اخیرا در یکی از کانال های از جناب استاذنا آیت الله شبیری زنجانی مطلبی تامل برانگیز نقل شده که به شرح ذیل است: «اخیرا کتابی در شرح احوال آقا محمد بیدآبادی برای من آوردند تا اگر مطلبی به نظرم رسید، در حاشیه بنویسم. در آن کتاب نوشته: «در اواخر صفویه فلسفه و حکمت بر اثر فشار قِشریون رو به ضعف نهاده بود». فارغ از اینکه نفس این تعبیر "قشریون" اهانت به فقهاء است، اصل این مطلب نیز نادرست است، بلکه عکس این مطلب را از افراد موثق شنیده‌ام» 🔘 پرسش: این افراد موثق چه کسی هستند؟ ⭕️ ایشان پاسخ میدهند: "در اواخر صفویه، فقاهت و حدیث بسیار تنزل کرد و طلّاب به فلسفه و عرفان اهمّیّت می‌دادند. در آن زمان مدرسه چهار باغ اصفهان را شاه سلطان حسین در سال ۱۱۲۱ یا ۱۱۲۲ ساخته بود و حجراتش تقسیم شده بود. شخصی که یکی از بستگانش از دنیا رفته بود، به مدرسه چهار باغ رفت تا یکی از طلّاب را برای نماز میّت ببرد ولی سراغ هر طلبه‌ای رفت، نماز میّت را بلد نبود. به استادشان شکایت می‌کند و استاد هم طلّاب مدرسه را توبیخ می‌کند که چرا از فقه و احکام شرع دور هستید و خودش برای خواندن نماز میّت می‌رود و چون خودش نیز بلد نبود، دو رکعت نماز صبح بر میّت می‌خواند!" این قضیه را آقای امام سدهی از آسید ابوتراب نقل کرد. من یکی دو سال بعد مرحوم آقای علم الهدی اهوازی پدر حاج آقا مصطفی را - که در مقبره آقای داماد در حرم مطهر حضرت معصومه دفن شده است در منزل مرحوم آقای والد دیدم و این دو قصه را برای ایشان نقل کردم آقای علم الهدی شاگرد آسید ابوتراب بود. ایشان گفت: من هم هر دو قصه را از آسید ابوتراب شنیدم»۱. 🔴 نقد و نظر: 1⃣ جناب استاد متولد ۱۳۰۶ شمسی هستند، زمان ساخت مدرسه چهار باغ ۱۰۹۲ است در این بین با ارفاق ۲۱۴ سال فاصله است بر اساس مبنای خود رجالیون هر طبقه از روات اگر چهل سال در نظر گرفته شود باید پنج طبقه راوی بین ایشان و سال ساخت مدرسه در نظر گرفت، سوال بنده از ایشان این است آیا آسید ابوتراب که برای ما مجهول و برای ایشان موثق است، متصل به زمان صفویه بوده است؟ چگونه؟ 2⃣ اگر نبوده به چه طریقی این خبر را می دهد؟ با سلسله روات موثق یا شنیده های کوچه بازاری یا امر دیگر؟ 3⃣ آیا اگر سلسله روات دارد افراد آن موثق هستند؟ ضابط و حافظ هستند؟ 4⃣ بر فرض صحت اتصال ایشان به عهد صفویه با یک خبر واحد میتواند درباره ویژگی یک عصر خبر تاریخی داد؟ 5⃣ با یک خبر از یک مدرسه میتوان ویژگی تمام مدارس اصفهان که در آن زمان قطب علمی تشیع بود را سنجید؟ 6⃣ بر فرض فقر فقاهت طلاب این امر ناشی از توجه به فلسفه است یا رواج اخباریگری؟ 7⃣ سلطان حسین در ذیحجه ۱۱۱۸ محمدباقر خاتون آبادی را به مدرّسی مدرسه چهارباغ برگزید، آیا پذیرفته است در محضر چنین عالمی که شیخ الاسلامی آن زمان به وی پیشنهاد شده و نپذیرفته یک استاد که نماز میت بخواند رشد نکرده؟!! باشد.. 8⃣ از جمله اساتید مدرسه چهارباغ: میر محمدباقر خاتون آبادی، میرمعصوم خاتون‌ آبادی، میرابوالقاسم مدرّس خاتون‌آبادی، سید محمدباقر شفتی، شیخ ابوالقاسم نورائی سدهی، آقا محمدرضا قمشه‌ای، شیخ اسداللّه قمشه‌ای و میرعبدالحسین خاتون آبادی بوده‌اند. بر اساس این نقل چنین اساتیدی نماز میت نمیدانسته اند. 9⃣سلطان حسین همچنین از خاتون آبادی خواست تا به عنوان مدرّس مدرسه، نخستین درس را آغاز کند، اما وی برای احترام و رعایت مقام علمی آقاجمال الدین خوانساری از او خواست که اولین درس را بگوید و سپس خود برخی کتاب‌های فقه و اصول را تدریس کرد. بر اساس این نقل باید پرسید مرحوم خاتون آبادی که خود فقیه است و درس فقه و اصول داشته چه درس میداده است که در مدرسه یک نفر نماز میت بلد نبوده است. 🔰 نتیجه با خواننده محترم که آیا این نقل از جناب استاذنا پذیرفته است یا خیر؟ «۱» جرعه‌ای از دریا؛ آیت الله شبیری زنجانی، ج ۴ ص ۳۹۷ ✍️میرزا محمد رضا صفائی تخته فولادی 🔺#عرفان 🔺#شبهات 🔺#اقا_محمد_بید_آبادی 💢@falsafeh_alaveyeh