۱
عروض به زبان ساده ؛
#عروض
#عروض۱
#رکن
#هجا
#صامت
#مصوت
رکن ؛
اساس و ستون هر چیز،
در عبادات، جزئی است که کم و زیاد کردن عمدی یا سهوی آن موجب بُطلان عبادت میشود.
رکن در شعر ؛
به هر یک از میزانها یا افاعیل؛
پایه یا رُکن میگویند.
مانند؛
فَعولُن، مَفاعیلُن، فاعِلاتُن، مُستَفعِلُن، مَفاعِلَتُن و ...
جمع رکن ؛ #ارکان
&
هجا ؛
هجا یا بخش، یک واحد گفتار است که با هر ضربه هوا از ریه خارج میشود. مثلا کلمه دفتر به دو هجا تقسیم میشود که عبارتند از؛ دف _ تر
در واقع هر هجا یک بخش از یک کلمه است.
هجا در شعر ؛
هر بخش رکن را یک هجا می گویند ؛
رکن مفاعیلن ؛ مَ / فا / عی / لُن
شامل ۴ هجا
رکن فعولن ؛ فَ / عو / لُن
شامل ۳ هجا
تکرار و تمرین روزانه باعث می شود ارکان ملکه ی ذهن شده و خودبخود ذهن آماده ی کلاسیک گویی می شود
برای مثال کلمات و جملاتی که روزانه می شنویم یا می گوییم ممکن است هم آوا با برخی ارکان باشد در حالیکه تعمدا به آن آگاه نیستیم؛
می نشستم ؛ فاعلاتن
می / نِ / شس / تم
فا / عِ / لا / تن
در را ببند ؛ مُستَفعِلُن
در / را / بِ / بند
مس / تف / عِ / لُن
و ...
انواع هجا؛
ابتدا خیلی مختصر به معرفی صامت و مصوت می پردازیم ؛
صامت؛
به معنی ساکت و بیصداست.
در زبان فارسی ۲۳ صامت وجود دارد؛
ء ب پ ت ث ج چ ح خ د ز ژ س ش ف ق ک گ ل م ن و هـ ی
در واقع هر حرف بدون صدا, صامت نامیده می شود که البته خواندن آن بدون صدا امکان پذیر نیست
مصوت؛
مصوِّت آوایی که با لرزش تارهای صوتی از گلو خارج میشود و در هنگام ادای آن، دهان باز میماند.
در زبان فارسی شش مصوت داریم؛
ــَـ ــِـ ــُـ آ او ای
مصوت کوتاه ؛ سه مصوت «ــَـ ــِـ ــُـ»
مصوت بلند ؛ سه مصوت «آ، او، ای»
یک. هجای کوتاه ؛
۱. مصوت کوتاه ؛
اَ اِ اُ
۲.صامت +مصوت کوتاه ؛
نُ تُ رِ و....
خوانش حرکات فتحه، کسره و ضمه بر روی یک حرف هجای کوتاه را بوجود می آورد؛
بَ
بِ
بُ
در کلمه ی « برادر »
اولین هجا، « بَ » هجای کوتاه است
دو . هجای بلند؛
۱. صامت+مصوت کوتاه+صامت ؛
مَن زَد شُد و...
۲. صامت + مصوت بلند ؛
با بو سو مو و...
۳. مصوت بلند به تنهایی ؛
آ او ایی
خوانش صداهای « آ - ای - او » بر روی یک حرف هجای بلند را بوجود می آورد ؛
با
بی
بو
خوانش دو حرف کنار هم به صورتی که حرف دوم ساکن باشد هجای بلند را بوجود می آورد ؛
دَرْ
بر
سر
تن
من
آن
و...
در کلمه ی « برادر » دومین و سومین هجا، هجای بلند است؛
۱. بَ هجای کوتاه
۲. را هجای بلند
۳. در هجای بلند
برادر ؛ فعولن
ب / را / در
فَ / عو / لُن
سه . هجای کشیده ؛
۱. مصوت بلند+صامت ؛
آش آب و...
۲. صامت +مصوت کوتاه +صامت+صامت؛ رَفت بَست بُرد و....
۳. صامت +مصوت بلند+یک یا چند صامت؛
زور دور مار کار پیش کیش دید بید و...
نکته؛
۱. هجای کشیده دو هجاء محسوب می شود.
ادامه دارد
✍️ ؛ #علیرضا_قربان_خان
https://eitaa.com/eshare