☝️☝️☝️
...فاصله ی این زنگ ها نباید به قدری زیاد باشد که ذهن را متوجه زیبایی خود نکند. به نظر می‌آید این نقص به گونۀ دیگری در ترانه پوشش داده می‌شود.
اگر بپذیریم وزن شعر فارسی نوعی ریتم محسوب می‌شود، وجود و عدم وجود قافیه در چارپاره ریتمی مضاعف به ترانه می‌دهد. اگر ما قافیه را زنگ کلام یا یه عبارتی حرکت به حساب بیاوریم عدم وجود قافیه در پایان یک مصرع به نوعی تعلیق یا سکوت به حساب می‌آید. در چارپارة مرسوم، ترتیب قرار گیری این ریتم مضاعف به صورت «سکوت-حرکت-سکوت-حرکت» خواهد بود. و این ریتم در طول بدنه چارپاره چنان تکراری می‌یابد که به گوش خوش‌آیند است. از طرفی کوتاهی این ساختار شش بندی مانع از کسالت این ریتم پنهان می‌شود. شاید بتوان گفت همین ریتم پنهان یکی از عوامل مأثر در کسالت‌باری نثرهای مسجعی‌ست که بی‌هیچ سکوتی، سجع‌ها-حرکت‌ها- بی‌وقفه پشت سر هم ردیف می‌شوند بی‌آنکه عامل زیباشناختی دیگری چون وزن، چنان که در مثنوی می‌بینیم، از کسالتِ کار بکاهد.
به نظر می‌رسد ترانه‌سرایان و منتقدان این روزها هر چه بیشتر به تکراری شدن این اسلوب واقف شده‌اند و راه به راه در نقدها سخنان کوبنده‌ای در ردّ چارپاره می‌شنویم. و ترانه‌سرایان هم کم و بیش به دنبال جای‌گزینی برای چارپاره هستند. برخی از ترانه‌سرایان به طبع آزمایی در دیگر قوالب کلاسیک پرداخته‌اند. و بیشتر مثنوی. اما مثنوی هم خود به گونه‌ای هم‌ذات چهار پاره به نظر می‌رسد و هیچ بی راه نیست که عده‌ای از صاحب نظران چهارپاره را مثنوی عمودی دانسته‌اند.
شمار دیگری از ترانه‌سرایان در خود چارپاره دخل و تصرفاتی انجام داده‌اند که برخی از آنها با موفقیت‌هایی هم همراه بوده. برای نمونه این ترانه از حسین صفا قابل تأمل است. صفا هر بیت را با سه مصرع آورده که در شعر مثال‌هایی دارد. اما برای آنکه از فقر موسیقی کناری کم کند، با هوشمندی دو قافیه برای یک بند آورده و قافیه‌ها را چنان طبیعی انتخاب کرده که به چشم نیایید:
این جنگل چوب خورده
تو نعره‌های ضعیفش
شیر لگد خورده داره
دریاست دریای تابوت
رو شونه‌های نحیفش
مرغابی مرده داره
به خوبی پیداست که این نوآوری‌ها نیاز به جسارت و خلاقیتی دارد که مرز ترانه‌سرا و آهنگساز خوب و متوسط است.
این تلاش‌ها اما هنوز بخش کوچکی از فضای موسیقی را تشکیل می‌دهد و هنوز به نظر می‌رسد چه به دلیل ریسک پذیر نبودن ترانه‌سرایان و اهالی موسیقی و چه به دلیل امکانات چهارپاره، اقبال این قالب هنوز به قوت خود باقی است. انگار عصر موسیقی ما عصر چارپاره‌سرایی‌ست اما این عصر آیا به شب رسیده؟ آیا اگر شب است و ما عصر می‌پنداریم صبحی در ادامه خواهیم داشت؟ یا این شب دراز خواهد ماند؟ برای هر گونه پیش داوری قدری زود به نظر می‌رسد. پس منتظر می‌مانیم.
#علی_جوان_نژاد
#ترانه
#نقد
پاره‌ای از کتاب‌های مورد رجوع:
روزنه-محمد کاظم کاظمی-انتشارات سپیده باوران
انواع ادبی-دکتر شمیسا-انتشارات میترا
چارپاره-سید اکبر میرجعفری-سوره مهر
مبانی ترانه-محمد کریمی-فصل پنجم
بنیاد ترانه-سید مهدی موسوی کلایی-انتشارات نیماژ
@ghalamhaye_bidar
میلاد #امام_رئوف مبارک
#غزل_ترانه_ای_برای_شهید_محسن_حججی:
قالب و موضوع سومین کنگره سراسری شعر #قلم_های_بیدار در بخش رقابتی
متن کامل فراخوان فردا منتشر می گردد
@ghalamhaye_bidar
بسم الله الرّحمن الرّحیم
#فراخوان_سومین_کنگره_سراسری_شعر_قلم_های_بیدار
إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّه... وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ(توبه،۱۱۱)
خدای متعال امروز البته شهید حججی را مثل یک حجتی در مقابل چشم همه گرفت(رهبر حکیم انقلاب)
سال گذشته در چنین ایامی بار دیگر خداوند مهربان بر ما منّت نهاد و عرصه ای گشود که شهادت برایمان به وسعت یک ملت با هویّت ایرانی-اسلامی معنا شد. شهید حججی استعاره ای شد از سرهای روی نی و خیمه های سوخته و غربت اسارت و نمادی شد برای شهادت. شهید حججی نشانی شد از روبرو شدن با عمیق ترین پوچی ها که خود را در لباس مقدّس ترین افراد بشر نشان می دهند. توجه به او، ما را به حقیقت حضورمان در این جهان می بَرد و سرودی که او سرود بار دیگر پیوند ما را به یکدیگر نشان می‌دهد.
هنر بهترین ابزاری است که می تواند عالی ترین مفاهیم را با زبانی لطیف و گویا برای همه‌ی اقشار جامعه، تبلیغ و تبیین کند. و در میان هنرها شعر، که هنر اوّل ایرانیان است و در میان قوالب شعری ترانه و سرود، جایگاه محبوب و ویژه‌ای در میان پارسی زبانان دارد.
به همین منظور، کنگره سراسری شعر قلم‌های بیدار، برخاسته از انجمن شعر نارنج اصفهان با همکاری مؤسسه‌ی شهرستان ادب، سوّمین فراخوان خود را با موضوع و قالب
#غزل_ترانه_ای_برای_شهید_محسن_حججی
در دو بخش کارگاهی و رقابتی با ۱۸ برگزیده اعلام می دارد.
بخش #کارگاهی:
۱-کارگاه های معرفتی با موضوع #تأمّلی_در_حقیقت_و_معنای_شهادت از زمان اعلام فراخوان تا پایان مهلت ارسال آثار، بصورت دو هفته یک بار و با حضور اساتید مجرّب، به میزبانی سرای هنر و اندیشه‌ی اصفهان(سُها) برگزار می شود.(زمان و مکان کارگاه‌ها متعاقباً اعلام خواهد شد)
۲-تعداد جلسات کارگاهی حدود ۶ جلسه و #رایگان در نظر گرفته شده است.
۳-در طول جلسات، کتاب و #نرم_افزارهای لازم در اختیار شرکت کنندگان قرار داده می شود.
۴-در پایان از شرکت کنندگانی که بطور منظم در کارگاه‌ها شرکت کرده باشند، #امتحانی به عمل خواهد آمد.
۵-به #هشت_نفر که بیشترین امتیاز را کسب کرده باشند طی مراسمی جایزه‌ی دو و نیم ملیون ریالی اهدا خواهد شد.
6-شاعران و دوست داران شعر و ادب و #علاقه_مندان به مباحث معرفتی می توانند در این کارگاه ها شرکت کنند و برگزیده باشند.
۷-حدّاقل یکی از کارگاه‌ها بر سر #مزار_شهید بزرگوار حججی برگزار خواهد شد و تسهیلات لازم برای رفت و آمد شرکت‌‌کنندگان فراهم خواهد بود.
۸-شرکت در بخش کارگاهی #محدودیت_سنّی ندارد.
🌹🌹🌹🌹🌹🌹
بخش #رقابتی:
۹-از #ده_برگزیده‌ی بخش رقابتی هفت نفر جایزه‌ی سه ملیون ریالی و نفرات اوّل تا سوم به ترتیب جایزه‌ی شش، پنج و چهار ملیون ریالی دریافت خواهند کرد.
۱۰-در بخش رقابتی تنها اشعار در قالب #غزل_ترانه(غزلی که به زبان محاوره و با ویژگی‌های ترانه گفته شده باشد) پذیرفته می شود.
۱۱-از میان غزل ترانه های رسیده تنها #یک_اثر به مرحله‌ی نهایی راه پیدا خواهد کرد.
۱۲- #داوری ۱۰ برگزیده‌ی بخش رقابتی همانند دوره‌ی دوم کنگره، بر عهده‌ی خود راه‌یافتگان به مرحله‌ی نهایی است.
۱۳-به یُمن #سال_تولد شهید حججی، متولدین سال ۱۳۷۰ به بعد می توانند برای بخش رقابتی شعر ارسال نمایند.
۱۴-برگزیدگان زیر ۲۷ سال بخش کارگاهی می توانند در بخش رقابتی هم شعر فرستاده و برگزیده باشند.
۱۵-نام و نام خانوادگی، سال تولد، شهر محل سکونت، شماره‌ی تلفن همراه و شماره‌ی فعّال در فضای مجازی، به همراه تصویر اسکن شده‌ی عکس ۴*۳ و تصویر اسکن شده‌ی کارت ملی حتماً #بطور_کامل و بصورت جداگانه ارسال گردد.
۱۶-برای پرهیز از کلیشه‌های رایج شده در جشنواره‌ها، اختتامیه‌ی کنگره به صورت شب شعر نخواهد بود و از منتخبین نهایی #دعوت به عمل می‌آید تا پایان سال ۹۷ با حضور در یکی از جلسات هفتگی انجمن نارنج، شعر خود را قرائت و جایزه‌ی خود را دریافت نمایند.
۱۷- #حضور برگزیدگان برای دریافت جایزه، الزامی و البته مایه‌ی افتخاراست.
۱۸-اشعار رسیده به مرحله‌ی نهایی در فضای مجازی و نیز بصورت #کتاب مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
۱۹-تلاش می‌شود ترانه‌های برگزیده به #آهنگسازان حرفه‌ای و متعهّد معرفی گردد.
۲۰-تدارک یک شب #اسکان در اصفهان و هزینه‌ی رفت و برگشت با اتوبوس برای برگزیدگان غیر اصفهانی بر عهده‌ی دبیرخانه است.
۲۱- #مهلت_ارسال اشعار در بخش رقابتی تا ۸ آبان ماه ۱۳۹۷ (مصادف با اربعین حسینی) می باشد.
۲۲-آثار تنها از طریق پیام رسان ایتا به شماره‌ی ۰۹۰۱۰۹۲۸۰۶۳ به نام کاربری @ghalamhayebidar قابل دریافت است.
۲۳-اخبار کنگره و همچنین سرفصل‌های معرفتی ارائه شده در کارگاه‌ها و نیز مباحث مطرح شده در انجمن نارنج پیرامون شعر و ترانه، در کانال قلم‌های بیدار در پیام رسان ایتا
eitaa.com/ghalamhaye_bidar
منتشر خواهد شد.
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
📽 نظرات متفاوت مردم درباره #شهید_حججی
در آستانه مراسم تشییع وی
@ghalamhaye_bidar
🚩انجمن #شعر_و_ترانه نارنج
🌻سه‌شنبه‌های یک هفته در میان
⏰ امروز 9 مرداد ماه 1397
از ساعت 7 عصر تا 8:30
🏠 خیابان کاوه، جنب پایانه بابلدشت، کوچه شهید مقارزاده، نبش کوچه شهید جلوخانیان، پلاک 18
سرای هنر و اندیشه #سها
@ghalamhaye_bidar
سومین کنگره سراسری شعر #قلم_های_بیدار
با 18 برگزیده در دو بخش:
کارگاهی(ویژه عموم)
و رقابتی(ویژه شاعران جوان)
با موضوع #شهید_محسن_حججی
فراخوان کامل در پیام رسان ایتا👇👇
eitaa.com/ghalamhaye_bidar
حضور اعضای #انجمن_شعر_نارنج اصفهان آقایان #علی_سلیمیان و #صادق_میرصالحیان در اولین اردوی هفتمین دوره آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی #شهرستان_ادب
تهران مجتمع آدینه
@ghalamhaye_bidar
▪️با نهایت تأسف با خبر شدیم، جانباز سرافراز حاج «قاسم ملکیان»، پدر آقای محمدحسین ملکیان -از شاعران جوان و توان‌مند انقلاب- پس از سال‌ها جانبازی و تحمل عوارض شیمیایی به شهادت رسیدند.
@ghalamhaye_bidar
#شهید_محسن_حججی
🔹آخر چگونه زیسته بودی🔹
ای تیغ عشق! از سر ما دست برمدار
دردسر است سر که نیفتد به پای یار
از نو رسیده است خبرهای داغ ... آه
از نو رسیده است خبرهای داغدار
تو سر رسیده‌ای و ورق خورده سررسید
شد ابرویت هلال محرم در این دیار
آخر چگونه زیسته بودی که داده جان
جان دادنت به پیکر بی‌روح روزگار
آخر چگونه زیسته بودی که برده‌ای
از چنگ این زمانه چنین مرگ شاهوار
در چشم‌های حسرتیان خیره مانده‌ای
شرم از تو کشتمان، نگهت را نگاه دار
آتش زدی به جان جهانی، چه کرده‌ای
با آن نگاه نافذ آتش به اختیار!
#محمدمهدی_سیار
@ghalamhaye_bidar