📒 یک روایت مهم و چند سؤال
آقا امام جواد علیه السلام فرمود: «اگر کسی کار زشتی را خوب و زیبا بداند، در آن شریک است.» بیایید با هم به عمق این روایت برویم؛
نیک شمردن کار زشت یعنی چه؟ چطور می شود کاری زشت باشد ولی کسی آن را خوب و زیبا بداند؟ بر فرض که چنین بود، چرا در آن شریک است در حالی که صرفا یک باور یا حس داشته و آن کار را انجام نداده؟
➖سؤال اول: نیک شمردن کار زشت یعنی چه؟
نیک شمردن کار زشت یعنی تغییر یا تحریف استانداردهای اخلاقی به گونهای که اعمال ناپسند، قابل قبول یا حتی مطلوب جلوه داده شوند. یعنی فرد در باور خود کاری را خوب می داند و به آن حس مثبت دارد اما در واقع آن کار، نادرست و زشت است. این پدیده نمایانگر آن است که امکان دارد چیزی ارزش شخصی باشد اما ارزش واقعی نباشد. به عبارت دیگر، ارزشهای اخلاقی، ما به ازاء واقعی دارند و تابع امیال و احساسات ما نیستند. لذا نیک شمردن کار زشت، ماهیت آن را تغییر نمی دهد.
➖سؤال دوم: چه چیزی باعث می شود کار زشت، نیک شمرده شود؟
▪️زیباشمردن یا نیک دانستن کار شر، اغلب ناشی از میل شخصی و منافع فردی است. انسانها گاهی برای توجیه رفتارهای خود، معیارهای اخلاقی را تغییر میدهند تا آنها را با خواستهها و نیازهایشان سازگار کنند. مثال رایجش، کسی است که دروغ میگوید و آن را «زیرکی» یا «مدیریت شرایط» می نامد.
▪️ما در این زمان، گرفتار فشار اجتماعی هستیم. فشار از ناحیه منابع کثیفی که ارزشهای نادرست را بهدلیل منافع گروهی (قدرت و ثروت) بهعنوان رفتارهای «خوب» معرفی میکنند و آنقدر تبلیغ میکنند تا در بین عموم جا بیفتد. وقتی چنین شد، سایرین تحت فشار قرار میگیرند تا چیزی که مورد پذیرش عمومی است را بپذیرند. بنابراین گاهی نیک شمردن قبیح، تحت تأثیر محیط اجتماعی اتفاق می افتد.
▪️روانشناسان ساده و تک بعدی که تمام هدف خود را کاهش تنش درونی مراجعان قرار داده اند، برخی رفتارهای ناپسند را عادیسازی می کنند تا احساس گناه مراجع را از بین ببرند و فرد بتواند بدون تنش درونی، زندگی کند حتی به قیمت اینکه باز هم به رفتار خود ادامه دهد.
➖سؤال سوم: چرا این فرد در انجام آن کار شریک است؟
واضح است که مشروعیت بخشیدن به یک رفتار ناپسند میتواند زمینه را برای گسترش آن فراهم کند. وقتی فرد، عملی نادرست را توجیه میکند، موجب تضعیف اصول اخلاقی می شود. به مرور، زشتی آن عمل کاهش مییابد و ممکن است به رفتاری رایج تبدیل شود.
سؤال چهارم: درون خود را بکاوید ببینید آیا عمل زشتی هست که آن را خوب بدانید؟!
پی نوشت: مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبِيحاً كَانَ شَرِيكاً فِيه (کشف الغمه، ج۲، ص۳۴۹)
کافه اخلاق| عبدالله عمادی (معین)
@ethicscafe
کافهـ اخـــلاق ◾
✍️ درددلی با دوستان ازدواج گرای دغدغهمند خانواده دوست 😇
#فیلم_اخلاق #فیلم_خانواده #فیلم_روانشناسی : هر نفسی که میکشی (Every Breath You Take)، ساخته وان استاین، آمریکا، ۲۰۲۱
@ethicscafe
کافهـ اخـــلاق ◾
#فیلم_اخلاق #فیلم_خانواده #فیلم_روانشناسی : هر نفسی که میکشی (Every Breath You Take)، ساخته وان است
فیلم از سویی به خانواده یک رواندرمانگر میپردازد و رابطه سرد و چالشی وی با همسر و دخترش را نمایش میدهد، از سوی دیگر به یک مشکل حرفهای در کار او میرسد که آتشش دامن خانوادهاش را نیز در برمیگیرد. روابط درون خانوادگی دکتر کلارک از منظر اخلاق خانواده، حرفهای قابل تأملی برای گفتن دارد. مهمترین آن، قرار داشتن زندگی پدر و مادر در دو دنیای مستقل و زندگی فرزند در نقطه خلأ میان این دو بود. نبود گفتگو میان آن سه، این خلأ و فردیت را تشدید میکرد. در اواخر داستان ما شاهدیم که پدر با یک اقرار شجاعانه، درصدد برمی آید که خانواده را از فردیت نجات دهد که کشته شدن عامل بیرونی مزاحم در سکانس پایانی را می توان نماینده این معنا محسوب کرد که یک خانواده از زوال و فروپاشی نجات پیدا کرده است.
در مقابل، ما از یک خانواده مشکل دار میشنویم که هر دو نفری که از آن ماندهاند در قصه میمیرند. یکی از آنها همین بیمار دکتر کلارک است که خودکشی میکند و بعد از آن روح و روان دکتر به هم میریزد و برایش مشکل درست میشود. مشکل از آنجا ناشی میشود که دکتر در دوره درمان «مری» از یک روش غیرمعمول استفاده میکند که از زاویه تعارض اخلاق حرفهای میتوان آنرا در قالب یک تعارض و دوراهی صورتبندی کرد: 🔻
شش ماه از درمان روانی مری میگذرد و هنوز به درمان جواب نداده. حالا درمانگر می خواهد در نقش یک انسان عادی قرار بگیرد و اطلاعات شخصی خود را به او بگوید تا درک بهتر و رابطه بهتری بین آنها شکل بگیرد. به این امید که این روش موجب درمان وی شود. این کار از طرفی ممکن است به بهبودی بینجامد از طرفی دیگر این روش، حرفهای نیست و ممکن است باعث شود او یا هر کسی که این اطلاعات به او میرسد از آنها سوء استفاده کنند. (تعارض بین حرفهایگری و عدم افشای اطلاعات شخصی و رابطه عاطفی با افشای اطلاعات شخصی)
@ethicscafe