💠 #آزاد_انديشي： 🔹چون بحكمِ تقدير و اتفاق، ولادت و تربیت بنده ی کمترین، در میانِ کسانی بود که ظاهر شریعت را معتقد و متقلد بودند، و اقربا و عشیرات را جز اشتهار بعلوم ظاهر حرفتی و صنعتی نبود، به اولْ که در خود تمییزی احساس کرده به استماعِ اصول و فروع مقاله ی این جماعت، نشو و نما یافته بود؛ می پنداشت که بیرون از این شیوه مذهبی و طریقی نتواند بود. اما پدر بنده که مردی جهاندیده بود و سخنِ اصنافِ مردم شنیده و تربیت از خال خود که از جمله شاگردان و مستفیدانِ داعی الدعاة تاج الدين شهرستانه یافته بود در تقلید آن قواعد مبالغه کمتر نمودی؛ بنده ی کمترین رابتحصیل فنونِ علم و استماع سخن ارباب مذاهب و مقالات، ترغیب کردی. 🔹تا اتفاق را شخصی از شاگردان افضل الدین کاشی رحمه الله _که او را کمال الدین محمد حاسب گفتندی و در انواع حکمت خصوصادر فن ریاضی تقدمی حاصل کرده بود و با پدر بنده ی کمترین سابقه دوستی و معرفتی داشت_ بدان دیار افتاد؛ پدر، بنده را به استفادت از او، و تردد بخدمت او، اشارت کرد؛ و بنده در پیش او بتعلم فن ریاضی مشغول شد، و او رحمه الله به هر وقتْ در اثناء سخن، اهل ظاهر را کسری کردی و مناقضتی که متقلدان اوضاع شریعت را لازم آید بیان فرمودی، و بنده را دلپذیر آمدی، و چون خواستی بغور سخن برسد از آن امتناع نمودی، و گفتی آنچه لبّ و خلاصه حقیقت است هنوز باتو گفتنی نیست؛ که تو کودکی و روزگار ندیده، اگرعمر و توفیق یافتی طلب کن تا به آن برسی، و به هر وقت از روی نصیحت گفتی：که ممکن بود که حق با کسانی باشد که در نظر این جماعت که تو میبینی حقیرترین خلق باشند، و آیه：((..و مانراك اتبعك الا الذين هم اراذلنا بادی الرأي..))؛ (هود：29)، به استشهاد آوردی؛ پس گفتی که باید به قبحِ صورتِ کسی التفات نکنی و اگر بمثل حق، با بت پرستان یابي از ایشان بشنوی و قبول کنی. القصه بنده ی کمترین را در خدمتِ او معلوم شد که آنچه تا این غایت دیده و شنیده اصلی ندارد، و بدانست که حق بغير این طایفه هست و در طلب آن جهد باید نمود..._انتهي ما نريد من نقل کلامه. 📚مجموعه رسائل خواجه نصير الدين طوسي：رساله سير و سلوک، ص38_39. 📋نکته：درج اين کلام در رساله ي سير و سلوک، مُشعر و مثبِت اين معناست که：آزاد انديشي لازمه ي سلوک است. 📋نکته：استفاده ي به اندازه، از فنونِ گوناگون، ديد را نافذ، قول را جامع و عمل را دقيق مينمايد؛ پس از هر باغي ميوه اي بايد تناول نمود و گذر کرد. 📋نکته：اساسا جدا انگاشتنِ ظاهر و باطن از همديگر، مثبتِ نقص و انغمار است. آنکه قائل به باطن نيست، چشم راستش کور است، و به ورطه ي نيهيليسم و انغمار در ماده، افتاده؛ و آنکه ظاهر را رها کرده چشم چپش کور است و سِيرَش ناقص است. خوشا به حال آنکه ذوالعينين و جامع باشد. 📋نکته：اگر اهل ظاهر به فلسفه و عرفان خرده گيرند عجيب نيست، عجيب آن است که کسي پس از قرائت يکدوره دروس معرفتِ نفس و عمومياتِ کتبِ عرفاني، همه ي فقهاي عظيم الشأن را ظاهربين و العياذ باللّه جاهل پنداشته! 📋نکته：تظاهر به آزادانديشي خود مثبِت تقليد و تعصب است؛ پس اگر شنيديد کسي گفت：((بنده مطلقا با معتقد بودن مخالف هستم، بلکه بايد متفکر بود نه معتقد.))؛ بدانيد که او هنوز متوجه هم افق بودنِ عقيده و تفکر صحيح، نشده و لامحاله مقلد است نه متفکر. 📋نکته：تفکر را بضاعتي بايد؛ لذا اگر پس از رجوع ذهن از مجهول به معلوماتِ ذهني، ذهنْ معلومي متناسب با مجهول نيابد، بصورتِ خودکار به سراغِ موهومات و تخيلات ميرود. نتيجتا لازمه ي آزاد انديشي اطلاع از انديشه هاي مختلف و تفکر منصفانه ي بدونِ پيشفرض در آنهاست؛ به بيانِ ديگر احرار بدونِ پيش فرضهاي ذهني انديشه ها را منصفانه مرور، و از احسن و اصح آن پيروي ميکنند：((الذين يستمعون القول فيتبعون احسنه))؛ اما مقلدين با پيشفرضهاي ذهني، يکطرفه به جنگ با تمام انديشه ها رفته و تفکر خود را به زحمت بر واقعيت، حمل ميکنند. 💢دفترچه مجازي في الحکمة 🌐 felhekmat.blog.ir 💢کانال فِي الحِکمَة 🆔 @felhekmat