📝 #یادداشت_ویژه | #شبیه_قیصر_و_کسری (۱)
🔸این روزها که به لطف ویروس شاخدار، از عروسی و عزا و مهمانی محرومیم؛
اما مجالس آن روزها یادتان هست؟
🔹یادتان میآید عروسی، عروسی نمیشد اگر؛ کمتر از سه نوع غذا روی میز مهمانان چیده میشد؟
لباسهای دنبالهدار و آرایشهای میلیونی كه آدم را شبیه هر کسی میکرد، غیر از خودش، یادتان هست؟!
🔸یادتان میآید، در عزاها، میت چه عذابی میکشید اگر تاج گلهایی که به این و آن تسلیت میگویند، ردیف نمیشدند؛
یا اگر در مسجد به اندازهی یک شام از میهمانان پذیرایی نمیشد؟!
🔹یادتان میآید چه مستانه، در تجملات از هم پیشی میگرفتیم؟
یادتان میآید، از نفس میافتادیم، اما دست برنمیداشتیم؟
🔸 آنهایی که اوایل انقلاب را درک کردهاند، میگویند که آن روزها، برعکس این روزهای ما، سادهزیستی ارزش بود. تجملات به قدری قبیح بود که اگر کسی اندکی مرتکبش میشد، به احتمال زیاد از حلقهی دوستان و انقلابیها طرد میشد.
🔹اما بعد از جنگ و در اواخر دهه شصت همه چیز رفت تا شکل دیگری به خود بگیرد.
زیر و رو شدن ارزشها،
با ولع در باتلاق تجملگرایی پریدن،
شیوهی سلاطین را در پیش گرفتن و...
رنگ دیگری به سر تا پای کشوری زد که به برکت انقلاب و خون شهیدان میخواست رنگ خدایی بگیرد.
🔸چه شد؟!
چه اتفاقی افتاد؟
چرا تغییر کردیم و امروز در مصرف گرایی و تجملگرایی گوی سبقت را ربودهایم؟
✓ اگر شما هم، مثل من مشتاق بررسی علل بروز #تجمل_گرایی و #اشرافی_گری در کشورمان هستید، روزهای يکشنبه همراه کانال باشید.✓
👤 مرضیه فخریه (پژوهشگر حوزه سبک زندگی)
🌐 fatehan.net
🆔 @fatehan_net
📝 #یادداشت_ویژه | #شبیه_قیصر_و_کسری (۲)
🔸چه شد که #تجمل_گرایی تا مغز استخوان ایرانیها نفوذ کرد؟
برای پاسخ به این سوال، امروز یکی از عوامل اصلی بروز این پدیدهی نامیمون را بررسی خواهیم کرد، یعنی👇
1️⃣ صنعتی شدن و ترویج #مصرف_گرایی
🔹با صنعتی شدن غرب و تولید به شیوهی ماشینی، توان تولید به طور فزایندهای افزایش یافت. در واقع، صنعتی شدن باعث شکلگیری کارخانههایی شده بود که میتوانستند بیشتر و بیشتر تولید کنند.
با این اوصاف، میبایست میزان مصرف فراتر از نیازهای واقعی میرفت تا کارخانهها با تولید بیشتر، انباشت سرمایهی بیشتری داشته باشند.
بنابراین بازارسازی به جای بازاریابی شکل گرفت. یعنی پیش از تولید یک کالا، ابتدا با تبلیغات و روشهای مختلف برای آن تقاضا ایجاد کرده، و با خلق یک نیاز کاذب، مشکل تقاضا را برطرف میکردند.
🔸در ایرانِ آن زمان، در دوره صفویه و قاجار نیز، مصرفگرایی ترویج شد.
با این تفاوت که کشورهای غربی کالای تولیدی خود را مصرف میکردند و عملا تعادلی میان مصرف، تولید و انباشت سرمایه ایجاد میشد. آنان با قوانینِ موجود #صادرات را تشویق و تا میتوانستند #واردات را محدود میکردند.
🔹ولیکن در ایران، مصرفگرایی با مصرف کالاهای وارداتی به وجود آمد.
در آن زمان غربرفتهها با خرید و مصرف کالاهای وارداتی سبک زندگی خود را تغییر میدادند، و این سبک زندگی نمادی از تمدن و مواجهه با دنیای جدید به حساب میآمد.
با گذشت زمان این سبک زندگی از طبقهی مرفه و غربگراتر به زندگی مردم دیگر نیز تسری پیدا کرد و شد آنچه که نباید...
👤 مرضيه فخریه (پژوهشگر حوزه سبک زندگی)
🌐 fatehan.net
🆔 @fatehan_net
📝 #یادداشت_ویژه | #شبیه_قیصر_و_کسری (۳)
2⃣ شیوع تجملگرایی و اشرافیگری در میان مسئولین
♦️پیش از این گفتیم که با صنعتی شدن غرب، خیزی برای سوق دادن مردم جهان به مصرفگرایی شکل گرفت.
و ایران نیز به واسطهی واردات کالاهای خارجی در گردونهی مصرف افتاد، که ابتدا طبقهی مرفه را درگیر کرد و سپس به آهستگی به زندگی سایر مردم نیز تسری پیدا کرد.
🔺پس از پیروزی انقلاب اسلامی شعار سادهزیستی به عنوان یک ارزش حیاتی و مهم، در میان انقلابیون به طور عملی ظهور و بروز پیدا کرد؛
اما پس از پایان یافتن جنگ تحمیلی تغییرات و موضعگیریهایی با سرعتی نه چندان آرام و با حالتی نه چندان زیر پوستی، اوضاع را دگرگون کرد.
⚡️اواخر دههی شصت جنگ پایان یافته، دورهی فشارهای گوناگون تمام شده و ظاهراً ثبات نسبی در جامعه حاکم شده بود.
🔥در این زمان عدهای از مسئولین رده بالا که احتمالا قناعت انقلابی را مانع دستیابی به اهداف و برنامههای خود میدیدند، با توجیهاتی سطحی از قبیل «اظهار فقر و بیچارگی کافی است. این رفتارهای درویشمسلکانه وجههی جمهوری اسلامی را نزد جهانیان تخریب کرده است...»، در صدد غالب کردن تفکراتِ اشرافی خود به جامعه برآمدند.
در این زمان، افزایش ناگهانی حقوق و امکانات مدیران، آنان را به سمت مظاهر تجمل سوق داده و آتش تجمل گرایی و اشرافیگری در میان مسئولین زبانه کشید.
⚡️در ادامه، تغییرات در منش، روش و شیوهی زندگی مدیران و مسئولان، به اعتبار حدیث «الناس بأُمَرائهم اَشبه مِنهم بآبائهم» سبب تغییر در زندگی مردم نیز شد.
اگرچه وقوع تمامی این تغییرات، موجب عمیقتر شدن اختلاف طبقاتی و فشار شدید روی اقشار محروم و کم درآمد شد، اما چشم و هم چشمی سبب شده بود، چه آنانی که جیب پر پول و مایملک فراوان دارند و چه آنان که صدای خرد شدن استخوانشان زیر چرخ توسعه بلند شده بود، در سطح و اندازهی خود سراغ ادا و اطوارهایی بروند که پیش از آن و خصوصا در اوایل انقلاب مذموم شمرده میشد.
👤 مرضيه فخریه (پژوهشگر حوزه سبک زندگی)
🌐 fatehan.net
🆔 @fatehan_net
📝 #یادداشت_ویژه | #شبیه_قیصر_و_کسری (۴)
3⃣ تاثیر رسانه بر مصرفگرایی و رواج تجملگرایی
⚡️دور یک میز نشستهاند و با چنان ولع و اشتهایی تُن ماهی میخورند، که اگر با چشمان خودت قوطی تن ماهی را نبینی، باورت نمیشود خوردنی مورد نظر چیزی کمتر از شیشلیک و کباب برگ باشد!
🔷 بله! رسانه کارش را خوب بلد است.
رسانه میتواند غیرکاربردیترین و غیر مفیدترین کالاها را چنان در سبد خرید ما زورچُپان کند که باورمان شود بدون آن محصولِ خاص ادامهی حیات امری محال و غیرممکن بوده است.
➖ البته خبر بدتر آن که، رسانه به فراتر از سبد خرید ما میاندیشد.
کافی است چند دقیقهای تلویزیون را روشن کنید و نگاهی به پیامهای بازرگانی بیندازید؛
منازل مجلل،
ماشینهای لوکس،
میزهای صبحانه و ناهار و شام رویایی،
و خلاصه شرایط فوق لاکچری تیزرهای تبلیغاتی خبر از آن دارد که بهطور کلی رسانه و به طور خاص تلویزیون به غیر از سبد خرید، سبک زندگی ما را نیز هدف گرفته است.
🔸سالها نمایش تجملات در فیلمها، سریالها و پیامهای بازرگانی و جدیداً شبکههای نمایش خانگی توانسته عمیقترین تاثیرات را بر مخاطب بگذارد و تصویر با خاصیت سِحرگونهی خود، برنامه و شیوهی زندگی مردمان را به سمتی که میخواسته، سوق داده است.
👈 در حقیقت، رسانه با استراتژیهای مختلف درصدد نفوذ روی ماست.
رسانه میخواهد کنترل تفکرات، احساسات، تصمیمات و سبک زندگی ما را در دست بگیرد و این ما هستیم که به عنوان موجودی ذیشعور و انتخابگر میتوانیم فرصت نفوذِ ناخودآگاه و غیرارادی را از رسانهها بگیریم.
🔸 برای در امان ماندن از غرق شدن در دنیای غیرواقعی و مشکوکی که رسانهها به خورد ملتها میدهند، باید توجه داشته باشیم که هر چه پخش میشود و هر چه در دسترس است را تماشا نکنیم.
➕ نیازی نیست به تماشای هزار بارهی پیامهای بازرگانی بنشینیم،
➕ هر فیلم و سریالی که دیگران میبینند لزوما برای ما مفید نیست،
➕ دنبال کردن صفحات مجازی هر فردی، ولو از روی کنجکاوی، میتواند آهسته آهسته روش و منش ما را تغییر دهد.
➕ حتی افراط در دیدن و شنیدن اخبار هم میتواند اثرات سوئی داشته باشد.
✔️ استفادهی با برنامه و هوشمندانه از رسانه سبب میشود ما سوار بر رسانه، برای کسب آگاهی و یادگیری از آن بهره ببریم، نه اینکه فریفتهی رسانه به هرجا که خاطرخواه اوست کشیده شویم.
👤 مرضيه فخریه (پژوهشگر حوزه سبک زندگی)
🌐 fatehan.net
🆔 @fatehan_net
📝 #یادداشت_ویژه | #شبیه_قیصر_و_کسری (۵)
4️⃣ حب دنیا و گرایش به تجملات
✨ برای دنیا آفریده نشدهایم!
دنیا گذرگاهیست برای مدتی معلوم زیستن،
ابزاریست برای ورزیده شدن و رسیدن،
وسیلهای است برای تحقق هدف،
و هدف نه از جنس دنیا و فنا که از جنس ملکوت و بقاست.
✅ انسانِ الهی دنیا را میسازد و آباد میکند، اما دلباختهی آن نمیشود.
هدفش نه کامجویی از دنیا، بلکه تبدیل دنیا به جایی است که بندگان خدا بتوانند در آن بدونِ کلنجار رفتنِ مداوم با گرفتاریهای مادی، با آرامش و سکینه به سمت اهداف عالی خلقت گام بردارند.
🔴 اما دلبستگی به دنیا و اسیر رنگ و لعاب آن شدن، انسان را از مسیر کمال پَرت میکند و بیراهه را به جای صراط قالب میکند.
حب دنیا، آهسته و آب زیر کاه، دل را آلوده به ویروس تجملگرایی و دنیازدگی میکند تا به محض فراهم آمدن شرایطِ لازم، بالقوه بالفعل شود و آدمی گرفتارِ باتلاق تجملات و #اشرافی_گری.
🔶 لازم است با خودمان خلوت کنیم و منصفانه؛
تمام خانه و زندگی
لباسها
رسم و رسومات
مجالس
ارزشها
دوست داشتنیها
اولویتها
آرزوها
ملاکها
هدفها
و حتی دینمان را ارزیابی کنیم.
کجاها به خاطر خدا و ابدی که در پیش است، مقابل دنیا ایستادهایم؛
و کجاها به خاطر دنیای محدود، با هزار #توجیه، وجدانمان را دست به سر کردیم که نمیشود، رسم است، همه همین کار را میکنند، دلم میخواهد، آبرویم میرود و ...
👈 منصفانه و به نیت شبیه شدن به یاران راستین امام زمانمان، تن به این ارزیابی موشکافانه دهیم.
👤 مرضيه فخریه (پژوهشگر حوزه سبک زندگی)
🌐 fatehan.net
🆔 @fatehan_net
📝 #یادداشت_ویژه | #شبیه_قیصر_و_کسری (۶)
5️⃣ آگاه نبودن از ارزش و جایگاه انسان
♦️ مگر میشود انسان خودش را بشناسد و از ارزش و جایگاهش خبر داشته باشد اما هِن هِن کنان به دنبال #استخوان_خوک بدود و برای لحظهای در کنار آن آرمیدن لَهلَه بزند؟!
🔶 بعید است مستِ دنیا شدن از کسی که ظرفیت خلیفةالله شدن را دارد!
آخر انسان میتواند در کسب صفات الهی به آنجا برسد که چشم و دست و اعضا و جوارحش خدایی شوند و «یدالله» شود.
مگر میشود انسان این ها را بداند و باز خودش را به جیفهی دنیا مشغول کند و برای زودگذری پست، دامن از کف بدهد؟!!!
♦️ میشود!😔
میشود آدم تمام اینها را بداند و از کودکی داستان مسجودِ ملائکه شدنِ آدم را شنیده باشد اما در کارزار زندگی به تمام آنچه میتواند بشود و هرچه که میتواند برسد پشت کند و ذلیلانه افسار دلش را بسپارد به دست نفْسِ سرکش و دنیای فانی.
🔶 آخر تا چیزی به #باور تبدیل نشده باشد چطور میتواند دست دلِ آدم را بگیرد و با خود به ملکوت برساند؟
♦️ آدمی که برای معرفیِ خودش به خانه و لباس و مَرکب و شغل و عناوینِ اعتباریِ دور و برش رجوع میکند، همینها را باور کرده، همینها را اصل پنداشته.
دیگر چکار دارد به ظرفیتِ درونیِ نامحدودش؟! چکار دارد به الهی شدنش؟!
🔶 میدانید! میخواستم از ارزش و جایگاه انسان بنویسم، میخواستم به نفْسم مقام آدم را متذکر شوم، برایش «ولقد کرمنا بنیآدم» بخوانم و برای بار هزارم داستان سجدهی فرشتگان بر آدم را تعریف کنم. اما دیدم این نفس، همهی اینها را میداند و باز هم اسیر هیچ و پوچ است.
دقیق که شدم دیدم، خیلی چیزها را میداند، اما باور ندارد!
عوضی گرفته! عوضی باور کرده! بازیچهها را باور کرده و سرگرم آنها از #حقیقت غافل مانده.
💠 حالا این دانستهها چطور به باور تبدیل میشوند؟
نمیدانم!
✨ شاید خواندن و شنیدن از کسانی که شکل دیگری از زندگی را برگزیدند،
✨ شاید خواندن و تدبر در آیات الهی،
✨ شاید اندیشیدنی که برتر از عبادت هفتاد ساله است،
✨ شاید توسل،
✨شاید توبه،
✨ شاید ندبه در درگاه خدا و #اشک، گرهی باور را باز کند...
👤 مرضيه فخریه (پژوهشگر حوزه سبک زندگی)
🌐 fatehan.net
🆔 @fatehan_net
📝 #یادداشت_ویژه | #شبیه_قیصر_و_کسری (۷)
6️⃣ در جستجوی تشخص
🔴 در فضای آلوده به #مصرف_گرایی، رهاوردِ سکونت در منزلی مجلل، سواری گرفتن از اتومبیلی بلندبالا و پوشیدن لباسهای خاص و مارکدار، برای برخی، احساس تشخص است.
🔻 چنین افرادی با این دید که استفاده از کالاهای لوکس باعث میشود در چشم دیگران بهتر جلوه کنند، غافل از بُعد درونی و انسانی خود، برایِ
➖ پذیرفته شدن،
➖ پسندیده شدن
➖ و برتری جویی،
دست به دامن تجملات میشوند.
⚫️ با نهایت تاسف باید گفت، کسی که با توسل به تجملات در پی دست و پا کردن تشخص است، در حقیقت یک پیام مهم برای دیگران دارد؛ و آن اینکه:
🗣 «التماس میکنم به درون، واقعیت و بُعد معنوی من کاری نداشته باشید!
من از درون تهی هستم.
خودِ واقعیِ من آنقدر درهم برهم و آشفته است که اگر برایتان آشکار شود، بدون شک پَس میخورید.
پس خواهش میکنم درگیر همین ظواهر من باشید. خانهام، اثاثیهام، ماشینم، لباسم، عنوانم، کیفم و... را نگاه کنید.
"من میترسم" نداشته ها و خود واقعیم برایتان رو شود.»
🔻 اما قسمت ناراحت کنندهتر ماجرا آنکه، این حالتِ رقتبار، خیلی وقتها، از همان دوران کودکی و با تربیت غلط در فرد شکل میگیرد.
👈 توجه بیش از اندازه به ظواهر کودک،
👈 تعریف و به به و چه چه کردن از ابعاد مادی و مالی دیگران
👈 و نادیده گرفتن و تشویق نکردن ارزشهای حقیقی در کودک و اطرافیان،
از جمله عواملی هستند که کودک را از همان ابتدای راه به سوی ظاهرگرایی و دخیلِ تجملات شدن، سوق میدهند.
✔️ پس بیشتر از هر زمان دیگری، در حضور #کودکان و #نوجوانان، مراقب رفتار، گفتار و اعمالمان باشیم؛ و موضوعات بیارزش و حقیر را در نظر آنان ارزشمند و دارای مرتبه و مقام معرفی نکنیم.
✔️ به یاد داشته باشیم، اعتبار و آبرویی که به واسطهی کالاها به دست بیاید، ماندگار نیست و سطحی و هر لحظه در خطر ویرانی است.
👤 مرضيه فخریه (پژوهشگر حوزه سبک زندگی)
🌐 fatehan.net
🆔 @fatehan_net