آیه ۹ حشر
وَ الَّذِینَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَ الْإِیمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ #یُحِبُّونَ مَنْ #هاجَرَ إِلَیْهِمْ وَ لا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَ یُؤْثِرُونَ عَلی أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ #یُوقَ #شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ #هُمُ_الْمُفْلِحُونَ
و کسانی که در دارالهجره (مدینه) و ایمان، قبل از مهاجران جای گرفتند و کسانی را که (از مکّه) به سویشان هجرت نمودند #دوست میدارند و در دل، نیازی به آنچه (از فیئ) به مهاجران داده شده احساس نمیکنند و اگرچه خود شدیداً در فقر هستند ولی #مهاجران را بر خود مقدّم میدارند و کسانی که از #بخل نفس محافظت شوند، آنان همان #رستگارانند.
____________________________
▪«تَبَوَّؤُا» از «بواء» به معنای نزول و جای گرفتن در مکان است.
▪«خَصاصَةٌ»، به فقری که سبب شکاف زندگی شود گفته میشود
▪«یُوقَ» از «وقایه» به معنی حفاظت و کنترل است
▪«شُحَّ» به معنای بخل همراه با حرص است.
💠در کنار بهرهمند کردن مهاجران از فیئ، خداوند به ستایش انصار و مردم مدینه میپردازد که آنان، هم خانههایشان را برای مهاجران آماده کردند و هم ایمانشان را کامل نمودند که تمام دستورات را بدون دغدغه عمل کردند.
💐امام جواد علیهالسّلام از اول شب تا صبح فقط یک دعا میکرد: «اللهم قنی شح نفسی» خدایا! مرا از بخل نفسانیام حفظ کن. راوی میگوید: به امام گفتم: جانم فدایت! من جز این یک دعا از شما نشنیدم! امام فرمود: «فای شیء اشد من الشح» چه چیزی خطرناکتر از بخل است.
👈«لا یجتمع الشح و الایمان فی قلب رجل مسلم»بخل و ایمان در دل یک مسلمان جا نمیگیرد.
✅ بستر سازی برای ارائۀ خدمات به دیگران یک ارزش است. «تَبَوَّؤُا الدَّارَ»
✅ محبّت به اهل ایمان مرز و بوم ندارد. «یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ»
🍃🌸دوستی پایدار آن است که به خاطر کمالات، افراد را دوست بداریم؛ نه به خاطر نام و قبیله و چشم داشت. «یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ»
👈تظاهر به کمال ارزش ندارد؛ کمال آن است که در عمق جان باشد. «لا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حاجَةً»
🍃🌸 مهمتر از مهمان دوستی، مهاجر دوستی است؛ زیرا مهمان چند روزی بیشتر نیست، ولی مهاجر مدّتها نزد انسان میماند. «یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ»
🍃🌸 خداوند از افرادی که حسد ندارند ستایش میکند. (معمولًا حسادت ها به هنگام تقسیم مال جلوه میکند. با اینکه پیامبر، فیئ را تنها به مهاجران داد ولی انصار چشمداشتی نداشتند.) «لا یَجِدُونَ ... حاجَةً مِمَّا أُوتُوا»
✅طبع بلند و دید وسیع، مورد ستایش قرآن است. «لا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حاجَةً»
👈 اظهار دوستی کافی نیست؛ دوستیِ عملی لازم است. «یُحِبُّونَ ... یُؤْثِرُونَ»
✅بخشش با وجود نیاز مهمتر است. «یُؤْثِرُونَ ... وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ»
👈 رستن از بخل، مایۀ رستگاری است. «مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ ... هُمُ الْمُفْلِحُونَ»
👈بخل با نفس عجین است. اگر کسی از بخل دور شود نه تنها از مال بلکه از جان نیز میتواند بگذرد. «یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ»
👈 بخیل، رستگار نمیشود. «مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»
👈 نجات از بخل، با کمک و امداد الهی ممکن است. کلمه «یُوقَ» مجهول آمده، زیرا بازدارنده خداوند است.
آیه ۱۱ حشر
أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ نافَقُوا یَقُولُونَ لِإِخْوانِهِمُ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ لَئِنْ أُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَکُمْ وَ لا نُطِیعُ فِیکُمْ أَحَداً أَبَداً وَ إِنْ قُوتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّکُمْ وَ اللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ
آیا به منافقان نظر نکردی که به برادران خود، کسانی از اهل کتاب که کفر ورزیدند، میگویند: اگر شما رانده شدید، ما نیز با شما خارج خواهیم شد و دربارۀ شما از هیچ کس پیروی نخواهیم کرد و اگر مورد هجوم و جنگ قرار گرفتید، قطعاً ما شما را یاری خواهیم کرد و خداوند شاهد است که این #منافقان هر آینه #دروغ گویند
____________________________
بعد از ستایش از #مهاجران و #انصار و #تابعین، این آیات، #چهرۀ_منافقان و #کفّار را که در کنار هم و در برابر آنان ایستادهاند، ترسیم میکند.
👈 آری یکی به مغفرت و آمرزش دعوت میکند و یکی به لجاجت و مقاومت بر کفر و بیدینی.
❌ #منافقان برای #یهودیان_پیمانشکنی که مورد قهر پیامبر اسلام قرار گرفته بودند، پیام فرستادند که شما سنگر خود را رها نکنید که ما با شما هستیم.
❌ برادری منافق با کافر، برادری صوری و ظاهری است‼️«لِإِخْوانِهِمُ الَّذِینَ کَفَرُوا ...»
✅در برادری حقیقی، ایثار و از خود گذشتگی نمایان است، چنانکه انصار نسبت به مهاجران چنین کردند، «وَ یُؤْثِرُونَ عَلی أَنْفُسِهِمْ»
🍃🌸 «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ» (حجرات،۱۰) که برادری را تنها مخصوص اهل ایمان است.
ولی در برادری ظاهری، حتی یاری ظاهری هم نیست. «لَنَنْصُرَنَّکُمْ وَ اللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ»
👌 رهبر جامعه اسلامی، باید از روابط منافقان داخلی با دشمنان خارجی آگاه باشد. «أَ لَمْ تَرَ»
❌در صدر اسلام، منافقانی بودند که با کفّار روابط مخفیانه و خائنانه داشتند و با وعدههای خود مایه امید آنان بودند. « أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ نافَقُوا ...»
❌ منافق، برادر کافر است. « نافَقُوا ... لِإِخْوانِهِمُ الَّذِینَ کَفَرُوا»
👈 همۀ اهل کتاب در برابر مسلمانان نایستادهاند، تنها گروهی در صدد توطئه و دشمنی هستند. «الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ»
❌ منافق دروغگو برای اینکه دیگران را به باور بکشاند، سخن خود را قاطعانه مطرح میکند. «لَنَخْرُجَنَّ مَعَکُمْ ... لَنَنْصُرَنَّکُمْ»
❌منافقان، حتی به دوستان خود نیز دروغ میگویند. «وَ اللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ»
آیه ۱۲حشر
لَئِنْ أُخْرِجُوا لا یَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لا یَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَیُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا یُنْصَرُونَ
همانا اگر (کفّار) اخراج شوند، (منافقان) با آنان خارج نخواهند شد و اگر مورد تهاجم و جنگ قرار گیرند، منافقان آنان را یاری نخواهند کرد و اگر به یاری آنان برخیزند، (هنگام خطر) به آنان پشت خواهند کرد. سپس (هیچ یک از کفّار و منافقان) یاری نمیشوند.
_______________________________
👈و آگاهی از شکست کفّار و پایبند نبودن منافقان به تعهّدات خود، سبب تقویت روحیه مسلمانان است. «لا یَخْرُجُونَ مَعَهُمْ ... لا یَنْصُرُونَهُمْ»
❌ از تبلیغات پر طمطراقِ منافقان نهراسید که آنان، مرد عمل نیستند و خیلی زود میدان را خالی میکنند. «لا یَخْرُجُونَ ... لا یُنْصَرُونَ ... لَیُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ»
❌پیمان شکنی منافقان به حدی است که نسبت به کافران هم پیمان خود نیز وفادار نیستند. «لا یَخْرُجُونَ ... لا یُنْصَرُونَ»
❌عاقبت نفاق، خواری و تنهایی است. «لا یُنْصَرُونَ»
آیه ۱۳ حشر
لَأَنْتُمْ أَشَدُّ #رَهْبَةً_فِی_صُدُورِهِمْ مِنَ اللَّهِ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ #لایَفْقَهُونَ
قطعاً ترس و وحشتی که از شما در دل منافقان است، سختتر از خوفی است که آنان از خدا دارند و این به خاطر آن است که آنان فهم و معرفتی ندارند.
_____________________________
▪«رَهْبَةً» به معنای ترس و وحشت درونی و عمیق است که آثار آن در عمل ظاهر میشود.
💠این آیه به منزله دلیل آیه قبل است که منافقان، حاضر به جنگ نیستند و اگر به جبهه آیند، فرار میکنند، زیرا آنان ایمان ندارند و قدرت الهی را نمیشناسند ولی برق شمشیر را میبینند و از شما بیش از خدا میترسند.»
پیامهای سورۀ حشر- آیه ۱۳:
✅ مؤمن دارای ابهت و هیبت است. «لَأَنْتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً فِی صُدُورِهِمْ»
👈ترس از مردم به جای ترس از خدا، نشانۀ روشن نفاق است. «لَأَنْتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً فِی صُدُورِهِمْ مِنَ اللَّهِ»
👈هراس از مردم و نترسیدن از خداوند، به خاطر سطحینگری و سبکسری است. «لَأَنْتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً ... لا یَفْقَهُونَ»
👈منافقان نمیدانند و نمی فهمند که رمز عزّت و قدرت مسلمانان، اراده و لطف خداوند است. «لا یَفْقَهُونَ»