#یادداشت #فقه #انقلاب_اسلامی 🔰 نقش «فقه» درشکل‌گیری و تداوم انقلاب اسلامی (بخش پنجم ) ✍🏻 عباسعلی مشکانی سبزواری 6️⃣ تحلیل جامعه‌شناختی فرآیند تکاملی توأمان فقه و انقلاب اسلامی 🔻تحلیل جامعه‌شناختی فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی و سیر تطورات فقه به موازات آن، به شرح ذیل است: 🔹جامعه بشری از حیث ساختار و نوع اداره آن دوره‏های متعددی را گذرانده و می‏گذراند. اولین مرحله را می‏توان جامعه طبیعی و ابتدایی نامید. البته این عنوان را نباید با معنای منفی آن، که برخی از جامعه‌شناسان به‌ کار برده‏اند، خلط کرد. مقصود از جامعه طبیعی در این تحلیل، دوره‏ای از حیات بشری است که موثرترین عامل در حرکت فردی و اجتماعی جامعه، عوامل طبیعی است؛ لذا شکل حرکت بشر و نوع زندگی و امرار معاش او نیز در این دوره بیشتر همگام با طبیعت است. حکومت‏ها نیز در این دوره بیش از اینکه وظیفه‏ای در قبال شهروندان داشته باشند، مسئولیت‏هایی منحصر در قبال عوامل بیرونی دارند. در این جامعه افراد در درون حکومت به ویژه در زندگی خصوصی و شخصی که گستره بسیار وسیعی دارد، از وسعت عمل گسترده‏ای برخوردارند و همین امر باعث می‏شود که در جوامع اسلامی، رهبران دینی به ویژه فقها برای تحقق اهداف دین به مرز ضرورت ایجاد حکومت اسلامی نرسیده و با ایجاد رابطه ویژه با پیروان خود، امکان هدایت و رهبری آنان را حتی بدون ایجاد حکومت پی می‏گیرند. 🔹با گذشت زمان و گذر جامعه بشری از جامعه طبیعی به «جامعه مدنی» امّا، حکومت اهمیت مضاعفی می‏یابد. البته مفهوم جامعه مدنی در طول تاریخ، تحولات عمده و معانی مختلفی پیدا کرده است. مقصود از جامعه مدنی در این تحلیل عبارت است از جامعه‏ای که حکومت علاوه بر مسئولیت در قبال عوامل بیرونی، در قبال شهروندان مسئولیت‏های گوناگونی را همچون به رسمیت شناختن و حفاظت از حقوق مالکیت فردی، احترام به حوزه حقوق خصوصی، خصوصاً حق شهروندان برای مشارکت در بحث عمومی و زندگی سیاسی، بر عهده دارد. (ن.ک. جامعه مدنی، آزادی، اقتصاد و سیاست، ص ۲۹-۳۰). 🔹اینجاست که متدینان و متولیان دین، به ضرورت در دست داشتن حکومت و قدرت برای وصول به اهداف خود پی می‏برند و در تکاپوی به دست آوردن حکومت به جنب و جوش درمی‏آیند. به خصوص با گسترده شدن وظایف حکومت در ارتباط با شهروندان، حکومت در دایره وسیع‌تری از موضوعات اعمال حاکمیت می‏کند و همین امر باعث می‏شود در جوامع اسلامی به تدریج دایره تعارض میان اعمال حاکمیت دولت و دایره اعمال حاکمیت دین، فقه و فقها بیشتر شود. نتیجه این تعارضات در ایران اسلامی، منجر به ایجاد انقلاب اسلامی شد. 🔹طبیعی است که هر کدام از دو وضعیت جامعه طبیعی و جامعه مدنی و به بیان دیگر، وضعیت قبل از انقلاب و وضعیت بعد از انقلاب نرم‏افزار و فقه متناسب با خود را نیازمند است. بعد از انقلاب تا استقرار انقلاب اسلامی، جامعه انقلاب ایران، همچنان در جامعه مدنی به سر می‏برد. تنها تفاوت مرحله استقرار با مرحله ایجاد، مواجهه انقلاب با مسائل فزون‌تر و جدی‏تر نسبت به قبل است و همین فزونی نیز نرم‌افزار و فقه متناسب با خود را می‏طلبد. پس از جامعه مدنی، نوبت به جامعه جهانی می‏رسد و در آینه جامعه جهانی، انقلاب اسلامی به مرحله توسعه وارد می‏شود. نهاد و نهان جامعه جهانی با جامعه مدنی متفاوت بوده و بالطبع نهاد و نهادن مرحله توسعه انقلاب اسلامی با مرحله استقرار آن تفاوت خواهد داشت. در این مرحله نرم افزار مربوط به مراحل گذشته فاقد کارآمدی و اثربخشی لازم در جامعه جهانی و مرحله توسعه انقلاب اسلامی خواهد بود. (ن.ک. گفتارهایی در فقه سیاسی، ص ۲۲۴). 🔺با توجه به تبیینی که از تفاوت مراحل چندگانه فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی و نیز تفاوت‏ هر کدام از جریان‏های فقهی فردی، پویا و حکومتی از یکدیگر ارائه شد، اساسی‏ترین سوال در اینجا این است که با ورود انقلاب اسلامی به مراحل نهایی فرآیند تکاملی خود، آیا می‏توان به نرم‏افزارهای پیشین اکتفا کرد و مثلاً با نرم‏افزار مراحل ابتدایی (فقه فردی) و یا مراحل میانی (فقه پویا)، به تدبیر امور در مراحل نهایی پرداخت؟ بدیهی است که اگر مسئله بسیار مهم بقا و توسعه انقلاب اسلامی در دستور کار باشد، امکان اکتفا به نرم‌افزارهای پیشین وجود ندارد. اکتفا به نرم‌افزارهای پیشین در واقع تجویز انحطاط از جامعه جهانی به جامعه مدنی و یا طبیعی و نیز ایستا کردن حرکت پویای انقلاب اسلامی و فرآیند تکاملی آن و به انحراف کشاندن آن است. با این حساب در دروازه جامعه جهانی و در مراحل نهایی فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی، ما نیازمند تولید فقه متناسب با این مرحله و بازسازی، نوسازی و آماده سازی نهادها و ارکان نظام اسلامی هستیم. نرم‏افزار مراحل نهایی فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی، به ابتکار رهبر معظم انقلاب «فقه حکومتی» نام گرفته است. #یادداشت #فقه #انقلاب_اسلامی #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#یادداشت #فقه #انقلاب_اسلامی 🔰 نقش «فقه» درشکل‌گیری و تداوم انقلاب اسلامی (بخش چهارم ) ✍🏻 عباسعلی مشکانی سبزواری 5️⃣ سیر تطور فقه به موازات انقلاب اسلامی 🔹فقه و اجتهاد شیعی از بدو تولد، با توجه به نیازهای زمان خود حرکت کرده و به گونه ‏ای کاملاً مطابق با اوضاع و احوال زمانه خود درصدد استنباط احکام الهی برآمده است. زمانی در حضور معصومین(ع) با تکیه بر روایات حضرات معصومین، احکام الهی بیان می‏شد. البته در همین دوره از سوی معصومین راهکارهای اصولی فقاهت بیان و استنباط بر عهده فقها و علما نهاده می‏شد. 🔹دوران غیبت معصومین(ع) شرایط ویژه‏ای برای شیعه بود که با مهیا‏سازی و زمینه ‏پردازی حضرات معصومین(ع) شکل گرفت. در این دوران علما و فقهای شیعه در صدد تبیین احکام الهی برمی‏آمدند. شرایط گونه‏گون این بازه زمانی باعث ایجاد مکاتب و دوره‏های فقهی و اصولی گوناگونی می‏شد. این جریان تا پیش از انقلاب اسلامی در یک خط مستقیم با فراز و نشیب نسبی در جریان بود و وجه اشتراک تمامی مکاتب و دوره‏های فقهی در این بازه زمانی طولانی مدت، ادامه حیات در فضایی کاملاً و یا نسبتاً تقیه‌آمیز می‏باشد. دورانی نیز که تقیه به کمینه می‏رسید، فقها تنها مأمور تمشیت احکام الهی با رویکرد فردگرایانه بودند. 🔹در واقع فضای استنباط احکام الهی مبتنی بر حکومت دین، هرگز مهیا نشده بود. از همین روی تمامی ادوار گذشته و مکاتب پیشین اعم از اصولی و اخباری در قالب فقه سنتی و فردی معرفی می‌شوند. البته فقه سنتی در عین فراگیری نگاه فردی در نهاد خویش، بیگانه از سیاست نبود و اصولاً مراحل ابتدائی انقلاب اسلامی، مدیون و مبتنی بر همین فقه سنتی بوده است. پس از انقلاب اسلامی ایران و ایجاد شرایط ویژه و تاریخی حاکمیت دینی، مسائل جدید و کلانی فراروی فقها قرار گرفت. پس از این مصاف، اکثریت فقهای نواندیش و پویا در‌اندیشه رویکردی نوین به فقه فرو رفتند. 🔹بر همین اساس پس از مراحل ابتدایی انقلاب اسلامی و در دوره‏های میانی فرآیند تکاملی انقلاب، بر اثر تلاش‌اندیشه‏وران فقه، فقه شیعه در برخورد با مسائل و موضوعات جدید در عرصه اجتماع و حکومت با یک گام به پیش، از حالت دگم خویش به در آمد و با استناد بر لزوم استفاده از علوم تخصصی دیگر در حیطه موضوع شناسی و نیز با به رسمیت شناختن تاثیر زمان و مکان در اجتهاد و استنباط احکام اسلامی، فضایی به مراتب بازتر و گسترده‏تر از قبل فرا راه فقه گشوده شد. این تحرک ناشی از پیشروی انقلاب اسلامی از مراحل ابتدایی به مراحل میانی بود. به بیان دیگر با حرکت انقلاب از مراحل ابتدایی به مراحل میانی، و به وجود آمدن فضای جدید، بالطبع نرم‏افزارها نیز باید سنخیت لازم با محیط جدید را می‏یافت. بدین خاطر با تحولاتی کلی، فقه از مرحله سنتی به مرحله جدید پای نهاد. فقه در این دوره با عنوان فقه پویا مشهور گشته است. پس از مراحل میانی و با ورود انقلاب اسلامی به مراحل نهایی انقلاب اسلامی، و تغییرات بنیادین در اوضاع و شرایط و گسترده‏تر شدن جغرافیای اهداف انقلاب اسلامی، نرم‌افزاری معطوف به تمدن و توانا بر نظام‌سازی مورد نیاز است. فقه در این مرحله، فقه حکومتی عنوان یافته و تفاوت‏های اساسی و بنیادینی با مرحله فقه سنتی و فقه پویا دارد. #یادداشت #فقه #انقلاب_اسلامی #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#مدرسه_زمستانه #فقه_حکمرانی #اساتید_دوره 🔰 آغاز ثبت نام دومین مدرسه زمستانه فقه نظام سیاسی: #فقه_حکمرانی 🎙 با حضور و ارائه اساتید کشوری 🔸 ویژه اساتید و طلاب عالی حوزه علمیه خراسان و حوزه های علمیه سراسر کشور ⏰ زمان: 18 الی 22 بهمن 1403 🔗 لینک ثبت نام: https://formafzar.com/form/h6950 #مدرسه_زمستانه #فقه_حکمرانی #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#دیدگاه #اجتهاد_تخصصی 🔰ضرورت ورود طلاب و روحانیت مجتهد متخصص به عرصه‌های اجرایی / وجوب پیشگیری از جرم توسط حاکمیت 🔻آیت الله محسن فقیهی، استاد خارج فقه و اصول و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در دیدار اعضای حلقه فقه سیاست و حکمرانی مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد (علیهم‌السلام) مشهد مقدس مطرح کرد؛ 🔹باتوجه به جلسات متعدد جامعه مدرسین حوزه علمیه با کارشناسان در عرصه‌های گوناگون این مهم مسلم است که جمهوری اسلامی ایران از جهت منابع طبیعی و انسانی بسیار غنی است و این طیف مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به دلیل خلاء و کمبود افراد متخصص و مدین در ارگان‌های اجرایی است که این کمبود را باید حوزه‌های علمیه جبران کنند. 🔹ذات علوم حوزوی با عمل گره خورده است و اگر علم فقه، کلام، تفسیر و... با عمل و بکاربستن آن در زندگی فردی و اجتماعی همراه نگردد ابتر بوده و آن نوری که باید از درون وجود انسان شروع به تابیدن کند هیچگاه روشن نمی‌گردد. در همین راستا به خاطراتی چند از بزرگان علم و عمل و تقوا پیشگی ایشان اشاراتی داشتند. از نشانه‌های تبدیل شدن علم به نور حقیقی را در نفس از دو خصلت می‌توان جویا شد: یکم تواضع دوم عدم حسد. 🔹پیشگیری از جرم و دفع منکر بر هر حکومتی واجب است و حکومت اسلامی باید قبل از وقوع جرائم و مفاسد درپی دفع آن بوده و از علل و ریشه‌های آن‌ها آگاه باشد و راه مبارزه با هریک را نیز به خوبی با کارشناسی دقیق پیدا کند. #اجتهاد_تخصصی #فقه_کاگزار #مدرسه_عالی_فقاهت_عالم_آل_محمد #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#درسگفتار #حکمرانی 🔰 موضوع: درسگفتار جستاری در حکمرانی نوین 🎙 با حضور و ارائه: دکتر محمدباقر عالی (استاد مدرسه حکمرانی شهید بهشتی رحمة الله علیه) ⏰ زمان: ▫️سه شنبه 16 بهمن ساعت 14 الی 17 ▫️چهارشنبه 17 بهمن ساعت 8:30 الی 11:30 🕌 مکان: مشهد مقدس، حرم مطهر رضوی، مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(علیه و علیهم السلام) #درسگفتار #حکمرانی #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#فقه_حکمرانی 📺 نشست خبری| 🔰 دومین مدرسه زمستانه فقه حکمرانی ✅ از فراگیری علوم فقهی تا رسیدن به راه‌کارهای اجراییِ احکام الهی در جامعه اسلامی 🎙 با حضور و ارائه اساتید کشوری 🔸 ویژه اساتید و طلاب عالی حوزه علمیه خراسان و حوزه‌های علمیه سراسر کشور ⏰ زمان: 18 الی 22 بهمن‌ماه 1403 #مدرسه_زمستانه #فقه_حکمرانی #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#نشست_علمی #مکتب_فقهی_امام_خمینی 🔰 موضوع: بررسی‌ اقسام‌‌وضع از دیدگاه امام‌خمینی(ره) 🎙 ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین صدر ⏰ زمان: چهارشنبه ۱۷ بهمن ماه ساعت ۱۰ صبح 🕌 مکان: مشهد مقدس، میدان ۱۰ دی، بعد از امام خمینی ۳۴ #نشست_علمی #مکتب_فقهی_امام_خمینی #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#نشست_تخصصی #مکتب_امام_خمینی 🔰 موضوع: میزگردهای تخصصی بازخوانی اندیشه های حِکمی امام خمینی (ره) 🔹 نشست اول: تأثیر مبانی فلسفی در تفسیر متون دینی از منظر امام (ره) 🎙دکتر محمدرضا ارشادی نیا 🔹 نشست دوم: نقش مبانی حِکمی و عرفانی امام (ره) بر مباحث اجتماعی 🎙حجت الاسلام سیداحمد غفاری 🔹 نشست سوم: ولایت از منظر روایات و عرفان با محوریت زیارت جامعه و مصباح الهدایه امام (ره) 🎙حجت الاسلام سیدعلی حسینی شریف 🔹 نشست چهارم: مؤلفه های عرفان و سیاست در تفسیر سوره حمد امام (ره) 🎙حجت الاسلام قاسم کاکایی 🔗 لینک مجازی نشست: https://www.aparat.com/abasgholikhan_ir/live ⏰ زمان: چهارشنبه و پنجشنبه 17 و 18 بهمن 🕌 مکان: مشهد مقدس، مدرسه علمیه عباسقلی خان؛ اولین مدرسه علمیه مختص تعلیم و تعلم علوم و معارف حِکمی در حوزه علمیه خراسان #نشست_تخصصی #مکتب_امام_خمینی #اندیشه_های_حکمی_امام_خمینی #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#نشست_تخصصی #مکتب_فقهی_امام_خمینی 🔰 موضوع: ثمرات قضایای حقیقیه و خارجیه در علم اصول بر اساس نظرات حضرت امام خمینی (ره) 🎙با حضور و ارائه: حجت الاسلام و المسلمین مرتضی نوروزی ⏰ زمان: پنجشنبه 18 بهمن، ساعت 10 🕌 مکان: مشهد مقدس، مدرسه فقاهت سلیمانیه #نشست_تخصصی #مکتب_فقهی_امام_خمینی #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#فقه_حکمرانی #روش_شناسی_فقه_حکمرانی 🔰 حلقه اجتهادی فقه سیاست و حکمرانی مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(ع) برگزار می کند: ♻️ سلسله دروس خارج و درس گفتارهای فقه حکمرانی (2) 🔹موضوع: روش شناسی فقه حکمرانی 🎙مدرس: استاد عبدالحمید واسطی ⏰ زمان: سه شنبه ها، ساعت 12:30 🕌 مکان: مشهد مقدس، حرم مطهر رضوی، مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(علیه و علیهم السلام) #فقه_حکمرانی #روش_شناسی_فقه_حکمرانی #مدرسه_عالی_فقاهت_عالم_آل_محمد #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#فقه_سیاسی #فقه_الحکومة 🔰 سلسله دروس خارج و درس گفتارهای فقه حکومتی و حکمرانی 🔹موضوع: فقه الحکومة 🎙استاد: آیت الله شیخ مهدی زمانی فرد ⏰ زمان: سه شنبه ‏ها ساعت 10 🕌 مکان: مشهد مقدس، حرم مطهر رضوی، مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(ع) #فقه_سیاسی #فقه_الحکومة #آیات_الحکومة #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#نشست_علمی #ولایت_فقیه #تربیت_مدرس_ولایت_فقیه 🔰 موضوع: افتتاحیه و جلسه توجیهی دوره آموزشی تربیت مدرس ولایت فقیه 🎙با حضور و ارائه: ▫️ حجت الاسلام و المسلمین علی رحمانی ▫️ حجت الاسلام و المسلمین عباسعلی مشکانی سبزواری ⏰ زمان: چهارشنبه، 17 بهمن 1403 🕌 مکان: مشهد مقدس، نبش خیابان آیت الله واعظ طبسی، دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، طبقه دوم، سالن جلسات #نشست_علمی #ولایت_فقیه #تربیت_مدرس_ولایت_فقیه #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan