✍ مقایسهی جایگاه کفاره و فطریه
#اختصاصی_جنبش
▪️مقدمه:
معرفی اجمالی «کفاره» روزه (تأخیر و عمد)
• اگر قضای روزه ماه رمضان بر کسی واجب شد و آن شخص تا رمضان سال بعد بدون عذر شرعی آن را قضا نکند گناه کرده و علاوه بر استغفار و قضای روزه نیز باید «کفاره» بدهد.(میزان «کفاره تأخیر»: دادن یک مُدّ یعنی حدود ۷۵۰ گرم گندم یا جو یا … به فقیر) همچنین اگر کسی عمداً روزه نگیرد یا بدون عذر روزهای را باطل کرده باشد، گناه کرده و علاوه بر استغفار و قضای روزه بر او ادای «کفاره» نیز واجب است. یا باید ۶۰ روز روزه بگیرد که ۳۱ روز آن باید پشت سرهم باشد؛ یا اینکه ۶۰ فقیر را اطعام کند که یعنی حداقل به هر کدام از آنها به اندازه یک مُدّ طعام بدهد.
▪️اصل مطلب:
تفاوتهای اساسی میان «کفاره» و «فطریه»!
♦️ «کفاره» بر فرد گناهکار به دلایل فوقالذکر واجب میشود اما پرداخت «زکات فطره» بر همهی اغنیا به دلیل تمکن مالی آنها واجب است.
♦️ «کفاره» زمانی پرداخت شده که به دست فقیر برسد اما پرداخت «فطریه» لحظهای از گردن ما ساقط میشود که به دست حکومت برسد.(بدهی به حکومت منتقل میشود)
♦️ «کفاره» و «فطریه»، به فقیر میرسد اما «کفاره» را شخص خودش [یا وکیلش] به فقیر میرساند و «زکات» را حاکم شرع موظف است به فقیر برساند.
♦️ واسطه شدن اشخاص و موسسات در رساندن «کفاره» به فقرا فی نفسه اشکالی ندارد اما این امر برای «زکات فطره» دخالت در شئون حکومتی است.
♦️ مهلت پرداخت «فطریه» به حاکم و همچنین رساندن آن به فقرا معین است اما «کفاره» مهلت خاصی ندارد اما بهتر است زودتر پرداخت شود.
♦️ پرداخت قیمت «کفاره» به فقیر کافی نیست مگر آنکه شخص مطمئن شود فقیر با آن غذا میخرد اما پرداخت مبلغ «فطریه» کفایت میکند و حتی بهتر است.
♦️ شخص میتواند قیمت و جنس «کفاره» را خودش معین کند اما در مورد «زکات فطره»، حداقلِ این میزان توسط حاکم شرع تعیین میگردد.
♦️ کسی که «کفاره» را عمداً ادا نکند، به لحاظ اجتماعی بدهکار و مجرم نیست اما کسی که «زکات فطره» را عمداً نپردازد (یا ناقص بپردازد) بدهکار و مجرم است و حکومت باید با او برخورد نموده و او را نسبت به ادای دین مجبور کند؛ چرا که زکات هم حقالله است و هم حقالناس.
📌 پینوشت:
• متأسفانه به دلیل اینکه زکات و جایگاه آن را نمیشناسیم، با آن همانند کفاره برخورد میکنیم.(جایگاه برجسته زکات را هممرتبه جایگاه کفاره فرض کردهایم.) این در حالی است که «زکات فطره» از شئونات حکومتی به شمار میرود اما «کفاره»، تنها یک واجبِ تکلیفیِ فردی است.
➖➖➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
هدایت شده از جنبش مردمی احیای زکات
بروشور فطریه.pdf
1.32M
🌷طرح بروشور|
موضوع: زکات فطره
🖨 نسخهی قابل چاپ
(سیاه و سفید)
➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
#حدیث
📸 متن عکس را بخوانید
⚠️هشدار:
• اغنیا مواظب باشند؛ زکات فطره هیچ کدام از اهل و عیالشان را فراموش نکنند. که اگر کسی را از قلم بیندازند، خطر مرگ جان او را تهدید میکند!
#ایمان_به_غیب
➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
✍️ چگونه بدهیِ اجتماعیِ «زکات» را برای هر غنی محاسبه کنیم؟
#اختصاصی_جنبش
▪️بخش اول: مقدمه
• انسان موحّد معتقد است که خداوند هیچ جنبدهای را در این دنیا بدون روزی قرار نداده است. به همین جهت میداند پروردگار متعال حتی افرادی که توان برآوردهسازی "حداقل یکی از" نیازهای معیشتی را ندارند، در این دنیا بدون روزی به حال خود رها نکرده یا به بیان واضحتر آنان را از داشتن زندگی خوب و آبرومند محروم ننموده است.
• اراده خداوند چنین بوده که سهم این افراد را در اموال دیگران قرار دهد تا میزان مسئولیتپذیری مردم در نسبت با ضعفا سنجیده شود. این سهم معیّن که نوعی بدهی به شمار میرود، زکات گفته میشود؛ چون همانطور که از نامش پیداست هدف و کارکرد پرداخت این بدهی، انسانسازی (تزکیه نفوس) است. بنابراین داشتن زندگی خوب و آبرومند یک حقّ همگانی به شمار میرود و اگر در عمل کسی از داشتن زندگی خوش و آبرومندانه محروم شد، از دو حال خارج نیست: یا خودش مقصر است(تنبلی) و یا دیگران حق او را خوردهاند.(منع زکات)
• لازم به ذکر است قبلاً بیان کردیم که «زکات» بر این اساس یک مقوله پیشادینی به شمار میرود، برخلاف باور اشتباه و رایجی که آن را بالذّات یک حکم اسلامی تصور میکنند.
▪️بخش دوم: اصل مطلب
• ما "موحدین" میدانیم که سهمی که خداوند برای فقرا در اموال اغنیا قرار داده است [یا همان مقدار کل حق الله زکات] به اندازهای است که فقرا بتوانند به کمک آن زندگی خوب و آبرومندانهای داشته باشند؛ اما نمیدانیم که دقیقاً هر غنی چقدر بدهکار خواهد بود؟ به عبارتی سوال ما اینجاست: چگونه میتوانیم مقدار زکاتی که هر غنی در جامعه باید بیاورد را به طور مشخص و دقیق شناسایی کنیم؟ از همینجا نتیجه میگیریم که برای این امر به یک الگوی دقیق محاسباتی واحد و جامع احتیاج داریم تا میزان زکاتی که بر گردن هر غنی هست را دقیقأ محاسبه کنیم.
• الگوی مورد نظر تنها در صورتی کارآمد است که در بطن خود هر سه ویژگی زیر را دارا باشد:
ویژگی اول: بر اساس نکاتی که عرض کردیم(اعتقاد به رازقیت خداوند؛ رابطه نعمت و تکلیف) هدف این است که فقرا نیز همانند اغنیا از زندگی خوب و آبرومند برخوردار باشند بنابراین سهمی که خداوند برای فقرا در اموال اغنیا قرار داده است [یا همان مقدار کل حق الله زکات]، برای تحقق این مسئله کافی است. طبعاً الگوی محاسباتی باید در تشخیص میزان کل زکات موفق باشد.
ویژگی دوم: همه ما میدانیم، زکات به اموال اغنیا تعلق میگیرد بنابراین الگوی محاسباتی نباید طوری باشد که اشتباهاً زکات را در اموال فقرا شناسایی کند.
ویژگی سوم: هیچ کدام از اغنیا در رابطه با آوردن زکات معاف نیستند یا به عبارتی همه آنها در قبال فقرا به تناسب تمکن مالیشان متعهدند. پس توقع میرود، الگوی محاسباتی بایستی بتواند حق الله زکات را در اموال همهی اغنیا بلااستثناء آن هم به تناسب تمکن مالیشان شناسایی کند.
• بر اساس توضیحات بالا این الگوی محاسباتی در دل خود باید بتواند چند معادلهی پیچیده و چند مجهوله را آن هم در ظرف زمان و مکان حل کند! حال چگونه به این الگوی محاسباتی دست پیدا کنیم؟ تنها دو راه وجود دارد: یا باید خودمان آن را تدوین کنیم یعنی از خرد جمعی برای تدوین آن کمک بگیریم (که البته تدوین الگوی کارآمد اصلاً کار سادهای به نظر نمیرسد) و یا بایستی به تشریع خداوند در این رابطه تکیه کنیم.
• چرا از نظر ما تکیه کردن به تشریع، مناسبترین راه است؟ اولاً به طور قطع کسی که سهم فقرا را در اموال اغنیا قرار داده است، بهتر از دیگران نسبت به اندازه دقیق این بدهی برای هر غنی اطلاع دارد، ثانیاً تنظیم این الگوی محاسباتی واحد و جامع که سه ویژگی مورد نظر را به بهترین شکل داشته باشد، بدون شک تنها از عهده خداوند برمیآید.
• ما بر این باوریم، اسلام به مثابه دین کامل _ یعنی حاوی بهترین برنامه برای تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسانها _ موضوع مهم «زکات» را دربرگرفته است و اصلاً زکات یکی از پایههای اصلی اسلام به حساب میآید.(اشاره به حدیث: کافی(ط-اسلامیه)؛ ج۲، ص۱۸، ح۴) اول از همه اینکه خداوند در قرآن کریم حکم داده که مسلمانان زکات بیاورند، همانگونه که فرمان صادر شده که نماز را بپادارند. در ثانی، شکل انجام این عبادت را همچون نماز با تمام جزئیات و شرایط آن از طریق وحی به پیامبر(ص) بیان(تشریع) نموده است تا ایشان این احکام را برای مردم(مکلّفین) ابلاغ نماید. بخشی از احکام زکات همان الگوی محاسباتی است که شامل چهار بخش متعلقات، نصابها، شرایط کیفی و مقادیر میباشد. (در آینده به معرفی دقیق الگوی محاسباتی اسلام که خداوند(شارع) برای موضوع زکات در اختیار مسلمانان قرار داده است، خواهیم پرداخت و به ابعاد کارآمدی آن اشاره میکنیم.)
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
📌پینوشت:
🔻جوامع غیرمسلمان نیاز دارند که برای امر زکات، الگوی محاسباتی تنظیم کنند.
🔻پس از دستیابی به الگوی محاسباتی، زکات عملاً به یک امر حکومتی مبدل میشود و [فرقی نمیکند جامعه مورد نظر مسلمان باشد یا نباشد] در پست بعدی این موضوع را تبیین خواهیم کرد.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
🏴 عرض تسلیت به مناسبت سالگرد ارتحال امام خمینی(ره)، بنیانگذار انقلاب اسلامی
📡 @e_zakat
💎امام خامنهای:
♦️«اگر راهِ امام را گم کنیم یا فراموش کنیم یا خدای نکرده عمداً به کنار بگذاریم،
ملّت ایران سیلی خواهد خورد.♦️
(۱۴ خرداد ماه سال ۱۳۹۴)
✊️ما راه امام را ادامه خواهیم داد
📡 @e_zakat
✍️ چرا «زکات» از شئونات حکومتی است؟
#اختصاصی_جنبش
• در بخش قبلی در آخر ادعا کردیم که بلافاصله بعد از دستیابی به الگوی محاسباتی، زکات عملاً به یک امر حکومتی مبدل میشود. اما چرا؟
• «زکات» یک کمک داوطلبانه شخصی به شمار نمیرود بلکه حقی است متعلق به فقرا در اموال اغنیا. در صورتی که یک کشور واقعاً بخواهد زکات را به رسمیت بشناسد، برای آن به یک الگوی محاسباتی احتیاج دارد. درست از زمانی که این بدهی اجتماعی به واسطهی مبنا قراردادن یک الگو، برای هر غنی قابل محاسبه شد؛ به اقتضای صیانت از حقالله که در این مورد حقالناس هم هست، آوردن زکات به یک الزامِ قانونی مبدل میشود. یعنی قانوناً کسی اجازه ندارد حق ضعفا را بخورد و آنان را از زندگی خوب و آبرومند محروم کند. اما چگونه این حق از اغنیا به فقرا رسانده شود؟ آیا میتوان رساندن زکات به فقرا را همانند کمکهای داوطلبانه به خود مردم سپرد؟
• زکات، حق همه فقرا است لذا این حق، باید به "همهی" آنان برسد. از طرفی هر فقیر به اندازه فقرش از زکات سهم دارد، پس در توزیع زکات باید "حقوق همهی" فقرا لحاظ شود. این امر میسر نیست، مگر اینکه: اولاً همه فقرای جامعه شناسایی گردد؛ ثانیاً میزان فقر هر یک از آنان تشخیص داده شود.
• در بخشهای قبلی گفتیم: «شناسایی فقرا به دلیل تعفّف در اظهار نیازمندی کاری است بسیار دشوار و گاهاً جز با تحقیقهای جدّی، این امر میسر نیست برخلاف تشخیص مساکین که با تحقیق ساده به راحتی قابل انجام میباشد.» به طریق اولی، یافتن فقیرِ مستحق برای تحویل زکات به او مشکلتر خواهد بود چرا که هر فقیر تنها به اندازه فقرش از زکات حق دارد. شناسایی مطلق فقرا، سنجش دقیق فقر هر یک از آنها و همچنین تشخیص اینکه یک فقیر تا چه اندازه قبلاً زکات گرفته، کارهایی نیست که از عهده عموم بربیاید و بتوانند مبتنی بر آن، خودشان مستقیماً زکات را به مستحقش برسانند.
• بر اساس استدلال فوق انتظار میرود «حکومت» به صورت یکپارچه وظیفهی جمعآوری و توزیع زکات را به عهده بگیرد. شیوه عمل بدین صورت است که حکومت ابتدا به ساکن برای یافتن فقرای جامعه(چه کسانی که فقرشان را اظهار میکنند و چه آنهایی در اظهار فقر حیا میکنند) و سنجش میزان فقر هر یک از آنها تمام تلاش خود را به کار میبندد. افرادی که جز آمار فقرای شناسایی شده نیستند، توقع میرود که زکات بیاورند(اغنیا هستند). اگر کسی در این بین زکات نداد، از دو حال خارج نیست یا فقیر است که اگر اثبات شود، میبایست از حکومت زکات دریافت کند و یا غنی است که حکومت باید از او زکات بگیرد.(چنانچه عمداً زکات نداده باشد، به عنوان مجرم با او برخورد میشود.) با این روش، حکومت به خوبی میتواند فقرا و اغنیای جامعه را از یکدیگر تفکیک نموده تا از اغنیا زکات بگیرد و آن را بین فقرا توزیع کند.
📌پینوشت:
🔻«زکات» بر اساس ادلهی عقلی از شئونات حکومتی است و فرقی نمیکند این حکومت، اسلامی باشد یا نباشد!
🔻مقصود از تجهیزِ زکات و رساندن آن به فقرا، اداره جامعه است و مردم نیاز دارند که حکومت از اغنیای آنها زکات بگیرد و به فقرایشان بدهد.
🔻ایفای نقش حکومت در رابطه با «صیانت از حقوق فقرا» بسیار اهمیت دارد. اگر فقیری از داشتن زندگی خوب و آبرومند محروم شد حتماً گروهی از اغنیا از آوردن زکات خودداری کردهاند، یعنی یک الزام اجتماعیِ مهم را زیر پاگذاشتهاند. وای به حال حکومتی که با مانعان زکات برخورد نکند و حق ضعفا را از آنان نگیرد.
🔻حالا میفهمیم چرا احکام اسلامیِ زکات "در مدینه" تشریع شده و چرا خداوند در قران کریم "حاکم اسلامی" را مأمور کرده است که از اموال اغنیا زکات بگیرد و به فقرا بدهد.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
بسیار مهم⚠️
پیشنیاز مطالعهی پیام فوق، رجوع و خواندن پیامهای زیر 👇است در غیر این صورت، ممکن است اصل مطلب به درستی فهم نشود و حتی ناقص به نظر برسد.
🔰چهار وظیفهی اصلی حاکمیت در رابطه با «زکات»
📸 (متن عکس را بخوانید👆)
📌پینوشت:
• بسیاری با خود تصور میکنند "حکومتی بودن و یا نبودن زکات"، اصولاً جزءِ مسائل شرعی است و تنها حکمشناسان (مجتهدین) باید در این مورد اظهار نظر کنند.
• در صورتی که حکومتی بودن زکات همانند اصل مسئلهی زکات، از مقولههای پیشادینی به حساب میآید و به همین خاطر با ادلهی عقلی این مسئله را نیز میشود اثبات نمود.
• علاقهمندان میتوانند جهت آشنایی با ادلهی حکومتی بودن زکات، به پیام Reply شده مراجعه بفرمایند.
➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
• گزارشی در صدا و سیما پخش شد مبنی بر اینکه رسانه ملی برای راهاندازی «نهضت احیا و ترویج زکات» عزم خود را جزم کرده است!
• به قول گفتنی "از حرف تا عمل فاصله بسيار است!" ما که چشممان آب نمیخورد. با این حال منتظریم ببینیم که رسانهی تبلیغات بازرگانی که تا دیروز برای زکات ترهای خرُد نمیکرد حالا چطور میخواهد بستری باشد برای پیش بردن نهضت احیا و ترویج زکات؟!
• بر فرض که چندین برنامه هم بسازند؛ با چه محتوایی این برنامهها روی آنتن خواهد رفت؟ در کجا و چه زمانی پخش خواهد شد؟ آیا شبکه استانی فلانجا میخواهد نشان دهد که آقای کشاورز یا آقای چوپان مثلاً زکاتش را داده؟! یا میخواهد راجع به حقوق مالیِ نصفِ بیشتر جمعیت ایران اعتراض کند که توسط قارونهای شکمپرِ زمان تصاحب شده؟
➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
#توییت_گرام
«چرا فردی که درآمد کافی برای اداره زندگیاش را دارد بازهم باید از مستأجرِ تحت فشار اجاره بگیرد؟!!
خانهات که خالیست و نیاز نداری، خب بده به این بنده خدا چند وقت
مگر ما مسلمان نیستیم؟!
کی به تعالیم اسلام بازمیگردیم
حرص و طمعِ بیشتر داشتن نابودمان کرده...»
#زکات_مال
#انصاف
👤 امیر گودرزی
➖➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
✍️ اصل ولایت و رابطه آن با تأمین اجتماعی
#اختصاصی_جنبش
• وقتی مرد، تشکیل خانواده میدهد در واقع متعهّد شده است که به لحاظ مالی یک «زندگی خوش و آبرومند» را برای اهل و عیال خود فراهم آورد. او به این جهت، بر اعضای خانواده خود «ولایت مالی» دارد.(یعنی تأمین هزینهها و امکانات مالی زندگی خود و خانوادهاش وظیفهی اوست)
• عدهای در جامعه هستند که به خاطر ناتوانی در تأمین زندگی خوش و آبرومند نمیتوانند تشکیل خانواده بدهند یا اینکه بعد از ازدواج در این خصوص ناتوان شدهاند.(حتی ممکن است فرد فوت کند و به همین سبب هزینهها و امکانات مالی همسر و فرزندانش تأمین نشود) در این صورت چه کسی عهدهدار «ولایت مالی» آنها و خانوادههایشان در حد و اندازهی ناتوانیشان خواهد بود؟ چه کسی برایشان سرپناه، خوراک، آب آشامیدنی، پوشاک و ... برازنده فراهم میکند؟
• یک حکومت کامل و مقتدر، بر جامعه تحت سلطه خود «ولایت مالی» دارد به این صورت که موظّف است به وضع ضعفای جامعه رسیدگی کند و برای بهرهمندی آنان از زندگی خوش و آبرومند میزان مشخصی بودجه تخصیص دهد. حال اگر این حکومت، زکات را به رسمیت شناخته باشد و همچنین برای زکات الگوی محاسباتی نیز درنظر بگیرد، طبعاً از منبع زکوات گردآوری شده به این منظور هزینه میکند و چنانچه این میزان به هر دلیلی (همانند گناه اغنیا، ضعف در الگوی محاسباتی، ضعف در گردآوری و ... ) کمتر از هزینههای مربوطه بود، حکومت بایستی از سایر منابع مالی برای این امر مهم کمک بگیرد. با این توضیحات، حدّ ضروری «تأمین اجتماعی» و همچنین جایگاه «زکات» در آن کاملاً مشخص میشود.
📌پینوشت:
🔻 با توجه به «ولایت مالی» حکومت بر جامعه، مردم باید حقوق مالی خود و وظایف حکومت در قبال آنها را بهتر بشناسند و اگر این حقوق پایمال شده باید آن را از مسئولین مطالبه کنند.
🔻 از امتیازات اسلام، توجه و تأکید به «ولایت مالی» حکومت بر جامعه است به طوری که اگر حاکم به وظایف این حیطه - که بر بسیاری از اختیارات و تکالیف دیگر وی اولویت دارد - عمل نکند مرتکب گناه شده است و روز قیامت باید به خاطر عدم مسئولیتپذیری در محضر خداوند پاسخگو باشد.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
📸 متن عکس را بخوانید
🔦 الگوی تأمین اجتماعی اسلام از زبان امام صادق(ع)
💠 الگوی حکومتداری پیامبر در رابطه با تأمین اجتماعی آنقدر کامل و زیبا بود که سبب شد بسیاری از یهودیان، اسلام بیاورند!
🔆 کسی که به لحاظ مالی ضعیف است و برای همین نتوانسته «زندگی خوش و آبرومند» را برای خود و خانوادهاش به ارمغان آورد، بر خودش ولایت ندارد چه رسد به خانوادهاش! لذا بنابر اصل ولایت، تأمین معاش او و اهل و عیالش تا میزانی که به فقر مبتلا میباشد، برگردن حاکمیت اسلامی است!
#عدالت_اجتماعی
➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
✍️ پیرامون دیدگاه سه مکتب در رابطه با «مالکیت»
#اختصاصی_جنبش
▪️دیدگاه اول: Liberalism
• در مکتب «لیبرالیسم» یا همان «اباحهگرایی»، فرد مجاز است به میلِ [هوای نفس] خود در مال تحت اختیارش، تصرف کند. چرا که او آن دارایی را تنها و تنها خودش بدست آورده و از این جهت مستقلاً بر آن مال مالکیت دارد. بنابراین تنها شخصی است که میتواند راجع به نحوهی استفاده از مایملکش تصمیمگیری کند و هر گونه محدودیت در این مسیر، پذیرفتنی نیست. به این اعتقاد در چارچوب مکتب لبیرالیسم، «مالکیت خصوصی» (Private Ownership) میگویند که بنیاد اصلی نظام سرمایهگرایی (Capitalsm) است.
• جانلاک(John Locke) (م۱۶۳۲-۱۷۰۴) از فیلسوفان سده ۱۷ میلادی انگلستان بود که بهطور گسترده به عنوان پدرِ لیبرالیسم شناخته میشود. او در مورد اصل «مالکیت خصوصی» میگوید:
"Every man has a property in his own person. This nobody has a right to but, himself."
(هر کس یک دارایی، تحت مالکیت خود دارد و "هیچکس" جز او حقی نسبت به آن ندارد.)
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
▪️دیدگاه دوم: Socialism
• «سوسیالیسم» یا همان «مساواتگرایی»، مکتبی با مبنای مادیگرایی است که در واکنش به آثار اجتماعی_اقتصادی نظام سرمایهسالاری _که در قالب شکلگیری یک طبقه کارگرِ فقیر در کنار تمرکز عظیم ثروت در دستان طبقه کوچکی از کارخانهدارانِ سرمایهدار و نیز وقوع بحرانهای اقتصادی متوالی نمود پیدا کرد_ در دهههای نخستین و میانی قرن نوزدهم پدیدار گردید. سوسیالیسم، طیف وسیعی از گرایشهای به کلی مختلف را دربرمیگیرد اما در عین حال درباره بعضی اصول اساسی با هم مشترکاند. عمدتاً نگاهی منفی نسبت به «مالکیت» دارند به طوری که برخی اصل آن را نفی میکنند و برخی طرفدار ایجاد محدودیتهایی جدی در آن هستند.
• مثلاً کارل مارکس (karl Heinrich Marx)(م۱۸۸۳-۱۸۱۸) به عنوان مشهورترین و تأثیرگذارترین سوسیالیست قرن نوزدهم میلادی که با طرح نظریات خود جغرافیای سیاسی و اقتصادی نیمی از جمعیّت دنیا را در قرن بیستم متحوّل کرد - معتقد بود: «مالکیت افراد بر ابزار تولید بایستی ملغی گردد تا بدین وسیله، درآمد حاصل از تولید مبتنی بر کار مردم توزیع شود.»
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
▪️دیدگاه سوم: مکتب توحیدی
• بر اساس این مکتب، «مالکیت» از آنِ خداست و اموال ما انسانها، در واقع ودایعی هستند که پروردگار در اختیارمان گذاشته تا در دنیا امتحان شویم(انسان، نماینده یا همان خلیفه خدا روی زمین است و مالکیت او به طور مستقل تعریف نمیشود.)، لذا ما در قبال این ودایع مسئول هستیم و داشتن مال به مثابه داشتن تکلیف و مأموریت از جانب خداست.(تکلیفمداری) یکی از بارزترین این مأموریتها در رابطه با داشتن اموال، آوردن «زکات» میباشد.
• بنا بر اصل ربوبیّت، خداوند هیچ جنبدهای را در این دنیا بدون روزی قرار نداده است؛ به همین جهت پروردگار متعال حتی افرادی که توان برآوردهسازی "حداقل یکی از" نیازهای معیشتی را ندارند، در این دنیا بدون نصیب به حال خود رها نکرده یا به بیان واضحتر آنان را از داشتن «زندگی خوب و آبرومند» محروم ننموده است. اراده خداوند چنین بوده که سهم این افراد را در اموال دیگران قرار دهد تا میزان مسئولیتپذیری مردم در نسبت با ضعفا سنجیده شود. این سهم معیّن که نوعی بدهی به شمار میرود، زکات گفته میشود؛ چون همانطور که از نامش پیداست هدف و کارکرد پرداخت این بدهی، انسانسازی (تزکیه نفوس) است. بنابراین داشتن «زندگی خوب و آبرومند» یک حقّ همگانی به شمار میرود و اگر در عمل کسی از این حق محروم شد، از دو حال خارج نیست: یا خودش مقصر است(تنبلی) و یا دیگران حق او را خوردهاند.(منعِ زکات)
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
📌پینوشت:
🔻 مقایسه این سه دیدگاه را برعهده مخاطبان گذاشتهایم تا با تأمل در این زمینه به طور محسوس، جایگاه و اهمیت موضوع «زکات» درک شود.
🔻مطلب فوق به خوبی نشان میدهد که چرا: «احیای زکات تنها با عبور از جنازه نظام سرمایهگرایی ممکن خواهد بود!»
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
📸 متن عکس را بخوانید
🔦 حدِّ استحقاق از زکات
💠 این روایت فوقالعاده زیبا از امام صادق(ع) دقیقاً نشان میدهد: "برخلاف تصور اغلب ما" چه کسانی از کل زکات سهم دارند و سهمشان چگونه تعیین میشود.
🔆 پیش از این به «تعریف "صحیح" فقر و غنی» و همچنین «استحقاقِ جمیع فقرا از زکات» اشاره کرده بودیم، حالا این حدیث مِن باب تأیید مدّعاهای ما در این رابطه قابل توجه است.
#عدالت_اجتماعی
➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
📸 متن عکس را بخوانید
🔦 به چه کسی فقیر میگویند؟
💠 استحقاق از زکات تا حدِّ کفایت معاش
🔆 امام صادق(ع): ... «به یقین خداوند -تبارک و تعالی- در اموال اغنیا و همچنین وضع فقرا نگریست، آنگاه در اموال اغنیا چیزی برای فقرا قرار داد تا آن حد که زندگیشان را کفایت کند و اگر کافی نمیبود بر آن میافزود؛ آری باید آنقدر از زکات به او بدهد که بخورد، بیاشامد، بپوشد، ازدواج کند، به دیگران صدقه دهد، و به حج برود.»
#عدالت_اجتماعی
➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat
✍️ تعریف «فقر» از منظر رویکرد رایجِ غربی
#اختصاصی_جنبش
▪️مقدمه
• شاید تاکنون درباره مفاهیمی نظیرِ «فقر مطلق»، «فقرنسبی»، «خط فقر» و ... چیزهایی شنیدهاید یا دستِِکم اسامی آنها به گوشتان خورده است. همانطور که میدانید بسیار دیده شده که کارشناسان اقتصادی یا مسئولین از این مفاهیم در تحلیلهایشان استفاده کردهاند و حتی در بعضی موارد به عنوان مبنای سیاستگذاریهای کلان مورد استفاده قرار گرفته است. پرسش ما اینجاست، آیا واقعاً مجاز هستیم از این مفاهیم در چارچوب موضوعی «زکات» برای توضیحِ ابعاد فقر بهره ببریم؟ و یا اصلأ تا چه حد این مفاهیم «بهجا» و در تبیین مسائل مختلف «کارآمد» هستند؟
• بسیاری تصورشان بر این است که تقریرِ علوم اجتماعی متعارف از پدیده فقر، حاصلِ تضارب آرای عقلا بوده و به همین دلیل میبایست مابینِ تعاریف موجود، بینقصترین و منطبقترین آنها باشد! ولی ما پیش از این ثابت کردیم که چنین برداشتی اشتباه است.
• در این یادداشت فقط میخواهیم، توضیح مختصری در رابطه با «چیستی این مفاهیم» و «چرایی عدم انطباق آنها با پدیده فقر» داشته باشیم.
▪️اصل مطلب
• در تلقی علوم اجتماعی متعارف، فقر را به دو گونه «مطلق» و «نسبی» تقسیم میکنند و مبتنی بر هر یک، شاخص «خط فقر»(poverty line) خاصی را تعریف کردند.
• «فقر مطلق»(absolute poverty): نیازهای انسان در پایینترین سطح ممکن نیاز به خوراک، آب، پوشاک و سرپناهی برای زندگی است. تمام کسانی که توانایی تأمین حداقل نیازهای اساسی خود را ندارند، به طور مطلق فقیر محسوب می شوند. غالباً برای بدست آوردن «خط فقر»، ابتدا خط فقر مطلق غذایی برآورد شده و سپس با توجه به ترکیب هزینههای غذایی و غیر غذایی در بودجه خانوار، میزان کل خط فقر را محاسبه میکنند.
• «فقر نسبی» (relative poverty): کسی که درآمدش کمتر از %۵۰ یا [%۶۶] میانهی درآمد خانوارهای یک جامعه باشد، او را در مقایسه با دیگران فقیر به حساب میآورند. (درآمد میانه درآمدی است که پنجاهدرصدِ جمعیت، درآمدی بیشتر و پنجاهدرصد دیگر، درآمدی کمتر از آن دارند.) لازم به ذکر است که این معیار به نسبت «فقر مطلق» کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
🔻 اشکالات:
• قبل از هر چیز باید بگوییم که فقر نسبی، نمیتواند بیانگر «فقر» به معنای واقعی کلمه باشد چرا که به وضوح بر پدیدهی نابرابری درآمدی دلالت دارد. موضوع فقر، به «عدم توانایی» در رفع نیاز برمیگردد و نه «توانایی نسبی» در رفع نیاز! به عنوان مثال همه ما میدانیم نابرابری درآمدی یک مقوله اجتنابناپذیر به حساب میآید، چیزی که طبعاً درمورد خود فقر صادق نیست.
• هرچند فقر مطلق در مقایسه با فقر نسبی، تعریف نزدیکتری به نظر میرسد، اما باید بدانیم به صورت کامل بر مفهوم اصلی «فقر» مطابقت پیدا نمیکند. فقر مطلق را به «عدم توانایی در تأمین حداقل نیازهای اولیه زندگی» میگویند، در حالی که فقر در واقعیت، دامنهی وسیعتری دارد: در حقیقت فقر در معنای دقیقش یعنی «عدم توانایی در تأمین حداقل یک نیاز معشیتی آن هم در سطح آبرومندانه و خوب.» بدین ترتیب در این تقریر محدوده فقر بسیار تنگ پنداشته شده است.
• ایرادات دیگری هم وجود دارد و برشماری آن خالی از لطف نیست: مثلاً فقیر کسی است که «اموال» او کفایت زندگی وی و خانوادهاش را ندهد و نه صرفاً «درآمدَ»ش! از طرفی فقر متوجه ولیِّ خانواده است و نمیتوانیم توان مجموعهی افراد خانواده را با هم جمع بزنیم.(در رویکرد متعارف درآمدِ "خانوار"، معیار اصلی است) همچنین دامنهی مصادیق نیازها در فقر مطلق بنابر اولویتهای فرهنگ غربی لحاظ شده، به عنوان نمونه ما تشکیل خانواده را از نیازهای ضروری میدانیم اما آنها این مهم و ملزومات مالی آن را در تبیین فقرمطلق درنظر نمیگیرند.
• از همه اینها هم بگذریم، به دلیل غیرالهی و مادی بودن مبنای علوم اجتماعی متعارف، نباید انتظار داشت رویکرد غالب راجع به «فقر مردم در نسبت با خداوند» پرداخته و یا حداقل در خصوص آن اشارهای داشته باشند درحالیکه شناخت این نوع از فقر و توجه به ابعاد آن، دلالتهای بسیار مهمی در خصوص تبیین مسائل مختلف من جمله «زکات» خواهد داشت [که ما قبلتر بخشی از آن را بیان کردیم]
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیای زکات
📡 @e_zakat