#ایل_سنگسری #سنگسر #سمنان ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 📑#پژوهش_ادملاوند @edmolavand 📚#آوات_قلمܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─

﷽ن و القلم و ما یسطرون 📩شناسه۱۴۰۳۰۶۱۶۱۸۴۱ 🌿#ایل_سنگسری ✍ایل سَنگسَری همچون قشقایی، بختیاری و شاهسون یکی از #ایل های عشایر کوچ‌روی ایران است که در دامنه  ی رشته کوه البرز فعالیت میکنند. 📌مرکز و خاستگاه این ایل شهر #سنگسر (مهدی‌شهر امروزی) در استان سمنان است. 📌منطقه ی زیست این ایل در فصل سردسیر در دامنه‌های جنوبی رشته کوه #البرز از لواسانات، دماوند، سد لار و #فیروزکوه تا شهمیرزاد، چاشم و پشتکوه در شمال مهدی‌شهر (سنگسر سابق) و در فصل گرمسیر به طرف شرق تا روستاها و نقاط علف خیز در دهستان‌های طرود، بیارجمند، خارطوران شاهرود و درونه کاشمر در حاشیۀ شمال دشت کویر مرکزی است. 📘رفیع فر, جلال الدین; چاووشی, سید محمد،"نمادهای اسطوره‌ای در اشیا و دستینه‌های سنگسری".  فرهنگ و ادبیات عامه. ۴ (۹): ۱۷۷–۱۹۸ 📌عشایر ایل سنگسری محصولات لبنی و گوشتی و صنایع دستی منحصر بفردی را تولید میکنند. 🌍قلمرو ایل سنگسر: امروزه بخش‌هایی از مراتع استان‌های سمنان، تهران، قزوین، قم، مرکزی، مازندران، گلستان، گیلان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی، و اصفهان همچنان در اختیار عشایر ایل سنگسر قرار دارد. 📌سنگسری‌ها شاخص‌ترین کوچندگان دامنه‌های البرز هستند. آن‌ها طولانی‌ترین مسیر کوچ جهان را طی می‌کنند به‌طوری‌که فاصله ی دورترین نقطهٔ ییلاقی و قشلاقی آنان به بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر میرسد. 📝#برنارد_هورکد محقق مشهور اروپایی نیز معتقد است عشایر ایل سنگسری طولانی‌ترین مسیر کوچ رو جهان را دارا هستند. 📌چراگاه های دامداران سنگسری به سه قسمت تقسیم شده: ۱/چراگاه های قشلاقی، ۲/چراگاه های ییلاقی ۳/چراگاه های میان بند. 👈در اصطلاح محلی به ییلاقات هر طایفه ایل سنگسری #خیل (xil) گفته میشود. در هر خیل برای هر یک از خانواده های آن #طایفه یک یا چند خیل مال ( xil mal) شکل میگیرد. 📙رئیسی نافچی, مهدی; طالبی, خاطره; آزاد, میترا _ "گوت‏ کِ‏ مال". دو فصلنامه دانش های بومی ایران. ۷ (۱۴): ۲۵۵–۲۹۶. 📝برنارد هورکد رئیس انجمن ایرانشناسان اروپا: اردوهای تابستانی (خیل‌های) سنگسری‌ها به لحاظ وسعت و تجمل، از شکوه و جلوه خاصی برخوردار است. ✍دکتر مرتضی فرهادی، #جامعه‌شناس ایرانی: خط تولید پنیر و روغن در بین عشایر سنگسری به قدری تکامل یافته و متنوع است که لازم است کارخانه‌های نوین لبنیات‌سازی ایران از آن درس بگیرند. 📓کتاب ایل سنگسری، علیرضا شاه حسینی انتشارات حبله رود 📌سیاه چادر عشایر سنگسری که «گوت» نام دارد منحصر به فرد است و در مقایسه با سیاه چادر دیگر عشایر ایران از ساختار ویژه‌ای برخوردار است. 🐏گوسفند سنگسری نوعی نژاد منحصر بفرد از دام سنگسری و از انواع نژاد گوسفند گوشتی در ایران است. #احمد_نادعلیان: برخی از نامهای گوسفندان در ایل سنگسری عبارتند از ولتو، نر خالکو، میا خالکو، نر ورا، میا ورا، نر سیلک، میا سیلک، کاوه، کووی، کاوه نر، کووی میش، تاژه نر، جوون میش، چار زِ، پنج زِ، قصر، کهنه نر، کهنه میش و...نوع دیگر تعیین گوسفند رنگ آنهاست که به دام زرد رنگ “شیوا” می گویند. به سیاه “بور گفته می شود. به سفید “سور”  به کبود “بنوش” به قهوه ای تیره ” تلخ” سیاه مایل به قهوه ای “برجی” قهوه ای روشن “خروا” و رنگ موشی “قمر” میگویند. در حالیکه به گوسفند سفید سور می گویند برای خر سفید نام “سوزه” را به کار می برند. حال اگر گوسفندی تماما سیاه باشد فقط در ناحیه سر یا پا لکه سفیدی داشته باشد هر کدام نیز نام متفاوتی دارند. 📌"#تیلِم" کیسه ای مانند مشک و از پوست گوساله نر درست میشود و عشایر ایل سنگسر برای تهیه فراورده های لبنی مانند دوغ، ماست، کره و... از آن استفاده میکنند، و از چوب بلندی به نام "تیلِم پَر" برای هم زدن آن استفاده میکنند. 📌عشایر ایل سنگسری از شیر گوسفند و بز، بیش از ۳۲ نوع محصول لبنی تولید می‌کنند که برخی از آن‌ها همچون #وارهون (روغن زرد)، #آریشه و #لورئین، ماست، کره چیکو (نوعی شکلات محلی) و... است، از دیگر فراورده‌های لبنی عشایر سنگسر می‌توان به شیر، ماست، توک، کره، خورش، رهون، درنه، سزمه، دوونه (کشک)، سه جو، تفره و … اشاره کرد. 🖊گردآورنده: #محسن_داداش_پور_باکر http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3339 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 📑#پژوهش_ادملاوند @edmolavand 📚#آوات_قلمܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─ ادامه👇👇

🦺پوشاک #ایل_سنگسری: 📌مردان عشایر ایل سنگسر غالباً از پشم و پوست گوسفند و بز و دام های این عشایر توسط زنان عشایری بافته میشود، کت، جلیقه، شلوار و کلاه مردان عشایر سنگسر اغلب پشمی است و کلاهی که مردان بر سر میگذاشتند «#پَش_کِلاف» نام داشت که از پشم شتر بافته می شد. 📌اما پوشاک زنان از پارچه های پشمینه ظریف بافته میشود که از مهمترین آنها می توان به کژین شوی، سرگیرا(چادر)، مکنه (مقنعه و شال) فراخ شوال (دامن گلدار و چند لایه) و... اشاره کرد. 📌سرگیرا sar gira :  پارچه‌ی پشمینه ‌ی ظریف که زنان سنگسری درگذشته از آن به عنوان چادر استفاده می‌کردند و پارچه‌ی آن را با پشم و با طرح چهارخانه می‌بافتند. متراژ پارچه‌ی مورد نیاز سرگیرا تخته‌های ۱۷ متر و با عرض ۳۵ سانتی‌متر بود که با اتصال تخته‌ها به همدیگر چادر دوخته می‌شد. 📌کژین شوی kajin shevi:  نوعی پارچه‌ی ابریشمین که تن‌پوش زنان سنگسری بوده. 📌مکنه makene یا مقنعه:  که کاربردش مثل مقنعه امروزی بوده‌ با این تفاوت که مکنه معمولا با نوعی سوزن دوزی ظریف و منحصر به فرد همراه است و بهش «ساخته مکنه» گفته می‌شود‌ 📌فراخ شوال ferakh sheval:  که دامن گلدار و چند لایه زنان سنگسری بوده‌ است. 📎به گواه بعضی از دانشمندان علم و ادب زبان فارسی و مستشرقین خاصه #آرتور_کریستین_سن دانمارکی، گویش و قواعد زبان #سنگسری نسبت به گویش های دیگر باستانی تر و کاملتر مانده است. یکی از دلایل ماندگاری بیشتر زبان و در کنار آن نام های سنگسری، کوهستانی و تا حدودی صعب العبور بودن منطقه ، در قدیم و واقع نبودن در مسیر اصلی راه ، رود، در نتیجه باعث عدم یا به ندرت ورود مهاجرین به سنگسر و اسکان در آن بوده و کمتر دستخوش تغییرات زبان و نام و القاب گردیده است. 🌍منطقه #ریزسر در فاصله ی ۱۶ کیلومتری روستای #چاشم در شهرستان #مهدیشهر، یکی از مناطق اصلی سکونت عشایر ایل سنگسری است که در این منطقه عمدتاً به دامپروری مشغول هستند و اواخر شهریور این منطقه را به سمت قشلاق ترک می کنند. 📎در سنگسر بسیاری از آدمها بودند، که با زهد، تقوا و غیرت ، تعصب ، جوانمردی، شجاعت، سلحشوری، کسب مدارج علمی یا به دست آوردن ثروت مشروع و … توانستند تنها با اسم خود نامدار و نامیده می شدند، که به ذکر نام اسماعیل طلائی سنگسری، سلطان گو (سلطان پهلوان)، استاد چراغعلی اعظمی، پروفسور نادعلیان، پروفسور سیف علیان بسنده کرده و از نام دیگر افراد مشتهر به دلایلی خودداری می شود؛ ولی باز هم افراد شاخص یا غیرشاخص وجود داشتند که به ذکر نام پدر شناخته می شدند به منظور مثال از چند تن آنان نام برده می شود. حاج شیرعلی غلامرضا (یکی از #پهلوانان سنگسر یعنی غلامرضا پسر حاج شیرعلی بوده است). غلامرضائی حوری ( حوری دختر غلامرضا) ، علی تاجر حسین (حسین متحدین پسر علی که خود علی لقب تاجر را داشته است).امرالله خون صنم (صنم دختر امرالله خان) ، صفدر آقاخون (آقاخان پسر صفدر ) و … در بعضی مواقع عروس شوهر مرده به دلیل شهرت پدرشوهرش از نام پدرشوهر شناخته می شد مثل ملامر بائین فاطیما (فاطمه ملا محمد ابراهیم) گاهی شوهری را از شهرت و مردم داری و سواد علمی زنش اسم می بردند مانند ملا زینب عباس (عباس شوهر ملا زینب). 📌یدالله حاجعلیان یکی از #محققین به نام ایل سنگسری میباشد. 🖊گردآورنده: #محسن_داداش_پور_باکر http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3339 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 📑#پژوهش_ادملاوند @edmolavand 📚#آوات_قلمܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─ ادامه👇👇