سلفی و سلفی‌گری
سلفی و سلفی‌گری با جریانی در تاریخ اسلام ارتباط می‌یابد که در تمسک به دین اسلام، خود را پیرو سلف صالح می‌داند. و در اعمال، رفتار و اعتقاداتش سعی بر تابعیت از سلف و گذشته، یعنی صحابه پیامبر اسلام (ص)، تابعین و تابعین ایشان، دارند. 📜
سلفیه با اتخاذ موضع حس‌گرایی در هستی‌شناسی، نقل گرایی مبتنی بر ظاهر در بحث معرفت‌شناسی و روش‌شناسی و مرجع قرار دادن فهم، قول و فعل سلف از سویی و ناکارآمد جلوه دادن عقل و احکام و تاملات عقلی از سوی دیگر، در حوزه معرفت دینی، رویکردی به دین اسلام، جامعه و سیاست دارد. ⚖️
این رویکرد را می‌توان از جهات مختلف بررسی و درباره آن بحث کرد. بر این اساس، شناخت مفهوم و ویژگی‌های فکری سلفی‌گری، پیشینه تاریخی و دیدگاه سلفی‌ها درباره شیعیان اهمیت بسیاری دارد. 🕌
📌 #انتشارات_زمزم_هدایت
🎖 #پژوهشگاه_امام_صادق_علیه‌السلام
🖋 #شعیب_بهمن
📗 #سلفی_گری_در_قفقاز
🔗 لینک مشاهده و خرید:
🌐http://www.zamzamhedayat.ir
🆔@entesharat_zamzam_hedayat
مفهوم و ویژگی‌های فکری سلفی‌گری
واژه "سلف" در لغت عرب به معنای گذشته است و برخی آن را به "گذشته‌گرایی" معنا کرده‌اند. سلفی‌گری مکتبی مبتنی بر بازگشت به سیره و اندیشه‌ای است که به حدیث‌گرایی شناخته می‌شود. اصلی‌ترین ویژگی‌های این مکتب توجه به ظواهر آیات و روایات و نفی هرگونه تفسیر و تأویل است. 📜
سلفی‌گری افراطی، تقلید محض از رفتار و اعمال سلف و گریز از هرگونه نوآوری است. منظور از سلفیه، کسانی‌اند که خود را به سلف منصوب کرده‌اند. در واقع، سلفیه گروهی‌اند که ادعای تبعیت از سلف مسلمانان را دارند. البته درباره اینکه منظور از سلف چه کسانی است، اختلافاتی وجود دارد، اما در بیشتر موارد، سلف صالح را شخصیت‌های سه قرن نخستین اسلامی، یعنی صحابه رسول اکرم (ص)، تابعین و تابعین تابعین، تلقی می کنند. 🕌
استناد آن ها در این زمینه به حدیث قرون نخستین است که آن را از پیامبر اسلام نقل می‌کنند: "بهترین مردم (مردمان) قرن من‌اند، سپس کسانی که در پی ایشان می‌آیند و سپس دیگرانی که در پی آنان می‌آیند."
سلفیه آنچه را مخالف با گفتار یکی از صحابه پیامبر باشد، بدعت می دانند.
برخی ویژگی‌های فکری سلفی‌ها عبارت‌اند از:
الف) تأکید بر نقل و تضعیف عقل:
سلفی‌ها، نقل (آیات قرآن و احادیث) را بر عقل ترجیح می‌دهند. به نظر ابن تیمیه، که پیشوای سلفی‌ها به شمار می‌آید، جز قرآن و سنت راهی برای شناخت آموزه‌های دینی، از جمله عقاید و احکام، وجود ندارد. او معتقد است که استدلال‌های عقلی به صورت مستقل اعتبار ندارند و نقش آن ها فقط تصدیق و اعتراف به محتوای متون دینی و تقویت آنهاست. 📖
ب) ظاهرگرایی:
سلفی‌ها فقط به ظاهر آیات قرآن استناد می‌کنند و هیچ تأویل و تفسیری از آیات قرآن را درست نمی‌دانند. مثلاً بر پایه آیه "الرَّحْمَـٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَىٰ" (سوره طه، آیه 5) که معنای ظاهری‌اش این است که خدا بر تختی قرار گرفته است، می‌گویند خدا واقعاً تختی دارد و بر آن می‌نشیند. همچنین از تعبیر قرآنی "یدالله" برداشت می‌شود که خدا دست دارد.
ج) تکفیر:
ماهیت اندیشه سلف با افراط‌گرایی و تکفیر ارتباط وثیق دارد. از همان ابتدا که ابن تیمیه و پس از وی محمد بن عبدالوهاب، مباحث توحید و شرک را مطرح کردند، مسلمانان زمان خود را مشرک خواندند و خون و مال و ناموس آنان را مباح اعلام کردند. نوع نگاه سلفی‌ها به مسئله توحید و شرک و ایمان و کفر سبب شده است که جمیع مسلمانان کافر شمرده شوند.
اگرچه همه گروه‌های سلفی، تکفیری به شمار نمی‌آیند، اما گرایش‌های مبنی بر تکفیر دیگران وجود دارد. 🔥
ابن تیمیه گروه‌ها و مذاهب بسیاری را از دین خارج می‌دانست و تکفیر می‌کرد. المشعبی در کتاب "منهج ابن تیمیه فی التکفیردلایل تکفیر چندین گروه را از نظر ابن تیمیه آورده است. فلاسفه، باطنیه، اسماعیلیه، شیعه اثناعشری و قدریه از مسلمانانی اند که از نظر سلفی ها باید تکفیر شوند. 📚
در دیدگاه ابن تیمیه، واسطه قرار دادن بین خود و خدا، تشبه به کفار، مخالفت با حدیث متواتر و مخالفت با اجماع موجب کفر است. برخی گروه‌های سلفی جدید که به سلفیه تکفیری شهرت دارند، معنا و مصادیق کفر را بسیار گسترش می‌دهند و از تکفیر برای عملیات جهادی جواز می‌گیرند. ⚔️
📌 #انتشارات_زمزم_هدایت
🎖 #پژوهشگاه_امام_صادق_علیه‌السلام
🖋 #شعیب_بهمن
📗 #سلفی_گری_در_قفقاز
🔗 لینک مشاهده و خرید:
🌐http://www.zamzamhedayat.ir
🆔@entesharat_zamzam_hedayat
⭕️⭕️ جریان‌های سلفی⭕️⭕️
🔺جریان‌های سلفی هرچند خاستگاه و نقطه آغازین سلفی‌گری به عصر ابن تیمیه بازمی‌گردد، در طول قرون مختلف تحولات و تغییرات بسیاری یافته است. امروزه، گاه از اصطلاح سلفی برای نامیدن گروه‌ها و جریان‌هایی استفاده می‌شود که در تقابل با سلفی‌گری قرار دارند.
⁉️تعاریف و برداشت‌ها
در واقع، در حالی که برخی دایره مکتب سلفی‌گری را چنان می‌گسترانند که همه اهل سنت را دربرمی‌گیرد و سابقه آن را به صدر اسلام بازمی‌گردانند، برخی دیگر آن را مترادف وهابیت دانسته و سلفی‌گری را دقیقا و وابسته به آن می‌پندارند. همچنین، هم‌اکنون جهان غرب نیز جریان‌های غرب‌ستیز و مخالف خود را سلفی می‌نامد و می‌کوشد طیف‌های اسلامی مخالف خود را در ردیف جریان‌های واپس‌گرا و سلفی معرفی کند. این امر موجب می‌شود که هم مورد تهاجم تبلیغاتی و نظامی غربی‌ها قرار گیرند و هم در جایگاه گروه‌های سلفی و افراطی جهان اسلام آنان را طرد کند.
♨️چالش‌های تعریف سلفی‌گری
چنین وضعیتی موجب شده که در اطلاق سلفی و سلفی‌گری، دقت و معیار ویژه‌ای در نظر گرفته نشود و هم‌نوا با غرب و سلفی‌ها که می‌کوشند از راه هم‌پوشانی دیگران را همراه خود نشان دهند، بسیاری از گروه‌های اسلامی غیر سلفی، در ردیف سلفی مصطلح قرار گیرند. در حالی که نه فقط میان سلفی‌گری و فرقه‌های کلامی و فقهی اهل سنت تفاوت‌های اساسی وجود دارد، بلکه درون سلفی‌گری نیز تضادها و تفاوت‌های بسیاری دیده می‌شود که موجب ایجاد جریان‌ها و طیف‌های گوناگون درون سلف می‌شود.
📌اهمیت شناخت جریان‌های سلفی
شناخت این جریان‌ها امکان واکنش مناسب با هر یک را فراهم می‌کند. همچنین، شناخت جریان‌های سلفی اهمیت دارد زیرا بیشتر برداشت‌های منفی از سلفیه در اذهان شکل گرفته است و سلفی‌گری مترادف با تکفیری و وهابی به کار می‌رود. در حالی که همه جریان‌های سلفی الزاماً وهابی و تکفیری نیستند.
🔴تقسیم‌بندی سلفی‌گری
با وجود آنکه امکان تعریف دقیق و مشخص کردن مرزها برای گرایش‌های سلفی به دلیل اشتراک آن‌ها در بسیاری مبانی و فرقه‌ها بسیار دشوار است، با این حال می‌توان به واسطه وجه قالب و ویژگی خاص در تاریخ معاصر، دست‌کم چهار گونه سلفی‌گری تبلیغی، سیاسی، جهادی و تکفیری را از یکدیگر تفکیک کرد. البته این تقسیم‌بندی به معنای تعریف دقیق مرزهای مشخص شده برای انواع سلفی‌گری نیست، زیرا جریان‌های مختلف سلفی‌گری در بسیاری مبانی و گروه با یکدیگر اشتراک‌هایی دارند که موجب تداخل میان آن‌ها می‌شود.
⭕️جریان سلفی در قفقاز
در این میان، سلفی‌گری رایج در منطقه قفقاز بیشتر از نوع جهادی و تکفیری است، چنان‌که بیشتر گروه‌های سلفی در این منطقه از لحاظ فکری و عملی به جریان‌های جهادی و تکفیری نزدیک بوده‌اند.
📚منبع
کتاب «جریان‌شناسی سلفی‌گری در قفقاز» اثری از پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع) به قلم شعیب بهمن، ناشر انتشارات زمزم هدایت.
📌 #انتشارات_زمزم_هدایت
🎖 #پژوهشگاه_امام_صادق_علیه‌السلام
🖋 #شعیب_بهمن
📗 #سلفی_گری_در_قفقاز
🔗 لینک مشاهده و خرید:
🌐http://www.zamzamhedayat.ir
🆔@entesharat_zamzam_hedayat
ظهور و گسترش سلفی‌گری در قفقاز 🌍
۱. سلفی‌گری و بنیادگرایی
ظهور و گسترش فعالیت سازمان‌هایی همچون القاعده و رخدادهایی همانند ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ موجب شد که سلفی‌گری به معنا و مفهوم بنیادگرایی و افراط‌گرایی دینی تقلیل یابد. به نحوی که سلفی‌گری با مفاهیم مترادف با تندروی اسلامی در ادبیات سیاسی و رسانه‌ای جهان کاربرد فراوانی پیدا کرد. 📰
۲. تأثیر ۱۱ سپتامبر
رخداد ۱۱ سپتامبر، اسلام‌گرایی را از مباحث علمی به سمت تبلیغات سیاسی سوق داد. بر این اساس، نوع خاصی از نگرش به اسلام در رسانه‌های غربی معرفی شد که دربرگیرنده قرائتی خشن و ستیزه‌جویانه بود. 🔥
۳. شکل‌گیری گروه‌های تروریستی
تحولات بعدی جهان اسلام و شکل‌گیری گروه‌های تروریستی همچون داعش در عراق و سوریه نیز مزید بر علت شد تا سلفی‌گری به معنای تندروی و افراط‌گرایی اسلامی تعبیر شود. ⚔️
### سلفی‌گری در قفقاز 🏔️
۴. جذابیت سلفی‌گری برای مردم قفقاز
در این بین، طی دهه‌های اخیر به‌خصوص پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، سلفی‌گری به یک قرائت نسبتاً جذاب برای مردم منطقه قفقاز مبدل شده است. به نحوی که جریان‌های سلفی و دولت‌های حامی آن‌ها به انحاء مختلف برای ترویج این تفکر در قفقاز گام برداشته‌اند. 🌟
۵. چالش‌های درونی قفقاز
به‌رغم آنکه سلفی‌گری یک جریان وارداتی به قفقاز محسوب می‌شود، اما این تفکر به واسطه چالش‌های درونی موجود در قفقاز همچون جدایی‌طلبی‌های قومی و فقدان آگاهی عمومی درباره اسلام، به یکباره توانست در سراسر منطقه اشاعه یابد. 📈
۶. تمایز میان سلفی‌گری و وهابیت
البته بخش مهمی از آنچه که سلفی‌گری در منطقه قفقاز شناخته می‌شود، در واقع همان وهابیت است. به نحوی که نمی‌توان تمایز چندانی میان دو مفهوم «سلفی» و «وهابی» در میان مردم قفقاز قائل شد. 🔄
### هدف کتاب 📚
۷. شناخت ابعاد سلفی‌گری
با توجه به تأثیرات عمیقی که جریان‌های سلفی بر حیات اجتماعی و سیاسی قفقاز داشته‌اند و همچنین فضایی که در حوزه‌های اقتصادی و امنیتی این منطقه به وجود آوردند، هدف اصلی این کتاب، ارائه یک شناخت دقیق از ابعاد و زوایای فعالیت آن‌ها است. 🎯
۸. اهمیت شناخت قفقاز
باید توجه داشت که شناخت قفقاز از لحاظ فصول مشترک آن با ایران از منظر دین، تاریخ، فرهنگ و… در کنار مطالعه شرایط و روندهای جاری در این منطقه از منظر مشخصه‌های گوناگون می‌تواند کمک شایان توجهی در جهت ارتقای فرآیند و کیفیت تصمیم‌سازی سیاسی در سطوح بالا داشته باشد. 🌐
۹. میراث مشترک
به‌خصوص که قفقاز، میراث مشترک اقوام مختلفی است که ایران از دیرباز نقش به‌سزایی در این منطقه داشته است. 🤝
#سلفی‌گری #قفقاز #بنیادگرایی #داعش #وهابیت #اسلام‌گرایی #تحلیل_اجتماعی #تحلیل_سیاسی
📌 #انتشارات_زمزم_هدایت
🎖 #پژوهشگاه_امام_صادق_علیه‌السلام
🖋 #شعیب_بهمن
📗 #سلفی_گری_در_قفقاز
🔗 لینک مشاهده و خرید:
🌐http://www.zamzamhedayat.ir
🆔@entesharat_zamzam_hedayat
.
📌 #انتشارات_زمزم_هدایت
🎖 #پژوهشگاه_امام_صادق_علیه‌السلام
🖋 #شعیب_بهمن
📗 #سلفی_گری_در_قفقاز
🔗 لینک مشاهده و خرید:
🌐http://www.zamzamhedayat.ir
🆔@entesharat_zamzam_hedayat