#نشانهگذاری
نشانهگذاری به نوشته نظم میبخشد و فهمیدن متن را آسان میکند. برای اهمیت نشانهگذاری کافی است متنی را انتخاب کنید و تمام علائم نگارشی آن را حذف کنید. آنگاه خواهید دید که خواندن و درک آن تا چه حد دشوار خواهد شد. با دقت در مثال زیر میتوان به اهمیت نشانهگذاری پی برد:
- بخشش لازم نیست اعدامش کنید
معنای این جمله با تغییر یک نشانه به کلی تغییر خواهد کرد:
- بخشش! لازم نیست اعدامش کنید.
- بخشش لازم نیست؛ اعدامش کنید!
پس معلوم شد که به کار نبردن یا کاربرد نادرست نشانهها موجب بدفهمی و ابهام جمله میشود؛ برای مثال جمله زیر را در نظر بگیرید:
- دراین تصادف احمد برادرم و پرویز زخمی شدند.
در این جمله معلوم نیست چند نفر زخمی شدهاند و با کاربست علائم سجاوندی معنای جمله روشن میشود:
- در این تصادف احمد، برادرم و پرویز زخمی شدند. (سه نفر زخمی)
- در این تصادف احمد (برادرم) و پرویز زخمی شدند. (دو نفر زخمی)
یا
- در این تصادف احمد، برادرم، و پرویز زخمی شدند. (دو نفر زخمی)
بنابراین سبک شمردن این نشانههای کوچک خطای بزرگی است و نباید از اهمیت آن در جمله و فهم متن غافل شد.
انشاءالله یک روز در هفته را به بیان قواعد نشانهگذاری اختصاص میدهیم.
https://eitaa.com/eejazesokhan
کارپرداز: @hamidyann
#نشانهگذاری
1. درباره نشانهگذاری
وظیفه اصلی نقطهگذاری پیوند زدن قسمتهای یک نوشته به یکدیگر است. اگر این وظیفه خوب انجام شود، هر ابهامی از میان میرود. در نقطهگذاری ذوق و سلیقه نویسنده بسیار دخیل است. بنابراین برای مهار کردن سلیقهها باید قواعد و مقرراتی به کار بست.
https://eitaa.com/eejazesokhan
کارپرداز: @hamidyann
#نشانهگذاری
2. ویرگول
برخی کارکرد ویرگول را نشانه مکث کوتاه در جمله میدانند. حتی اگر ویرگول نشانه درنگ کوتاه باشد، هر درنگ کوتاهی نشانه نیاز به ویرگول نیست. از سوی دیگر اگر ویرگول را نشانه مکث کوتاه بدانیم، آنگاه نباید پرسید چه نیازی به این همه قاعده است؟! زیرا هرکس میداند که در کجای جمله باید مکث کوتاه کند و نیازی به فراگیری این همه قاعده نیست! با این تلقی از کارکرد ویرگول، گذاشتن یا نگذاشتن آن به تصمیم شخصی و امری دلخواه تبدیل میشود و در این صورت دیگر نمیتوان به کسی که جمله «فردا هوا ابری است» را به صورت «فردا، هوا ابری است» یا «فردا، هوا، ابری است» مینویسد ایراد گرفت؛ زیرا آن فرد ممکن است در گفتن این جمله یک یا دو بار مکث کوتاه کند.
https://eitaa.com/eejazesokhan
کارپرداز: @hamidyann
#نشانهگذاری
3. کاربرد نابجای ویرگول
قاعده1: بین نهاد و گزاره نباید ویرگول گذاشت.
یکی از اشتباهات رایج گذاشتن ویرگول بین نهاد و گذار است؛ مثلاً مینویسند: «خیام، ریاضیدان بود». درحالیکه در این جمله ابداً به ویرگول نیاز نیست؛ زیرا وظیفه ویرگول جدا کردن نهاد از گزاره نیست؛ حتی اگر نهاد و گزاره طولانی باشد. بر پایه آنچه گفته شد در هیچیک از جملههای زیر نباید ویرگول گذاشت:
- خیام ریاضیدان بود.
- عمر خیام نیشابوری ریاضیدان بزرگی بود.
- مادرم چادرش را سر کرد.
- مادر پیر و ناتوانم چادر سیاه و کهنهاش را سر کرد.
- در بررسی دقیق یکی از فصلهای بلند کتاب دستور زبان فارسیِ استاد ناتل خانلری چند خطای نقطهگذاری پیدا شد.
- موضوع سخت و آشتیناپذیر یکی از اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد امکان حل سریع مشکلات یاد شده را به کلی از بین برد.
بنابراین کوتاهی یا بلندی جمله ملاکی برای ویرگولگذاری نیست.
https://eitaa.com/eejazesokhan
کارپرداز: @hamidyann
#نشانهگذاری
کاربرد نابجای ویرگول
الف) بندهای تحدیدی
«بند تحدیدی» بخشی از ساختار دستوری نهاد است؛ موصوف را محدود میکند و نمیتوان آن را از جمله حذف کرد. این بندها با «یای نکره» قبل از «که» همراهند و نیازی به ویرگول ندارند.
من از شر کارهایی که روی دوشم است، خلاص میشوم. (نادرست)
* من از شر کارهایی که روی دوشم است خلاص میشوم. (درست)
ماستی را که یک دقیقه از تاریخ انقضایش گذشته باشد، بیرون میاندازد. (نادرست)
* ماستی را که یک دقیقه از تاریخ انقضایش گذشته باشد بیرون میاندازد. (درست)
ب) بندهای غیر تحدیدی
بند غیر تحدیدی موصوف خود را به چیزی محدود نمیکند؛ بلکه اطلاعات اضافی درباره آن میدهد. این بند را میتوان از جمله حذف کرد بدون اینکه آسیبی به آن بزند. این گونه بندها با دو ویرگول از جمله تفکیک میشوند. به کار بردن این بندها با یک ویرگول در انتها، که این روزها بسیار رایج است، صحیح نیست:
اشکهایش را با چیزی شبیه دستمال گردگیری که روی میز کارش بود، پاک کرد. (نادرست)
* اشکهایش را با چیزی شبیه دستمال گردگیری، که روی میز کارش بود، پاک کرد. (درست)
https://eitaa.com/eejazesokhan
کارپرداز: @hamidyann