🔴مواجه با علوم انسانی امروز نیازمند نهضت فکری به رهبری روحانیت
🔰 گفتاری از #شهید_مطهری
(در کتاب بررسی اجمالی نهضتهای اسلامی در صدسالۀ اخیر)
▪️ارسطو جملهای دارد درباره فلسفه، میگوید: «اگر باید فیلسوفی کرد باید فیلسوفی کرد و اگر نباید فیلسوفی کرد باز هم باید فیلسوفی کرد.» توضیح دادم که مقصود ارسطو این است که فلسفه یا درست است و باید آن را تأیید کرد و یا غلط است و باید آن را طرد کرد. اگر درست و قابل تأیید است باید #فیلسوف شد و با نوعی فیلسوفیگری فلسفه را تأیید کرد، و اگر هم غلط است و طرد شدنی، باز باید فیلسوف شد و فلسفه را آموخت و با نوعی فیلسوفیگری فلسفه را نفی و طرد کرد.
▪️پس به هر حال فلسفه را باید آموخت. و ضمناً باید دانست که هر نوع انکار فلسفه، خود نوعی فلسفه است و کسانی که میپندارند تنها با دستاوردهای برخی علوم بدون آنکه توأم با انتزاعات فلسفی بشود، فلسفه را نفی و رد میکنند سخت در اشتباهند.
▪️اضافه کردم که: من فعلًا کار ندارم که علمای اسلام در طول هزار و چند صد سال به فرهنگ جهان و معارف جهان و تمدن جهان، علوم ریاضی جهان، علوم طبیعی جهان، #علوم_انسانی جهان، علوم فلسفی جهان، حقوق و ادبیات و ... خدمتی کردهاند یا نکردهاند، که البته کردهاند.
▪️اما میگویم اگر فقه ما را، فلسفه ما را، عرفان و سیر و سلوک ما را، اخلاق و فلسفه زندگی و فلسفه تعلیم و تربیت ما را، تفسیر ما را، حدیث ما را، ادبیات ما را، حقوق ما را باید قبول کرد و پذیرفت، باید فقیه شد یا فیلسوف شد یا عارف و سالک شد و یا ... و اگر هم باید نفی کرد و طرد نمود باز هم باید آنها را آموخت و فهمید و #هضم کرد و آنگاه به رد و طرد و نفی آنها پرداخت.
⛔️ این صحیح نیست که یک فرد #غیر_وارد که اگر یک کتاب فقه یا فلسفه را به دستش بدهند نمیداند از راست بگیرد یا از چپ، پیشنهاد رد و طرد بدهد.
▪️آنگاه چنین گفتم: ما فعلًا نهضتی داریم موجود. هر نهضت اجتماعی باید پشتوانهای از #نهضت_فکری و فرهنگی داشته باشد و اگر نه در دام جریانهایی قرار میگیرد که از سرمایهای فرهنگی برخوردارند و جذب آنها میشود و تغییر مسیر میدهد، چنانکه دیدیم گروهی که از سرمایه فرهنگی اسلامی بیبهره بودند چگونه مگسوار در تار عنکبوت دیگران گرفتار آمدند. و از طرف دیگر هر نهضت فرهنگی اسلامی که بخواهد پشتوانه نهضت اجتماعی ما واقع شود باید از متن فرهنگ کهن ما نشأت یابد و تغذیه گردد، نه از فرهنگهای دیگر.
▪️اینکه ما از فرهنگهای دیگر مثلًا فرهنگ #مارکسیستی یا #اگزیستانسیالیستی و امثال اینها قسمتهایی #التقاط کنیم و روکشی از اسلام بر روی آنها بکشیم برای اینکه نهضت ما را در مسیر اسلامی هدایت کند کافی نیست. ما باید فلسفه اخلاق، فلسفه تاریخ، فلسفه سیاسی، فلسفه اقتصادی، فلسفه دین، فلسفه الهی خود اسلام را که از متن تعلیمات اسلام الهام بگیرد، تدوین کنیم و در اختیار افراد خودمان قرار دهیم. و برای اینکه تکلیف رهبری را روشن کرده باشم،
▪️گفتم: امروز هم ما به خواجه نصیرالدینها، بوعلی سیناها، ملا صدراها، شیخ انصاریها، شیخ بهاییها، محقق حلّیها و علامه حلّیها احتیاج داریم اما خواجه نصیرالدین قرن چهاردهم نه خواجه نصیرالدین قرن هفتم، بوعلی قرن چهاردهم نه بوعلی قرن چهارم، شیخ انصاری قرن چهاردهم نه شیخ انصاری قرن سیزدهم، یعنی همان خواجه نصیر و همان بوعلی و همان شیخ انصاری با همه آن مزایای فرهنگی به علاوه اینکه باید به این قرن تعلق داشته باشد و درد این قرن و نیاز این قرن را احساس نماید.
▪️و باز اضافه کردم که: من جریانی را اکنون لمس میکنم که برق امید را در قلبم بیش از پیش روشن میکند و آن اینکه میبینم عدهای از جوانان با ایمان ماکه دوره دانشگاهی را طی کرده و یا مشغول طی کردناند و عنقریب گواهینامه دانشگاهی میگیرند، با من مشورت میکنند که به اصطلاح طلبه شوند و علوم اسلامی را بیاموزند. برخی چنان بیتاباند که میخواهند تحصیلات دانشگاهی را متوقف کنند و به جای آنها به تحصیل علوم اسلامیه بپردازند.
▪️ من البته آنها را از اینکه #تحصیلات_دانشگاهی را متوقف کنند منع کرده و میکنم و گفتهام بعد از پایان تحصیلات دانشگاهی به آن تحصیلات بپردازید و غالباً توصیه کردهام که پس از پایان تحصیل دانشگاهی قسمتی از وقت خود را صرف همان رشته بکنند که در آن رشته فارغ التحصیل شدهاند و قسمت دیگر را صرف فراگیری علوم اسلامی، زیرا دوست ندارم از نظر زندگی نیازمند به #بودجه_عمومی حوزه باشند.
▪️گفتم نتیجه این شده که امروز عدهای لیسانسیه به تحصیلات علوم اسلامی رو آوردهاند. در حقیقت اینها #حلقه_رابط علوم اسلامی و علوم عصری هستند و این #پیوند_مبارکی است، سبب بارور شدن بیشتر فرهنگ پرمایه اسلامی میگردد.
(ص77 و78)
🔍محفل علوم انسانی المرسلات
🔥 @ensani_almorsalaat