زیارت رسول اکرم زیارت رسول اکرم صلّی اللّه‏ علیه و آله، بویژه برای حج گزار مستحب مؤکد است و چنانچه زیارت آن حضرت از سوی همگان ترک شود، بر حاکم اسلامی واجب است مردم را به زیارت وادارد؛ از این رو، برخی، زیارت آن حضرت را در هر سال واجب کفایی دانسته‏اند. ۳. زیارت دیگر انبیای الهی و معصومین زیارت دیگر انبیای الهی، همچون حضرت هود و صالح و نیز آدم و نوح، دفن شده در جوار مرقد امیر مؤمنان علی علیه السّلام، همچنین زیارت ائمه علیهم السّلام بویژه پس از گزاردن حج و نیز حضرت زهرا سلام اللّه‏ علیها در روضه(محدوده بین قبر شریف رسول خدا صلّی اللّه‏ علیه و آله و منبر آن حضرت) مستحب مؤکد و در روایات بر آن تأکید شده است. در این میان زیارت سالار شهیدان، حضرت ابا عبداللّه‏، حسین بن علی علیه السّلام از جایگاه و اهمیت ویژه‏ای برخوردار و بر آن تأکید مضاعف شده است؛ به گونه‏ای که زیارت آن حضرت در بسیاری از اوقات، اعم از شب و روز، همچون شب و روز عرفه، شبهای قدر، شب عید فطر و قربان، روز اول و نیمه رجب، نیمه شعبان و شب و روز جمعه مستحب مؤکد است؛ چنان که زیارت آن گرامی در شب و روز عاشورا و نیز روز اربعین استحباب دارد. زیارت امام زمان علیه السّلام در هر زمان و مکان بویژه در سامرا و سرداب مقدس، مستحب است. برخی زیارت ائمّه معصوم علیهم السّلام را واجب کفایی دانسته‏اند.

زیارت مؤمنان زیارت مؤمنان مستحب مؤکد و دارای فضیلت بسیار است. در روایتی از امام صادق علیه السّلام آمده است: «کسی که برادر دینی خود را زیارت کند، خداوند به او می‏فرماید من را زیارت کردی و پاداش تو بر من است و من برای تو به کمتر از بهشت رضایت نمی‏دهم». در حدیثی دیگر از امام کاظم علیه السّلام آمده است: «کسی که توفیق زیارت ما را نمی‏یابد اگر صالحان از برادران ایمانی را زیارت کند، ثواب زیارت ما برای او نوشته می‏شود». استقبال مزور از زائر، مصافحه و معانقه و بوسیدن پیشانی یکدیگر، و به زحمت و تکلّف نینداختن مزور از آداب زیارت مؤمن است. از موارد استثنای کراهت سفر در ماه رمضان، مسافرت کردن جهت زیارت مؤمن است.

کاربرد زیارت در فقه از احکام و آداب زیارت در بابهای طهارت و حج و به مناسبت در باب نذر سخن گفته‏اند. برخی نیز برای آن با عنوان مزار پس از حج و عمره بابی مستقل منعقد کرده و از احکام و آداب آن به تفصیل در این باب سخن گفته‏اند؛ چنان که برخی با عنوان یاد شده کتابی مستقل نوشته‏اند، مانند مزار ابن قولویه، معروف به کامل الزیارات؛ مزار مفید؛ مزار ابن مشهدی و مزار شهید.

آداب زیارت آداب زیارت معصومان علیهم السّلام که رعایت آنها در همه مشاهد مشرفه مستحب است عبارتند از: غسل زیارت قبل از تشرف به حرم؛ خواندن دعای مأثور هنگام غسل؛ طهارت از حدث اکبر (جنابت، حیض و نفاس) و اصغر؛ پوشیدن لباس پاک و پاکیزه و سفید و نو؛ کوتاه برداشتن گامها هنگام حرکت به سمت روضه مقدس و با آرامی و وقار حرکت کردن؛ پا برهنه بودن هنگام تشرف به روضه منوّر؛ خوش بو کردن خود در غیر زیارت امام حسین علیه السّلام؛ توجه و حضور قلب داشتن در وقت رفتن به حرم مطهّر؛ توقف در آستانه حرم شریف و اذن دخول خواستن( اذن دخول)با کلمات مأثور یا با سلام کردن؛ بوسیدن آستانه مبارک؛ سجده کردن برای خدا به شکرانه توفیق زیارت؛ بوسه زدن بر زمین رو به روی امام علیه السّلام؛ داخل شدن به حرم با پای راست و خارج شدن از آن با پای چپ؛ نزدیک شدن به ضریح از پیش روی ـ جز در حرم عسکریین علیهم السّلام ـ به گونه‏ای که بتواند خود را به آن بچسباند؛ بوسیدن قبر مطهّر و گذاشتن و مالیدن طرف راست صورت بر آن؛ پشت به قبله و رو به قبر ایستادن هنگام زیارت؛ ایستاده بودن هنگام زیارت، مگر آنکه عذری داشته باشد؛ به زیر افکندن سر و به بالا و چپ و راست التفات نکردن هنگام تشرف به حرم و زیارت کردن؛ گفتن تکبیر به تعدادی که وارد شده پیش از خواندن زیارت؛ خواندن زیارت مأثور و وارد شده؛ رفتن نزد سر مبارک و رو به قبله ایستادن و دعا کردن؛ خواندن نماز زیارت پس از اتمام زیارت نزد سر امام علیه السّلام و در زیارت پیامبر صلّی اللّه‏ علیه و آله در روضه مطهّر؛ دعا کردن پس از نماز زیارت و افضل دعای مأثور است؛ خواستن حاجت برای خود و برادران دینی؛ زیارت کردن به نیابت از خویشان و دوستان؛ تلاوت قرآن کنار قبر مطهّر و هدیه کردن ثواب آن به امام علیه السّلام؛ اجتناب از سخنان ناشایسته و بیهوده و لغو؛ بلند نکردن صدا در محضر پیامبر صلّی اللّه‏ علیه و آله و امام علیه السّلام؛ شتاب کردن در خروج پس از اتمام زیارت و بیهوده ننشستن در حرم؛ به عقب گام نهادن هنگام خروج از روضه مقدس؛ تصمیم بر بازگشت برای زیارت؛ وداع کردن با قبر مطهر با کلمات مأثور.

اثرات

زیارت و ادای حق در راستای وفای به عهد و پایداری بر میثاق، ادای حق عظیم اهل‌بیت ‌(علیهم‌السّلام) بر جوامع انسانی و الهی نیز قابل تامل است. آن بزرگواران راهنمایان حقیقی بشرند که همانند شمع سوختند تا روشنگر حیات طیبه‌ی انسانی و الهی جوامع بشری باشند و تمامی‌مهالک و سختی‌ها را به جان خریده و از هیچ امر دشوار و سختی، هراس به خود راه نداده و با صلابت و عزت، برترین تعالیم و آموزه‌های آسمانی را در زیباترین جلوه و چهره در کمال دلسوزی و محبت و بدون توقع هیچ اجر و مزدی به نمایش گذاشتند و بشریت را بدان فرا خوانده و دشمنان آن را دفع کردند. و این حق عظیمی‌است که هیچ کس نمی‌تواند به نهایتش راه برد. باور داشتن این حق و تصدیق آن یکی از گزاره‌های برجسته‌ی زیارت‌هاست که زائر با توسل می‌تواند این حق را درک و سپس شکر گذارد

طهارت حقیقت انسانی همانگونه که طهارت و نظافت از پلیدی و کثافات ظاهری از لوازم ضروری حیات طبیعی است، ‌طهارت از پلیدی باطنی نیز حکم ضروری فطرت و دین است. بی‌تردید ولایت ائمه‌ی اطهار ‌(علیهم‌السّلام) عامل پاکی و پاکیزگی است. اگرا نسان بخواهد از تیرگی علمی‌و فساد عملی پاکیزه شود چاره‌ای جز پیوند با امامان معصوم ‌(علیهم‌السّلام) ندارد. این معنا در زیارت ائمه بقیع (علیهم‌السّلام) این چنین آمده است: خدا شما را برای ما برگزید و خَلق و خُلق ما را به خاطر مِنّتی که در سایه‌ی ولایت شما بر ما نهاد پاک و پاکیزه کرد. همچنین امام (علیه‌السّلام) در دعاها طاهر، و مطهر و طهور معرفی شده است. زیرا با آن حقیقت طهور کدورت‌ها و تیرگی‌های اعتقادی و اخلاقی و رفتاری شستشو داده و زدوده می‌شود نقش زیارت در این رابطه به سزا و با ارزش بوده که هم انسان را به چشمه‌ی زندگی متصل می‌کند و هم در پرتو حقیقت طهور، انسان را پاکیزه می‌سازد

زیارت و تولی و تبری تولّی و دوست داشتن اولیای خدا و تبری و دشمن دانستن، ‌دشمنان خدا از ارکان اعتقادی ما است. این دو خصیصه که از شئون قلبی است و برای ارتباط وجودی و پیوند روحی با عترت طاهره (علیهم‌السّلام) و نیز گسست ارتباط و انقطاع قلبی و روحی از دشمنان آنان است اساس و پایه بسیاری از شئون رفتاری انسان وارسته و مؤمن است. اگر این خصلت زنده و مؤثر ایجاد نشود و انسان اهل تولی و تبری نباشد نه تنها حلقات اخلاقی و عملی او آسیب می‌بیند، بلکه صورت بندی‌های اعتقادی او هم سست خواهد شد. برای ایجاد و تثبیت تولی همواره زنده‌ترین توصیه زیارت اهل بیت‌(علیهم‌السّلام) است. زیارت نه تنها افکار و آرمان‌ها را هم جهت می‌سازد، بلکه دل‌ها را همسو می‌کند که این همان تولی است

تاثیر زیارت در زندگی تاثیر زیارت در زندگی و رفع نیازها: یکی از اهداف عمده و عمومی ‌زیارت که خاستگاه اعتقادی و دینی مطمئن و یقینی دارد، تاثیر خارجی اراده‌ی اهل‌بیت‌(علیهم‌السّلام) در حل مشکلات انسانی و ارائه راه روشن و نیز مساعدت و همراهی موثر در پیشبرد مقاصد بشری است. قدرت و اختیار اولیای الهی در تصرف و تسخیر پدیده‌های تکوینی بر اساس اعتقادات دینی و براهین عقلی و نقلی مسلم و غیر قابل تردید است. امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: در نزدیکی شما قبری است که هیچ‌اندوهگین به سوی آن نرفته مگر این که خداوند سختی و مشکل او را برطرف و حاجتش را برآورده می‌کند.[

امام رضا(ع) فرمودند: «لاَ تُشَدُّ اَلرِّحَالُ إِلَی شَیْءٍ مِنَ اَلْقُبُورِ إِلاَّ إِلَی قُبُورِنَا أَلاَ وَ إِنِّی لَمَقْتُولٌ بِالسَّمِّ ظُلْماً وَ مَدْفُونٌ فِی مَوْضِعِ غُرْبَةٍ فَمَنْ شَدَّ رَحْلَهُ إِلَی زِیَارَتِی اُسْتُجِیبَ دُعَاؤُهُ وَ غُفِرَ لَهُ ذَنْبُهُ؛ بار سفر به سوی زیارت قبور بسته نشود مگر برای زیارت قبور ما، آگاه باشید که من از روی ستم با زهر کشته می‌شوم و در دیار غربت دفن می‌شوم، پس هر کس برای زیارت من بار سفر بندد، دعای او مستجاب و گناه او آمرزیده می‌شود».

پاداش زیارت فراوانی و تنوع پاداش زیارت: از اموری که همواره در امر زیارت مطرح، چشمگیر و در عین حال شگفت‌آور و سئوال برانگیز است، زیادتی فوق العاده ثواب و پاداشی است که بر زیارات مترتب است. به ویژه درباره‌ی زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) مثلاً: ۱ـ حوائج دنیا و آخرت زائر برآورده می‌شود. ۲ـ گناهان زائر ریخته می‌شود. ۳ـ باعث فراوانی رزق می‌شود. ۴ـ ایام زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) از عمر انسان محسوب نمی‌شود. ۵ـ زائران امام حسین (علیه‌السّلام) در جوار رسول الله (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و آل او هستند. ۶ـ زائران حسینی قبل از دیگران وارد بهشت می‌شوند و.