قالبهای شعری
مثنوی
شعری است با بیتهای مُصَرَّع که هر بیت قافیهای مستقل دارد. خاص ایرانیان و فارسیزبانان است. مثنوی، مناسبترین قالب برای بیان داستانها و مطالب طولانی است؛ زیرا قافیهی هر بیت، مستقل است و شاعر میتواند پس از چند بیت، از قافیهی قبلی نیز استفاده کند.
کلیله و دمنهی منظوم رودکی و آفریننامهی ابوشکور بلخی، از اولین مثنویهای شعر فارسی است.
از نظر محتوا، مثنویها به چهار دسته تقسیم شدهاند:
۱ - حماسی و تاریخی؛ مانند: شاهنامهی فردوسی و اسکندرنامهی نظامی گنجوی.
۲ - اخلاقی و تعلیمی؛ مانند: بوستان سعدی و گلشن راز محمود شبستری.
۳ - عاشقانه و بزمی؛ مانند: خسرو و شیرین نظامی و وِیس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی.
۴- عارفانه؛ مانند: مثنوی مولوی، حدیقه الحقیقهی سنایی و منطق الطیر عطار.
پروین اعتصامی، حمیدی شیرازی و شهریار از مثنویگویان معاصرند.
اینک بخشی از آغاز مثنوی مولوی:
بشنو این نی چون شکایت می کند
از جداییها حکایت میکند
کز نیستان تا مرا ببریدهاند
در نَفیرم مرد و زن نالیدهاند
سینه خواهم شَرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق
هر کسی کاو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش...
نیستان: نیزار. منظور عالم حقیقت و عالم وحدت است. نی: انسان جداشده از عالم بالا.
نفیر: بانگ بلند نی، فریاد.
شرحه شرحه : پاره پاره.
آرایههای ادبی، ص ۴۳ - ۴۶ و گزیدهی متون ادب فارسی، ص ۸۴.
#قالبهای_شعری
#مثنوی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
بخشی از دفتر اول مثنوی مولوی
این همه گفتیم، لیک اندر بسیج
بیعنایات خدا،هیچیم هیچ
بی عنایات حق و خاصان حق
گر ملَک باشد، سیاه اَستش ورق
ای خدا، ای فضل تو حاجتروا
با تو یاد هیچکس نَبوَد روا
این قدر ارشاد، تو بخشیدهای
تا بدین بس عیب ما پوشیدهای
قطرهی دانش که بخشیدی ز پیش
متّصل گردان به دریاهای خویش
قطرهی علم است اندر جان من
وارهانش از هوا، وز خاک تن...
مثنوی معنوی، جلد اول، دفتر اول، انتشارات بیهق کتاب، ۱۳۹۰، ص ۱۱۹.
#مثنوی
#مولوی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
قالبهای شعری 💐💐💐
مثنوی
شعری است با بیتهای مُصَرَّع که هر بیت قافیهای مستقل دارد. خاص ایرانیان و فارسیزبانان است. مثنوی، مناسبترین قالب برای بیان داستانها و مطالب طولانی است؛ زیرا قافیهی هر بیت، مستقل است و شاعر میتواند پس از چند بیت، از قافیهی قبلی نیز استفاده کند.
کلیله و دمنهی منظوم رودکی و آفریننامهی ابوشکور بلخی، از اولین مثنویهای شعر فارسی است.
از نظر محتوا، مثنویها به چهار دسته تقسیم شدهاند:
۱ - حماسی و تاریخی؛ مانند: شاهنامهی فردوسی و اسکندرنامهی نظامی گنجوی.
۲ - اخلاقی و تعلیمی؛ مانند: بوستان سعدی و گلشن راز محمود شبستری.
۳ - عاشقانه و بزمی؛ مانند: خسرو و شیرین نظامی و وِیس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی.
۴- عارفانه؛ مانند: مثنوی مولوی، حدیقة الحقیقهی سنایی و منطق الطیر عطار.
پروین اعتصامی، حمیدی شیرازی و شهریار از مثنویگویان معاصرند.
اینک بخشی از آغاز مثنوی مولوی:
بشنو این نی چون شکایت می کند
از جداییها حکایت میکند
کز نیستان تا مرا ببریدهاند
در نَفیرم مرد و زن نالیدهاند
سینه خواهم شَرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق
هر کسی کاو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش...
نیستان: نیزار. منظور عالم حقیقت و عالم وحدت است. نی: انسان جداشده از عالم بالا.
نفیر: بانگ بلند نی، فریاد.
شرحه شرحه : پاره پاره.
آرایههای ادبی، دکتر هادی، ص ۴۳ - ۴۶ و گزیدهی متون ادب فارسی، دکتر حمیرا زمردی و دیگران، ص ۸۴.
#قالبهای_شعری
#مثنوی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
مثل دوبیتی
از رحیم زریان
بیا در مثنوی، افتاده باشیم
به گیسوی غزل، دل داده باشیم
نترسیم از هیاهوی قصیده
بیا مثل دوبیتی، ساده باشیم
گلوی نی، دوبیتیها، رحیم زریان، ص ۲۰.
#دوبیتی
#مثنوی
#غزل
#قصیده
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303