✍ مقایسهی جایگاه کفاره و فطریه
#اختصاصی_جنبش
▪️مقدمه:
معرفی اجمالی «کفاره» روزه (تأخیر و عمد)
• اگر قضای روزه ماه رمضان بر کسی واجب شد و آن شخص تا رمضان سال بعد بدون عذر شرعی آن را قضا نکند گناه کرده و علاوه بر استغفار و قضای روزه نیز باید «کفاره» بدهد.(میزان «کفاره تأخیر»: دادن یک مُدّ یعنی حدود ۷۵۰ گرم گندم یا جو یا … به فقیر) همچنین اگر کسی عمداً روزه نگیرد یا بدون عذر روزهای را باطل کرده باشد، گناه کرده و علاوه بر استغفار و قضای روزه بر او ادای «کفاره» نیز واجب است. یا باید ۶۰ روز روزه بگیرد که ۳۱ روز آن باید پشت سرهم باشد؛ یا اینکه ۶۰ فقیر را اطعام کند که یعنی حداقل به هر کدام از آنها به اندازه یک مُدّ طعام بدهد.
▪️اصل مطلب:
تفاوتهای اساسی میان «کفاره» و «فطریه»!
♦️ «کفاره» بر فرد گناهکار به دلایل فوقالذکر واجب میشود اما پرداخت «زکات فطره» بر همهی اغنیا به دلیل تمکن مالی آنها واجب است.
♦️ «کفاره» زمانی پرداخت شده که به دست فقیر برسد اما پرداخت «فطریه» لحظهای از گردن ما ساقط میشود که به دست حکومت برسد.(بدهی به حکومت منتقل میشود)
♦️ «کفاره» و «فطریه»، به فقیر میرسد اما «کفاره» را شخص خودش [یا وکیلش] به فقیر میرساند و «فطریه» را حاکم شرع موظف است به فقیر برساند.
♦️ واسطه شدن اشخاص و موسسات در رساندن «کفاره» به فقرا فی نفسه اشکالی ندارد اما این امر برای «زکات فطره» دخالت در شئون حکومتی است.
♦️ مهلت پرداخت «فطریه» به حاکم و همچنین رساندن آن به فقرا معین است اما «کفاره» مهلت خاصی ندارد اما بهتر است زودتر پرداخت شود.
♦️ پرداخت قیمت «کفاره» به فقیر کافی نیست مگر آنکه شخص مطمئن شود فقیر با آن غذا میخرد اما پرداخت مبلغ «فطریه» کفایت میکند و حتی بهتر است.
♦️ شخص میتواند قیمت و جنس «کفاره» را خودش معین کند اما در مورد «زکات فطره»، حداقلِ این میزان توسط حاکم شرع تعیین میگردد.
♦️ کسی که «کفاره» را عمداً ادا نکند، به لحاظ اجتماعی بدهکار و مجرم نیست اما کسی که «زکات فطره» را عمداً نپردازد (یا ناقص بپردازد) بدهکار و مجرم است و حکومت باید با او برخورد نموده و او را نسبت به ادای دین مجبور کند؛ چرا که زکات هم حقالله است و هم حقالناس.
📌 پینوشت:
• متأسفانه به دلیل اینکه زکات و جایگاه آن را نمیشناسیم، با آن همانند کفاره برخورد میکنیم.(جایگاه برجسته زکات را هممرتبه جایگاه کفاره فرض کردهایم.) این در حالی است که «زکات فطره» از شئونات حکومتی به شمار میرود اما «کفاره»، تنها یک واجبِ تکلیفیِ فردی است.
➖➖➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
🔰 زکات فطره از نگاه حِکمی
#اختصاصی_جنبش
• در اسلام، اغنیا در پایانِ ماه مبارک رمضان طبق دستور خداوند میبایست زکات ویژهای غیر از زکاتِ طول سال بپردازند تا تمامبخش روزههایشان باشد. یعنی حکم به آوردن چنین زکاتی منقطع از روزههایی که مردم در آن ماه میگیرند، نیست. در واقع روزه برای این واجب شده است که اغنیا بدانند که به فقرا و مساکین در این دنیا چه میگذرد و آنچه که خداوند در اموالشان برای آنها(فقرا و مساکین) واجب نموده ادا نمایند و آوردن زکات فطره در انتهای ایام روزهداری به این معناست که اغنیا نسبت به ادای حق فقرا به صورت عملی ملتزم هستند. برای همین در روایات، گفته شده که اگر کسی زکات فطرهاش را نپردازد گویا روزهای نگرفته و برای همین روزههایش نزد خداوند قبول نخواهد شد. شاید بپرسید که "چرا به این نوع زکات، زکاتِ فطره یا فطریه میگویند؟" کلمهی فطره از «پایان دادن» گرفته شده است(همانند کلمه افطار) چرا که فرد با پرداخت آن، روزههایش را پایان میبخشد.
🔻دو سوال مهم در این رابطه:
⁉️غایت روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان، پرداخت زکات در طول سال است. اگر زکات را یک گوشه پرت کردهایم، پس اصلاً دلیل روزه گرفتنمان در این ماه مبارک چه بوده؟
⁉️زکات فطره، مخصوص پایان ایام روزهداری به نشانه التزام عملی اغنیا نسبت به ادای حق فقرا در طول سال است. اگر زکاتِ طول سال را تعطیل کردهایم، با چه هدفی احیاناً زکات فطره میپردازیم؟
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
✍زکات فطره، از شئونات منصب امامت
• قال الله تعالی: «خُذ مِن أَموالِهِم صَدَقَةً تُطَهِّرُهُم وَتُزَكّيهِم بِها وَصَلِّ عَلَيهِم ۖ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُم ۗ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ»«از اموال آنها صدقهای (زکات) بگیر، تا به وسیله آن، آنها را پاک سازی و تزکیه دهی! و (به هنگام گرفتن زکات) برای آنها دعا کن؛ که دعای تو، مایه آرامش آنهاست؛ و خداوند شنوا و داناست!»
• از این آیه شریفه (۱۰۳ سوره توبه)، روایات معتبر و همچنین گزارشات تاریخی درمییابیم زکات فطره، از شئونات منصب امامت بوده است. در صدر اسلام پیامبر(ص) و حضرت امیرالمومنین، زکات فطره را به واسطه مأمورین مخصوص جمع کرده و سپس آنها را بین فقراء توزیع مینمودند. حتی زمانی که ائمه(ع) حکومت نداشتند، گروهی از شیعیان، زکات خود و گاه زکات دیگران را جمع و براى امام(ع) ارسال میکردند. در همین وضعیت، امام معصوم دستور میدادند که این حکم، به دیگران نیز اعلام شود.
💠 عَنْ أَبِى عَلِیِّ بْنِ رَاشِد قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْفِطْرَهِ لِمَنْ هِیَ قَالَ لِلْإِمَامِ قَالَ قُلْتُ: لَهُ فَأُخْبِرُ أَصْحَابِی قَالَ نَعَمْ مَنْ أَرَدْتَ أَنْ تُطَهِّرَهُ مِنْهُمْ.
📚وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۴۰.
از امام رضا(ع) پرسیدم که زکات فطره از آن چه کسى است؟ حضرت در پاسخ فرمود: در اختیار امام است. عرض کردم: به اصحاب خود این سخن را اطلاع دهم؟ حضرت فرمود: بله. هر که را خواستى پاک گردانى، این مسأله را به او اعلام بدار!
➖➖➖➖➖➖
• اما وقتى پرسشها در این مورد زیاد شد و امام(ع) گمان برد که دستگاه حکومت جور، نسبت به این مسأله حساسیت پیدا کرده، نامه مینویسند که:
💠 الْفِطْرَهُ قَدْ کَثُرَ السُّؤَالُ عَنْهَا وَ أَنَا أَکْرَهُ کُلَّ مَا أَدَّى إِلَى الشُّهْرَهِ فَاقْطَعُوا ذِکْرَ ذَلِکَ وَ اقْبِضْ مِمَّنْ دَفَعَ لَهَا وَ أَمْسِکْ عَمَّنْ لَمْ یَدْفَعْ.
📚 وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۴۰.
پرسش از زکات فطره زیاد شده است و من با هر چه سبب شهرت شود، مخالفم. پرسشها را قطع کنید. هر کس زکات را میدهد از او بگیر و به کسانى که نمیدهند کارى نداشته باش!
➖➖➖➖➖➖
• مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی در جلسه ۴۲۵ درس فقه، به توضیح سه روایت میپردازند و میگویند: « این تعبیر (للامام) تناسب با حکم تکلیفى محض ندارد. بلکه مانند زکات مال و خمس و انفال ظهور در این دارد که فطره از اموال عامه است و در اختیار و ولایت امام است و این که فطره هم مانند زکات مال از اموال و متملکات عامه است که باید به امام داده شود مگر خود امام اجازه آن را به مالکین بدهد که خودشان به فقراء بدهند چنانچه این اذن در زکات داده شده است حاصل این که این لسان هم تناسب با حکم تکلیفى محض مانند کفارات ندارد!»
🔻 با وجود اینکه نظام اسلامی تشکیل شده است، اما هنوز زکات طول سال و زکات فطره از شئونات ولی فقیه و حکومت اسلامی به رسمیت شناخته نمیشود. بر ما لازم است، که روشنگری کنیم و زکات فطره را به جایگاه اصلی بازگردانیم.
📝یادداشت محمدامین صرافزاده از کارشناسان جنبش.
➖➖➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
#سؤالات_مردمی
🔹در حال حاضر کدام نهاد به صورت قانونی اجازه دارد که نسبت به جمعآوری و تخصیص زکات فطره اقدام کند؟
💡براساس ماده یک قانون زکات که در سال ۱۳۹۰ توسط مجلس جمهوری اسلامی تصویب شده است و شورای نگهبان نیز آن را تأیید نموده، به طور کلی وظیفه جمعآوری و تخصیص زکات برعهدهی نهاد کمیته امداد امام خمینی (ره) گذاشته شده است. متأسفانه نهادها و افراد بر اساس عادت، قانونشکنی میکنند(تجهیز زکات فطره) و به دلیل مهجوریت زکات و قائل نبودن به اهمیت آن دستگاههای نظارتی نیز نسبت به این قضیه واکنشی نشان نمیدهند. از آن بدتر به دلیل بیتوجهی رؤسای کمیته امداد از سال ۱۳۹۰، آیین نامه و دستورالعمل اجرایی این قانون تنظیم نشده؛ نتیجتاً این نهاد هم از پذیرش مسئولیتی که قانون برعهده او گذاشته تاکنون سرباز زده است.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
#حدیث
📸 متن عکس را بخوانید
🔰توضیح:
• در اسلام، اغنیا در پایانِ ماه مبارک رمضان طبق دستور خداوند میبایست زکات ویژهای بپردازند تا پایانبخش روزههایشان باشد و برای همین این زکات، فطره نام دارد.
• اغنیا با گذراندن ایام روزهداری، تا حدی شرایط طعم سخت زندگی محرومین را میچشند و بدین واسطه، لزوم پرداخت زکات را درک میکنند. در پایان میبایست زکاتی بدهند تا التزام عملیشان را در ادای حق فقرا نشان دهند.
• کسی که زکات فطرهاش را عمداً نپردازد گویا روزهای نگرفته و برای همین روزههایش نزد خداوند قبول نخواهد شد.
➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
#سؤالات_مردمی
🔹 آیا خودمان میتوانیم #زکات_فطره را به فقیر برسانیم؟
💡در اسلام بنابر نص صریح قرآن خداوند به حاکم اسلامی دستور داده است که از اغنیا زکات بگیرد و به فقرا بدهد.(نصوص روایی نیز روی این موضوع تأکید دارند) لذا در شرایطی که نظام اسلامی برقرار است، حاکمیت میبایست به این فرمان خداوند ملتزم باشد. امروزه به دلایلی در ایران این امر مهم رعایت نشده و حاکمیت سازوکاری برای جمعآوری و تخصیص زکات درنظرنگرفته است. ناچاراً شما میتوانید با کسب اجازه از ولی فقیه، خودتان [و یا با واسطه] «زکات فطره» را به فقیر برسانید.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
💠همانطور که «نماز عید فطر»، نماز حکومت است و ائمه جماعات باید اذن ولی فقیه را برای اقامه این نماز داشته باشند؛
🔻«زکات فطره» نیز از شئونات منصب امامت و ولایت محسوب میشود و حاکمیت مطابق نص صریح قرآن از طرف خداوند مأمور است تا با گرفتن زکات از اموال مردم، آنها را پاک و تزکیه سازد.
💠 حدیث معتبر فوق الذکر، موید مدعای ماست. نامه ایوب بن نوح و واکنش امام هادی(ع) به حجم پرسشها، نشان میدهد که زکات فطره تا چه حد امری است #سیاسی!
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
⭕️ مطابق ماده یکم قانون زکات (مصوب سال ۱۳۹۰) هیچ شخص یا نهادی جز نهاد کمیته امداد امام خمینی (ره) حق گردآوری و توزیع «زکات فطره» را ندارد.
⚠️ تخلف از قوانین نظام جمهوری اسلامی شرعاً حرام است!
پ.ن۱: مطلب فوق بدین معنا نیست که کمیته امداد هماکنون به خاطر قانون به جمعآوری و توزیع زکات میپردازد. بلکه مسئولین این سازمان تا به حال برای قانون مصوب مجلس ارزشی قائل نشدند و هیچگاه آن را جهت اجرا در دستورکار خود قرار ندادند. آنها هم مثل بقیه و مطابق رویه معمول، در مورد زکات فطره اقدام میکنند.
پ.ن۲: قانون، جمعآوری و توزیع زکات توسط اشخاص و نهادهای متفرقه را ممنوع کرده و نه اینکه اشخاص مجاز نباشند که خود زکات را به فقرا برسانند.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
✍ چرا تجهیز و توزیع زکات فطره بایستی یکپارچه باشد؟
#خیلی_خلاصه
⭕️ پس از تأسیس نظام جمهوری اسلامی، ایجاب میکرد، حکومت بنا بر دستورات اسلام به وظیفه خود در قبال جمعآوری و توزیع «زکات» و «فطریه» عمل کند. اما به دلیل بیمحلی خواص به این موضوع بسیار مهم و عدم پیگیری، این اتفاق نیفتاد و به حسب عادت کماکان به همان شیوه دوره طاغوت عمل میشود. چرا؟ چون هنوز نمیدانیم: «زکات ابزاری کارآمد برای اداره و سیاست جامعه است و نه صرفاً رفع تکلیف فردیِ شرعی»
💠 و امّا دلایل عقلی:
❌خیریهها، بهزیستی، کمیته امداد و مجموعههای دیگر برنامهای برای شناسایی فقرا ندارند بلکه هر کدام تعدادی از مساکین جامعه را تحت پوشش حداقلی خود قرار میدهند. در حالی که مستحق زکات، مطلق فقراست و نه صرفاً مساکین.
❌شناسایی فقرا نوعاً کاری بسیار دشوار است و سنجش فقر هر از یک آنها به مراتب سختتر و پیچیدهتر. خیریهها و ... برنامه و ظرفیت چنین اقداماتی را ندارند.
❌دریافت زکات شاید کار سادهای باشد اما توزیع زکات، نیازمند است به «شناخت فقرا»، «اندازه فقر آنها» و در آخر پیبردن به اینکه «هر فقیر تا چه حد زکات دریافت نکرده است.» خیریهها و ... هر کدام به تنهایی اطلاعات استحقاق زکات را ندارند چه برسد به توانایی توزیع عادلانه زکات.
❌هیچ تضمینی وجود ندارد که پذیرندگان متعدّد زکات فطره، زکوات را در همان منطقه، در محل مصرف، در همان روز و به طور کلی مطابق احکام شرعی توزیع کنند.
❌هیچ تضمینی وجود ندارد که همهی اغنیا این بدهی اجتماعی یا حقّالناس را پرداخت کنند چرا که اساساً این افراد با در اختیار داشتن فهرست «خانوارها»، «دریافتکنندگان» و «پرداختکنندگان» مشخص میشوند.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
👆عکسنوشته را حتماً بخوانید
❌ در تلقی لائیسیته (به فرانسوی: laïcité) دین از «زندگی اجتماعی» و «حکومتگری» جداست.
🔰 اما در تلقی امام خمینی(ره)، دین برای ساماندهی مناسبات اجتماعی و هدایت جامعه وضع شده و برای همین معتقدیم: «زکاتِ اسلام، سیاست و اداره مملکت است»
🔹 در این تلقی برای اینکه موفق شویم؛ یعنی رشد اقتصادی بالایی داشته باشیم(۱)، خسارات مالی به حداقل برسد(۲)، فرهنگ جامعه متحول شود(۳)، ضعفا هم مثل بقیه از زندگی خوب مالی برخوردار باشند(۴) و فقر را ریشهکن کنیم(۵)، به «سیاستِ زکات» احتیاج داریم!
❗️ نه اینکه احکام دین فقط برای رفع تکلیف شرعی افراد هستند و برای اداره و حل مشکلات کشور باید جور دیگری برنامهریزی کنیم.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔹آیت الله حائری شیرازی🔹
🔸تفاوت جوامع #مؤمن و #غیرمؤمن در قواعد گشایش در اقتصاد و معیشت🔸
🌧 اینکه قرآن میفرماید: «ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُرۡسِلِ ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡكُم مِّدۡرَارٗا» [یکی از مصادیقش] احیای امر به معروف و نهی از منکر است. این احیاء به ما باران میدهد: «يُرۡسِلِ ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡكُم مِّدۡرَارٗا». قرآن میگوید خدا بارانش را برای شما #گرو گذاشته است. بله، آنهایی که اصلاً خدا را قبول ندارند باران برایشان میبارد، اما ما وقتی گفتیم «خدایا تو را قبول داریم»، همه چیزهایمان میافتد توی گرو! لذا خدا سند میگیرد نسبت به ادعای ما. اگر ما ادعایمان را پس بگیریم، او هم باران میدهد؛ اما چه دادنی؟ چه فایده ای دارد؟!
🌧 قرآن میفرماید: «فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَتَحۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَبۡوَٰبَ كُلِّ شَيۡءٍ»: وقتی تذکرات ما را فراموش کردند خدا هم میگوید ما همۀ درها را به رویشان باز میکنیم: «فَتَحۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَبۡوَٰبَ كُلِّ شَيۡءٍ». بعد میفرماید: «حَتَّىٰٓ إِذَا فَرِحُواْ بِمَآ أُوتُوٓاْ أَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ». گیر آنها، در #فردایشان است. اصل انسانیت آنها ضایع میشود و تبدیل به یک موجود دنیایی و غیراخروی میشوند. خدا هم مثل جانواران ولشان میکنند: «يَأۡكُلُواْ وَ يَتَمَتَّعُواْ وَ يُلۡهِهِمُ ٱلۡأَمَلُ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ». اما آن کسانی که خدا به حال خودشان واگذارشان نکرده است، بارانشان را گرو میکشد، گرو امر به معروف و نهی از منکر است. گرو زکات است، گرو اصلاح پول است.
@haerishirazi