لفظ برای معنا وضع گردد و استعمال در اینجا، استعمال مجازی می شود ➖➖➖ وجه چهارم بر استحاله وضع استعمالی(مرحوم آقا ضیاء): در این قسم از وضع دور پیش می آید استدلال؛ استعمال متوقف بر استعداد لفظ است برای این که دال بر معنی باشد بعبارتی تا لفظ نتواند معنی را به ذهن خطور دهد استعمال آن لفظ محال است استعداد لفظ هم حاصل نمی شود مگر اینکه لفظ برای معنی وضع گردد حال آنکه در این قسم وضع متوقف بر استعمال می باشد و این دور می باشد (استعمال > استعداد > وضع > استعمال) (بدائع الافکار ج1 ص34)

تقریر جلسه ی ششم☝️

#جلسه_7 #خارج_اصول #بحوث_فی_علم_الاصول #اقسام_وضع #وضع_بالاستعمال_محال_است #ضرورت_اشتراک_لفظی #چهاردهی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین اللهم العن الجبت و الطاغوت و النعثل و الشیاطین و حزبهم الظالمین لآل محمد وجه چهارم بر استحاله وضع استعمالی(مرحوم آقا ضیاء): در این قسم از وضع دور پیش می آید استدلال؛ استعمال متوقف بر استعداد لفظ است برای این که دال بر معنی باشد بعبارتی تا لفظ نتواند معنی را به ذهن خطور دهد استعمال آن لفظ محال است استعداد لفظ هم حاصل نمی شود مگر اینکه لفظ برای معنی وضع گردد حال آنکه در این قسم وضع متوقف بر استعمال می باشد و این دور می باشد (استعمال > استعداد > وضع > استعمال) (بدائع الافکار ج 1 ص34) ➖➖➖ جواب اشکال چهارم(خود آقا ضیاء) : گفتیم که دور توقف شیء بر خودش است اما در اینجا یک طرف دور صحیح نیست یعنی استعمال لفظ متوقف بر استعداد است لکن استعداد برای دلالت بر معنا متوقف بر وضع نیست (چرا که ممکن است متوقف بر قرینه حالیه باشد) ➖➖➖ جواب الجواب اشکال چهارم: اشکال دور صحیح است و بحث اینجاست که وقتی استعمال با قرینه باشد که وضعی صورت نگرفته ، در وضع تعینی نیز همینگونه است تا زمانی که لفظ با قرینه استعمال شود استعمال مجازی است زمانی وضع بالاستعمال محقق می شود که لفظ بدون قرینه در کلام ظاهر شود ➖➖➖ نکته : بنابر قول مختار وضع بالاستعمال محال است و تنها اشکالی که بر استحاله این قسم وارد است اشکال مرحوم اصفهانی می باشد ➖➖➖ 《تقسیم وضع از حیث تقیید واضع》 سه قسم دارد: قسم اول: واضع لفظ را قید می زند مثل وضع لفظ زیدکریم قسم دوم: واضع معنا را قید می زند مثل وضع لفظ زید فقط برای زیدی که کریم است قسم سوم: واضع علقه و رابطه بین لفظ و معنا را قید می زند وضع لفظ زید برای یک شخص اما چون لفظ در حات کرامت زید وضع شده است در غیر آن استعمال نمی شود(نه لفظ و نه معنا مقید نیست) ➖➖➖ بحث؛ تمام اصولیون قائل اند که قسم اول و دوم استحاله ندارد اما قسم سول محل بحث است بحث آقای صدر در قسم سوم: طبق مبنای تعهد و اعتبار مقید شدن علقه وضعیه صحیح است اما طبق مبنای قرن اکید علقه ی بین لفظ و معنا نمی تواند تقیید بخورد زیرا وضع یا همان قرن اکید یک امر تکوینی است اما تقیید یک امر اعتباری است که دست واضع است و یک امر اعتباری نمی شود موثر در یک امر تکوینی شود (بحوث ج 1 ص103 و 104) جوابیه: جواب نقضی: اگر قسم سوم از تقیید محال باشد قسم اول و دوم باید محال باشد چرا که بنابر قول شما حقیقت وضع یک امر تکوینی است و در قسم اول واضع لفظ را بعنوان موضوع له مقید می کند نه به عنوان صرف لفظ لهذا واضع بواسطه یک امر اعتباری در وضع که امر تکوینی است تصرف کرده است و این محال است در معنی نیز همین طور است جواب حلی: بنابر گقته خود آقای صدر اعتبار مقدمه وسبب برای قرن اکید است و هیچ اشکالی ندارد که مقدمه وسبب تقیید بخورد به واسطه هیمن قید ذی المقدمه و سبب قید خواهد خورد توضیح؛ آقای صدر قائل شد که اعتبار رابطه سبب و مسببی دارد با قرن اکید یعنی یک امر اعتباری علت وسبب یک امر تکوینی می شود و باقید خوردن سبب مسبب هم قید می خورد مثل اینکه با زیاد شدن آتش حرارت هم زیا می شود. ➖➖➖ 《مشترک لفظی》 تعریف؛ مشترک لفظی در مقابل ترادف است ترادف یک لفظ است در مقابل چند معنا اما مشترک لفظی چند معنا در مقابل یک لفظ قسم دیگر مشترک معنوی است که یک لفظ در مقابل یک معناست اما معنا دادرای افراد می باشد ➖➖➖ اقوال در مشترک لفظی: قول اول: وجود مشترک لفظی ضروری است استدلال؛ معانی نامتناهی و بسیار متعدداند اما قالب الفاظ متناهی و قلیل است (حروف الفبا سی و دو حرف است) و این قطعا موجب وجود مشترکات لفظیه می شود چون الفاظ باید به قدر معانی برسند ➖➖➖ اشکال بر این قول: اشکال اول: متناهی بودن الفاظ و نامتناهی بودن معانی صحیح است اما در الفاظ لفظ کلی وجو دارد و یک بار برای تمام افرادش وضع می شود ➖➖➖ اشکال دوم: چرا با نامتناهی بودن معانی مشترک لفظی ایجاد شود؟ چرا با زیادت معانی معانی مجازی بیشتر نشود؟ ➖➖➖ اشکال سوم(آقای خویی): همچنان که معانی نامتناهی است ترکیبات لفظی هم نامتناهی است مثلات جملات اسمیه و وصفیه و ... ➖➖➖ آقای صدر هم سه اشکال در این بحث دارد که سیاتی ان شاء الله

تقریر جلسه ی هفتم☝️

🍄عوامل مهم طول عمر و برکت🍄 🌳ازحضرت امام صادق علیه السلام روایت شده 🌸« ثَلَاثَةٌ إِنْ يَعْلَمْهُنَّ الْمُؤْمِنُ كَانَتْ زِيَادَةً فِي عُمُرِهِ وَ بَقَاءَ النِّعْمَةِ عَلَيْهِ...تَطْوِيلُهُ فِي رُكُوعِهِ وَ سُجُودِهِ فِي صَلَاتِهِ وتَطْوِيلُهُ لِجُلُوسِهِ عَلَى طَعَامِهِ إِذَا أَطْعَمَ عَلَى مَائِدَتِهِ وَ اصْطِنَاعُهُ الْمَعْرُوفَ إِلَى أَهْلِهِ» 🌸سه چيز است كه اگر مؤمن از آن‌ها مطلع شود، باعث طول عمر و دوام بهره‌مندی او از نعمت‏ها می‌شود: 🌴1⃣طول دادن ركوع و سجده، 🌴2⃣بسیار نشستن بر سر سفره ‏اى كه در آن ديگران را اطعام می‌کند 👈(یعنی میزبان باشید و مهمانی بدهید خصوصا به فقرا و نیازمندان) 🌴3⃣خوش‌رفتاری‌اش با خانواده 📙كافى جلد ۴ ص ۴۹📙 #چهاردهی #حدیث_باسند

#جلسه_8 #خارج_اصول #بحوث_فی_علم_الاصول #استحاله_اشتراک_لفظی #چهاردهی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین اللهم العن الجبت و الطاغوت و النعثل و الشیاطین و حزبهم الظالمین لآل محمد علیهم السلام ➖➖➖ بحث دوم (از مباحث مشترک لفظی که بحث اول ضرورت بود که رد شد): اشتراک لفظی ممکن نیست استدلال؛ زیرا اشتراک لفظی مخالف حکمت وضع است الفاظ وضع شده اند که بوسیله آنها معانی فهمیده و فهمانده شود (تفهیم و تفهم) اما اشتراک لفظی باعث می شود که معانی بوسیله الفاظ فهمیده نشود (موجب اجمال در معانی می گردد) همچنین این خلاف حکمت واضع است که برای دو یا چند معنا یک لفظ وضع کند ➖➖➖ دو اشکال آقای صدر به این قول: اشکال اول: وجود قرینه معینه برای مشترک لفظی ، مشکل تغایر با حکمت وضع را حل می کند مثلا وقتی عین را به معنای چشمه استعما می کنیم قرینه معینه جاری را می آوریم و معنا فهمانده می شود ➖➖➖ اشکال دوم: اگر واضع یک نفر باشد مخالفت با حکمت وضع حل می شود یعنی بعد از این که واضع های متعدد الفاظ را وضع کرده اند و الفاظ برای تشکیل لغت واحده جمع آوری شدند مشترکات لفظیه به وجود آمده ، اگر یک واضع یک لفظ را برای دو معنا وضع کند این مخالف حکمت است اما اینگونه نیست (بحوث ج1 ص115) ➖➖➖ جواب اشکال اول آقای صدر: قرینه معینه مشکل مخالفت با حکمت را در مقام استعمال حل می کند نه در مقام وضع حال آنکه ما در ابتدای بحث گفتیم که مشترک لفظی با حکمت "وضع" مخالفت دارد در ثانی ما نگفتیم که وجود مشترک لفظی محال است بلکه گفتیم با حکمت وضع مخالفت دارد نه با حکمت استعمال ➖➖➖ جواب اشکال دوم آقای صدر: این اشکال وارد است اما در مبانی دیگر حقیقت وضع،آقای خویی قائل به تعهد هستند در مبنای تعهد هر مستعملی واضع است و در مقام وضع قبل از استعمال یک لفظ را برای چند معنا وضع می کند ➖➖➖ اشکال ما بر اصل بحث : ما قائل شدیم که خداوند قوه ی وضع کردن را به بشر داده و واضع بشر است واضع که خود شارع نیست و اصل ادعا که واضع باید حکیم باشد محل اشکال است؛ بشر به دلیل عدم حکمت هر لفظی برای یک یا چند معنی وضع می کند و یا اصلا بدلیل فراموشی یک لفظ را برای چند معنی وضع می کند. ➖➖➖ بحث سوم (در بحث امکان و ضررت وجود اشتراک لفظی): تصویر اشتراک لفظی در مبانی علما در حقیقت وضع صحیح است یا خیر طبق مبنای اختصاص(مرحوم آخوند) و هوهویت (آقای سیستانی) و اعتبار(مرحوم نایینی) و قرن اکید(آقای صدر) ، تصویر اشتراک لفظی بوضوح صحیح است و هیچ اشکالی ندارد اما محل اشکال قول آقای خویی است که آیا مستعمل که متعهد شده فلان لفظ را در فلان معنی استعمال کند، در این حالت اشتراک لفظی متصور می شود یا خیر؟ ➖➖➖ قول اول : اشتراک و ترادف در مبنای تعهد محال است توضیح؛ در مبنای تعهد گقته شد که مستعمل تعهد کرده که لفظ را در معنای خودش استعمال کند لذا نمی تواند لفظ را در معانی دیگر(اشتراک) استعمال کند یا دو لفظ را در یک معنا (ترادف) استعمال کند ➖➖➖ قول دوم (آقای صدر): بنابر مبنای تعهد اشتراک لفظی اشکال ندارد اشکال آقای صدر بر قول اول و استدلال قول خودش : اشتراک و ترادف با مبنای تعهد به دو نحوه صورت می گیرد؛ نحوه اول: مستمعل که واضع هم هست دو تعهد مشروط می کند توضیح به مثال؛تعهد می کند که استعمال کند لفظ عین را در چشمه ، البته اگر استعمال نکند آن لفظ را در معنی جاسوس و باز تعهد می کند که عین را استعمال کند در معنی جاسوس اگر عین را استعمال نکند در معنی چشمه نحوه دوم: به احد المعنیین (اشتراک) یا احد اللفظین(ترادف) تعهد می کند یعنی تعهد می کند که لفظ را در یکی از دو معنا استعمال کند ➖➖➖ جواب اول به اشکال آقای صدر: این اشکال برای واضعین و مستعملینی که علم به مشترکات لفظیه دارند وارد است اما کسانی که علم به اشتراکات لفظیه ندارند چطور می تواند تعهد کند که لفظ را در احد المعنیین استعمال کند یا دو تعهد مشروط بکند بعبارتی این اشکال منوط بر علم به اشتراک است حال آنکه وجود اشتراک متوقف بر علم نیست جواب دوم به اشکال آقای صدر: این تعهد های مشروطی که شما ذکر کردید فقط به ذهن علما و فهول می رسد و یک شخصی که فرق اشتراک و ترادف را نمی فهمد و بیسواد یا کودک است چطور می تواند در مقام استعمال تعهد مشروط بکند که اگر لفظ در معنای دیگرش استعمال نکند در این معنا استعمال کند و یا لفظ را در احد المعنیین استعمال بکند ➖➖➖ وجوه دیگری وجود دارد که در این مجمل نمی گنجد بحث بعد سیاتی ان شاء الله

تقریر جلسه ی هشتم☝️

از رسول خدا روایت شده: 💠إن من شر عباد الله من تكره مجالسته لفحشه کسی که به خاطرفحش دادنش دیگران از مجالست با او اکراه دارن از بدترین بندگان خداست. 📜ینابیع الحکمه حرف فاء( باب فحش ) #حدیث_باسند #چهاردهی

#جلسه_9 #خارج_اصول #بحوث_فی_علم_الاصول #حقیقت_مجاز #مجاز_عقلیه_سکاکی #چهاردهی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین اللهم العن الجبت و الطاغوت و النعثل و الشیاطین و حزبهم الظالمین لآل محمد علیهم السلام ➖➖➖ 《معنای مجازی》 تعریف: معنای غیر موضوع له لفظ را معنای مجازی است ➖➖➖ بحث اول: مدلول معنای مجازی مدلول لفظی است یا مدلول عقلی(یعنی بحث می کنیم که لفظ باعث اراده شدن معنای مجازی می شود یا عقل) ➖➖➖ در این بحث سه قول وجود دارد: قول اول (سکاکی): استعمال لفظ در معنای مجازی به نحو استعمال حقیقی است (معنا ، معنای مجازی است اما استعمال ، استعمال حقیقی است) و مجاز در اینجا مجاز عقلی است عقل باعث که لفظ در معنای مجازی استعمال شود توضیح آقای صدر بر این قول : این قول به دوصورت تفسیر می شود: صورت اول: معنای مجازی عین معنای حقیقی است و عقل به صورت ادعاء لفظ را در این معنا استعمال می کند(یعنی عقل ادعاء می کند که رجل شجاع عین حیوان مفترس است) اشکال: معنای مجازی این است که عقل تصرف در معنای حقیقی بکند و در معنا تعمیم بدهد و لفظ در آن معنا استعمال شود اما با این توضیح عقل کاری نکرده و تعمیمی نداده است و صرفا عقل ادعا کرده که مصداق حقیقی لفظ و مصداق مجازی آن عینیت دارند و یکی هستند ثانیا اگر بین معنای حقیقی و مجازی علاقه نباشد و عینیت داشته باشند عقل هر قدر هم ادعا بکند، موجب دلالت نمی شود (یعنی اگر بین حیوان مفترس و رجل شجاع علقه ای نباشد اصلا نمی توانیم اسد را در جل شجاع بنحو استعمال حقیقی استعمال کنیم) اگر هم بین معنای حقیقی و مجازی علاقه باشد همان استعمال مجازی ای است که مشهور قائل شده اند و قول سکاکی قول جدیدی نیست لذا یا این تفسیر از قول سکاکی اشتباه است و یا اگر تفسیر درست است و سکاکی قائل بوده اشکال دارد ➖➖➖ صورت دوم: این که عقل مفهوم معنای حقیقی لفظ را تعمیم دهد به صورتی که شامل معنای مجازی بشود و معنای حقیقی و مجازی هر دو بشوند از مصادیق آن مفهوم کلی. توضیح به مثال؛ مثل لفظ اسد که بگوییم معنای آن شجاع است که شامل حیوان مفترس(معنای حقیقی) و هم رجل شجاع(معنای مجازی) بشود اشکال بر این قول: اگر معنای مجاری اینگونه تفسیر شود که معنای حقیقی تعمیم داده شود و شمال هر دو معنا گردد دیگر نباید در موارد هزل و شوخی معنای مجازی داشته باشیم توضیح؛ چون با این تفسیر فرد در مرحله مراد استعمالی لفظ را فقط در معنای حقیقی استعمال می کند و در مرحله مراد جدی معنا را تعمیم می دهد و معنای مجازی را هم استعمال می کند حال آنکه کلام فرد در مقام شوخی و هزل مدلول تصوری و مراد استعمالی دارد اما مراد جدی ندارد و این تعریف از معنای مجازی اصلا شامل موارد هذل نمی شود(جامعیت ندارد) در حالی که تمام اصولیون گفته اند که در مقام هزل هم معنای مجازی وجود دارد (بحوث ج1 ص118) ➖➖➖ توضیح(طردا للباب): مدلول تصوری: وقتی شخص می گوید زید قائم مرحله اول که معنای زید و قائم در ذهن انسان تصور می شود مدلول تصوری است و منشا آن وضع می باشد (یعنی اگر دو سنگ به هم بخورند و صدای زید قائم بدهند معنا در ذهن تصور می شود) مدلول تصدیقی: همان مدلول تصوری است بعلاوه اینکه حکم هم همراه آن می باشند مدلول تصدیقی اولی:همان مراد استعمالی است که اگر یک ذی شعور به ما بگوید زید قائم ما می فهمیم که از این لفظ معنایی را اراده کرده و منشا آن ذی شعور بودن متکلم است مدلول تصدیقی ثانی:مراد جدی است که بعلاوه اینکه معنا را از لفظ اراده کرده می فهمیم که متکلم بواسطه لفظ از خارج هم حکایت می کند و منشا آن جدی بودن متکلم است ➖➖➖ دو جواب بر اشکال آقای صدر که به قول سکاکی کرد: اولا: در مقام هزل مجاز وجود ندارد و هزل مجاز نیست دوما: مجاز در مرحله مراد استعمالی صورت می گیرد نه در مرحله مراد جدی لکن بر مبنای سکاکی عقلا تعمیم می خورد اما مبنای مشهور لفظا تعمیم داده می شود اگر مجاز در مرحله مراد جدی صورت گیرد تمامی عام و خاص ها مجاز می شود را که در عام در مرحله مراد جدی تخصیص می خورد یعنی سکاکی می گوید تعمیم در مرحله مراد استعمالی صورت گرفته اما بوسیله عقل نه بوسیله لفظ ➖➖➖ اشکال دیگر آقای صدر و قول مختار که قول آقای خویی است سیاتی ان شاء الله

تقریر جلسه ی نهم☝️

☘️هنگام آسايش، خدا را بشناس (به یاد خدا باش) تا هنگام گرفتارى و سختى، تو را بشناسد 🌺 پیامبراکرم صلی الله علیه واله 🌺 👈 من لایحضره الفقیه ج 4 ص413 #حدیث_باسند #چهاردهی

نظر مراجع در مورد لخت شدن در عزاداری #حتما_دانلود_کنید #چهاردهی

#جلسه_10 #خارج_اصول #بحوث_فی_علم_الاصول #حقیقت_مجاز #مجاز_عقلیه_سکاکی #مجاز_عقلیه_مرحوم_آخوند_وآقای_خویی #چهاردهی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین اللهم العن الجبت و الطاغوت و النعثل و الشیاطین و حزبهم الظالمین لآل محمد علیهم السلام ➖➖➖ اشکال دوم آقای صدر به قول سکاکی: اگر مجاز عقلی در مرحله مراد استعمالی است این باعث می شود که تمام شباهت هایش لحاظ می شود و این گاهی موجب دور شدن مبالغه شود مثال؛ مثل زید قمر که در اینجا اگر در مرحله مراد استعمالی عقل معنا را تعمیم دهد مبالغه در زیبایی ندارد و معانی دیگر را هم می رساند مثل دایره بودن و... قمر جواب بر این اشکال: اولا متکلم در مرحله مراد استعمالی معنا را تعمیم داده و در همین مرحله معنا را تعمیم داده است و به عنوان فردی از معنای عام مجازا استعمال شده است اگر مجاز در مرحله مراد جدی است تمام عام و خاص ها مجاز می شود ثانیا : حتی اگر لفظ در مرحله مراد استعمالی در معنای موضوع له مجازا استعمال شود و تعمیم داده نشود باز هم فقط همان حیث را که دو معنا به هم علقه دارند را به معنای مجازی نسبت می دهد چون متکلم در استعمال مجازی با قرینه استعمال می کند و این جهات دیگر را خارج می کند یعنی وقتی می گوییم زید قمر فقط همان حیث زیبایی را نسبت می دهد نه حیث دایره بودن و دور بودن و ... ➖➖➖ قول مختار: قول مختار همان تفسیر اول آقای صدر است که از قول سکاکی کرد که مرحوم آخونر و آقای خویی هم قائل شده اند توضیح؛ وقتی متکلم می گوید رایت اسدا فی الحمام نه معنای رجل شجاع را اراده کرده و نه معنای اسد را تعمیم داده بلکه مقصود متکلم این است که معنی حیوان مفترس را به ذهن مخاطب خطور دهد و عقل ادعایش این است که رجل شجاع عین حیوان مفترس است در شجاعت ، اگر متکلم در اینجا عینیت بین معنی مجازی و حقیقی را ادعا نکند بلاغتی وجود ندارد نکته : اگر ما بگوییم مراد استعمالی رجل شجاع است معنای مجازی بیهوده می شود و فرق ندارد با این که بگوییم زید رجل شجاع و اگر معنای موضوع له را تعمیم دهیم مبالغ مجاز از بین می رود. (محاضرات ج 1 ص93) (مرحوم آخوند در بحث لا صلاةلجار المسجد الا فی المسجد) ➖➖➖ دو اشکال آقای صدر به قول مختار: اشکال اول: اگر بین معنای مجازی و حقیقی علاقه وجود دارد که می شود اتعما مجازی در مرحله مراد استعمالی(مجاز باللفظ) و اگر علاقه وجود ندارد متکلم هر قدر هم ادعا کند که زید مثل حیوان مفترس است چون علقه شجاعت وجود ندارد ادعا محقق نمی شود جواب: این کلام مردود است به این که هم بین معنای مجازی و حقیقی علقه وجود دارد و هم بنابر مبنای ما متکلم ادعا می کند که معنای مجازی عین همان معنای حقیقی است بعبارتی لزومی بین وجود علاقه و مجاز در مرحله مراد استعمالی وجود ندارد اشکال دوم: اگر مراد از مجاز ایجاد مبالغه است چرا متکلم علقه بین دو معنی را به شخص نسبت نمی دهد(یعنی چرا نمی گوید زید رجل شجاع) و چرا عینیت معنای مجازی و حقیقی و را در مرحله مرا استعمالی ادعا کرد؟ یعنی با گفتن زید رجل شجاع مبالغه و تاکید که مراد ما بود از مجازگویی محقق می شود بعبارتی همین که در مرحله مدلول تصوری معنای حقیقی (حیوان مفترس) به ذهن مخاطب خطور می کند این خودش مبالغه و تاکید را می رساند جواب : این کلام آقای خویی به مبنای ایشان بر می گردد در مدلول تصوری که قائل شدند که مدلول تصوری اصلا وجود ندارد فقط مراد استعمالی و جدی و مدلول تصوری همان تداعی معانی در ذهن است جواب دیگر: بنابر مبنای خود آقای صدر هم مبالغه در مرحله مدلول تصوری محقق نمی شود چرا که وقتی یک استعمال مجازی از یک غیر ذی شعور شنیده شود برای مخاطب هیچ مبالغه ای ندارد بلکه باید یک ذی شعور عینیت را ادعا کند تا مبالغه محقق شود ➖➖➖ بحث این که استعمال مجازی نیاز به وضع دارد یا خیر سیاتی ان شاء الله

تقریر جلسه ی دهم☝️

سلام و عرض ادب بخاطر مشکلی درس امروز استاد تعطیل بود ان شاءالله فردا بحث دنبال میشود. وفقکم الله لمرضاته

#جلسه_11 #خارج_اصول #بحوث_فی_علم_الاصول #حقیقت_مجاز #منشا_معنای_مجازی_حسن_طبع_است_یا_وضع #چهاردهی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین اللهم العن الجبت و الطاغوت و النعثل و الشیاطین و حزبهم الظالمین لآل محمد علیهم السلام ➖➖➖ بحث دوم در معنای مجازی: بحث در این است که معنای مجازی چگونه شکل گرفته و چطور لفظ بر آن دلالت کرد؟ آیا مثل معنای حقیقی برای لفظ وضع شده؟ یا حسن طبع عرف باعث شده که معنای مجازی بوجود بیاید ➖➖➖ پنج قول در اینجا وجود دارد: قول اول: صرف وجود قرینه باعث می شود که لفظ به کمک آن در معنای مجازی استعمال شود اشکال بر این قول: اگر صرف وجود قرینه باعث شود که هر لفظی در معنای مجازی استعمال شود پس ما با آوردن قرینه هر لفظی را در هر معنایی استعمال کنیم مثل اینکه اسد را در معنای رجل کریم استعمال کنیم با صرف آوردن قرینه ➖➖➖ قول دوم(مرحوم آخوند): سبب استعمال لفظ در معنای مجازی حسن طبع عقلا است نه وضع است و نه قرینه (صرف اینکه عقلا استعمال لفظ را در معنای مجازی حسن بدانند لفظ استعمال می شود) (کفایه ج1 ص32) ➖➖➖ قول سوم (آقای خویی): اظهار نظر در این بحث منوط به دو مقدمه است: مقدمه اول: به اصل وجود استعمال مجازی قائل باشیم که بنابر مبنای آقای خویی استعمال مجازی وجود ندارد بلکه استعمال حقیقی است و عقلا مجاز صورت گرفته است مقدمه دوم: بایدقائل باشيم كه واضع واحد است و واضعين متعدد نيستندو بنابر مبنای ایشان در حقیقت وضع که تعهد بود هر مستعملی واضع بود و بحث حسن طبع و ... پیش نمی آید بلکه مستعمل تعهد می کند که در معنای مجازی و یا حقیقی استعمال کند (محاضرات ج1ص92) ➖➖➖ اشکال بر قول آقای خویی: رد مقدمه اول: اگر شما قائل به مجاز عقلی باشید باز هم بحث جای قول به اصل بحث منشا معنای مجازی خالی که آیا منشا همان مجاز عقلی ، حسن طبع است یا وضع؟ رد مقدمه دوم: این که شما به واضعين متعدد شديد صحيح است اما همان مستعمليني واضع هم هستند و لفظ را در معناى مجازى عقلا استعمال می کنند منشا استعمال آنها چیست؟ در معنای حقیقی که شما قائل به تعهد شدید در معنای مجازی مبنایتان چیست؟ بعبارتی حتی اگر فردی دو مقدمه را قبول نداشته باشد اصل بحث منشا معنای مجازی برایش پیش می آید ➖➖➖ قول چهارم(آقای صدر): منشا وجود معنای مجازی علقه و سببیت بین معنای حقیقی و مجازی است عبارت اخری این که لفظ در مرحله اول با معنای حقیقی سببیت و ارتباط دارد و در مرحله دوم علقه بین معنای حقیقی مجازی به وجود می آید بنابراین سبب وجود معنای مجازی همین علقه بین این دو معناست لذا اگر قرینه در کلام بیاید معنای مجازی است و اگر قرینه نیاید معنای حقیقی است به این ترتیب طولیت هم حفظ می شود یعنی اگر قرینه صارفه در کلام بیاید ذهن منصرف یه معنای مجازی می شود و الا معنا معنای حقیقی است ➖➖➖ قول پنجم: قائل شدند منشا وجود معنای مجازی وضع است یعنی همانطور که لفظ برای معنای حقیقی وضع شده برای معنی مجازی نیز وضع شده است(نه قرینه نه حسن طبع و نه علقه بین دومعنا ) اشکال بر این قول: اگر لفظ برای معنای مجازی وضع شده باشد پس چطور وقتی لفظ بدون قرینه استعمال می شود می گوییم معنای حقیقی به ذهن می رسد و این طولیت بین مجاز و حقیقت را همه قائل هستند جواب : برای حل بحث طولیت چند وجه آورده اند: وجه اول: وضع در معنای حقیقی وضع شخصی است و وضع در معنای مجازی وضع برای مایشابه معنی الحقیقی است یعنی لفظ اسد شخصا برای حیوان مفترس وضع شده اما در مرحله دوم وضع شد برای آنچه شبیه به حیوان مفترس باشد اشکال آقای صدر بر این وجه: باز هم این وجه مشکل طولیت بین حقیقت و مجاز را حل نمی کند به این صورت که چرا در حالتی که لفظ بدون قرینه استعمال می شود همان معنی مشابه معنی حقیقی به ذهن خطور نمی کند در حالی که اگر برای آن وضع شده باید آن هم به ذهن خطور کند وجه دوم: لفظ در ابتدا برای معنای حقیقی وضع شده و در مرحله بعد وضع شده برای معنای مجازی مشروط بر اینکه با قرینه بیاید ان قلت: اگر معنای مجازی مشروط بر این که با قرینه استعمال شود وضع شده است چرا همان قرینه بر معنا دلالت نمی کند؟ چرا لفظ را مشروط وضع کرده؟ قلت: در این وجه قرینه مصصح است و فی نفسه دلالتی ندارد یعنی خود قرینه دال بر این نیست که لفظ در معنای مجازی استعمال شده بلکه اصل دلالت برای لفظ است و قرینه استعمال لفظ را برای معنای مجازی تصحیح می کند اشکال آقای صدر بر این وجه: لازمه این وجه این است که لفظ بدون قرینه محال است در معنای مجازی استعمال شود جواب : اشکال شما بر این وجه وارد نیست اگر لفظ می تواند بدون قرینه در معنای مجازی استعمال شود که طولیت حقیقت و مجاز زیر سوال می رود و اگر نمی تواند بدون قرینه استعمال شود که این وجه صحیح است وجه سوم: لفظ هم برای معنای حقیقی وضع شده و هم برای معنای مجازی لکن مشروط بر این که معنی حقیقی در زمان استعمال در

معنای مجازی اراده نشود ➖➖➖ اشکال بر اصل اینکه منشا وجود معنای مجازی وضع است: تمامی این وجوه و اصل این قول عرفیت ندارد قبلاگفته شد که واضع خداوند متعال نیست و هیچ لزومی ندارد که واضع حکیم باشد لهذا مردم عادی هرگز چنین دقت هایی به ذهنشان نمی رسد بلکه لفظ را در معنای حقیقی وضع و استعمال می کنند و بعدا در معنای مجازی استعمال می کنند ➖➖➖ بحث بعد سیاتی ان شاء الله

تقریر جلسه ی یازدهم☝️

#جلسه_12 #خارج_اصول #بحوث_فی_علم_الاصول #استعمال_لفظ_در_اکثر_از_یک_معنی #چهاردهی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین اللهم العن الجبت و الطاغوت و النعثل و الشیاطین و حزبهم الظالمین لآل محمد علیهم السلام ➖➖➖ 《استعمال لفظ در اکثر از یک معنی》 توضیح به مثال؛ مثلا در باب فقه لفظ صلاة دو معنا دارد یکی دعا و دیگری ارکان مخصوصه ؛ در اینجا اگر شارع امر به صلاة بکند و ما قائل شویم که لفظ در اکثر از یک معنی استعمال می شود هم باید دعا بکنیم و هم ارکان مخصوصه را انجام دهیم ➖➖➖ بحث استعمال در اکثر از یک معنی به بحث حقیقت استعمال بر می گردد که در آن دو مبنا وجود دارد: مبنای اول(مرحوم آخوند): لفظ فانی در معناست بنا بر این مبنا استعمال لفظ در اکثر از یک معنی محال است زیرا وقتی لفظ در معنی اول افناء می شود در معنای دوم نمی تواند فانی گردد توضیح به مثال؛ تقریب این بحث مثال آینه است که فرد وقتی نزدیک آینه است و فقط آینه آن را نشان می دهد دیگر آینه فرد دیگری را نشان نمی دهد و استعمال لفظ در یک معنی هم دقیقا همینگونه است لفظ به صورت علی حده در معنی استعمال می شود و تمام لفظ مستقلا تمام معنی را در بر می گیرد و حالتی که چند نفر دورتر از آینه بایستند این همان تثنیه و جمع است نه استعمال لفظ در اکثر از یک معنی (کفایه ج1ص36) مبنای دوم(مرحوم آقای خویی): لفظ علامت برای معناست بنابر این مبنا در مقام ثبوت لفظ می تواند در اکثر از یک معنی استعمال شود چون یک تابلو و علامت می تواند علی حده چند معنی را به ذهن خطور دهد (محاضرات ج1 ص219) ➖➖➖ استحاله و عدم استحاله استعمال لفظ در اکثر از یک معنی بر اساس مبنای علما در حقیقت وضع : مبنای اعتبار: اگر در بحث حقیقت وضع قائل به اعتبار شویم باید قائل به مبنای افناء شویم زیرا وقتی واضع لفظ را برای معنا اعتبار می کند آن لفظ را فانی در معنی می کند در نتیجه استعمال لفظ در اکثر از یک معنی محال می شود مبنای تعهد: طبق مبنای تعهد مستعمل و واضع تعهد می کند که لفظ را در چند معنی استعمال کند و هیچ اشکالی ندارد مبنای قرن اکید: چون در این مبنا افناء لفظ در معنی وجود ندارد استعمال لفظ در اکثر از یک معنی محال نیست (بحوث ج1 ص139) ➖➖➖ قول مختار و تعریض بر قول آقای خویی و آقای صدر: ظاهرا بحث برای آقای خویی و آقای صدر خلط شده است در اینجا اصلا بحث در مرحله وضع نیست که شما استحاله و عدم آن را بر اساس مبنای وضع مطرح کرده اید بلکه بحث در مرحله استعمال است و این هیچ اشکالی ندارد که لفظ د مرحله وضع فانی در معنا باشد اما در مرحله استعمال علامت برای معنا باشد ➖➖➖ اشکال آقای صدر در بحث افناء: محال است که لفظ فانی در معنا باشد چون فناء بین دو شیء زمانی صورت می گیرد که دو شیء حقیقتا یک چیز باشند و اعتبارا دو شیء باشند که لفظ و معنی اینگونه نیستند بلکه حقیقتا دو شیء هستند رابطه بین لفظ و معنی سببیت و مسببیت است و هیچ کس قائل نیست که سبب و مسبب شیء واحد هستند مثل آتش و حرارت توضیح به مثال: در بحث مفهوم و مصداق در عالم اعتبار مفهوم و مصداق یک چیز هستند اما در عالم حقیقت یک چیز است لهذا اصلا در بحث استعمال افناء وجود ندارد و لامحاله باید قائل شویم که لفظ علامت برای معناست ➖➖➖ اشکال آقای سبحانی در الموجز و آقای حیدری در استنباط: طرح این بحث در مقام ثبوت اشتباه است که بگوییم بنابر فلان مبنا محال است و بنابر فلان معنا محال نیست این بحث بحث اثباتی است یعنی باید ببینم در عالم واقع لفظ در اکثر از یک معنی استعمال شده است یا خیر (البته در مقام اثبات آقای سبحانی قائل به امکان و آقای حیدری قائل به عدم امکان شده اند) جواب این اشکال: اگر در مقام ثبوت قائل شویم که یک شیء محال است و در مقام اثبات همان شیء اتفاق بیفتد ما باید آن را توجیه کنیم توضیح به مثال؛ اگر ما در مقام ثبوت قائل شدیم که خداوند جسم نیست و مقام اثبات دیدیم که قرآن می فرماید ید الله فوق ایدیهم باید این را توجیه کنیم نه اینکه با چشم پوشی بر مقام ثبوت به هر آنچه در مقام اثبات آمده قائل شویم. ➖➖➖ قول مختار: در مرحله ثبوت قول مختار قول آقای خویی است که لفظ علامت برای معناست و استعمال لفظ در اکثر از معنی اشکال ندارد اما قول مختار در مقام اثبات این است که چون عرف عقلا این کار را انجام نمی دهند اتفاق نمی افتد با اینکه در مقام ثبوت محال نیست لهذا ما در اصل بحث ما قائل به قول آقای خویی هستیم و در اینکه بحث ثمره ندارد و در عالم خارج اتفاق نمی افتد قائل به قول مرحوم آخوند هستیم ➖➖➖ بحث بعد سیاتی ان شاء الله

تقریر جلسه ی دوازدهم☝️