💠تشویق فرزندان به استقامت در کارهای نیک
🌿و كَانَ [عَلِيُّ بْنُ اَلْحُسَيْنِ] يَقْضِي مَا فَاتَهُ مِنْ صَلاَةِ نَافِلَةِ اَلنَّهَارِ فِي اَللَّيْلِ وَ يَقُولُ: «يَا بُنَيَّ لَيْسَ هَذَا عَلَيْكُمْ بِوَاجِبٍ وَ لَكِنْ أَحَبُّ لِمَنْ عَوَّدَ مِنْكُمْ نَفْسَهُ عَادَةً مِنَ اَلْخَيْرِ أَنْ يَدُومَ عَلَيْهَا.» وَ كَانَ لاَ يَدَعُ صَلاَةَ اَللَّيْلِ فِي اَلسَّفَرِ وَ اَلْحَضَرِ.
📚كشف‌الغمة، ج۲، ص۷۵
🔶امام سجاد (علیه‌السلام) آن نمازهای نافله‌ی روز که از ایشان فوت می‌شد را شب قضاء می‌کردند و (به فرزندانشان) می‌فرمودند:
🔸«فرزندانِ من! این کار (قضاء کردنِ نمازهای نافله) بر شما واجب نیست، اما من دوست دارم که اگر یکی از شما خود را به کار نیکی عادت داد، بر آن مداومت داشته باشد.»
🔹ایشان، چه در سفر و چه در حضر، نماز (نافله‌ی) شب را ترک نمی‌کردند.
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1️⃣همان‌طور که ملاحظه فرمودید؛
🔺اولاً امام سجاد (علیه‌السلام) ابتدا خود قضای نمازهای نافله روزشان را به‌جا می‌آوردند، بعد به فرزندانشان تذکر می‌دادند.
🔺ثانیاً در جمله‌ای که از ایشان نقل شده است، به آنان می‌فرمایند: «این کار بر شما واجب نیست، اما من دوست دارم که...»
👈یکی از راه‌کارهای ترغیب فرزندان به کارهای خوب، بهره بردن از محبت موجود میان خود و آنان و تحریک عواطفشان است. کودکی که پدر و مادرش را دوست داشته باشد، سعی می‌کند کارهایی را انجام دهد که پدر و مادرش دوست دارند و از انجامش خوشحال می‌شوند.
👌بدیهی است هرچه محبت میان والدین و فرزندان بیشتر باشد، این راه‌کار اثربخش‌تر خواهد بود.
2️⃣توصیه نهایی حضرت به فرزندانشان این است که وقتی به کار نیک مستمری مشغول می‌شوند، بر آن مداومت داشته باشند و اگر روزی به‌هردلیلی نتوانستند آن کار را انجام دهند، جبران کنند.
🔺اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به «مداومت در انجام کارها» توصیه اکید کرده‌اند؛ به‌عنوان مثال از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نقل شده است:
🍃«قَلِيلٌ يَدُومُ خَيْرٌ مِنْ كَثِيرٍ مُنْقَطِعٍ.»
📚عیون‌الحکم، ج۱، ص۳۷۰
🍃«کارِ کمی که مداوم باشد، بهتر از کار زیادی است که نیمه‌کاره رها شود.»
🔺مداومت بر کارهای نیک، علاوه بر این‌که موجب ماندگاری آن در جان انسان می‌شود، در تقویت اراده و پشتکار انسان نیز مؤثر است.
👌اکثر قریب به اتفاقِ انسان‌های موفق، بیش از آن‌که نبوغشان بهره برده باشند، با اراده و پشتکارشان به قله‌های موفقیت دست یافته‌اند.
#امام_سجاد_علیه_السلام #تربیت #فرزند #کودک #پدر #مادر #والدین #نماز #نماز_نافله #عبادت #احکام #بلوغ #واجب #مستحب #نماز_شب #استقامت #اراده #پشتکار #تلاش #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠در دوره آماده‌سازی فرزندان برای نماز، سخت‌گیر نباشید
🌿...عَنِ اَلْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ: كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ص يَأْمُرُ الصِّبْيَانَ يَجْمَعُونَ بَيْنَ الْمَغْرِبِ وَ الْعِشَاءِ وَ يَقُولُ: «هُوَ خَيْرٌ مِنْ أَنْ يَنَامُوا عَنْهَا.»
📚الكافي، ج۳، ص۴۰۹
🌿از فُضیل بن یَسار نقل شده است:
🔶امام سجاد (صلوات‌الله‌علیه) به کودکانشان دستور می‌دادند که نماز مغرب و عشاء را با هم بخوانند و می‌فرمودند:
🔸«این‌که نمازهایشان را با هم بخوانند، بهتر است از این که بخوابند و نمازشان قضا شود.»
•┈┈••✾•🌿🌺🌿🌺🌿•✾••┈┈•
🌿...عَنْ عَلِيِّ بْنِ اَلْحُسَيْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ أَنَّهُ كَانَ يَأْخُذُ مَنْ عِنْدِهِ مِنَ اَلصِّبْيَانِ فَيَأْمُرُهُمْ بِأَنْ يُصَلُّوا اَلظُّهْرَ وَ اَلْعَصْرَ فِي وَقْتٍ وَاحِدٍ وَ اَلْمَغْرِبَ وَ اَلْعِشَاءَ فِي وَقْتٍ وَاحِدٍ فَقِيلَ لَهُ فِي ذَلِكَ فَقَالَ: «هُوَ أَخَفُّ عَلَيْهِمْ وَ أَجْدَرُ أَنْ يُسَارِعُوا إِلَيْهَا وَ لاَ يُضَيِّعُوهَا وَ يَنَامُوا عَنْهَا وَ يَشْتَغِلُوا.» وَ كَانَ لاَ يَأْخُذُهُمْ بِغَيْرِ اَلصَّلاَةِ اَلْمَكْتُوبَةِ وَ يَقُولُ: «إِذَا أَطَاقُوا اَلصَّلاَةَ فَلاَ تُؤَخِّرُوهُمْ عَنِ اَلْمَكْتُوبَةِ.»
📚دعائم‌الإسلام، ج۱، ص۱۹۳
🌿نقل شده است که امام سجاد (علیه‌السلام) کودکانی که نزدشان بودند را فرا می‌خواندند و به آن‌ها امر می‌کردند که نماز ظهر و عصر را در یک زمان (با هم) بخوانند و نماز مغرب و عشا را نیز در یک زمان بخوانند.
🔶از ایشان در مورد این کارشان سؤال شد. حضرت فرمودند:
🔸«این‌کار برایشان راحت‌تر است و موجب می‌شود کودکان به نماز خواندن شتاب گیرند، آن را ضایع نکنند، از نماز خواب نمانند و از خواندنش غافل نشوند.»
🔶همچنین نقل شده است که ایشان کودکان را برای غیر از نمازهای واجب (نمازهای نافله) فرا نمی‌خواندند و می‌فرمودند:
🔸«اگر توان نماز خواندن دارند، آن‌ها را از خواندن نمازهای واجب عقب نیندازید.»
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰برای فهم بهتر این روایات، ذکر چند مقدمه لازم است:
1️⃣آن‌چه مطلوب است، این است که نمازهای یومیه در پنج وعده اقامه شوند؛ صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء. اهل‌سنت جدا خواندن نمازهای یومیه را واجب می‌دانند، ولی شعیان هرچند این جدا خواندن را مستحب مؤکّد می‌دانند، اما واجب نمی‌دانند و معتقدند جایز است نماز عصر بلافاصله بعد از نماز ظهر، و نماز عشاء بلافاصله بعد از نماز مغرب خوانده شود. به‌هرحال در زمان صدور این حدیث، مردم (از جمله شیعیان) به خواندن این نمازها در وقت خود، اهتمام داشته‌اند؛ در شبانه‌روز پنج بار به مسجد می‌رفتند و نمازها را جداگانه می‌خواندند.
2️⃣در مذهب تشیع و با تأسی به دستور رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، خواندن نمازهای نافله (همان ۳۴ رکعت نماز مستحبی که در شبانه‌روز خوانده می‌شوند) از مستحبات مؤکّد است و بر اساس حدیث معروف زیارت اربعین که از امام حسن عسکری (علیه‌السلام) صادر شده است، یکی از پنج علامت برای شناخت شیعیان شمرده شده است. در عصر معصومان، شیعیان خواندن نمازهای نافله را بر خود لازم می‌دانستند.
3️⃣در روزگار قدیم که از برق و وسایل مشغله‌آور امروزی خبری نبود، مردمِ خسته از فعالیت روزانه، با تاریکی هوا می‌خوابیدند و صبح‌ها زود از خواب برمی‌خواستند.
4️⃣در متن حدیث گفته شده که امام «صِبیانِ»شان را چنان امر می‌فرمودند. صبیان، جمعِ «صَبی» و به معنای کودکانی است که به بلوغ نرسیده‌اند. در مطالب پیشین ذکر شد که اهل‌بیت (علیهم‌السلام) کودکانشان را چندسال قبل از این‌که به سن بلوغ برسند، به نماز و روزه امر می‌کرده‌اند تا به این عبادات عادت کنند و به‌مرور توان انجام آن‌ها را به‌دست آورند.
♦️حال، بعد از ذکر این نکات، این روایات از امام سجاد (علیه‌السلام) بهتر فهمیده می‌شود...
🔺از آن‌جا که بعد از نماز مغرب (تاریکی هوا) کودکان (که از صبح زود برخواسته و به کار و بازی مشغول بوده‌اند) از شدت خستگی به خواب می‌رفتند، حضرت به آنان دستور می‌دادند که نماز مغرب و عشایشان را (علی‌رغم مخالفت با تأکید شرع و عرف) با هم بخوانند. درحالی‌که توقع این بود که ایشان سخت‌گیری کنند و کودکان را وادارند که بیدار باشند و نماز عشایشان را در وقت فضیلتش بخوانند.
🔺همچنین از آن‌جا که خواندن نمازهای نافله برای کودکان دشوار است و موجب زدگی آن‌ها از نماز می‌شود، حضرت آن‌ها را به خواندن این نماز دعوت نمی‌کردند.
👈بنابراین هرچند امر کردنِ فرزندان به نماز (مدتی پیش از بلوغ) لازم است، اما سخت‌گیری جایز نیست و باید حتی‌الامکان نرمش به خرج داد.
#امام_سجاد_علیه_السلام #تربیت #فرزند #کودک #پدر #مادر #والدین #نماز #نماز_نافله #عبادت #بلوغ #واجب #مستحب #بلوغ #حدیث
💠 کـانـال «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠انجام مستحبات، تا زمانی که خللی به واجبات وارد نکنند
🔶از امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔸«إِذَا أَضَرَّتِ اَلنَّوَافِلُ بِالْفَرِيضَةِ فَارْفُضُوهَا.»
📚تحف‌العقول، ص۲۳۶
🔸«هرگاه نوافل (مستحبات) به فرائض (واجبات) آسیب می‌رساند، آن‌ها را کنار بگذار.»
•┈┈••✾•🌿🌺🌿🌺🌿•✾••┈┈•
🔶از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔸«لاَ قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِضِ.»
📚نهج‌البلاغة، ص۴۷۵
🔸«نوافل (مستحبات) اگر به فرائض (واجبات) آسیب بزنند، موجب قربت (نزدیکی به پروردگار) نخواهد بود.»
🔰مطالب مرتبط پیشین:
📌نفست را این‌گونه گول بزن؛ راحت‌گیری در مستحبات، سخت‌گیری در واجبات
📌https://dastvar.blog.ir/1396/03/05-6
📌در دوره آماده‌سازی فرزندان برای نماز، سخت‌گیر نباشید
📌https://dastvar.blog.ir/1401/04/22
#امام_علی_علیه_السلام #امام_حسن_علیه_السلام #واجب #مستحب #عبادت #نافله #نماز #نفس #خودسازی #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona