#راسخون #دهه_وقف 🔆 سیر وقف در ایران ⭕️

عباسیان

🔻 در دورۀ عباسیان (132ـ656ق/128ـ637ش)، رقبات موقوفات و درآمد آن‌ها در تمام کشور‌های اسلامی رو به ازدیاد گذارد و مردمِ خیراندیش و امرا، وزرا، بزرگان و تجار، موقوفات بسیاری برای امور عام‌المنفعه از خود به یادگار گذاشتند. در عصر عباسیان، طولانی‌ترین و پهناورترین حکومت اسلامی بنیان‌گذاری شد که در برپایی و ادامۀ حکومت، ایرانیان نقش‌آفرینی بسیار کردند و همان‌طور که در تمام شئون علمی، ادبی و کشورداری، ایرانیانِ مسلمان نسبت به سایر مسلمانان ممتاز و پیشرو بودند، در انجام وقف و کار خیر نیز پیش‌قدم شدند و ابتکاراتی در مصارف وقف از خود نشان دادند که هنوز قسمتی از آثار و ثمرات نیکِ آن باقی است. در همین عصر، هنگام پادشاهی آل‌بویه ـ که از خاندان‌‌های ایرانی‌الاصل بودند ـ در شهر‌های بزرگ ایران و عراق از قبیل اصفهان، شیراز، ری و بغداد املاک بسیاری بر امور فرهنگی، بهداشتی و دینی به وسیلۀ مردمِ خیراندیش و وزرای دانشمند آن طایفه وقف گردید. #سیر_وقف_در_ایران دهه وقف گرامی باد ‎‎‌┄┄┅┅┅❅💠❅┅┅┅┄┄ ❇️ قرارگاه تبلیغ مجازی اداره اوقاف وامور خیریه استان اصفهان

#بصیرت_عاشورایی #راسخون #دهه_وقف 🔆 سیر وقف در ایران ⭕️

ایلخانان

🔻 با استیلای ایلخانیان بر ایران (654ـ750ق/635ـ728ش) و انقراض حکومت عباسیان در سال 656 قمری، کم‌کم اوضاع به ‌گونه‌ای شد که ایرانیان در دستگاه‌‌های حکومتی راه یابند؛ لذا «غازان‌خان» در سال 690 قمری به سلطنت رسید و «رشیدالدین فضل‌الله» وزیر او شد. این حاکمِ وقف‌دوست، در شهرها و نقاط گوناگون تحت سلطۀ خود در ایران، اماکن مذهبی و عمومی فراوانی ساخت و همۀ آن‌ها را وقف کرد که «ذهبی» گزارشی از موقوفات او را بیان می‌کند. 🔻 در دورۀ سلطنت غازان‌خان، موقوفات جالب توجهی وجود دارند که بررسی آن‌ها از جهات مختلف سودمند است. غازان‌خان پس از مسلمان شدن، نام خود را «محمد» نهاد و به تأسیس موقوفاتی همت گماشت که در نوع خود کم‌نظیر است. وی موقوفاتی را جهت انجام انواع امور عام‌المنفعه، از مسجد و مدرسه گرفته تا گرمابه و دارالشفا تأسیس نمود و علاوه بر این‌ها مقرر کرد که مکتب‌خانه‌‌های معینی در کشور تأسیس شوند و هر مکتب‌خانه، یک‌صد نفر یتیم را ثبت‌نام کرده و به هر یک قرآن و سواد آموخته و پس از اتمام درس، ایشان را فارغ‌التحصیل کرده، یک‌صد یتیم دیگر را تعلیم دهند و در طول تحصیل ضروریات زندگی دانش‌آموزان تکفل شود. او موقوفاتی را برای پرورش اطفال سر راهی قرار داد تا به سنّ تمیز رسیده و به صنعت و پیشه‌ای مشغول گردند. 🔻 در این دوره است که به دست رشیدالدین فضل‌الله، وزیر فرزانۀ ایلخانیان، موقوفات «رَبع رشیدی» در تبریز به وجود آمد. تلاش‌‌های رشیدالدین فضل‌الله همدانی در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. با توجه به این‌که موقوفات در این دوره بسیار چشم‌گیر بوده و رشیدالدین فضل‌الله تأکید بسیاری بر آن داشت، همین وسعت و اهمیت، سبب ایجاد تشکیلات منظمی برای ادارۀ موقوفات به نام «حکومت اوقاف» وابسته به دیوان قضا گردید که تحت نظارت قاضی القضات عمل می‌کرد و رئیس آن، حاکم اوقاف بود. 🔻 ‌هم‌چنین رشیدالدین فضل‌الله طی فرمانی می‌نویسد: اگر نقصان عواید اوقاف به علت صدور حواله و مطالبۀ مالیات زاید از طرف دیوان است، موقوفات را باید از پرداخت این حواله‌ها و مالیات معاف دارند. در سدۀ هشتم با آن‌که واقفان بزرگی همچون خواجه رشیدالدین کشته شدند و موقوفات «رَبع رشیدی» با خاک یکسان و آثار آن نابود گشت ، ولی شاهد آنیم که مسئله وقف در خانواده‌ها و مجامع و محافل دولتی مطرح و وقف‌نامه‌‌‌های جدیدی نوشته شد؛ مثلاً وقف‌نامۀ‌ سه دِه کاشان که عبارتند از: بیدگل، هراسکان و مختص‌آباد، در آن دوران در سال 703 قمری نوشته شده است. وقف‌نامۀ‌ مدرسۀ رکنیه یزد و مسجد جامع جدید یزد (که واقفان آن سید رکن‏الدین ابوالمکارم محمد قاضی حسینی یزدی (م. 732ق) و پسرش سید شمس‏الدین محمد (م. 733ق) از سادات عریضی بودند) متعلق به همین دوران است. معافیت مالیاتی موقوفات در آن دوران، نشان از گسترش فرهنگ وقف دارد. 🔻 «سلطان احمد جلایر» به سال 784 قمری به سلطنت جلوس و تا 813 قمری در تبریز و بغداد حکومت کرد. وی به سال 773 قمری، فرمانی در باب معافیت موقوفات مخصوص بقعۀ‏ شیخ صفی‏الدین اردبیلی از پرداخت مالیات که در آن عهد، تحت ادارۀ شیخ صدرالدین موسی (م. 794ق)، پسر شیخ صفی‏الدین بوده، صادر کرده است و عین این سند مهمّ تاریخی، در کتاب‌خانۀ‏ ملی پاریس ضبط است. #سیر_وقف_در_ایران ‎‎‌┄┄┅┅┅❅💠❅┅┅┅┄┄ ❇️ قرارگاه تبلیغ مجازی اداره اوقاف وامور خیریه استان اصفهان

#دهه_وقف #سیر_وقف_در_ایران #راسخون 🔆 سیر وقف در ایران ⭕️

تیموریان

🔻 متأسفانه هنوز زخم چنگیز و فرزندان او التیام نیافته بود که حوادث تاریخی، سرزمین ایران را بار دیگر میدان تاخت‌وتاز و لگدکوب ترکان تیموری کرد ، و حکومت تیموریان (771ـ911ق/748ـ884ش) با زور شمشیر و نیزه در ایران بنیان‌گذاری شد. با وجود این، در این دوره، یعنی سدۀ نهم و در عصر تیموری نیز، موقوفه‌‌‌هایی بر اوقاف کشور افزوده شد و بسیاری از مساجد بزرگ کشور، مربوط به این دوره است. مسجد زیبای گوهرشاد در مشهد و در هرات، مسجد حظیره و مسجد امیرچقماق در یزد و مسجد کبود تبریز در زمرۀ این مساجد هستند. طبق اسناد موجود، تیمور شخصاً اراضی زیادی از جمله املاک اصفهان، همدان، طالش و طارم را خریده و وقف خاندان صفوی کرده است. 🌺✨🌸✨ دهه وقف گرامی باد ✨🌸✨🌺 ‎‎‌┄┄┅┅┅❅💠❅┅┅┅┄┄ ❇️ قرارگاه تبلیغ مجازی اداره اوقاف وامور خیریه استان اصفهان