💠 مولف کتاب مرآة العارفین کیست؟ 🔹همانطور که نویسنده‌ی محترم در خطبه‌ی کتاب پس از حمد الهی تصریح فرموده این کتاب تفسیر سوره‌ی حمد بر ممشای اهل معرفت است. 🔸این رساله را انتشارات مولی و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به صورت جداگانه و مجزا به چاپ رسانده‌اند¹. نسخه‌ای که انتشارات مولی چاپ نموده با تصحیح مرحوم محمد خواجوی و مصحح نسخه‌ای که انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چاپ رسانده استاد سید هادی خسروشاهی (ره) می‌باشد. 🔹مرحوم محمد خواجوی جریانِ تحقیق و تصحیحِ این اثر را روایت می‌کند: نگارنده در دعوتی که کنگره یونسکو برای هشتصدمین سال میلاد مولانا جلال الدین رومی کرده بود سفری به کشور ترکیه داشتم ... در قونیه با جناب آقای حسام الدین سُن مِز -برگزارکننده کنگره صدرالدین قونوی...- آشنا شدم، و چون ایشان متوجه شدند که در کار تحقیق آثار قونوی هستم ... درخواست تصحیح یکی دیگر از آثار ایشان را نمود ... خواست ایشان را به منت پذیرفتم و کتاب مرآة العارفین و مظهر الكاملين في ملتمس زبدة العارفین ... و میکروفیلم آن را از کتابخانه درگاه مولانا در قونیه - به شماره ۱۶۳۷ ۔ عنایت فرمودند ... چون این کتاب تک نسخه‌ای و بسیار ریز کتابت شده و در عین حال نسخه‌ای مصحح است، آن را با نسخه بدلهایش که در پانویس ها آورده و با علامت ن-ل، مشخص نموده‌ام بازنویسی کرده و کلماتی که ندرتا مشکوک به نظر می رسید، آنها را در متن باز گذارده و در پانویس با علامت «ظ» ... مشخص کرده‌ام². 🔸همانطور که مشاهده می‌شود ایشان این اثر را تک نسخه‌ای دانسته و درباره‌ی وجهِ انتساب این اثر به شیخ کبیر، هیچ توضیحی ارائه نفرموده و تنها به کلامِ آقای سُن مِز اکتفا کرده‌اند. به هر تقدیر ایشان بر این باور بودند که نسخه‌ای که آقای سُن مِز در اختیار ایشان قرار داده از شیخ کبیر می‌باشد؛ و دلیلِ ایشان بر این انتساب صرفا اعتماد به آقای سُن مِز بوده است؛ اما حقیقت آن است که محتوای کتاب مانع می‌شود تا خواننده‌ی آشنا به ادبیات و گفتمانِ شیخ کبیر انتسابِ این رساله به شیخ کبیر را بدون توضیح و استنادات کافی تلقی به قبول نماید. 🔹از طرف دیگر استاد مرحوم سیدهادی خسروشاهی (ره) که سال‌ها قبل³ (۱۳۷۵ ش) همین کتاب را تصحیح و در انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چاپ رساندند، این اثر را نه مربوط به #صدرالدین_قونوی ، بلکه آن را از جمله آثار سیدجمال الدین اسد آبادی میداند. استاد مرحوم سید هادی خسروشاهی جریان تصحیح را روایت می‌کند: منذ اربعين عاما و أنا اتابع و أدرس ما كتبه السيد جمال الدين الحسيني -المشهور بالافغاني- [المدعو بالسید جمال الدین اسدآبادی] من کتاب او مقال او رسالة، و أجمع كل ما كتب عنه و باي لغة في العالم... وكانت حصيلة هذه المتابعة المتواصلة، مئات من الكتب و المقالات و الصور والرسائل والوثائق القيمة، المطبوعة منها والمخطوطة... و قبل سنة كنت أبحث عن الرسائل والوثائق المتبقية من السيد جمال الدين الحسيني في ايران، والمودوعة في مخزن خاص بمكتبة مجلس الشورى الاسلامي بطهران، فوجدت بينها رسالتين مخطوطتين في الفلسفة والعرفان: أحداهما: «مرآت العارفین»، في ۲۲ صفحة بالقطع الصغير و قد قام السيد جمال الدین بتأليفها، حين كان في افغانستان و کتب في نهايتها: «كتبة عبدالله جمال الدين الأفغاني الكابلي في بلدة قندهار في يوم الاحد ۲ شهر ذي الحجة الحرام سنة ۱۲۸۳»⁴. 🔸چنانچه مشاهده می‌شود بدون شک این اثر از #سید_جمال_الدین_اسد_آبادی (ره) است؛ مؤید این معنا علاوه بر تحقیقات و تتبعاتِ چهل ساله‌ی مصحح اثر (استاد مرحوم سید هادی خسروشاهی) و محتوای کتاب و گرایش تام و تمام نویسنده و اظهار ارادت علنی به امام علی (ع)، امضای صاحب اثر به دستخط خود در انتهای نسخه‌ی مخطوطه می‌باشد. 🔹بنابراین قطعا این اثر هیچ ارتباطی با صدرالدین قونوی یا شیخ کبیر نداشته بلکه این اثر از جمله آثار سید جمال الدین حسینی (ره) می‌باشد. امیدواریم مجموعه‌ی خدوم انتشارات مولی و جناب آقای مهندس مفید (زید عزّه) در چاپهای بعدی کتاب به رسم امانت نام مولف اثر را اصلاح بفرمایند. __________________________ ۱) اولین چاپ انتشارات مولی مربوط به سال ۱۳۸۶ و اولین سال چاپ انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۳۷۵ بوده است. ۲) مرآة العارفین (مقدمه مصحح): ص هشت. ۳) این اثر حدود یازده سال قبل از اینکه توسط مرحوم محمد خواجوی تصحیحِ مجدد و در انتشارات مولی چاپ شود، توسط استاد مرحوم سید هادی خسروشاهی تصحیح و به نام سید جمال الدین اسدآبادی در انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چاپ رسیده بود. ۴) الرسائل فی الفلسفة و العرفان (مقدمه مصحح): ص۲. 💢دفترچه مجازي في الحکمة 🌐 felhekmat.blog.ir 💢کانال فِي الحِکمَة 🆔 @felhekmat