#مازندران_شناسی #ثژیر #ابوالحسن_کلا 📜#تُرَنجِه شهری گمشده در نگاه 🌍جغرافیای تاریخی مازندران شهر تُرَنجِه 📌بنا بر ادعای برخی از مورخان و همچنین شواهدی که باستان‌شناسان ارائه می‌دهند، شهر تاریخی «ترنجه» که کهن‌ترین شهر #طبرستان بود، در مکان کنونی روستای  ابوالحسن‌ کلای #بابل جای داشت. نخستین پژوهش باستان‌شناسی در تپه‌های پیرامونی این روستا، در دههٔ پنجاه خورشیدی و به دست «موسی درویش روحانی» انجام گرفت. پژوهشگرانی در سال ۱۳۸۹ این محوطه را از نو 👈 بررسی کردند و به آجرها و تکهٔ سفال‌های مربوط به زمان‌های گوناگون تاریخی دست یافتند. در این #پژوهش، دو محوطهٔ باستانی به نام‌های «قلعهٔ کُتی» و «عروس‌وداماد» بررسی شد. 📌بر اساس منابع مکتوب تاریخی و جغرافیایی، یکی از شهرهای مهم قرون اولیه اسلامی در طبرستان، شهر ترنجه بوده است. 👈این شهر که در متون  به نام های گوناگونی نظیر بُرجی، تُرَنجی، تُرجی، تَریجی، تورانجیر و #تژیر اشاره شده، مابین شهرهای #مامَطیر (بابل کنونی) در جنوب، میله (آمل) در غرب و #سارویه (ساری) در بخش شرقی در منطقه جلگه ای قرار داشته است. 📜کهن ترین ماخذی که به نام ترنجه به عنوان شهری در طبرستان اشاره می کند #نویسنده اعلاق النفیسه (تالیف ۲۹۰ ه.ق) است (ابن رسته، ۱۳۶۵: ۱۷۶). 📌این شهر در متون و منابع کهن با املاهای متفاوتی چون 👈تُرَنجِه (ابن رسته، ۱۷۶؛ ابن فقیه، ۱۳۴۹: ۱۴۷؛ یاقوت، ۱۳۸۳: ۲۷)، 👈تُرَنجی (مقدسی، ۱۳۶۱: ۷۳)، 👈بُرجی (اصطخری، ۱۳۴۰: ۱۷۰-۱۷۵؛ لسترنج، ۱۳۳۷:  ۴۰۰)، 👈تَریجی (ابن حوقل، ۱۳۶۶: ۱۲۰)، 👈تَرجی (حدود العالم، ۱۳۶۲: ۱۴۵؛ جیهانی، ۱۳۶۸: ۱۴۶؛ اولیاء الله آملی، ۱۳۴۸: ۹۰-۱۲۶)، 👈تریچه، 👈توجی و 👈توران چی (رابینو، ۱۳۸۲: ۲۰۱-۲۰۰) و به صورت های 👈تَریجه، 👈تَریجی، 👈تَرجه و 👈تُرجی،[توران‌جیر](ابن اسفندیار، ۱۳۶۶ :۷۴، ۱۸۰، ۲۳۱- ۲۳۹) آورده شده است. 📌اصطخری (۳۴۰ق) به عنوان پیشگام تهیه نقشه های تصویری، در ذیل #نقشه طبرستان، مکان تقریبی شهر را در بین شهرهای طبرستان مشخص ساخته است. 📌نویسنده حدودالعالم (تالیف۳۷۲ق.) در ذکر 👈ترنجه آن را 👈ترجی خوانده و در این باره نوشته است:  “شهرکیست آبادان و قدیم‌ترین شهریست اندرطبرستان” . 📕حدودالعالم، ۱۳۶۲: ۱۴۵. 📌ابن فقیه همدانی نیز درباره فاصله این شهر تا #مامطیر (بابل کنونی)، فاصله آن را شش فرسخ (۳۶ کیلومتر) دانسته است. وی همچنین از این مکان به عنوان👈 شهرک نام برده که به نظر می رسد در آن زمان از بزرگی و آبادانی برخوردار نبوده است. 📓ابن فقیه، ۱۳۴۹: ۱۴۷ 📌ابن حوقل نیز در قرن چهارم ق. نام این شهر را 👈 تریجی ذکر کرده و مکان آن را بین بندر عین الهم (محمود آباد) و #میله دانسته است. وی در ادامه، فاصله شهر میله تا ترنجه را سه فرسخ (۱۸ کیلومتر) تخمین زده است. 📘ابن حوقل، ۱۳۶۶: ۱۲۶ 📌بر اساس #تاریخ طبرستان تالیف ابن اسفندیار (۶۱۳ هـ..ق.) از ۲۷ شهر مازندران در قرون اولیه اسلامی ، ۱۶ شهر در منطقه جلگه ای قرار داشتند. از جمله این شهرها که در منطقه جلگه ای قرار داشته، 👈ترنجه است که مابین شهرهای میله در غرب، مامطیر در جنوب و سارویه در شرق قرار داشت. 📗ابن اسفندیار، ۱۳۶۶: ۷۵-۷۴ ✍مجتبی صفری عضو هئیت علمی گروه باستان شناسی موسسه آموزش عالی نیما است. ✍عابد تقوی عضو هئیت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران است. ✍بازنگری #محسن_داداش_پور_باکر محقق، پژوهشگر ۱۳۹۲/۰۱/۲۵ ۱۳۹۴/۰۴/۱۱ http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3111 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 📑#پژوهش_ادملاوند @edmolavand 📚#آوات_قلمܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─ ادامه👇👇