دوم توجه به فقرا

در سیره امام

🔹کمک به فقرا امام سجاد(ع) بسیار به فقرا و مستمندان کمک می‌کرد و به آنها شبانه و مخفیانه غذا می‌داد. در این باره موارد مختلفی گزارش شده است. از ابو حمزه ثمالی نقل شده است علی بن حسین(ع) شبانه مقداری غذا بر دوش خود می‌گذاشت و در تاریکی شب به صورت مخفیانه به فقرا می‌رساند و می‌فرمود: «صدقه‌ای که در تاریکی شب داده شود، غضب خداوند را خاموش می‌کند.» برداشتن کیسه‌های غذا بر پشت او اثر نهاده بود و چون به جوار پروردگار رفت به هنگام غسل، آن نشانه‌ها را بر پشت او دیدند. 🔹امام سجاد(ع): «حق خواهنده، دادن بدو بمقدار نیاز است. حق کسی که چیزی از او خواسته شده اینست که اگر داد، از او با سپاس و قدردانی از فضل او، پذیری. و اگر نداد عذر او را قبول کنی.» 🔹گفته شده هنگامی که مستمندی نزد او می‌آمد، برمی‌خواست و حاجت او را روا می‌کرد و می‌گفت: صدقه پیش از آنکه به دست خواهنده برسد، به دست خدا می‌رسد. نقل شده امام سالی، قصد حج کرد. خواهرش سکینه توشه‌ای به ارزش هزار درهم برای وی آماده ساخت. چون به حره رسید، آن توشه را نزد او بردند. امام همه آن را میان مستمندان تقسیم کرد. 🔹محمد بن اسحاق می‌گوید: مردمی در مدینه زندگی می‌کردند و نمی‌دانستند معاش آنها از کجا تأمین می‌شود؛ با درگذشت علی بن حسین غذای شبانه آنان قطع شد. 🔹همچنین آمده است که مردم او را بخیل می‌دانستند و چون به جوار حق رفت دانستند که هزینه صد خانوار را عهده‌دار بوده است. 🔹امام سجاد(ع) دو بار مال خود را با مستمندان قسمت کرد و گفت: خداوند بنده مؤمن گناهکار توبه‌کننده را دوست دارد.

✅سخاوتمندي حضرت از اين رو آن حضرت(علیه السلام) همواره به بخشش و سخاوت به مردم توجه ويژه اي مبذول مي داشت. گزارش هاي تاريخي بسياري نيز در اين مسئله وجود دارد که بيانگر توجه و اهتمام ايشان به مسئله سخاومت مندي است. 🔹سخاوت ايشان آشکار و نهان نداشت؛ هر چند که بخشش هاي نهان و نيکي هاي ايشان در تاريکي، بسيار معروف است. آن حضرت در شب هاي تاريک جهت ياري فقرا به راه مي افتاد و با انباني بر پشت به در خانه هاي مستمندان مي رفت و با صورت پوشيده به آنان نان و غذا و پول مرحمت مي فرمود و ناشناس به خانه باز مي گشت. اين امر تا زمان رحلت حضرت ادامه داشت و با رحلت آن حضرت مردم دريافتند که کمک هاي شبانه از سوي آن حضرت بوده که در اختيار نيازمندان قرار مي گرفته است. 🔸هنگامي که بدن مطهرش را براي غسل برهنه کردند، از آن انبان هايي که براي فقرا بر دوش مي کشيد بر پشت مبارکشان اثرهايي ديدند که مانند زانوي شتر پينه بسته بود. 🔹اين اعمال شبانه را از آن رو انجام مي داد که باورش اين بود که اين کارها براي انسان مي ماند و ذخيره آخرت است و خداوند را خشنود مي سازد و در مقام راضيه مرضيه وارد مي کند. از اين رو مي فرمود: 👈من أطعم مؤمنا من جوع أطعمه الله من ثمار الجنه ، و من سقي مؤمنا من ظمأ سقاه الله من الرحيق المختوم، و من کسا مؤمنا کساه الله من الثياب الخضر؛ 👈 هرکس مؤمن گرسنه اي را طعام دهد خداوند او را از ميوه هاي بهشت اطعام مي نمايد و هر که تشنه اي را آب دهد خداوند از چشمه گواراي بهشتي سيرابش مي گرداند و هرکس مؤمن برهنه اي را لباس بپوشاند خداوند او را از لباس سبز بهشتي خواهد پوشاند. 🔸اخلاق نيک ايشان همانند پيامبر(صلی الله علیه و آله) بود، به گونه اي که برخي از اين اخلاق نيک سوءاستفاده مي کردند. همان گونه که منافقان از اخلاق نيک پيامبر(صلی الله علیه و آله) سوءاستفاده مي کردند و پيامبر(صلی الله علیه و آله) را «اذن» و حرف شنو مي شمردند که هر چه بگويند مي پذيرد و خداوند، پيامبر(صلی الله علیه و آله) را «اذن خير» معرفي مي کند. 🔹 امام سجاد(علیه السلام) نيز اين گونه بود که حتي سوءاستفاده هايي از سوي بردگان نيز مي شد. نقل شده که روزي آن حضرت غلام خويش را دو مرتبه صدا زد، آن غلام جواب نداد. مرتبه سوم که جواب داد، حضرت فرمودند: «آيا صداي مرا نشنيدي؟» عرض کرد: شنيدم. فرمودند: «پس چه شد که جواب مرا ندادي؟» عرض کرد: چون از شما ايمن بودم. فرمود: «الحمدلله الذي جعل مملوکي يأمنني»؛ حمد خداي را، که مملوک مرا از من ايمن گردانيد.» 🔸از اين رو آن حضرت(علیه السلام) ديگران را به گذشت و عفو سفارش مي کرد و مي فرمود اگر کسي از شما عذر و پوزش خواست بپذيرد. از آن حضرت روايت است که فرمود: ان شتمک رجل عن يمينک، ثم تحول الي يسارک فاعتذر اليک فاقبل منه؛ چنانچه شخصي از سويي تو را بدگويي کند و سپس برگردد و از سوي ديگر پوزش طلبد، عذرخواهي و پوزش او را پذيرا باش. 🔸به هر حال، سنت و سيره امام سجاد(علیه السلام) سنت و سيره عقلايي در حد کمال بلوغ آن است و لذا مکارم اخلاق را در حد نهايي آن بيان کرده و خود آن را در زندگي اش به کار گرفته است. ايشان همانند ديگر چهارده معصوم(علیهم السلام) تجسم کامل عقل و دين و اخلاق(حيا) هستند. باشد که با بهره گيري از سنت و سيره آنان، مسير رشد و کمالي عقل را بپيماييم و در نهايت متاله (خدايي) شده و مظهر و مجسمه عقل و دين و حيا شويم #منبرک_فاطمی @fatemi222

💎توجه عمیق به بینوایان 🔹«مرحبا بمن یحمل زادى الى الاخره; آفرین به کسى که توشه مرا به سوى آخرت حمل‏ مى ‏کند.» یکى از شخصیت‏هاى عصر آن حضرت به نام زهرى مى ‏گوید: در یک شب سرد و تاریک زمستانى امام سجاد(ع) را دیدم; بار آرد و هیزم بر پشت گرفته بود و عبور مى ‏کرد، پرسیدم: این بار چیست؟ فرمود: قصد سفر دارم، این توشه راه سفر است که آماده کرده ‏ام تا به محله حریز ببرم. 🔹غلام خود را به آن حضرت معرفى نمودم و عرض کردم: «شما زحمت نکشید، این غلام من است که آن بار شما را حمل مى ‏کند.» فرمود: نه. عرض کردم: پس اجازه بدهید خودم ‏آن را حمل کنم، فرمود: «من زحمتى را که موجب نجات من در سفر خواهد شد، و پیمودن راه سفر مرا نیکو کند، از خود دور نمى کنم.» پس از چند روزى او را در مدینه دیدم، پرسیدم شما فرمودید به مسافرت مى ‏روم، پس چرا مسافرت نکردى؟ فرمود: 🔹اى زهرى، منظورم از مسافرت، آن سفرى که تو گمان کردى نبود، بلکه منظورم سفر مرگ بود که خود را براى آن آماده مى‏ ساختم، آن‏گاه فرمود: 🔹«انما الاستعداد للموت تجنب الحرام و بذل الندى فى الخیر; همانا آمادگى براى ‏سفر مرگ، اجتناب از کارهاى حرام، و بخشش عطایاى نیک به مردم است.» آن حضرت بر همین اساس از بیماران عیادت مى ‏کرد، و اگر با خبر مى ‏شد که آنها مقروض هستند،قرض آنها را ادا مى ‏نمود، چنان‏که روایت ‏شده شنید که «محمدبن اسامه‏» بیمار و بسترى شده، به عیادتش رفت، وقتى فهمید او مقروض است و دوست دارد قبل از مرگش،قرض‏هایش پرداخته شود، همه قرض‏هاى او را برعهده گرفت و پرداخت. 🔹پس از آن که آن بزرگوار مهربان، به شهادت رسید، هنگامى که پیکر پاکش را غسل‏ مى ‏دادند، خراش‏هایى در پشت مبارکش دیدند، بعضى از حاضران از علت آن پرسیدند،یکى از حاضران پاسخ داد: 🔹«این سیاهى ‏ها و خراش‏ها از آثار انبان‏هاى طعام است که آن حضرت آن را به طور مکرر حمل مى ‏کرد و به خانه مستمندان مى ‏برد، و نیز از آثار آب‏کشى آن حضرت از چاه ‏است که براى همسایگان، از آن چاه آب مى ‏کشید، و اینک جاى طناب آب‏کشى در پشتش ‏باقى‏ مانده است‏». #منبرک_فاطمی @fatemi222

🔰 انفاق پنهانی: 🔹ابوحمزه ثمالی می گوید: امام زین العابدین علیه السلام در تاریکی شب، نان و نوای مستمندان را بر دوش می کشید و به طور ناشناس آن را انفاق می کرد و می فرمود: «صدقه ی پنهانی، خشم الهی را فرو می نشاند».( بحار، ج 46، ص 88) 🔹حتی پس از شهادت ایشان، در هنگام غسل دادن دیدند پینه هایی بر پشت و شانه های حضرت وجود دارد. چون علت را پرسیدند، دریافتند که آن ها آثار کوله بار غذاهایی است که امام برای تهی دستان بر دوش می کشیده است(خصال صدوق، ص 517). 🔹.گذشت و بخشش: یکی از عموزاده های امام سجاد با ایشان کدورتی پیدا کرده بود. روزی امام علیه السلام را درمسجد دید. بی درنگ با پرخاش و تندگویی آن حضرت را آزرده خاطر ساخت. امام در برابر سخنان او کوچک ترین واکنشی از خود نشان نداده تا این که حسن از مسجد خارج شد. شب هنگام، امام به خانه اش رفت و به او فرمود. برادر! آن چه امروز در حضور اهل مسجد درباره ی من گفتی، اگر راست باشد، از خداوند می خواهم که مرا بیامرزد و اگر نسبت های ناروای تو به من دروغ باشد، از خداوند می خواهم که تو را بیامرزد. درود بر تو و رحمت و برکات خدا شامل حال تو باد!» امام این سخنان را گفت و بیرون آمد. 🔹او که هرگز چنین برخوردی را از امام انتظار نداشت شرمنده شد و از امام پوزش طلبید. امام اطمینان داد که او را بخشیده است».( مناقب، ج 4، ص 158) #منبرک_فاطمی @fatemi222

✍️طبقات شش‏گانه مردم از منظر امام سجاد(ع) 🔸زرارة بن اوفى گوید: خدمت امام زین العابدین (ع) رسیدم فرمود: اى زرارة مردم زمان شش طبقه ‏اند : 🔸شیراند و گرگ و روباه و سگ و خوک و گوسفند ، 🔸اما شیر صفتان پادشاهان دنیا هستند که هر یک می خواهد او بر دیگران پیروز گردد نه دیگران بر او 🔸و اما گرگ طبیعت بازرگانان شما هستند که به هنگام خرید کالا را نکوهش کنند و به هنگام فروش از کالا ستایش نمایند . 🔸و اما روبه صفتان همین افراد عوام فریبند که از رهگذر دین نان می خورند و در دل آنچه را که به زبان توصیف می کند باور ندارند. 🔸و اما سگ، همان فردى است که با سخن گفتن خود هم چون سگ بر مردم پارس می کند و به خاطر نیش زبان احترامى نزد مردم دارند . 🔸و اما خوک همین نامردانند که به هر پلیدى تن در می دهند . 🔸و اما گوسفند، مؤمنانى هستند که پشم هایشان را می کنند و گوشت هایشان را می خورند و استخوان‏شان را مى‏ شکنند و از گوسفندى که میان شیر و گرگ و روباه و سگ و خوک گرفتار است چه ساخته است؟ منبع:الخصال / ترجمه فهرى، ج‏۲، ص378. #طبقات_شش‏گانه_مردم_از_منظر_امام_سجاد(ع) https://eitaa.com/fatemi222/2510

✍️خوف از حساب روز قیامت 🔹در صفحه دیگرى از زندگى امام سجاد(ع) مى ‏خوانیم: او یکى از غلامان آزاد کرده ‏اش ‏را سرپرست رسیدگى به مزرعه ‏اى نموده ‏بود، روزى براى دیدن آن مزرعه به آن جا رفت‏ مشاهده کرد که بر اثر سهل ‏انگارى غلام آسیب فراوانى به آن مزرعه وارد شده است،ناراحت‏ شد و براى تنبیه غلام، یک بار تازیانه ‏اى به او زد. 🔹پس از این کار پشیمان‏ شد، وقتى که آن حضرت به خانه بازگشت، شخصى را نزد آن غلام فرستاد تا او را به‏ حضورش بیاورد، آن شخص پیام امام را به او ابلاغ کرد، غلام به محضر امام سجاد(ع) آمد، دید امام خود را برهنه کرده، و تازیانه ‏اش را پیش رویش انداخته است. 🔹غلام ‏گمان برد که امام مى‏ خواهد او را مجازات کند، از این رو به شدت ترسید، ولى‏ ناگاه دید امام سجاد (ع) آن تازیانه را برداشت و به غلام داد و فرمود: «اى مرد امروز کارى از من در مورد تو سرزد که سابقه نداشت، لغزشى بود که رخ داد، اینک ‏این تازیانه را بگیر و همان گونه که به تو زدم به من بزن و از من قصاص کن.» 🔹غلام گفت: سوگند به خدا جز این گمان نداشتم که مرا مجازات کنى که سزاوار آن هستم، تا چه رسد به این که من از تو قصاص کنم. امام سجاد(ع) فرمود: عزیزم! تازیانه را بردار و قصاص کن، غلام گفت: معاذالله! هرگز چنین نکنم، تو را (اگر لغزشى بود) بخشیدم. این گفت و گو به ‏طور مکرر بین امام سجاد(ع) و آن غلام رد و بدل شد، هنگامى که امام(ع) دید آن غلام از قصاص کردن خوددارى مى ‏کند به او فرمود: «اما اذا ابیت فالضیعه صدقه‏ علیک; هان آگاه باش اکنون که از قصاص خوددارى مى‏ کنى آن مزرعه را به تو انفاق ‏کردم، مال تو باشد.» سپس امام سجاد(ع) آن مزرعه را در اختیار آن غلام گذاشت. #خوف_از_حساب_روز_قیامت https://eitaa.com/fatemi222/2504

✅مدیریت زبان از نگاه امام #چهارم(ع) «و اما حق اللسان فاکرامه عن الخناء و تعویده علی الخیر وحمله علی الادب و اجمامه الا لموضع الحاجه و اعفائه عن الفضول. الشنعه القلیله الفائده التی لایومن ضررها مع قله عائدتها. و یعد شاهد العقل و الدلیل علیه و تزین العاقل بعقله و حسن سیرته فی لسانه و لا قوه الا بالله العلی العظیم.» 👈اما حق زبان این است که آن را با سخن یاوه نگفتن گرامی بداری.(و نیز)به نیکی عادت دهی. به ادب و نزاکت واداری. جز درمورد نیاز جلویش را بگیری. از زیاده گویی های زننده، بیهوده وکم فایده که نفعی ناچیز دارند و مفسده انگیز و زیان آورند. دورش سازی. زبان شاهد و دلیل #عقل است. آراستگی و # زیبائی عاقل را باید درعقلش جستجو کرد; و حسن منش عاقل را باید از زبان و کلامش فهمید; و هیچ نیرویی نیست مگر از خدای علی و عظیم. 👈خداوند زبان را برای بیان معانی، مقاصد و اغراض درونی وپنهانی به انسان داده است. وقتی آفریدگار حکیم مقرر داشت انسان در این جهان پر از نیاززندگی کند، اسباب و ابزار رفع نیاز را نیز در اختیارش گذاشت. یکی از چیزهایی که انسان در این جهان بدان نیاز دارد، وسیله ی تفهیم مقاصد درونی به دیگران یعنی زبان است. ✔️ارزش هر #نعمت به شکل و نوع و شیوه استفاده از آن نعمت وموهبت وابسته است. اگر نعمت و موهبتی طبق اصول و ضابطه های معقول و به اصطلاح کماهو حقه مورد استفاده قرار گیرد، قیمت و اهمیت آن فزونتر وموقعیت آن بهتر خواهد بود. ❇️زمینهای کشاورزی و زراعی فراوان و آبهای وحشی و بدون کنترل وقتی ارزشمند و دارای اهمیت است. که بتوانیم مطابق ضابطه ها وروشهای معقول آنها را به ثمر دهی برسانیم. اگر چنین نباشد، آن همه زمین و آب برای ما دارای اهمیت وارزش نخواهد بود. مدیریت زبان #منبرک_فاطمی @fatemi222

✍️(به یاد امام سجاد عليه السلام) عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا قَالَ: إِنَّ لِسَانَ ابْنِ آدَمَ يُشْرِفُ عَلَى جَمِيعِ جَوَارِحِهِ كُلَّ صَبَاحٍ فَيَقُولُ كَيْفَ أَصْبَحْتُمْ فَيَقُولُونَ بِخَيْرٍ إِنْ تَرَكْتَنَا وَ يَقُولُونَ اللَّهَ اللَّهَ فِينَا وَ يُنَاشِدُونَهُ وَ يَقُولُونَ إِنَّمَا نُثَابُ‏ وَ نُعَاقَبُ بِكَ 🌹ابو حمزه از على بن الحسين عليها السّلام روايت مى‏كند كه فرمود: زبان آدم هر روز متوجه اعضاء مى‏گردد و مى‏گويد: چگونه وارد صبح شديد، آنها مى‏گويند خوب هستيم در صورتى كه دست از ما باز دارى، آنها مى‏گويند از خداوند بترس و ما را رها كن و بعد به او مى‏گويند ما بوسيله تو مستوجب ثواب و عقاب مى‏شويم. منبع:بحار الأنوارجلد 68صفحه 302باب 78 السكوت و الكلام ... ✍️خداوند در قرآن كريم مي فرمايد : ما يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَيْهِ رَقيبٌ عَتيدٌ (سوره ق 18) انسان هيچ سخنى را بر زبان نمى‏آورد مگر اينكه همان دم، فرشته‏اى مراقب و آماده براى انجام مأموريت(و ضبط آن) است ✍️داستان : سلیمان جنی را مامور کاری کرد و در تعقیب او جنی را فرستاد جن دوم بازگشت و آنچه دیده بود برای سلیمان تعریف کرد و گفت دیدم جن را که وارد بازار شد به آسمان نگاه کرد بعد سرش را به طرف راست وچپ چرخاند و بعد سرش را به پایین انداخت و رفت سلیمان جن اول را احضار کرد و دلیل این حرکاتش را جویا شد او عرض کرد :هنگامی که وارد بازار شدم به آسمان نظر کردم و دیدم فرشتگان در آسمان ناظر هستند به سمت چپ و راست نظر کردم و مردم را مشغول صحبت کردن های بی مورد دیدم , آنگاه سرم را از خجالت به زیر انداختم #زبان در کلام امام سجاد #مدیریت زبان #منبرک_فاطمی @fatemi222

👌گناهانى که باعث تغییر نعمت‏ها امام سجاد(ع) اَلذُّنوبُ الَّتى تُغَـیِّرُ النِّعَمَ: اَ لْبَغْىُ عَلَى النّاسِ وَ الزَّوالُ عَنِ الْعادَةِ فِىالْخَیْرِ وَ اِصْطِناعِ الْمَعْروفِ وَ کُفْرانِ النِّعَمِ وَ تَرْکِ الشُّکْرِ قالَ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ: «اِنَّ اللّه‏َ لایُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتّى یُغَیِّروا ما بِاَ نْفُسِهِمْ...» گناهانى که باعث تغییر نعمت‏ها مى‏شوند، عبارت‏اند از: تجاوز به مردم، ترک نمودن عادت‏هاى کار خیر و خوب و کفران نعمت و ترک شکر، زیرا خداوند عزّوجلّ مى‏فرماید:«خداوند سرنوشت هیچ ملتى را تغییر نمى‏دهد، مگر این‏که خودشان تغییر روش دهند... ». #منبرک_فاطمی @fatemi222

🔰احترام فوق العاده امام سجاد علیه السلام برای نامادری از امام سجاد علیه السلام پرسیدند: هیچ وقت دیده نشده است که شما با مادرتان سر یک #سفره باشید. حضرت فرمود: می ترسم قطعه ای از غذا بردارم که چشم مادر زودتر از دست من به آن غذا بوده باشد. 👈آیت الله بهجت در این مورد فرمودند: تازه ایشان #نامادری امام زین العابدین علیه السلام بود که این همه احترام داشت، اگر مادر واقعی ایشان بود چه حرمتی می داشت؟ #منبرک_فاطمی @fatemi222