۞ وَلا تَقُولُوٱ لِمَن يُقْتَلُ فی سَبيلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْيآءٌ ولـٰکنْ لا تَشعرون •¹⁵⁴• و به آنها كه در راه خدا كشته می‌شوند، مرده نگویید! بلكه آنان زنده‌اند، ولی شما نمی‌فهمید! #نکات_تفسیری ۱. اصولا در هر نهضتی گروهی راحت طلب و ترسو خود را كنار می‌كشند و علاوه بر اینكه خودشان كاری انجام نمی‌دهند، سعی در دلسرد كردن دیگران دارند. گروهی از این دسته در آغاز اسلام بودند كه هرگاه كسی از مسلمانان در میدان جهاد به افتخار شهادت نایل می‌آمد می‌گفتند: فلانی مُرد! و با اظهار تأسّف از مردنش، دیگران را مضطرب می‌ساختند. خداوند در پاسخ این سخنان مسموم با صراحت می‌گوید: كسانی كه در راه خدا جان می‌دهند آنها زنده اند، زنده جاویدان و از روزیهای معنوی در پیشگاه خدا بهره می‌گیرند، اما شما كه در چاردیواری محدود عالم ماده محبوس و زندانی هستید، این حقایق را نمی‌توانید درک كنید. ۲. نگرشهای محدود مادّی را باید با ایمان به خدا و گفته‌های او تكمیل و تصحیح كرد. «لا تَقولوا» ۳. تكالیف سخت، نیاز به پشتوانه اعتقادی و جبران خسارت‌ها دارد. آری، كسی كه بداند زنده است، به شهادت رو می‌كند. «لا تَقُولُوا ... أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ» ۴. شهادت، زمانی ارزش دارد كه در راه خدا باشد. «فِی سَبِیلِ اللَّه» ۵. پیكار در راه دین، از ارزشهای والا در پیشگاه خداوند است. «یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّه» ۶. روح، بعد از مرگ باقی است، هرچند جسم و بدن متلاشی شود. «أَحْیاءٌ» ۷. سرچشمه بسیاری از تحلیل‌ها، ناآگاهی از واقعیّات است. «لا تَقُولُوا، لا تَشْعُرُونَ» #بقره۱۵۴ ﴿ فرقان نذیر ﴾