مجموعه علمی ابن سکّیت اهوازی (ره)
📀 فصل چهارم: مراتب معنا #جلسه 25/3 #معنای_ماده (2) 🔸وقتی مقوم معنا موجود نباشد، عرف آن را شئ و مفه
161128_002.MP3
29.99M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 26
#معنای_استعمالی(1)
🔶 واژهای وجود ندارد که فاقد «معنای ماده» باشد ولی دارای مرتبه معنایی «معنای استعمالی» باشد؛ نیز واژهای نیست که بدون «معنای استعمالی» باشد اما در عین حال دارای «معنای ماده» باشد.
🔶#گونه_های معنای استعمالی:
1. معنای هیئت
2. استعمال واژه در معنایی که شبیه معنای موضوع له است.
🔶 #روش_کشف معانی استعمالی:
همیشه برای #کشف لازم است که ابتدا هندسه ذهنی موجد، مخترع یا متکلم شناخته شود. بر این اساس دو روش متصور است:
◀️با توجه به این که هیئت ها معنایی را به معنای اولیه می افزایند، توجه به گوهر معنا و معنایی که به آن افزوده شده است، معنای هیئت را می توان کشف کرد.
⏪ توجه به مشابهت ها (بررسی در #جلسه_بیست_هفت)
🔶 دو قاعده کاربردی مهم تفسیری و فقهی با توجه به مرتبه معنایی استعمالی:
👈🏼 «افزایش و کاهش معنا در استعمال نشان دهندهی #تفاوت_مقطعی تصور متکلم نسبت به واضع است». (قاعده تفسیری)
👈🏼«تعدد استعمال یک واژه در جاهای مختلف نشان دهندهی یکی بودن موضوع آنها است». (قاعده فقهی)
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
161205_002.MP3
16.34M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 27/1
#معنای_استعمالی(2)
🔶 نوع دوم از معنای استعمالی مرتبه ای دیگر از معناست؛ اما مثل نوع اول (معنای هیئت) همیشه کاربرد ندارد.
🔶 در این نوع معنای استعمالی به واسطه مشابهت بین دو معنا، واژه معنای اول برای معنای دوم به کار می رود؛ [چه معنای دوم واژه ای برای آن وضع شده باشد و چه نشده باشد].
🔶 این معنا اگر در مقام تخاطب قابل فهم باشد، صحیح است؛ اما اگر عرف نیز آن را بپذیرد استعمال شیوع پیدا می کند.
🔶 کاربری واژه در معنایی دیگر از موضوع له به این معناست که در بخشی از مقومات معنا مشترک هستند و بخش دیگر نادیده گرفته می شود. حذف مقوم معنا در هر واژه ممکن است منجر به شکل گیری #معنای_استعمالی جدید و در بعضی موارد منجر به #مجاز شود.
🔶 #مثال_کاربردی:
بررسی مقومات معنای چهارتایی #حرص، #طمع، #ولع، #شجع
به علاوه
بررسی کاربری این واژگان به جای یک دیگر
مطالب کارگاه فقه اللغة👇👇👇
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
161205_003.MP3
29.38M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 27/2
#معنای_استعمالی(2)
🔶 ادامه بررسی استعمالات و مقومات معنای چهارگانه حرص، طمع، ولع و شجع
🔶تطبیق موارد چهارگانه با توجه به مقومات معنا
🔶تبیین چگونگی شکل گیری معنای استعمالی
🔶#نتایج_کاربردی:
1. تبیین چگونگی شکل گیری مترادف ها
پاسخ به شبهه #دور در نقد معاجم لغوی
2. تبیین چگونگی شکل گیری متضادها
3. نقد مبانی نظریه دکتر سروش
4. تببین چگونگی شکل گیری حقیقت شرعیه و متشرعیه و ... با تطبیق بر واژه #صحابی (به همراه بررسی تطور این واژه و پاسخ به شبهات اهل سنت)
مطالب کارگاه فقه اللغة👇👇👇
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
161212_001.MP3
22.89M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 28/1
#معنای_استعمالی(2)
🔶 رابطه معنای استعمالی (اصطلاح دوم) با معنای مجازی
🔶 ملاک تشخیص معنای استعمالی از معنای مجازی
🔶 معنای استعمالی در دایره زبان معیار
🔸رابطه معنای استعالی با زبان معیار و لهجه ها
مطالب کارگاه فقه اللغة👇👇👇
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
161212_002.MP3
21.06M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 28/2
#طیف_معنا
🔶 کاربری در معنای جدید به جهت مشابهت به چند شکل قابل تصویر است:
🔹مخاطب بتواند آن را بفهمد ولی مورد پذیرش عرف واقع نشود؛ مثل تخاطب دو هم حجره ای!
🔹این کاربری مورد پذیرش عرف عموم واقع شده و شهرت بیابد؛ در این جا #معنای_استعمالی شکل می گیرد.
🔹این کاربرد همیشگی و جایگزین معنای قبلی شود؛ در این صورت حقیقت ثانویه شکل میگیرد.
🔶 حقیقت ثانویه خود بر دو گونه هست:
🔹کاربری همیشگی این واژه در این معنای استعمالی، اختصاص به متکلم خاص یا گروهی از متکلمان (عرف خاص) دارد. مثل حقیقت_شرعیه، #حقیقت_متشرعه و یا اصطلاحات خاص
🔹این کاربری همیشگی، همگانی است
🔶 حقیقت ثانویه در جایی شکل میگیرد که قبل از آن حقیقت اولیهای وجود داشته باشد. با این حساب همیشه قبل از حقیقت ثانویه یک حقیقت متروک وجود دارد. اینک دو سؤال مطرح می شود:
1. آیا اجازه هست که واژه را در آن حقیقت متروک (حقیقت اولیه) به کار برد؟
2. کاربری واژه در حقیقت اولیه مجاز محسوب می شود؟
🔹پاسخ به سؤال دوم نیاز به بازنگری در معنای حقیقت و مجاز دارد؛ مطلبی که در بحث #گونه_های_واژگان بحث خواهد شد (انشاءالله).
🔶 #طیف_معنا: مجموعه حقائق ثانویهای که حول حقیقت معنای ماده (معنای اولیه) شکل میگیرد و در هر مرحله، بهرهای از حقائق پیشین را داراست.
مطالب کارگاه فقه اللغة👇👇👇
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat