📿«استخاره» در ادبیات دینی به چه معناست؟
♦️«استخاره» در لغت به معنای «طلب خیر» است؛ این‌که انسان دنبال کار نیک و بهتر باشد. استخاره (طلب خیر) از خداوند نیز به این معناست که انسان از خداوند بخواهد آن‌چه خیر و صلاحش است را برایش مقدّر گرداند.
🔺آن‌چه امروزه با شنیدن واژه «استخاره» به ذهن متبادر می‌شود، این است که وقتی برای انجام کاری مردد شدیم (که آیا انجامش به صلاح است یا خیر)، به سراغ کسی رویم تا با تسبیح یا قرآن استخاره‌ای گیرد و تکلیف ما را در آن مسأله روشن کند.
🔺اما در ادبیات دینی ما، آن‌چه در اکثر موارد از واژه «استخاره» اراده شده است، چیزی است که در ادامه ملاحظه می‌فرمایید...
1⃣از هارون بن خارجه نقل شده است:
🔶امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:
🔸«هرگاه یکی از شما قصد انجام کاری را نمود، پیش از آن‌که از خداوند (تبارک‌وتعالی) مشورت جوید، از هیچ‌کس مشورت نگیرد.»
🔷عرض کردم:
🔹مشورت گرفتن از خداوند (تبارک‌وتعالی) چیست، فدایتان شوم؟
🔶حضرت فرمودند:
🔸«ابتدا از خداوند، در مورد آن کار، طلب خیر کند، سپس در موردش (از دیگران) مشورت گیرد؛
زیرا هرگاه او با خداوند (تبارک‌وتعالی) آغاز کند، خداوند آن‌چه برایش خیر است را بر زبان هریک از مخلوقات که بخواهد، جاری می‌نماید.»
📚من‌لايحضره‌الفقيه، ج۱، ص۵۶۲
•┈┈••✾•🌿🌺🌿🌺🌿•✾••┈┈•
2⃣از مُزارِم نقل شده است:
🔶امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:
🔸«هرگاه یکی از شما قصد کاری را نمود،
دو رکعت نماز بخواند، سپس خداوند (عزّوجلّ) را حمد کند و او را ستایش نماید و بر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) درود فرستد و بگوید:
🤲«اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا الْأَمْرُ خَيْراً لِي فِي دِينِي وَ دُنْيَايَ فَيَسِّرْهُ لِي وَ قَدِّرْهُ لِي وَ إِنْ كَانَ غَيْرَ ذَلِكَ فَاصْرِفْهُ عَنِّي»؛ «خدایا! اگر این کار، در دین و دنیایم، برای من خیر است، آن را برایم میسَّر (آسان‌شده) نما و اگر چنین نیست، آن را از من دور گردان.»»
🔷مُزارم گوید: پرسیدم:
🔹در آن دو رکعت چه (سوره‌ای بعد از حمد) بخواند؟
🔶حضرت فرمودند:
🔸«هرچه می‌خواهد، در آن دو رکعت بخواند و اگر خواست، (سوره‌های) «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» و «قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ» و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» را در آن دو بخواند؛ که معادل یک‌سوم قرآن است.»
📚من‌لايحضره‌الفقيه، ج۱، ص۵۶۲
•┈┈••✾•🌿🌺🌿🌺🌿•✾••┈┈•
3⃣محمد بن خالد قَسری، در مورد استخاره از امام صادق (علیه‌السلام) سؤال کرد.
🔶حضرت فرمودند:
🔸«در آخرین رکعت از نماز شب، در حالی که در سجده هستی، صد و یک بار از خداوند طلب خیر کن.»
🔷عرض کرد:
🔹چگونه بگویم؟
🔶فرمودند:
🔸«می‌گویی: «أَسْتَخِيرُ اللَّهَ بِرَحْمَتِهِ أَسْتَخِيرُ اللَّهَ بِرَحْمَتِهِ»؛ «از خداوند، به‌واسطه رحمتش، طلب خیر می‌کنم.»»
📚من‌لايحضره‌الفقيه، ج۱، ص۵۶۳
•┈┈••✾•🌿🌺🌿🌺🌿•✾••┈┈•
4⃣از معاویه بن مَیسره نقل شده است:
🔶امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:
🔸«هیچ بنده‌ای نیست که با این (عبارات)، استخاره (طلب خیر) کند، مگر این‌که خداوند (عزّوجلّ) خیر را برایش رقم خواهد زد. می‌گوید:
🤲«يَا أَبْصَرَ النَّاظِرِينَ وَ يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ وَ يَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِينَ وَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ وَ يَا أَحْكَمَ الْحَاكِمِينَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ خِرْ لِي فِي كَذَا وَ كَذَا»؛ «ای بیناترین بینندگان! و ای شنواترین شنوندگان! و ای سریع‌ترین حساب‌گران! بهترین حکم‌کنندگان! بر محمد و اهل بیتش درود بفرست و برای من در فلان موضوع خیر را مقدر فرما!»» [به‌جای «کذا و کذا» در دعا، کاری که قرار است انجام شود، ذکر می‌شود.]
📚من‌لايحضره‌الفقيه، ج۱، ص۵۶۳
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
♦️همان‌طور که ملاحظه می‌فرمایید، شیوه‌ی «استخاره»ای که در این روایات تبیین شده است، با شیوه‌ی رایج، متفاوت است. نه‌این‌که روایتی در خصوص روش استخاره با قرآن یا نوشتن روی کاغذ وارد نشده است، اما آن‌چه در اکثر روایاتِ مربوط به استخاره به آن اشاره شده، همین است که ذکر شد.
🔺در این نوع استخاره، انسان متوقف نمی‌شود؛ از خداوند خیر را طلب می‌کند و پیش می‌رود، با اطمینان به این‌که اگر صلاح او در این کار باشد، خداوند کارها را طوری پیش می‌برد که به‌راحتی فراهم شود و اگر صلاحش در آن نباشد، به‌نحوی او را از آن منصرف می‌سازد.
🔺یکی از سبب‌هایی که خداوند خیر و صلاحِ استخاره‌کننده را به‌وسیله آن جاری می‌کند، این است که بر دلش می‌اندازد آن کار را انجام دهد یا ندهد. یکی از سبب‌ها نیز می‌تواند مشورت باشد؛ انسان بعد از استخاره (طلب خیر) با نماز و دعا، با مشاوری دانا و دلسوز مشورت می‌کند و خداوند راه‌نمایی مناسب را بر زبان او جاری می‌کند تا در نهایت برای استخاره‌کننده خیر رقم بخورد.
#امام_صادق_علیه_السلام #استخاره #نماز #دعا #توکل #مشورت #خیر #حدیث
💠 @hadithona
💠درس اخلاق هرروزه‌ی حضرت امیر به بازاریان
🌿...عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: «كَانَ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ بِالْكُوفَةِ عِنْدَكُمْ يَغْتَدِي كُلَّ يَوْمٍ بُكْرَةً مِنَ اَلْقَصْرِ فَيَطُوفُ فِي أَسْوَاقِ اَلْكُوفَةِ سُوقاً سُوقاً وَ مَعَهُ اَلدِّرَّةُ عَلَى عَاتِقِهِ وَ كَانَ لَهَا طَرَفَانِ وَ كَانَتْ تُسَمَّى اَلسَّبِيبَةَ فَيَقِفُ عَلَى أَهْلِ كُلِّ سُوقٍ فَيُنَادِي: «يَا مَعْشَرَ اَلتُّجَّارِ اِتَّقُوا اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ.» فَإِذَا سَمِعُوا صَوْتَهُ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ أَلْقَوْا مَا بِأَيْدِيهِمْ وَ أَرْعَوْا إِلَيْهِ بِقُلُوبِهِمْ وَ سَمِعُوا بِآذَانِهِمْ فَيَقُولُ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ: «قَدِّمُوا اَلاِسْتِخَارَةَ وَ تَبَرَّكُوا بِالسُّهُولَةِ وَ اِقْتَرِبُوا مِنَ اَلْمُبْتَاعِينَ وَ تَزَيَّنُوا بِالْحِلْمِ وَ تَنَاهَوْا عَنِ اَلْيَمِينِ وَ جَانِبُوا اَلْكَذِبَ وَ تَجَافَوْا عَنِ اَلظُّلْمِ وَ أَنْصِفُوا اَلْمَظْلُومِينَ وَ لاَ تَقْرَبُوا اَلرِّبَا وَ أَوْفُوا «اَلْكَيْلَ وَ اَلْمِيزٰانَ وَ لاٰ تَبْخَسُوا اَلنّٰاسَ أَشْيٰاءَهُمْ» ... «وَ لاٰ تَعْثَوْا فِي اَلْأَرْضِ مُفْسِدِينَ»» فَيَطُوفُ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ فِي جَمِيعِ أَسْوَاقِ اَلْكُوفَةِ ثُمَّ يَرْجِعُ فَيَقْعُدُ لِلنَّاسِ.»»
📚الکافي، ج۵، ص۱۵۱
🔶از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔸«امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در کوفه، هرروز صبح زود، از مقرّ حکومتی نزد شما (بازاریان) می‌آمدند و بازارهای کوفه را یک‌به‌یک دور می‌زدند، درحالی‌که تازیانه‌ای بر شانه‌شان بود که دو سر بود و سبیبه نام داشت.
🔸آن‌گاه بر سر اهالی هریک از بازارها می‌ایستادند و ندا می‌دادند:
👈«ای جماعت تاجر! از [عذاب] خداوند (عزّوجلّ) بپرهیزید!»
🔸وقتی اهل آن بازار صدای ایشان را می‌شنیدند، آن‌چه در دست داشتند را رها می‌کردند، دل‌هایشان را به ایشان می‌سپردند و با گوش‌هایشان گوش می‌کردند.
🔸امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) سپس می‌فرمودند:
👈«استخاره را (بر کارهایتان) مقدم کنید.1⃣
👈با سهل‌گیری (در خرید و فروش) تبرّک بجویید.2️⃣
👈به خریداران نزدیک شوید.3️⃣
👈خود را با حلم (بردباری) بیارایید.
👈از قسم خوردن4️⃣ خودداری کنید.
👈از دروغ دوری نمایید.
👈از ظلم کردن بپرهیزید.
👈نسبت به مظلومان انصاف به‌خرج دهید.
👈به ربا نزدیک نشوید.
👈به پیمانه و ترازو وفادار باشید.5️⃣
👈اجناس مردم را کم محاسبه نکنید6️⃣
👈و در زمین تبهکارانه فساد نکنید.»7️⃣
🔸آن‌گاه امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در تمام بازارهای کوفه می‌چرخیدند، بعد [به مقرّ حکومتی] بازمی‌گشتند و برای [رسیدگی به امورِ] مردم جلوس می‌فرمودند.»
📝پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1️⃣مقصود از استخاره - چنان‌که پیش‌تر پیرامون آن مطالبی ارائه شده بود - طلب خیر از خداوند است؛ یعنی انسان پیش از انجام یک کار، از خداوند بخواهد خیر او را در آن کار قرار دهد؛ اگر به صلاحش است، آن را تسهیل نماید و اگر به صلاحش نیست، چنان مقدر فرماید که آن کار پیش نرود.
2️⃣یعنی با سخت نگرفتن (در تعیین قیمت و برخورد با مشتریان و…،) به داشته‌هایتان برکت و فزونی ببخشید.
3️⃣شاید مقصود این باشد که به قیمت مدنظر خریداران نزدیک شوید؛ تخفیف دهید.
4️⃣مقصود این است که برای مشتری قسم نخورید که این کالا چنین ویژگی‌ای دارد یا به فلان‌قیمت خریده‌ام یا…
5️⃣یعنی در اندازه‌گیری کالاهایی که با وزن و پیمانه اندازه می‌شوند، خیانت نکنید.
6️⃣اشاره به آیه ۸۵ سوره أعراف؛ «اَلْكَيْلَ وَ اَلْمِيزٰانَ وَ لاٰ تَبْخَسُوا اَلنّٰاسَ أَشْيٰاءَهُمْ».
7️⃣اشاره به آیه ۸۵ سوره هود؛ «وَ لاٰ تَعْثَوْا فِي اَلْأَرْضِ مُفْسِدِينَ».
#امام_باقر_علیه_السلام #امام_علی_علیه_السلام #تجارت #کاسبی #خرید_و_فروش #بازار #تقوا #استخاره #حلم #قسم #راستگویی #صدق #دروغگویی #دروغ #ظلم #انصاف #ربا #کم_فروشی #فساد #اخلاق #حکومت #اقتصاد #تخفیف #مدارا_با_دیگران #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona