بخش اول: کلیات در این بخش به معرفی شب شعر عاشورایی شیراز پرداخته ام و روش کار خودم و اتفاقات کلی و اصلی این چهل سال را معرفی کرده ام. در نشست دیروز هم اجمالی از این مطالب مطرح شد. https://www.aparat.com/v/bau8umo #جریان_شناسی_شعر_مذهبی #شب_شعر_عاشورایی_شیراز 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب. @fahhaam

بخش دوم: سال اول، 1365 در این بخش به طور مورد شعرهای سال اول شب شعر را بررسی کرده ام. شگفت انگیز است که چقدر ضعیف بوده ایم و در طول این سالها چقدر رشد کرده ایم. بعضی موارد از شدت ضعف، طنزآمیز از آب درآمده! https://aparat.com/v/zhmmdf4 #جریان_شناسی_شعر_مذهبی #شب_شعر_عاشورایی_شیراز 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب. @fahhaam

بخش سوم: سال ششم، 1372 از دهۀ 70 شعر انقلاب و نیز شعر مذهبی قوام پیدا کرد و آثار ارزشمند فراوانی تولید شد. بروز و ظهور مذهبی‌سرایانی مثل مرحوم حسان و استاد مجاهدی مربوط به این دوره است. https://aparat.com/v/uyhs15s #جریان_شناسی_شعر_مذهبی #شب_شعر_عاشورایی_شیراز 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب. @fahhaam

یکصد و هشتاد و یکمین نشست مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب به مناسبت فرارسیدن میلاد امیر المؤمنین علی (ع) رونمایی از چاپ سوم علی‌نامه، کهن‌ترین منظومۀ حماسی شیعی علی‌نامه (منظومه‌ای کهن) سخنرانان: 🔸سجاد آیدنلو (پخش فیلم) دانشیار زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه پیام نور ارومیه)  🔸نیلوفر انصاری پژوهشگر پسادکتری زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه تربیت مدرس)  🔸علی شاپوران (بر خط) شاهنامه‌پژوه (دانشگاه سنت اندروز- بریتانیا) رضا بیات استادیار زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی) (مصحح کتاب)  شنبه 22 دی 1403 ساعت 16 تا 18 تهران- خیابان انقلاب- بین خیابان دانشگاه و خیابان ابوریحان- شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین) طبقۀ دوم-  واحد 8- مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب پخش در اینستاگرام: mirasmaktoob@ پخش در گوگل میت: https://meet.google.com/jsw-mbuk-zbt شمارۀ تماس: 66490612 ؛ www.mirasmaktoob.com

🔰ایرانیان و امام علی علیه‌السلام به مناسبت ولادت حضرت امیرالمومنین (ع) 🔸سخنرانان: آقای دکتر علی بهرامیان مورخ و معاون علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آقای دکتر سعید طاووسی مسرور مورخ و استاد دانشگاه علامه طباطبایی زمان: جمعه، ۲۱ دی ماه ۱۴۰۳ (۱۰ ژانویه ۲۰۲۴) ساعت ۲۱ به وقت تهران(۱۷:۳۰ به وقت لندن) خانه «گفتارها»، کلابهاوس 🔗لینک ورود: https://www.clubhouse.com/invite/b36S8Yq80N4WZp8rEp3DK9g3O54FV0bzve:nbziPEw890REAns3lluKuVbR2Bi5NTJbAXZ3pVGxzHM

سلام و شادباش 🌹🌹🌹🌹🌹🌹 این هفته تماما به مدح مولا می‌پردازیم ان شاء الله ادامۀ بررسی شب شعر عاشورایی شیراز بماند برای هفتۀ آینده

ولایت‌نامه در قرون 7 تا 9 یک نوع ادبی خاص رایج بود با نام ولایت‌نامه. ولایت‌نامه‌ها قصایدی بودند که با زبانی ساده و عامه‌فهم، فضایل امیرالمؤمنین(ع) و اهل بیت(ع) را به شکلی داستانی عرضه می‌کردند. ولایت‌نامه‌ به کار نقالان و مناقب‌خوانان می‌آمد. آنان این قصاید داستانی را در جمع‌ها می‌خواندند و مردم را با معارف اهل بیت(ع) آشنا می‌کردند. ساختار ولایت‌نامه شبیه یک منبر سنتی بود. معمولا با خطبه‌ای دو زبانه و آمیخته به عربی آغاز می‌شد؛ آنگاه بعد از حمد خدا و نعت رسول وارد داستان یکی از معجزات امیرالمؤمنین(ع) می‌شد. در ضمن بیان داستان یا پس از آن، آیات و احادیث بسیاری از فضایل مولا(ع) مطرح می‌شد و نهایتا با یادکرد نام 12 امام(ع) و توسل به آن بزرگواران، قصیده پایان می‌یافت. یکی از ولایت‌نامه‌ سرایان مهم قرن 9، سلیمی تونی است. در اینجا از او ولایت‌نامه‌ای را نقل می‌کنیم که داستان سخن گفتن خورشید با امیرالمؤمنین(ع) است. خورشید آن حضرت را این چنین خطاب می‌کند: «السلام علیک یا اولُ یا آخرُ یا ظاهرُ یا باطن». برخی اصحاب گمان می‌کنند که این اوصاف مخصوص خداوند است. پیامبر(ص) برای آنان معنای این الفاظ را توضیح می‌دهد که علی(ع) اولین کسی است که ایمان آورده و آخرین کسی است که در دنیا با من است و ... . بعد سؤالات اصحاب شروع می‌شود و از دیگر فضایل مولا(ع) می‌پرسند و پیامبر(ص) توضیح می‌دهد. پایان کار نیز توسل به 12 امام(ع) است. این گونه شعرها در توسعۀ تشیع در ایران بسیار تأثیرگذار بوده‌اند. نکتۀ مهم آن که اغلب این داستان‌ها با این کیفیت در منابع روایی نقل نشده‌اند. شاعر در داستانش چند روایت را به هم آمیخته و مقداری افزودنی‌های داستانی به قصه‌اش اضافه کرده تا یک اثر هنری عامه‌پسند شکل بگیرد. دقیقا مثل فیلم‌های مذهبی روزگار خودمان. الآن سال‌هاست که همه مختارنامه می‌بینند و از آن می‌آموزند و با بخش‌های کربلاییِ آن گریه می‌کنند و هیچ کس هم شاکی نمی‌شود که چرا فیلمساز در تاریخ دست برده و نحوۀ قصاص حرمله را مثل دوئل تعریف کرده و ... . همه می‌پذیرند که این داستان است و اقتضائات خودش را دارد. دربارۀ روایت داستانی تاریخ دین ان‌شاءالله در ایام ولادت امام حسین(ع) مطالبی را خواهم نوشت. مقاتل سیدالشهداء سرشار از این داستان‌های دینی‌اند. 👇ادامه 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب. @fahhaam

👆 اصل قصیدۀ سلیمی 98 بیت است. آن را به شکل فایل تقدیم می‌کنم. اینجا چند بیت آن را با هم می‌خوانیم: ... روایت می‌کند فخرِ همه انصاریان جابر که روزی مرتضی با حضرت شاه رسل یک جا نماز شام را بگذارد در محراب، پشت خود نهاد و کرد با اصحاب رو آن سیّد بطحا چنین فرمود کابن عمّ و داماد و وصیّ من کجایی ای به دیدار تو روشن دیده‌ای بینا؟ امیرالمؤمنین حیدر چو بشنید این ز پیغمبر روان برخاست آن سرور ز جای خویشتن برپا جوابش گفت لبیک ای نبی‌الله منم اینک فدایت اُم و بابم! چیست فرمان؟ از کرم فرما نبی گفتش برو بیرون که چون طالع شود خورشید سلامش گو و بنگر کاو به امرِ خالقِ یکتا جواب تو دهد باز و سخن گوید فصیحانه تو را خواند به اسمایی که نبود بِه از آن اسما به فرمان نبی آمد اميرالمؤمنين بيرون بدو گرد آمده خلقی عظیم از پیر و از برنا چنین گوید خبر جابر که از بسیاری مردم بترسیدم در آن ساعت که ناگه من نیابم جا گرفتم پیشتر از خلق دنبال ولی‌اللّه به صحن مسجد افکندم به صد سعی و حیل خود را چو طالع شد خور از مشرق علی گفتا سلام علیک بگو با من سخن ای خسرو صنع خدا بنما به لفظی کآن ز جمله لفظ‌ها بود افصح و اَوضح بدان لفظی معین خسرو سیّارگان گویا جواب شاه مردان را چنین گفت از ره عزّت سلام اللّه و الاکرام بادا بر تو ای مولا تویی اوّل تویی آخر تویی باطن تویی ظاهر تویی از قدرت قادر به جمله چیزها دانا چو بشنیدند از خورشید تابان این سخن خلقان برآوردند از هر سو فغان و ناله و غوغا فرستادند صلوات و درود اصحاب از شادی ولی بسیار پیچیدند بر خود از حسد اعدا شدند اندر غضب بعضی ز اصحاب رسول‌اللّه ز قهر استماع این سخن‌شان زرد شد سیما ... 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب. @fahhaam

ولایت‌نامه ای از سلیمی تونی 🟢🔵🔴🟡 فهام: فرهنگ. هنر. ادبیات. مذهب. @fahhaam

از آثار ارزشمندی که اخیرا چاپ شده و متأسفانه هنوز آن‌چنان که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته، تحقیق ۳ قصیده ولایی ابو تمام است. این اثر گرانسنگ با عنوان سه چکامه ولائی از ابوتمّام طائی با همت برادر عزیز و صدیق ارجمند جناب آقای حبیب راثی و همچنین خانم یزدی‌مهر به چاپ رسیده است. یکی از این قصائد، قصیده‌ی میمیه می‌باشد که مهمترین بخش این قصیده ابیاتی است که ابوتمّام نام ائمه‌ی شیعه را تا امام جواد علیه‌السلام ذکر می‌کند. زیرا هم عصر با آن امام همام بوده است. نجاشی چنین می‌گوید: أبو تمّام الطائيّ كان إماميّا ، وله شعر في أهل البيت عليهم‌السلام  كثير. وذكر أحمد بن الحسين[ابن الغضائري] رحمه‌ الله أنّه رأى نسخة عتيقة ـ قال : لعلّها كتبت في أيّامه أو قريبا منه ـ وفيها قصيدة يذكر فيها الأئمّة عليهم‌السلام حتّى انتهى إلى أبي جعفر الثاني عليه‌السلام ، لأنّه تُوفّي في أيّامه. (رجال النجاشي، ص ١٤١) این قصیده در "سه چکامه ولائی" بر اساس شش نسخه‌ی خطی کهن با تصحیح انتقادی و شرح منتشر شده است. حال چند بیت مهم این قصیده را با هم مرور می‌کنیم: وَالمُصَـفّـی مُـحـمّـدُ بـنُ عَـلِي والمُـعَرّى مِن كُلِّ ســوء وَذامِ أبـرَزَت مِـنـهُ رَأفــةُ الله بِالنّــا سِ لِـتَركِ الظَّلامِ بَـدرَ التَّـمـامِ فَهوَ ماض عَلَی البَديهَةِ بِالتَّفــ ـضيلِ مِن رأيِ هِبـرِزيّ هُـمـامِ عالِم بِالأمورِ غارَت فَلَم تُنـ ـجم،فما ذا يكونُ في الإنجامِ هؤلاء الألى أقـامَ بِهِم حـُجـ ـتَـه ذو الــجـَـلالِ وَالإكــرامِ ۴۹ _ ... و امام بعدی من محمد بن علی الجواد علیه‌السلام است که پاک‌سیرت و مبرّا از هرگونه بدی و عیب و نقصی است. ۵۰_رأفت و مهربانی پروردگار چراغ هدایتش را همچون قرص کامل ماه از وجود مقدّس او برای مردم آشکار کرد تا به واسطه‌ی او تاریکی‌ها زدوده گردد. ۵۱_پس وی کسی است که بدون زحمت فکر و اندیشه، بهترین و نافذترین حکم‌ها را بیان می‌کند؛ به نحوی که برتری بسیاری بر رأى مردان کارآزموده و بلند همت دارد.(اشاره به مناظرات علمی امام جواد علیه‌السلام) ...... ۵۳_ این امام [به اذن خدا] عالم به اموری است که در پرده‌ی غیب بوده و ظاهر نشده است؛ لکن ظاهر شدنش سودی برای وی ندارد[زیرا قبل از آن آگاه بوده و همه را می‌دانسته است] ۵۴_ اینان [امامان اهل‌بیت علیهم‌السلام] کسانی هستند که خداوند، حجّت خود را برای مردم به وسیله‌ی ایشان اقامه و تمام کرده است این ابیات از شاعری که در عصر ائمه علیهم‌السلام میزیسته (۱۹۰_۲۳۱ ق) سندی بس مهم است در اینکه شیعیان، علم ائمه را از سنخ علم دیگران که از زید و عمرو فرا گرفته‌اند، نمی‌دانند، بلکه در منظومه‌ی فکری شیعیان عصر ائمه وقتی سخن از علم امام به میان می‌آید مراد علمی است که مصدرش الهی است و خطا در آن راه ندارد و صاحب آن علم حجت خداست نه علمی که با استاد و کلاس درس حاصل شده و صاحب آن ممکن است خطا کند... متأسفانه برخی از معاصرانِ ما بدون در نظر گرفتن واژگان در بازه‌ی تاریخی خودشان گمان کرده‌اند که مثلا روایاتی که اهل‌بیت علیهم‌السلام خود را علمای ابرار معرفی کردند، یعنی یک علم از سنخ علم عادی! استاد بزرگوار دکتر حسن انصاری به طور مبسوط در حدود بیست جلسه به نقد این خوانش از حیث تاریخی پرداخته‌اند. فللّه درّه وعليه أجره. نکته‌ی جالب توجّه این است که علی رغم مباحث دقیقی که در سلسله جلسات آقای دکتر انصاری طرح شده، هنوز مدعیان نظریه‌ی علمای ابرار و خود گوینده نه تنها پاسخی به اشکالات نداده‌اند بلکه هنوز در مجامع علمی حقیقی و مجازی همان حرف‌ها را تکرار می‌کنند ! @kashani1395