✍️ درآمدی بر رابطه زکات و اسلام| بخش دوم #اختصاصی_جنبش • می‌دانیم که مثلاً تشریع احکام نماز در مکّه شروع شد اما آغازِ تشریع احکام برخی از موضوعات به دلایلی، پس از هجرت پیامبر به مدینه صورت گرفت. یک ماه پس از تغییر قبله در ماه شعبان، هجدهمین ماه هجرت یا به عبارتی رمضان سال دوم هجرت بود که آیه‌ی زکات نازل شد و [ظاهراً] در همین سال پیامبر(ص) فرمان دادند که اغنیا زکات فطره را از طرف خود و خانواده خود براى کوچک و بزرگ و آزاد و برده و زن و مرد پرداخت کنند. • آیه زکات: «خُذ مِن أَموالِهِم صَدَقَةً تُطَهِّرُهُم وَتُزَكّيهِم بِها وَصَلِّ عَلَيهِم ۖ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُم ۗ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ»«از اموال آن‌ها صدقه‌ای بگیر، تا به وسیله آن، آن‌ها را پاک سازی و تزکیه دهی! و (به هنگام گرفتن صدقه) برای آن‌ها دعا کن؛ که دعای تو، مایه آرامش آن‌هاست؛ و خداوند شنوا و داناست!» • هرچند همان زمان تشریع احکام زکاتِ طول سال نیز آغاز شده بود، اما به دلیل اینکه مردم اموال قابل توجهی نداشتند(فطریه برای عموم مردم “حداکثر” توان‌شان بود، نه حداقل آن!) تا ماه مبارک رمضانِ سال بعد، رسول خدا(حاکم جامعه) اقدام به جهت جمع‌آوری زکات ننمودند. • امام صادق(ع) می‌فرمایند: آيه زكات (يعنى آيه «خذ من اموالهم صدقة تطهّرهم و تزكّيهم بها») در ماه مبارک رمضان بر پيامبر(ص) نازل شد. رسول خدا(ص)، به منادى خود فرمود تا در بين مردم اعلام كند كه: «همانا خداوند تبارک و تعالى، زكات را بر شما واجب نموده است، همان‌طور كه نماز را بر شما واجب كرده است. پس خداوند [زکات را] در طلا، نقره، شتر، گاو، گوسفند، گندم، جو، خرما و کشمش بر شما واجب نمود.» منادی نیز [فرمایش پیامبر را] در ماه مبارک رمضان به مردم اعلام کرد و افزود که سایر اشیاء، بخشیده شده است.(زکات متوجه سایر اقلام نیست) سپس پيامبر(ص) متعرّض چيزى از اموال مردم نشدند، تا سال جديد فرا رسيد. مسلمانان روزه گرفتند و افطار كردند. سپس به منادى خود فرمود تا در جمع مسلمين اعلام كند كه: «اى مسلمانان! زكات اموال‌تان را بدهید، تا نمازتان قبول شود». و افرادى را براى جمع‌آورى زكات، معيّن فرمود و آن‌ها را همراه «عُمّال طسوق» [- يعنى: افرادى كه براى گرفتن خراج(طسق) معيّن شده بودند -][به سمت مردم] فرستادند. منبع: من لایحضره‌الفقیه، ج۲، ص۱۳. • در واقع هجرت به «مدینه» سرآغاز تأسیس حکومت اسلامی از ناحیه رسول الله(ص) بود. لازم به ذکر است علاوه بر هجرت مسلمانان از مکّه به مدینه دو واقعه مهم در صدر اسلام رخ داده (بعثت پیامبر(ص) و دیگری واقعه غدیرخم)، اما اینکه هجرت از مکه به مدینه مبدأ تاریخ اسلام می‌شود نشان دهنده اهمیت هجرت است. قبل از هجرت، ابداً امکان این نبود که احکام وضعی و تکلیفی زکات اعلام شود چرا که مشرکین در رأس قدرت قرار داشتند چه برسد به اینکه پیامبر در عین فقدان اراده و قدرت حکومتی بتوانند افرادی را مأمور نمایند تا از اموال مردم زکات بگیرند!! جامعه مسلمین بالأخص پیامبر(ص) احتیاج داشتند تا با تشکیل حکومت اسلامی و استحکام پایه‌های آن به استقلال سیاسی دست پیدا کنند سپس در مرحله اول وجوب زکات اعلام شود و در مرحله دوم نظام تأمین اجتماعی حکومت را تأسیس نمایند. • سال نهم هجرت که وضعیت مالی جامعه مسلمانان به نسبت گذشته بهتر شده بود، نیز آیه ۶۰ سوره توبه نازل شد. در این آیه، مصارف بودجه حکومتی زکات به طور دقیق بیان گردید(البته جای تعجب نیست آیه ۱۰۳ توبه زودتر از آیه ۶۰ همین سوره، نازل شده باشد چرا که آیات قرآن بر طبق تاریخ نزول جمع‌آورى نشده‌اند.) • آیه مصارف زکات: «إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاکِینِ وَالْعَامِلِینَ عَلَیْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِی الرِّقَابِ وَالْغَارِمِینَ وَفِی سَبِیلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِیلِ فَرِیضَةً مِّنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ» زکات‌ها اختصاص دارد به فقرا، مسکینان، کارگزاران زکات، تألیف قلوبِ کفّار و یا مسلمانانِ ضعیف‌العقیده، آزادیِ بندگان، بدهکارانِ تنگدست، در راه خدا و فرزندان راه. این فریضه از جانب خداست و خداوند دانا و حکیم است. ➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

✍️ احیای زکات در صدر اسلام #اختصاصی_جنبش 🔹«لا اِلهَ‌ اِلَّا ‌الله» • اساس کار دعوت انبیا، دعوت به توحید است که پایه اصلی یک جهان‌بینی محسوب می شود. پیامبر(ص) در ابتدا مردم را به توحید و اجتناب از شرک دعوت نمودند و با این کار سعی داشتند یک جامعه متمایز توحیدی بسازند. به‌مجرّدی که حضرت محمد(ص) فرمود: قولوا لا اِلهَ‌ اِلَّا ‌اللهُ تُفلِحوا، صاحبان زر و زور در همان محیط محدود و کوچک مکّه در مقابل او و مردمی که با شهادت به وحدانیّت خداوند خود را از جامعه مشرکین جدا ساختند، صف‌آرایی کردند. (برداشتن گام اول: «اعتقاد به توحید») 🔸«زکات» قبل از تشریع احکام آن • تا قبل از تشریع احکام اسلامی زکات - که در مدینه رخ داد - خود «زکات» به دلیل اعتقاد به اصل توحید، میان مؤمنین یک موضوع پذیرفته شده‌ای بود. یعنی زکات از همان ابتدا به رسمیت شناخته شد و آوردن آن همچون برپاداشتن نماز جزء شئون دین‌داری به شمار می‌رفت؛ بی‌دلیل نیست که در آیات مکّی قرآن کریم، ما شاهد استعمال واژه زکات هستیم!(همانند آیه ۳ سوره نمل که خصوصیّت جامعه مؤمن این چنین توصیف شد: «همان‌هایی كه نماز برپا مى‌دارند و زكات مى‌آورند و تنها آن‌هایند که به آخرت يقين دارند.») کاملاً روشن است که اگر اصل زکات پیش از تشریع احکام آن، برای مردم ناشناخته بود این آیات در مکّه نازل نمی‌شدند.(برداشتن گام دوّم: «به رسمیّت شناختن زکات») 🔹وجوب روزه بر مسلمانان • ۲۸ شعبان سال دوم هجری قمری (۱۳روز بعد از تغییر قبله) با نزول آیه ۱۸۳سوره بقره، روزه گرفتن در ماه رمضان بر مسلمانان واجب شد تا آنان رنج گرسنگی و تشنگی را درک کنند و از این طریق بدانند که به فقرا و مساکین در این دنیا چه می‌گذرد و آنچه را که خداوند در اموالشان برای آن‌ها(فقرا و مساکین) واجب نموده ادا نمایند! لازم به ذکر است که روزه در کنار «نماز»، «زکات»، «حج» و «ولایت» یکی از زیربناهای اسلام به‌حساب می‌آید.(مجموعه‌ی گزاره‌های این پاراگراف، مستند بر روایات متعدّد و معتبر است) 🔸آغاز تشریع احکام زکات • در ماه مبارک رمضان همان سال، آیه‌ی زکات نازل شد. بنا بر گزارشات تاریخی و احادیث پیامبر(ص) پس از نزول این آیه در ابتدا فرمان دادند که اغنیا زکات فطره را از طرف خود و خانواده خود براى کوچک و بزرگ و آزاد و برده و زن و مرد پرداخت کنند. آیه زکات: «خُذ مِن أَموالِهِم صَدَقَةً تُطَهِّرُهُم وَتُزَكّيهِم بِها وَصَلِّ عَلَيهِم ۖ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُم ۗ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ»«از اموال آن‌ها صدقه‌ای بگیر، تا به وسیله آن، آن‌ها را پاک سازی و تزکیه دهی! و (به هنگام گرفتن صدقه) برای آن‌ها دعا کن؛ که دعای تو، مایه آرامش آن‌هاست؛ و خداوند شنوا و داناست!» زکات فطره، مخصوص پایان ایّام روزه‌داری به نشانه التزام عملی اغنیا نسبت به ادای حق فقرا در طول سال است. بنابراین در همان ماه، پیامبر(ص) ضمن اعلام رسمی وجوب زکات، احکام وضعی مربوط به محاسبه زکات را ابلاغ نمودند اما تا ماه رمضان سال بعد برای گردآوری زکات اقدام نکردند. چرا؟ در سال دوم هجری برای عموم مردم، فطریه “حداکثر” توان‌شان به‌شمار می‌رفت به عبارتی وضع مالی مسلمانان پس از هجرت، اصلاً خوب نبود.(هجرت یا به نوعی فرار از دست مشرکین موجب توقیف اموال مسلمین در مکه شد و آنان شدیداً فقیر و ندار شدند.)(برداشتن گام سوّم: «یافتن الگوی محاسباتی برای اندازه‌گیری تعهّد هر غنی» برداشتن گام چهارم: «یافتن روشی مناسب برای رساندن زکات») 🔹تأسیس نظام تأمین اجتماعی • پس از پایان رمضان سال سوّم هجری قمری، پیامبر(ص) به منادی خود فرمود تا در جمع مسلمين اعلام كند كه: «اى مسلمانان! زكات اموال‌تان را بدهید، تا نمازتان قبول شود». و سپس افرادى را براى جمع‌آورى زكات، معيّن فرمود و آن‌ها را همراه «کارگزاران خراج» [به سمت مردم] فرستادند. منبع: من لایحضره‌الفقیه، ج۲، ص۱۳. سال نهم هجرت که وضعیت مالی جامعه مسلمانان به نسبت گذشته بهتر شده بود، نیز آیه ۶۰ سوره توبه نازل شد. در این آیه، مصارف بودجه حکومتی زکات به طور دقیق و موسّعی بیان گردید. آیه مصارف زکات: «زکات‌ها اختصاص دارد به فقرا، مسکینان، کارگزاران زکات، تألیف قلوبِ کفّار و یا مسلمانانِ ضعیف‌العقیده، آزادیِ بندگان، بدهکارانِ تنگدست، در راه خدا و فرزندان راه. این فریضه از جانب خداست و خداوند دانا و حکیم است.» (برداشتن گام پنجم: «اراده و تصمیم برای عملیاتی شدن کامل زکات در بستر جامعه») 🔻پی‌نوشت‌ها به علت کمبودِ جا در پست بعدی ➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

✍️ چگونه «زکات ظاهری» تعطیل شد؟ #اختصاصی_جنبش • [بیایید تصور کنیم که این داستان واقعی است:] «۷۰۰ هکتار مزارع دیمِ گندم و جو، ۱۵۰ هکتار تاکستان، ۵۰ هکتار باغات میوه از سیب و اَنار، ۵۰ هزار رأس گوسفند، هزار رأس گاو، به علاوه تعداد مشخصی اسب و قاطر و الاغ. این‌ها دارایی‌های اساسی مُلا علی، در سال ۱۲۶۸ هجری شمسی است. در مزارع و باغات او قریب به هزار نفر دهقان(کشاورز) و باغبان کار می‌کردند و حدود دویست نفر چوپان و شبان، مسئولیت نگهداری و بردن گله‌ها به مراتع را برعهده داشتند. در همان سال، بازرگانی به نام میرزا حسن، صاحب طلا و نقره بسیار بود که آن‌ها را برای امر تجارت پارچه و روغن، به کار می‌انداخت.» • شاید شخصیت‌های ملا علی و میرزا حسن، ساخته ذهن نگارنده باشند اما نمی‌توان وجود افرادی مشابهی که در آن زمانه صاحب چنین اموالی بودند و آن‌طور زندگی می‌کردند، را انکار کرد. لازم به ذکر است در پست‌های قبلی راجع به علت وجود این نظم اجتماعی در گذشته نه چندان دور، توضیحاتی ارائه کردیم. • این اشخاص به خاطر وضع مالی خوبشان، به وضوح در زمره اغنیا بودند و توقع می‌رفت تا زکات اموال‌شان را بپردازند. از سوی دیگر آن دسته از کشاورزان و چوپانانی که وضع مالی خوبی نداشتند، مستحق دریافت زکات بودند تا با این کمک خرجی بتوانند کسری معیشتی‌شان را به طور کامل پر کنند و به مرور بتوانند بر مشکل فقرشان فائق بیایند. «میرزا حسن، زکاتش هیچ‌گاه ترک نمی‌شد؛ برای همین زکات طلا و نقره خود را بر اساس احکام اسلامی محاسبه و پرداخت می‌کرد.» «ملاعلی نیز مرد مؤمنی بود، او همواره زکات گندم، جو، کشمش، گاو، گوسفند و پول حاصل فروش محصولات من جمله سیب و انار را بر اساس دستورات اسلام محاسبه و پرداخت می‌نمود.» هرچند بودند ثروتمندانی که در آن دوره، از پرداخت زکات خودداری می‌کردند و حق ضعفا را می‌خوردند. «سال ۱۲۷۴، جناب میرزا حسن به جای مسکوکات طلا و نقره، اسکناس‌هایی داشت که بانک تازه تأسیس "شاهنشاهی" چاپ کرده بود. بر اساس فقه، طلا و نقره‌ی مسکوک به سکه معامله، زکات داشتند نه پول کاغذی که بر مالکیت طلا و نقره هم دلالت نمی‌کرد. حالا او به شک افتاده بود. دقیقاً نمیدانست طبق نظر اسلام، باید زکات بدهد یا خیر؟!» • سال ۱۳۵۰ که رابطه طلا و اسکناس کاملاً قطع شد، «زکات طلا و نقره» دیگر به طور قطعی از موضوعیت افتاد. همچنین در همان دوره که نظم اجتماعی قبلی به دلیل اجرای اصلاحات ارضی تقریباً از میان رفته بود، دیگر احکام مربوط به زکات غلات و دام، معنا و مفهوم قبلی را نداشتند؛ اما با این وجود، عده‌ای محدود از کشاورزان گندم و جو(صاحبان جدید مزارع)، تولیدکنندگان جدید کشمش و خرما(صاحبان جدید نخلستان‌ها و تاکستان‌ها) و همچنین بعضی چوپانان(صاحبان جدید دام‌ها) که مردمان عادی محسوب می‌شدند و اغلب هم خُرده مالک بودند، به خاطر عِرق مذهبیشان با خود تصور کردند: «این احکام در مورد ما صادر شده است! به عبارتی ما همان زکات‌دهندگان مدنظر شارع هستیم!» [متأسفانه هنوز این تصور غلط وجود دارد و از آن بدتر تبلیغ هم می‌شود.] • یادآوری می‌کنیم که عقلاً کارکرد اصلی احکام شرعیِ مربوط به محاسبه زکات، فقط «شناسایی دقیق بدهیِ زکات در اموال هر یک از اغنیا» است و نه اینکه در هر شرایطی به ما نشان دهد که «چه کسانی می‌بایست زکات پرداخت کنند؟». با کمی دقّت روی مسئله می‌توان دریافت، که این احکام با «وجود پول حامل کالا» و «پذیرش عمومی‌بودن زمین»، سازوگاری و هماهنگی دارد. انتظار نمی‌رود که شارع بر اساس استقرار یک نظام پولی معیوب، احکام محاسبه را در اختیار ما مسلمانان بگذارد و همچنین نباید متوقع بود شارع مبتنی بر قانون غیرطبیعی و غلطی که در مورد اراضی در دوران اخیر وضع کرده‌ایم، احکام محاسبه زکات را مشخص کند. لذا با توضیحاتی عرض شد، تنها در صورتی مجازیم از احکام اسلامی مربوط به محاسبه زکات استفاده کنیم و نسبت به اجرای آن محروم نباشیم که پیش از آن اولاً نظام پولی اصلاح گردد و ثانیاً اراضی عمومی و ملی اعلام شود. وگرنه مبنا قراردادن این مجموعه‌ی احکام، اقدامی کاملاً خطا و نامعقول است. ➖➖➖➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

✍️با دو مفهوم «زکات باطنی» و «زکات ظاهری» آشنا شویم: #اختصاصی_جنبش 🔰زکات باطنی: • به اصل زکاتی که در اموال اغنیای جامعه وجود دارد، اصطلاحاً «زکات باطنی» گفته می‌شود. صاحبانِ ثروتِ بسیار، مالک تمام اموال‌شان نیستند بلکه بخش معینی از آن به سایر جامعه تعلق دارد. این حق و سهم اجتماعی یعنی «زکات»، در بدترین حالت تا جایی در سبد اموال ثروتمندان وجود دارد که به کمک آن تمام نیازهای معیشتی سایر افراد جامعه برآورده شود. اگر این حق پرداخت گردد، کل جامعه از کارکردهای شایسته آن بهره‌مند خواهد شد. #تأمین_اجتماعی #رونق_اقتصادی «زکات» برای کسانی که توان و وضع مالی خوبی ندارند(نه لزوماً افرادی که از شدّت فقر و بیچارگی، توان تأمین ضروریات اولیه زندگی را نداشته باشند) کمک خرجی است تا بتوانند کسری معیشتی‌شان را به طور کامل با آن پر کنند و این حق در سبد اموال دیگران گذاشته شده است؛ بدین شکل، زکات‌دهندگان و زکات‌گیرندگان کل جامعه را تشکیل می‌دهند. لازم به ذکر است که مازاد زکات نیز، صرف مصالح و امور اجتماعی می‌شود. دین اسلام، زکات را به عنوان فریضه بزرگ می‌شناسد و بر تمام اغنیای مسلمان، آوردن آن در کنار «اقامه نماز»، یک واجب شرعی است. متأسفانه امروزه فقط به خاطر یک سوءفهم عمومی، به این واجب الهیِ مسلّم عمل نمی‌شود! 🔰زکات ظاهری: • به زکاتی که با یک دستورالعمل محاسباتی، تشخیص داده می‌شود اصطلاحاً «زکات ظاهری» می‌گویند.(زکات ظاهری بر زکات باطنی منطبق است نه اینکه در عرض هم قرار داشته باشند.) تا قبل از تشریع احکام اسلامی زکات - که در مدینه رخ داد - خودِ «زکات» به دلیل اعتقاد به اصل توحید، میان مؤمنین یک موضوع پذیرفته شده‌ای بود. یعنی زکات از همان ابتدا به رسمیت شناخته شد و آوردن آن همچون برپاداشتن نماز جزء شئون دین‌داری به شمار می‌رفت؛ بی‌دلیل نیست که در آیات مکّی قرآن کریم، ما شاهد استعمال واژه زکات هستیم!(همانند آیه ۳ سوره نمل که خصوصیّت جامعه مؤمن این چنین توصیف شد: «همان‌هایی كه نماز برپا مى‌دارند و زكات مى‌آورند و تنها آن‌هایند که به آخرت يقين دارند.») کاملاً روشن است که اگر اصل زکات پیش از تشریع احکام آن، برای مردم ناشناخته بود این آیات در مکّه نازل نمی‌شدند. تشریع احکام مربوط به «الگوی محاسباتی برای تشخیص زکات در اموال» که شامل چهار بخش «متعلقات»، «نصاب‌ها»، «شرایط کیفی» و «مقادیر» است، در رمضان سال دوم هجرت همراه با نزول آیه ۱۰۳ سوره توبه رقم خورد. از آن پس مسلمانان می‌توانستند زکات اموال‌شان را با دستورالعمل مفصل و بسیار دقیقی، حساب کنند. لازم به یادآوری است که در صدر اسلام، «زکات» بلافاصله بعد از قابل محاسبه شدن، به مقوله حکومتی برای اداره جامعه تبدیل شد. • مفضّل می‌گوید: نزد امام صادق(ع) بودم که مردی از ایشان پرسید: «زکات در چه مقدار از مال واجب است؟» حضرت از او پرسیدند: «منظورت زکات ظاهری است یا باطنی»؟ عرض کرد: «هر دو را می‌خواهم بدانم» حضرت فرمودند: «زکات ظاهری در هر هزار، بیست و پنج است (یک چهلم) و زکات باطنی یعنی چیزی را که برادر (ایمانی)ات از تو به آن نیازمندتر است، به خود اختصاص ندهی و از او دریغ نداری.»(کافی، ج۳، ص۵۰۰) ➖➖➖➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

✍️چگونه «زکات»(ظاهری و باطنی) تعطیل شد؟ #اختصاصی_جنبش 🔰عامل تعطیلی «زکاتِ ظاهری» [اسلام]: • پس از «معیوب شدن نظام پولی» و همچنین «خصوصی‌سازی زمین»، دیگر قادر نبودیم از احکام شرعی مربوطه برای محاسبه یا تشخیص اصل زکات بهره ببریم و این یعنی عملاً زکات ظاهری از میان رفت. با شرایط پیش آمده، بسیاری از افرادی که وضع مالی خوبی دارند برای محاسبه زکات اموال‌شان، هیچگاه به عنوان مخاطب این مجموعه‌ی احکام قرار نمی‌گیرند. [۱.عدم شناسایی در اموال همه اغنیا] حتی ممکن است در اموال افرادی که وضع و توان مالی خوبی نداشته باشند چیزی با نام زکات شناسایی شود! [۲.شناسایی در اموال فقرا(!)] و مقدار کل شناسایی شده آنقدر اندک است که تنها کسر بسیار کوچکی از کمک خرج مورد نیاز فقرا را می‌تواند تأمین کند. [۳. عدم شناسایی به میزان کافی(!)] حتی اگر تنها با یکی از این سه مشکل مواجه بودیم، باز هم ما مجاز نبودیم از دستورالعمل محاسباتی اسلام برای کشف زکات در اموال استفاده کنیم.(زکات ظاهری تعطیل به حساب می‌آمد.) 🔰عامل تعطیلی «زکاتِ باطنی»: • پس از تشریع «احکام مربوط به محاسبه زکات» این سوء فهم در تاریخ اسلام به وجود آمد که کارکرد این احکام، تعیین میزان زکات در اموال است و نه شناسایی و کشف آن در اموال.(معضلِ یکسان‌انگاری زکات ظاهری و باطنی) در این تلقی که امروزه هم بسیار شایع است، گمان می‌شود زکات، خروجی یا دستاورد اسلام می‌باشد(!) و برای فهم آن بایستی به احکام شرعی مراجعه نمود(!) افرادی که چنین تصوری دارند، زکات را از اساس یک حکم شرعی می‌پندارند که خداوند آن را تشریع نموده است(!) و اگر احیاناً مسلمان نبودیم، هرگز معنای زکات را درک نمی‌کردیم(!) در حالی که «زکات» برخلاف این تصور رایج اساساً یک مقوله‌ی پیشادینی است و به عبارتی، عرفِ اعم از مسلمان [البته قائل به ربوبیت خداوند] اصل آن را می‌فهمد و بالاتر اینکه می‌تواند به ضرورت ادای آن نیز پی‌ببرد. • بعد از دو اتفاقی که موجب شد زکات ظاهری به طور کامل تعطیل شود در پی سوءفهم مدنظر، همچنان احکام مربوطه برای شناسایی زکات در اموال، در دستور کار قرار گرفت و از آن به عنوان اصل زکات یاد شد(!) برای همین هم این برداشت در سطح عوام به وجود آمد که «اسلام، پرداخت زکات را به مثابه یک حکم شرعی(!) در محیط روستایی(!) بر عهده‌ی جمعی از کشاورزان، باغداران و چوپانان (!) گذاشته است و به سایرین ارتباطی ندارد(!)» همین سوء فهم عمومی موجب شد تا سوای بحران تعطیلی زکات ظاهری، زکاتِ حقیقی نیز متروک گشته و جایگاه برجسته آن در روابط اجتماعی مردم گُم شود. اسلام زکات را به عنوان فریضه بزرگ می‌شناسد و بر تمام اغنیای مسلمان، آوردن آن در کنار «اقامه نماز»، یک واجب شرعی است. متأسفانه امروزه، به خاطر همین مسئله‌ای که عرض شد به این واجب الهی مسلّم عمل نمی‌شود! ➖➖➖➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

✍️ چگونه «زکات» را احیا کنیم؟ #اختصاصی_جنبش 🔰طریقه احیای «زکات ظاهری» [اسلام]: • با کمی دقّت می‌توان دریافت، که احکام محاسبه اسلامی زکات با «وجود پول حامل کالا» و «پذیرش عمومی‌بودن زمین»، سازوگاری و هماهنگی دارد. انتظار نمی‌رود که شارع بر اساس استقرار یک نظام پولی معیوب، این احکام را در اختیار ما مسلمانان بگذارد و همچنین نباید متوقع بود شارع مبتنی بر قانون غیرطبیعی و غلطی که در مورد اراضی در دوران اخیر وضع کرده‌ایم، احکام محاسبه زکات را مشخص کند. لذا با توضیحاتی عرض شد، تنها در صورتی مجازیم از احکام اسلامی مربوط به محاسبه زکات استفاده کنیم و نسبت به اجرای آن محروم نباشیم که پیش از آن اولاً نظام پولی اصلاح گردد و ثانیاً اراضی عمومی و ملی اعلام شود. پس از این دو اقدام، زکات ظاهری احیا شده و تازه می‌توانیم آن را در ساحت حکومتی به اجرا دربیاوریم. #اصلاح_نظام_پولی #عمومی‌سازی_زمین 🔰طریقه احیای «زکات باطنی»: • برای شرایط امروز، احیای اصل زکات قبل از هر چیز مستلزم فهم صحیح نسبت به «خودِ زکات» و همچنین جایگاه «احکام شرعی محاسبه زکات» است. مثلاً آقای حمید شاهینی، وضع مالی خوبی دارد و به همین جهت در زمره اغنیا است. ایشان باید مقداری از مال خود را جدا کرده و با قصد و نیت عبادت زکات آن را پرداخت کند. یا وضع مالی آقای نیما محسنی خوب نیست، او مطلع است که دقیقاً به اندازه ناتوانی مالی‌اش از زکات سهم دارد و می‌بایست حق خود را دریافت کند. نه اینکه انتظار داشته باشیم چون فلانی انقدر شتر و کشمش دارد پس بر مبنای احکام اسلامی، بر او این مقدار زکات واجب می‌شود. این مسئله، اولاً نیازمند آموزش گسترده عمومی و گفتمان‌سازی است و ثانیاً در سطح جنبشی نیز باید اعتراض به حق‌خوری اغنیا یا وجود ثروت‌های قارونی در دستور کار قرار بگیرد. حال زمانی زکات باطنی احیا می‌شود که اصل زکات در سطح جامعه و حاکمیت به رسمیت شناخته شود؛ طبعاً بعد آن تنها #ترویج_زکات ادامه‌دار خواهد بود. 🔻پی‌نوشت: هر چند احیای زکات باطنی بر زکات ظاهری اولویت دارد اما در مقام عمل، احیای این دو تابع یکدیگر نیستند و برای همین می‌توان زکات ظاهری و باطنی را به موازات یکدیگر و البته احیای هر کدام را به شیوه مخصوص خودش پیگیری نمود. ➖➖➖➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

#شبهه علت تعطیلی زکات، پذیرش نظریه فقهی «حصر بر موارد نُه‌گانه» بوده(!) ✍️توضیح و پاسخ به این شبهه: #اختصاصی_جنبش • پس از تعطیلی «زکات ظاهری» و متروک‌شدن «زکات باطنی» در جوامع اسلامی که هر کدام دلایل روشنی داشت، عده‌ای بدون توجه به ریشه‌های تعطیلی زکات ظاهری و پافشاری به سوءفهمی که موجب متروک شدن زکات باطنی شد؛ پیش خود پرسیدند: پس چگونه مطابق احادیث، زکات آنقدر برجسته است و باید کفایت فقر جامعه را بدهد اما آنچیزی که با احکام شرعی، تعیین می‌شود مقدار ناچیزی است؟ • لذا احتمال دادند که دامنه متعلقات زکات بیش از ۹ موردی است که پیامبر(ص) در ابتدا اعلام کرده بود. در واقع به گمان این افراد اگر به «طلا»، «نقره»، «گندم»، «جو»، «خرما»، «کشمش»، «گاو»، «گوسفند» و «شتر» مواردی نظیر کلیه دانه‌های قابل پیمانه (برنج، عدس، ذرت و ... ) و اسب [و به اعتقاد برخی مال‌التجاره] اضافه می‌شدند افراد بیشتری به جمع زکات‌دهندگان می‌پیوستند و میزان زکات افزایش می‌یافت! • هر چند انکار نمی‌کنیم به لحاظ فقهی، ممکن است تعداد متعلقات افزون بر این ۹ مورد باشد(در برخی احادیث نیز دیده می‌شود مواردی غیر از ۹ قلم، به عنوان متعلقات دیگر زکات ظاهری معرفی شده‌اند) که در این خصوص تحقیق جدی و اجتهاد فقها را می‌طلبد، اما آیا تعطیلی زکات را می‌توانیم به این ایرادِ احتمالیِ فقهی ربط دهیم؟ ۱. آیا افراد بسیاری که نه با «کشاورزی و باغداری» سروکار دارند و نه دامداری می‌کنند اما در عین حال، در زمره اغنیا هستند، نسبت به پرداخت زکات معافند؟! (عدم توجه به معیار پس‌انداز پولی) ۲. بعد از خصوصی‌سازی زمین، در حال حاضر چند نفر وجود دارند که بیش از ۳۰ گاو یا ۴۰ گوسفند یا ۵ شتر را مالک باشند و تازه دام‌هایشان از علف خودرو تغذیه کنند! آیا مشکل به این برمی‌گردد که اسب را اضافه نکردیم؟ بر فرض که معلوم شود اسب هم جزء متعلقات زکات بوده و مجتهدین به این مسئله پی‌نبرده‌اند! چند نفر در شرایط فعلی اسبی دارند که شرایط کیفی زکات دام نیز بر آن صدق کند و بر اساس آن زکات بدهند؟؟! ۳. با خصوصی‌سازی زمین، نوع انگیزه‌ای که برای مزرعه‌داری و باغداری وجود داشت به طور کلی تغییر کرد و دهقانانی که روزگاری روی مزراع و باغ‌های مالکان کار می‌کردند، پراکنده شدند؛ یا به شهرها مهاجرت کردند یا در همان‌جا به سبک زندگی شهری تن دادند و عده کمی هم باقی ماندند که به مالکان جدید تبدیل شدند. با توجه به این اتفاقات، بخش کشاورزی و باغداری به دلیل عدم صرفه اقتصادی شدیداً تضعیف و به تأمین تقاضای غذای جمعیت شهری محدود شد. پس از آن محصولات گندم، جو، خرما و انگور یا از اراضی مربوط به ارگان های دولت ثمر می‌داد یا از زمین‌های وقفی و به اصطلاح وقفی، برداشت می‌شد یا از اراضی تعداد کمی از مردم بدست می‌آمد. زکات ظاهری که به محصولات زمین‌های وقفی و دولتی تعلق نمی‌گیرد و میزان محصولات اراضی خصوصی نیز اغلب به دلیل کوچک بودن مساحت زمین، به حد نصاب نمی‌رسید! فرض کنیم به لحاظ فقهی اثبات شود، تمام دانه‌های قابل پیمانه مثل عدس و لوبیا هم جزء متعلقات زکات ظاهری قرار می‌گیرند. آیا در این صورت، مشکلاتی که گفته شد حل می‌گردد؟ مثلاً چند درصد شالیزارهای برنج غیردولتی و غیروقفی هستند که میزان محصولات تولیدی آن‌ها به حد نصاب می‌رسد و بر اساس میزان محصول منهای مخارج آن، زکات پرداخت شود؟ این افراد به اصطلاح زکات‌دهنده چند درصد جامعه را تشکیل می‌دهند؟ 📌پ.ن: متأسفانه به دلیل سطحی‌نگری و اندکی بحث‌های تخصصی جدی در زمینه موضوع زکات، پژوهشگران را اینگونه راهنمایی می‌کنند که علت تعطیلی زکات به محدود بودن متعلقات برمی‌گردد و اگر فتاوا تغییر کند، زکات احیا خواهد شد! این قضیه جز اتلاف وقت و پرداختن به مسائلی که اولویت ندارند، نتیجه‌ای نداشته است. ➖➖➖➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

#شبهه چون زکات را بر مطلق پول واجب نمی‌دانیم، این فریضه تعطیل شده است(!) ✍️توضیح و پاسخ به این شبهه| بخش اول #اختصاصی_جنبش • پس از تعطیلی «زکات ظاهری» و متروک‌شدن «زکات باطنی» در جوامع اسلامی که هر کدام دلایل روشنی داشت، (حتماً بخوانید) عده‌ای بدون توجه به ریشه‌های تعطیلی زکات ظاهری و پافشاری به سوءفهمی که موجب متروک شدن زکات باطنی شد؛ پیش خود پرسیدند: پس چگونه مطابق احادیث، زکات آنقدر برجسته است و باید کفایت فقر جامعه را بدهد اما آنچیزی که با احکام شرعی تعیین می‌شود مقدار ناچیزی است؟ • لذا [گروهی از آن‌ها] احتمال دادند که منظور از طلا و نقره در روایات مربوط به احکام زکات، نقدِ رایج یا همان «پول مورد استفاده در هر زمان» باشد. مطابق این ادعا اگر فقهای معاصر شیعه از این نکته غفلت نمی‌کردند که عرف و عُقلا از عنوان دینار و درهم به حیثیت پول و نقدیَّت پی می‌برند؛ همانند اغلب علمای اهل سنت، به وجوب زکات در پول اسکناسی و پول سپرده‌ای امروزی نیز فتوا می‌دادند. به گمان این افراد اگر چنین بود، افراد بیشتری به جمع زکات‌دهندگان می‌پیوستند و میزان زکات پرداختی افزایش می‌یافت! • خیلی مهم است بدانیم، چرا این افراد در تردید نسبت به احکام شرعیِ زکات برخلاف گروه قبلی به این قسمت توجه دارند. در واقع با خود به طرز ساده‌ای چنین صورت‌بندی کرده‌اند که: «طلا و نقره به واسطه پیشرفت و تکامل اجتماعی بشر(!) در نظام پولی فعلی، موضوعیتی ندارند. اگر همچنان باور داشته باشیم، زکات به طلا و نقره تعلق می‌گیرد؛ آبروی خدا و اسلام و پیامبر را برده‌ایم! دیگر چگونه می‌توانیم با وجود این حکم شرعی، از حیثیت اسلام و در تعارض نبودن آن با پیشرفت بشر دفاع کنیم؟ مگر شارع مقدس متوجه این قضیه نبوده که ایفای نقش طلا و نقره در نظام پولی همیشگی نیست، که حکم شرعی را اینگونه تنظیم کرده است؟ در حال حاضر با تشخیص اشتباه از این حکم و عدم لحاظ تغییرات اقتضائات زمانه، فریضه زکات تعطیل شده است و برای همین علمای ما چاره‌ای ندارند جز اینکه در فتوا تجدید نظر کنند.» • صرف نظر این که شبهه مربوطه، با توضیح عوامل اصلی تعطیلی زکات ظاهری و ترک زکات باطنی خود به خود برطرف می‌شود، در اینجا و در ادامه اینجا توجیهاتی که این افراد برای تقویت ادعایشان مطرح کردند، را اشاره نموده و سپس پاسخ داده‌ایم. • بر فرض علمای شیعه به این نتیجه رسیدند که احکام زکات نقدین را می‌بایست به پول‌های فعلی نیز تسرّی داد، آیا تمام مشکل حل خواهد شد؟ احیاناً برای هفت مورد دیگر با احتساب شرایط و نصاب‌های آن‌ها توضیحی نداریم؟ به عبارتی همه ما می‌دانیم اغنیای جامعه با مالکیت مزراع و باغ‌های وسیع یا دام‌های سائمه شناخته نمی‌شوند و از این جهت عدم همخوانی این بخش از احکام زکات با نظم اجتماعی موجود، مشهود است. نمی‌شود اینجا هم بر اساس همان صورت‌بندی ساده، مسئله پیشرفت بشر و اقتضائات زمانی را دلیل اشتباه در استنباط این بخش از احکام عنوان کرد؟ 🔻ادامه توضیحات در بخش بعدی ➖➖➖➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

#شبهه چون زکات را بر مطلق پول واجب نمی‌دانیم، این فریضه تعطیل شده است(!) ✍️توضیح و پاسخ به این شبهه| بخش دوم #اختصاصی_جنبش • فرض کنیم علمای شیعه نیز همانند اغلب اهل سنت با اتکا به روش استحسان و قیاس، وجوب زکات ظاهری را علاوه بر پول‌های حامل طلا و نقره، برای مطلق پول اعلام می‌کردند. آیا آن موقع می‌توانستیم بگوییم آنچه مورد شناسایی قرار می‌گیرد، «زکات» است؟ • اگر به خاطر داشته باشید در یک پیام برای تقریب به ذهن و درک بهتر مسئله، ارزش نصاب‌های اول و دوم را به تومان(با اندازه و ارزش فعلی) تخمین زدیم که ارزش نصاب اول معادل ۱۳ میلیون تومان و نصاب دوم معادل ۲ میلیون و ۶۰۰ هزارتومان برآورد شده بودند. اگر واقعاً بخواهیم از این دستورالعمل محاسباتی، برای یافتن زکات در پول امروز نیز استفاده کنیم، افرادی که پس‌انداز پولی‌شان در طولِ بازه زمانی یکساله کمتر از ۱۳ میلیون تومان نمی‌شود به عنوان اغنیا(زکات‌دهندگان) شناسایی می‌گردند. مطمئناً چنین پولی در حساب‌های مدت‌دار(و نه در حساب جاری و پس‌انداز) جای داشته و حامل بهره است. نکته عجیب اینجاست که آنچه به عنوان زکات شناسایی می‌شود(%۲.۵)، در حقیقت سهم کوچکی از ربای واریزی است! از طرفی بهره پرداخت شده در حساب‌های مدت دار در حقیقت از محل اموال همه مردم پرداخت می‌گردد و نه داشته یا درآمدِ بانک.(مبلغ بهره حساب‌های مدت‌دار همانند تمام پرداختی‌های بانک به عوامل غیر بانکی برخلاف تصور رایج، خلق پول می‌باشد؛ توضیحات بیشتر: اینجا) در این صورت، بخشی از پول‌های مردم[فقرا و اغنیا] را زکات به حساب آوردیم! • ممکن است بگویند «مشکل ربا و خلق پول بانکی را باید در جای خود حل کرد و زکات بخشی از دارایی فرد است.» اما به هر حال باید این واقعیت را درنظر بگیریم که با وجود بهره حساب‌های مدت‌دار، افراد تمایل دارند پول بیشتری در نسبت با شرایط عادی پس‌انداز کنند و میزان زکات شناسایی شده تابع نرخ بهره هم خواهد بود. یا اینکه بگویند: «زکات‌دهنده مورد نظر ما فردی متدیّن است و در حساب‌های بدون بهره(دیداری)، پول خود را نگهداری می‌کند!» باید توجه داشته باشیم که در شرایط فعلی «مالیات تورمی» به مثابه بازتقسیم، گردش پول را تضمین می‌کند. در این چارچوب اغنیای جامعه به خاطر ملاحظات از دست نرفتن اصل سرمایه پولی‌شان، مقدار کمتری را به نسبت شرایط عادی در بازه یکساله نگهداری می‌کنند. در نتیجه برخی از اغنیا با نصاب اول تشخیص داده نمی‌شوند و همچنین میزان زکات شناسایی شده به دلیل کاهش تعداد نصاب‌های دوم بسیار محدودتر خواهد شد. اگر هم گفته شود که مالیات تورمی را به صفر می‌رسانیم، پس جز اتصالِ مقدار مشخصی از طلا یا نقره به پول چاره‌ی دیگری نداریم. در غیر این صورت، گردش پول متوقف شده و این یعنی اعتبار مورد نظر خاصیت پولی خود را از دست می‌دهد.(توضیحات بیشتر: اینجا) • بنابراین علاوه بر دلایل اصلی که قبلاً مطرح شد با ملاحظه‌ی حقایق پولی-بانکی نیز هیچگاه نمی‌توان این ادعا را مطرح کرد که مطلق پول، مشمول احکام شرعی زکات می‌شود. بلکه این مجموعه احکام، با نظام پولی خاصی هماهنگی دارند. رونوشت به محققین اهل تسنن ➖➖➖➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

✍ مقایسه‌ی جایگاه کفاره و فطریه #اختصاصی_جنبش ▪️مقدمه: معرفی اجمالی «کفاره» روزه (تأخیر و عمد) • اگر قضای روزه ماه رمضان بر کسی واجب شد و آن شخص تا رمضان سال بعد بدون عذر شرعی آن را قضا نکند گناه کرده و علاوه بر استغفار و قضای روزه نیز باید «کفاره» بدهد.(میزان «کفاره تأخیر»: دادن یک مُدّ یعنی حدود ۷۵۰ گرم گندم یا جو یا … به فقیر) همچنین اگر کسی عمداً روزه نگیرد یا بدون عذر روزه‌ای را باطل کرده باشد، گناه کرده و علاوه بر استغفار و قضای روزه بر او ادای «کفاره» نیز واجب است. یا باید ۶۰ روز روزه بگیرد که ۳۱ روز آن باید پشت سرهم باشد؛ یا این‌که ۶۰ فقیر را اطعام کند که یعنی حداقل به هر کدام از آن‌ها به اندازه یک مُدّ طعام بدهد. ▪️اصل مطلب: تفاوت‌های اساسی میان «کفاره» و «فطریه»! ♦️ «کفاره» بر فرد گناهکار به دلایل فوق‌الذکر واجب می‌شود اما پرداخت «زکات فطره» بر همه‌ی اغنیا به دلیل تمکن مالی آن‌ها واجب است. ♦️ «کفاره» زمانی پرداخت شده که به دست فقیر برسد اما پرداخت «فطریه» لحظه‌ای از گردن ما ساقط می‌شود که به دست حکومت برسد.(بدهی به حکومت منتقل می‌شود) ♦️ «کفاره» و «فطریه»، به فقیر می‌رسد اما «کفاره» را شخص خودش [یا وکیلش] به فقیر می‌رساند و «فطریه» را حاکم شرع موظف است به فقیر برساند. ♦️ واسطه شدن اشخاص و موسسات در رساندن «کفاره» به فقرا فی نفسه اشکالی ندارد اما این امر برای «زکات فطره» دخالت در شئون حکومتی است. ♦️ مهلت پرداخت «فطریه» به حاکم و همچنین رساندن آن به فقرا معین است اما «کفاره» مهلت خاصی ندارد اما بهتر است زودتر پرداخت شود. ♦️ پرداخت قیمت «کفاره» به فقیر کافی نیست مگر آن‌که شخص مطمئن شود فقیر با آن غذا میخرد اما پرداخت مبلغ «فطریه» کفایت می‌کند و حتی بهتر است. ♦️ شخص می‌تواند قیمت و جنس «کفاره» را خودش معین کند اما در مورد «زکات فطره»، حداقلِ این میزان توسط حاکم شرع تعیین می‌گردد. ♦️ کسی که «کفاره» را عمداً ادا نکند، به لحاظ اجتماعی بدهکار و مجرم نیست اما کسی که «زکات فطره» را عمداً نپردازد (یا ناقص بپردازد) بدهکار و مجرم است و حکومت باید با او برخورد نموده و او را نسبت به ادای دین مجبور کند؛ چرا که زکات هم حق‌الله است و هم حق‌الناس. 📌 پی‌نوشت: • متأسفانه به دلیل اینکه زکات و جایگاه آن را نمی‌شناسیم، با آن همانند کفاره برخورد می‌کنیم.(جایگاه برجسته زکات را هم‌مرتبه جایگاه کفاره فرض کرده‌ایم.) این در حالی است که «زکات فطره» از شئونات حکومتی به شمار می‌رود اما «کفاره»، تنها یک واجبِ تکلیفیِ فردی است. ➖➖➖➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat

🔰 زکات فطره از نگاه حِکمی #اختصاصی_جنبش • در اسلام، اغنیا در پایانِ ماه مبارک رمضان طبق دستور خداوند می‌بایست زکات ویژه‌ای غیر از زکاتِ طول سال بپردازند تا تمام‌بخش روزه‌هایشان باشد. یعنی حکم به آوردن چنین زکاتی منقطع از روزه‌هایی که مردم در آن ماه می‌گیرند، نیست. در واقع روزه برای این واجب شده است که اغنیا بدانند که به فقرا و مساکین در این دنیا چه می‌گذرد و آنچه که خداوند در اموالشان برای آن‌ها(فقرا و مساکین) واجب نموده ادا نمایند و آوردن زکات فطره در انتهای ایام روزه‌داری به این معناست که اغنیا نسبت به ادای حق فقرا به صورت عملی ملتزم هستند. برای همین در روایات، گفته شده که اگر کسی زکات فطره‌اش را نپردازد گویا روزه‌ای نگرفته و برای همین روزه‌هایش نزد خداوند قبول نخواهد شد. شاید بپرسید که "چرا به این نوع زکات، زکاتِ فطره یا فطریه می‌گویند؟" کلمه‌ی فطره از «پایان دادن» گرفته شده است(همانند کلمه افطار) چرا که فرد با پرداخت آن، روزه‌هایش را پایان می‌بخشد. 🔻دو سوال مهم در این رابطه: ⁉️غایت روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان، پرداخت زکات در طول سال است. اگر زکات را یک گوشه پرت کرده‌ایم، پس اصلاً دلیل روزه گرفتن‌مان در این ماه مبارک چه بوده؟ ⁉️زکات فطره، مخصوص پایان ایام روزه‌داری به نشانه التزام عملی اغنیا نسبت به ادای حق فقرا در طول سال است. اگر زکاتِ طول سال را تعطیل کرده‌ایم، با چه هدفی احیاناً زکات فطره می‌پردازیم؟ ➖➖➖➖➖ ✊جنبش مردمی احیای زکات 📡 @e_zakat