عرضه خودرو وارداتی: بهانه‌ای برای رشد نقدینگی و کاهش اعتبار دولت تازه‌ترین فراخوان برای ثبت نام از متقاضیان #خودرو وارداتی از سه‌شنبه 19 تیر تا یکشنبه 24 تیر در جریان بود. متقاضیان برای شرکت در این فراخوان باید تا ساعت 12 شنبه 23 تیر، مبلغ 500 میلیون تومان را در قالب #حساب_وکالتی مسدود می‌کردند. بنا بر اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارب بیش از 130 هزار نفر در فراخوان فوق شرکت کرده‌اند. با توجه به اینکه تعدادی از بانک‌های عامل تا 200 میلیون تومان اعتبار در اختیار متقاضیانی قرار می‌دادند که نزد آنها اقدام به گشایش حساب وکالتی می‌کردند، برآورد می‌شود حدودا بین 39 تا 65 هزار میلیارد تومان سپرده در قالب طرح فوق مسدود شده باشد. در ابتدا اعلام شده بود که نتایج قرعه‌کشی شنبه 30 تیر اعلام خواهد شد و انتظار بر این بود که با فاصله کمی پس از اعلام نتایج، امکان آزادسازی موجودی حساب‌های فوق وجود داشته باشد. با وجود این، هنوز نتایج اعلام نگردیده و سپرده‌ها آزاد نشده است. البته طولانی شدن آزادسازی چنین سپرده‌هایی مسبوق به سابقه است. در اولین دوره عرضه خودروهای وارداتی، سپرده‌ها پس از گذشت بیش از یک ماه و نیم و در دور دوم پس از گذشت پنج روز آزاد شده بود. در هر صورت، بد قولی کاهنده #اعتبار است. حال آن که برای دولت، کسب و ارتقای اعتبار بسیار دشوار و از دست دادن آن بسیار آسان است. در همین حین، اغلب بانک‌های عامل، متقاضیان را به نگهداری سپرده خود در آن بانک‌ها پس از آزاد شدن، به‌ویژه در ازای دریافت تسهیلات بر مبنای معدل موجودی حساب، تشویق و عملا سپرده‌های فوق را به #سپرده_وام‌خواه تبدیل می‌کنند. با فرض اینکه 39 هزار میلیارد تومان در طرح فوق مسدود شده باشد و با فرض اینکه صرفا نیمی از این مبلغ تبدیل به سپرده وام‌خواه شود، بر مبنای تبلیغات بانک‌های پیش‌گفته، چهار ماه بعد و در آذر ماه احتمالا حداقل حدود 10 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت خواهد شود. بر مبنای فروض دیگر، مبلغ تسهیلات می‌تواند بالغ بر 25 هزار میلیارد تومان و حتی به مراتب بیشتر شود. همان طور که قبلا اشاره شده بود، اگرچه ممکن است مسدود کردن سپرده‌ها در حساب‌های وکالتی در مقاطعی از #سیالیت #نقدینگی بکاهد، اما طرق دیگر می‌تواند به عاملی برای رشد نقدینگی تبدیل شود. https://ble.ir/economicanalysis https://eitaa.com/economicanalysis

تاملی پیرامون ابتکار اعتباردهی در ازای حساب وکالتی (1) دور جدید فروش خودرو توسط ایران خودرو و مشروط کردن ثبت نام متقاضیان در آن به مسدود کردن مبلغ 230 میلیون تومان در #حساب_وکالتی بار دیگر دلیلی شده که بانک‌ها برای حفظ مشتریان خود و یا جذب مشتریان جدید اقدام به اعطای #اعتبار به متقاضیان تحت عنوان قرض‌الحسنه در مبالغ مختلفی از ۸۰ تا ۱۳۰ میلیون تومان کنند. اندکی قبل‌تر، در طرح فروش خودروهای وارداتی یکی از بانک‌های قرض‌الحسنه از ابتکار اعتباردهی به حسابهای وکالتی نزد خود رونمایی کرد، که بلافاصله مورد تقلید چند بانک دیگر هم قرار گرفت. اکنون که بانک‌های بیشتری اقدام به استفاده از این ابتکار کرده‌اند و مباحث مختلفی پیرامون آن مطرح شده، توجه به موارد زیر مفید است: ۱- موضوع مصرف این اعتبار افزایش موجودی حساب وکالتی برای شرکت متقاضی در سازوکار اولویت‌بندی و نه خرید خودرو است. این اعتبار نسبتا کوتاه‌مدت به محض آزاد شدن حساب وکالتی محو می‌شود. بنابراین، در این ابتکار، تسهیلات‌دهی در معنای متعارف که باعث خلق نقدینگی می‌شود، اتفاق نمی‌افتد. ۲- چون این اعتبار موضوع مصرفی غیر از افزایش موجودی حساب وکالتی ندارد و با توجه به اینکه قرار بر مسدود شدن حساب وکالتی است، یحتمل این ابتکار مشمول بخشنامه‌های بانک مرکزی در خصوص ممنوعیت انسداد تسهیلات اعطایی در قالب سپرده‌ها نمی‌شود. https://ble.ir/economicanalysis https://eitaa.com/economicanalysis https://rubika.ir/economicanalysis https://t.me/economicanalyses

تاملی پیرامون ابتکار اعتباردهی در ازای #حساب_وکالتی (2) 3- بانک‌ها در ازای اعتبار اعطایی سود یا کارمزدی از متقاضیان دریافت نمی‌کنند. برای درک منافع چنین ابتکاری برای بانک‌ها باید کارکرد آن را در الگوی کلان کسب‌وکار بانک‌ها لحاظ کرد. بانک‌ها تلاش می‌کنند تا با ارائه این مشوق نه تنها با جلوگیری از کاهش سپرده‌های متقاضیان نزد خود، مانع کاهش سپرده خود نزد بانک مرکزی شوند، بلکه با جذب سپرده‌های متقاضیان در سایر بانک‌ها به نزد خود، سپرده خود نزد بانک مرکزی را افزایش دهند. اگر بانکی در رقابت با بانک‌های دیگر موفق به جلوگیری از کاهش سپرده‌های نزد خود نشوند، مجبور به استقراض در بازار بین‌بانکی و یا استقراض از بانک مرکزی با نرخ‌های بهره نسبتا بالا می‌شود؛ بالعکس، اگر موفق به افزایش سپرده‌های نزد خود شود، می‌تواند از محل وام‌دهی در بازار بین‌بانکی و یا سپرده‌گذاری نزد بانک مرکزی درآمد کسب کند. 4- علاوه بر مورد 3، اگر بانک‌هایی که موفق با افزایش سپرده‌های نزد خود شده‌اند، با ارائه مشوق‌های دیگر مثل اعطای تسهیلات بر مبنای گردش حساب، موفق به ماندگار کردن این سپرده‌ها نزد خود شوند، از طریق این ابتکار می‌توانند توان تسهیلات‌دهی خود را ارتقا دهند و بعدا از این محل درآمد کسب کنند. 5- اگر مدت مسدود بودن حسابهای وکالتی کمتر از دو هفته باشد، که احتمالا اینگونه خواهد بود، بانک‌ها نیازی به تودیع #سپرده_قانونی نزد بانک مرکزی در ازای افزایش موجودی سپرده‌ها از محل اعتبار اعطایی نخواهند داشت. در این صورت، ابتکار فوق به خودی خود تغییری در توان تسهیلات‌دهی بانک‌ها، به‌ویژه در زمینه تسهیلات تکلیفی، ایجاد نخواهد کرد. اگر طول دوره مسدود بودن حسابت‌های وکالتی بیش از دو هفته باشد، تقاضای نظام بانکی برای ذخایر بانک مرکزی و احتمالا به تبع آن، نرخ بهره ذخایر و یا پایه پولی افزایش خواهد یافت. https://ble.ir/economicanalysis https://eitaa.com/economicanalysis https://rubika.ir/economicanalysis https://t.me/economicanalyses

تاملی پیرامون ابتکار اعتباردهی در ازای #حساب_وکالتی (۳) ۶- خلق احتمالی حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان توسط بانک‌ها با کمترین تشریفات، بخش ناچیزی توانایی آنها در خلق اعتبار، به‌ویژه برای بازه‌های کمتر از دو هفته، را نشان داد. 7- ابتکار اعتباردهی در ازای حساب وکالتی در مرحله اولیه ثبت نام و تسهیلات‌دهی بر مبنای موجودی حساب در مرحله بعد از آزادسازی وجوه مسدود شده توسط بانک‌ها، منطق کاهش تقاضای خودرو از طریق مسدود کردن مبلغی از بهای فروش خودرو در حساب خریدار (موضوع بند 9 ماده 4 دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری شورای رقابت) را تقریبا مخدوش کرده است. در صورت تداوم الگوهای خلق اعتبار اینچنینی، حساب وکالتی نمی‌تواند کارکرد چندانی در تنظیم بازار خودرو داشته باشد. https://ble.ir/economicanalysis https://eitaa.com/economicanalysis https://rubika.ir/economicanalysis https://t.me/economicanalyses