جایگاه و نقش تلبّس در اخلاق کنشگری روحانیت: لباس پیامبر و لباس پیام‌بری نوع مقاله : مقاله پژوهشی نویسنده: علی اصغر اسلامی تنها گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دانشکده فرهنگ و علوم اجتماعی رفتاری ،دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم ، ایران فصلنامه اخلاق، دوره 17، شماره 44 - شماره پیاپی 66، ویژه نامه اخلاق کنشگری روحانیت، اسفند 1400، صفحه 173-202 10.22081/JARE.2022.63504.1735 چکیده لباس روحانیت شیعه، در جامعۀ ما به‌تدریج شکلی متمایز و هویتی نمادین یافته است. پرسش از جایگاه و نقش این لباس در اخلاق کنشگری روحانیت، دغدغۀ اصلی این جستار است. بازشناسی هویت، کارکردها، هنجارها و مسائل اخلاقی تلبس، مبتنی بر روش تحلیلی-تاریخی نشان داد که انتساب نمادین و تاریخی آن به پیامبر اسلام9، مطلوبیت دینی این نوع تلبس و ماهیت نمادین آن (که دلالت بر نقش اجتماعی روحانیت و هویت ارتباطی این نقش دارد)، موجب شده این لباس، نه‌تنها لباسی دینی و مقدس تلقی شود، بلکه همان گونه که در فرهنگ عمومی کنشگران شیعی مشهور است، از جایگاه «لباس پیامبر» و «لباس پیام‌بری» و پیام‌رسانی دینی برخوردار شود. بازشناسی کارکردها و هنجارها و مسائل اخلاقی تلبس به لباس پیامبر و پیام‌بری از دیگر نتایج این جستار است. کلیدواژه‌ها لباس روحانیت روحانیت شیعه اخلاق کنشگری لباس رسمی لباس پیامبر لباس پیام‌بری

این بدرقه مردمی باشکوه پیکر شهید «حمیدرضا الداغی» نه فقط مدح و ستایش و سپاسگزاری از یک جوانمرد غیرتمند ایرانی بلکه گواهی یک امت مسلمان است بر زنده بودن حیا، غیرت، حجاب و شهادت در ایران اسلامی. آن چه همیشه و هنوز کوچه به کوچه جاری است قصه‌ی سر به داری و غیرت سبزواری است #شهید_غیرت #شهید_الداغی @hamshenasi

#شهید_غیرت #شهید_حجاب به شهید ناموس و غیرت #حمیدرضا_الداغی قصه‌‌ جریحه‌دار شد آن‌طرف پیاده رو عقل صدا زد که بمان عشق صدا زد که برو وقت چه بود نیمه شب؟ وقتِ قیامت تو بود فرق تو با بقیه چیست؟ فرق تو غیرت تو بود تیغ زدند بی هوا دشنه زدند بی‌خبر کوچه به حرف آمده: چند نفر به یک نفر آن چه همیشه و هنوز کوچه به کوچه جاری است قصه‌ی سر به داری و غیرت سبزواری است هیچ غمی برای ما مثل غم تو داغ نیست مرگ تو انتخاب بود مرگ تو اتفاق نیست این که به پیشگاهِ مرگ زخمیِ ایستادن است وای! برادر من است های! برادر من است #شهید_غیرت #آماده_شهادتم #شاعر_رضا_یزدانی @hamshenasi

«معلمان معماران هویت و تمدن» باران علم و دانایی از آسمان پرفروغ معرفت و آگاهی به وساطت معلم است که بر سرزمین جان دانش طلبان و دانشجویان می بارد، زنده می کند، می رویاند، زندگی و هویت می بخشد آبادی و تمدن می آفریند. یاد استاد شهید مطهری گرامی و روز معلم بر معماران نسل آینده ایران و پایه ریزان تمدن نوین اسلامی مبارک باد. @hamshenasi

توییت یک آمریکایی درباره حاج قاسم سردار سلیمانی از طبقه کارگر ایران بیرون آمد. او درجات را طی کرد و به یکی از بهترین ژنرال های قرن بیستم تبدیل شد. چون از ایران محافظت می‌کرد، سردار سلیمانی توسط دولت من ترور شد. در روزی که این کار انجام شد، بسیاری از آمریکایی‌ها خشمگین شدند. در شهرهای آمریکا تظاهراتی رخ داد اما این گزارش نشد ما می‌دانیم که سردار سلیمانی کیست و عمیق ترین احترام را برای دفاع او از ایران قائل هستیم. متاسفم. 🇮🇷 @hamshenasi

🎥 اشعارش چنان بی‌نقص بود که باور نمی‌کردند کار اوست! #فرزند_زنجان #فرزند_ایران @hamshenasi

بی تو به سامان نرسم، ای سر و سامان همه تو ای به تو زنده همه من، ای به تنم جان همه تو من همه تو، تو همه تو، او همه تو، ما همه تو هر که و هرکس همه تو، این همه تو، آن همه تو من که به دریاش زدم تا چه کنی با دل من تخته تو و ورطه تو و ساحل و توفان همه تو ای همه دستان ز تو و مستی مستان ز تو هم رمز میستان همه تو راز نیستان همه تو شور تو، آواز تویی، بلخ تو، شیراز تویی جاذبه‌ی شعر تو و جوهر عرفان همه تو همّتی ای دوست! که این دانه ز خود سر بکشد ای همه خورشید تو و خاک تو، باران همه تو تا به کجایم بری ای جذبه‌ی خون! ذوق جنون! سلسله بر جان همه من، سلسله جنبان همه تو #حسین_منزوی @hamshenasi ⛵️

پرسش از سوال فلسفی؟ 🖋️علی اصغر اسلامی تنها 🔸معلم اول ارسطو گفته «حیرت کردن» سرآغاز فلسفه است.آن هم نه هر نوع حیرتی بلکه حیرتی که ناشی از خارج شدن چیزها است از بداهت پیشینی که داشته اند. «خروج آن از بداهت»، فیلسوف را دچار حیرت و تکاپو می کند و او را به سمت پرسش وا می دارد. او پرسشگر است نه اندرزگو. فیلسوف چون دانش دوست است، همیشه دانشجو است حتی اگر معلم باشد. 🔸به همین سبب است که فلسفه بیش از هر چیزی به کردار پرسش کردن و «سوال» مشهور شده است. فلسفه ورزان در توصیف آن بر هیچ امری به قدر این وصف، اطباق و اتفاق نظر ندارند. هرچند اگر تأمل کنیم پرسش فلسفی شکل واحدی نداشته و به اختلاف اطوار ممارست فلسفی مختلف بوده است. از میان اشکال متفاوت آن دو صورت آن بارز است. «سوال قدیم» که به طور یونانی اختصاص دارد و بهترین شاهد آن ممارست پرسشگرانه سقراط است. «سوال جدید» که ممیزه طور اروپایی آن است و بهترین مثال آن ممارست فلسفی کانت است. پرسش قدیم، سوال فحصی(آرخاییک) بود و پرسش جدید سوال نقدی(کرتیک) است. 🔸فلسفه اساساً پرسش از مبدأ ایمننت است. فلسفه غرب در گام نخست سوال فحصی دارد. پرسش از آرخه. پرسش فحصی، پرسش آرکئولوژیک (archéologie)است. پرسش آرخاییک پرسش ازآرخه، اصل و مبدأ درون ماندگار چیزها و موضوعات متکثر است. من امر ایمننت یا درون بود/ درون ماندگار را اینگونه میفهمم، یعنی امری که «داخل فی الشیء بالممازجة و لا خارج عنها بالمباینة »  فلسفه غرب در گام دوم نیز سوال نقدی می کند با کانت. البته کانت هم سخن از آرخه دارد، از نظر او آرخه یعنی «اصل ترافرازنده» اما در یونان آرخه به معنای اصل ترافرازنده نیست بله اصل هستنده است البته پیش و پساسقراطیان پاسخ های متعددی هم دارند یکی آب را، دیگری آتش را، آن یکی عدد را و ... آرخه می داند. وقتی معنای آرخه عوض شد و از «اصل هستنده» به «اصل ترافرازنده» تغییر معنایی و مفهومی کرد. تمایز پرسشی و چرخش کپرنیکی رخ داد و فلسفه نقدی آغاز شده با دکارت تثبیت یافت. کانت نقطه عطف و ثبت آن است. فلسفه نقدی، آگاهی شناسی است نه هستی شناسی. 🔸با ملاحظه آنچه گفته شد، می‌توان پرسید؛ شکل پرسش فلسفه متعالیه چگونه است؟ آیا پرسش متعالیه با پرسش فارابین، سینوی و اشراقی متفاوت است؟ آیا در سیر فلسفه اسلامی هم می توان سخن از «پرسش قدیم» و «پرسش جدید» کرد؟ روشن است که این سخن ناظر به هویت و صورت پرسش است نه پاسخ ها که به تمایز اصالت ماهیت یا اصالت وجود و ... ارجاع شود. https://ble.ir/hamshenasi

کتاب «طلبه تمدن‌گرا» منتشر شد. 🔹 طلبۀ تمدن‌گرا در هویت طلبگی‌اش برخوردار از بینش و نگرش کلان است، از اسلام و قرآن فهم اجتماعی و جهانی دارد، رخدادهای بزرگ جهانی و رخدادهای تمدنی در جهان امروز را رصد کرده و آن را از منظر دین و جهان‌بینی دینی تفسیر و تبیین می‌کند، در تبلیغ گفتمان دینی و اخلاقی خود به یک زمان و مکان خاص بسنده نمی‌کند و آنگاه درمرحله اقدام و کنش‌گری هم در مقیاس یک تمدن عمل می‌نماید و در مقیاس یک تمدن نیزموج‌سازی نموده و دست به تغییرات بزرگ می‌زند... 📇این کتاب در 168 صفحه به قیمت 75000 تومان در بهار 1402 به چاپ رسیده است. @Habibollah_Babai

رابطه تعرّف و تبرّج: 🔹 به دو آیه زیر دقت بفرمایید؛ هیچ ارتباطی بین این دو نمی‌بینید؟! "وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا: و شما را گروه گروه و تیره تیره قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید" (حجرات/۱۳). "يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْن: ای پیامبر به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو جلبابها [حجابهای بلند] خود را بر خویش فروافکنند، این کار برای اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است" (احزاب/۵۹). 🔹 فصل اشتراک دو آیه فوق، واژگان" لِتَعَارَفُوا: تا یکدیگر را بشناسید" (در آیه اول) و " أَنْ يُعْرَفْنَ: برای اینکه شناخته شوند" (در آیه دوم) است که هر دو از ریشه عَرَفَ به معنای شناخت هستند. طبق آیه اول، محله و شهر بایستی به نحوی طراحی و مدیریت شود که امکان تعرّف و شناختِ حداکثری بین همسایگان و شهروندان میسّر گردد. طبق آیه دوم نیز حجاب و عدم تبرّج، سبب تعمیق شناخت و به تبعش، دور ماندن بانوان از اذیت و آزار اغیار می‌گردد. 🔹 بر این اساس، عدم تعرّف به معنای عدم تعمیق روابط همسایگی است که نتیجه‌اش، بروز شناخت‌های فانتزی و سطحی است. و مبرهن است که آنگاه که شناخت‌های فانتزی و صورت‌محور، جایگزین شناخت‌های عمیق و سیرت‌محور در روابط اجتماعی گردد، تبرّج به اوج می‌رسد؛ زیرا در چنین شرایطی در نبود تعرّف و شناخت‌های عمیق، افراد سعی می‌کنند با صورت‌نمایی و تبرّج، تصویر جذابتری از صورت خود برای افرادی که از سیرت آنها شناخت عمیقی ندارند به نمایش بگذارند. لذا هرچه تعرّف کمتر، تبرّج بیشتر. 🔹 از دلایل مهم تضعیف فرهنگ عفاف و حجاب در شهرهای معاصر همین است. زیرا در شهرها و کلانشهرهای معاصر، به دلیل سیاستهای اشتباه شهرسازی و مدیریت شهری، اولا تراکم انسانی به قدری بالا رفته است که به دلیل شلوغی بیش از حد محلات، دیگر امکان تعرّف و تعمیق روابط اجتماعی میسر نیست و ثانیا به دلیل اشتباه در سیاستهای آمایشی، شاهد ازجاکندگی‌های مکرّر و نوعی حس بی‌وطنی هستیم که نتیجه‌اش، جابجایی‌های دائم جمعیتی و به تبعش، تضعیف تعرّف و بروز شناخت‌های فانتزی و سطحی است. نتیجه غلبه این نوع شناخت‌های فانتزی، غلبه صورت‌محوری بر سیرت‌محوری در روابط اجتماعی و تبلور هرچه بیشتر تبرّج و تن‌نمایی در تلاطم حس بی‌وطنی است. پس اگر می‌خواهیم مسئله حجاب و عفاف را اساسی حل کنیم و صرفا با سطحی نگری به معلولها نپردازیم، بایستی با درک عمیق از علل بروز تبرّج و تن‌نمایی، ریشه‌هایی نظیر عدم تعرّف‌ها و ازجاکندگی‌ها و بی‌وطنی‌ها را تدبیر نماییم تا با حل آن علل، معلول‌هایی نظیر تبرّج‌ها و تن‌نمایی‌ها نیز تدبیر شود. @baladetayyeb

چندی پیش استاد جامعه‌شناسی، انسان ایرانی را در «لحظه اسپینوزایی» صور بندی مفهومی کرد و امروز دانشجویی خود را در آن باز می نمایاند. شهود جامعه شناختی جاهستی انسان ایرانی در «لحظه اسپینوزایی»و صورت بندی آن در این فرم، او را تبدیل به «اراده معطوف به بدنِ سرگردان» خواهد کرد و این تحریف پنهان روشنفکرانه است. به تعبیر منتقد صادقی «مفهوم پردازی اسرائیلی» است. https://virasty.com/Aaislamitanha

«لحظه آدمیّه» د آرش حیدری استاد جامعه شناس با پدیدارشناسی اجتماعی بدن، خود و انسان ایرانی را در «لحظه اسپینوزایی» می بینند، ما خود را در چه لحظه‌ای میبینیم؟ به نظر من، از منظر آیت شناسانه و جامعه شناسی ایتمانی، ما در «لحظه آدمی» هستیم و باید باشیم. يَا بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْآتِهِمَا ۗ إِنَّهُ يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ ۗ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ به وقت شکاف نفس و بدن «لحظه اسپینوزایی»، لحظه مروق و شرود و تولد انسان مارق و شارد است. «لحظه آدمي»، لحظه انابه و تقوی و تولد انسان منيب و شاهد است. وظیفه ما تبیین و تذکر «لحظه آدمی» انسان ایرانی است ✍️ علی اصغر اسلامی تنها @hamshenasi #لحظه_آدمیّه #حجاب_لباس_تقوی

تصویری از قم در زمان ناصرالدین شاه

قم شهر قم در زمان صفویه رونق گرفت و بعدها در زمان ناصرالدین شاه توسعه پیدا کرد. جهانگردان زیادی در سفرنامه‌های خود از شهر قم نام برده‌اند. تصویر بالا یک نقاشی قدیمی از قم در سال ۱۷۲۳ میلادی‌ست که توسط یک جهانگرد از شهر قم کشیده شده است. @hamshenasi

منابعی که به دوستی برای درک اصطلاح لحظه اسپینوزایی Spinozist Moments، ژیل دولوز معرفی کردم.

زندگانیم و زمین زندان ماست زندگانی درد بی درمان ماست راندگانیم از بهشت جاودان وین زمین زندان جاویدان ماست گندم آدم چه با ما کرده‌ است؟ کآسیای چرخ، سرگردان ماست در قمار عشق می‌بازیم ازآنک کاسه کوزه‌ دار ما، شیطان ماست عهد ما، انسان کاملتر شدن وآنکه ناقص‌تر، کنون انسان ماست هوشیاران، آن جهانی، کین جهان پایه‌اش بر غفلت و نسیان ماست جسم، قبر و جامه قبر و خانه قبر باز لفظ زندگان، عنوان ماست جمع آب و آتشیم و خاک و باد این بنای خانه ی ویران ماست کائنات از ما طلبکارند سخت هر یکی را خشتی از ایوان ماست چون ادا خواهیم کردن این قروض باد هم باقی نه در دکان ماست! مور را مانیم کاندر لانه‌ها روز باران، هر نمی طوفان ماست احتیاج، این کاسه دریوزگی کوزه آب و تغار نان ماست آبروی ما به صد در ریخته ست لقمه نانی که در انبان ماست دزدهای خانگی چون حرص و کین روز و شب بنشسته پای خوان ماست اصل ما عقل است و باقی هر چه هست چون قفس زندان مرغ جان ماست عقل ما سلطان و بازش پیروی از هوای نفس نافرمان ماست عقل را مسلوب دار از سلطنت پس هوای نفس ما سلطان ماست وآنچه حض نفس حیوانی در او علت عقل، آفت ایمان ماست گیرم از سرها گسست افسارها داغ مهر بندگی بر ران ماست وصف کَالأنعام یا بل هم اضل آیت شایسته ای در شأن ماست باز هم تکرار آن ظلم عظیم آنچه شرحش رفته در قرآن ماست جز به اشک توبه نتوان پاک کرد لکه ننگی که بر دامان ماست عمر می‌آید به پایان، بازگرد کین علاج رنج بی‌پایان ماست میزبان را نیز با خود می‌برد مهلت عمری که خود مهمان ماست زهر این پیمانه باید نوش کرد زآنکه شرط لازم پیمانِ ماست خضر راه خویشتن باش ای فقیر چشم گریان چشمه حیوان ماست شهریارا، هر غمی را دارویی‌ست داروی دیوانگان، دیوان ماست #شهریار @hamshenasi

✍️#شخصیت‌های_سجیّتی_و_نیّتی 🔹شخصیت؛ ساختمان وجودی افراد است؛ شاکله وجودی است؛ درخت تنومند روان آدمی است. امّا بنای این ساختمان چگونه شکل می‌گیرد و پایه‌های آن بر چه استوار است؟ در روان‌شناسی شخصیت نظریه‌های مختلفی وجود دارد. 🔸از نظر برخی، پایه های این شخصیت را #نیازها تشکیل داده‌اند؛ از نظر برخی #شناخت‌ها، از نظر برخی #عادت‌ها؛ و از نظر برخی #صفت‌ها. آنهایی که قائل‌اند شخصیت ما از مجموعه صفت‌ها تشکیل شده‌اند به رویکرد صفات معروف‌اند. ✅ آموزه‌های اسلامی هرچند نقش نیازها، شناخت‌ها، و عادات را انکار نمی‌کند؛ امّا گو اینکه به صفات اهمیت ویژه‌ای می‌دهد. در برخی آموزه‌های اسلامی صفات شخصیتی به دو دسته کلی سرشتی و انسانی تقسیم شده است: 1️⃣ صفات سرشتی که نام آن را #سجیّتی می‌گذارم ویژگی‌های فطری و باخودآورده فرد است 2️⃣ امّا صفات انسانی؛ که نام #نیّتی بر آن می‌گذارم حاصل تصمیم، تلاش و تمرین فرد است. این برخلاف نظر برخی روان‌شناسان معروف شخصیت، همچون ریموند کتل است که صفات را به سرشتی و محیطی تقسیم کرده؛ و عملاً #نقش_خود را کمرنگ کرده‌اند. در آموزه‌های اسلامی صفاتی که با تلاش خود فرد ساخته می‌شود و فرد را در مسیر اهداف متعالی قرار می‌دهد بسیار ارزشگذاری شده است. 💐یکی از مستندات سخنان بالا؛ این روایت امام صادق علیه السلام است: 🌺 الْخُلُقُ مِنْحَةٌ يَمْنَحُهَا اَللَّهُ مَنْ شَاءَ مِنْ خَلْقِهِ فَمِنْهُ #سَجِيَّةٌ وَ مِنْهُ #نِيَّةٌ قُلْتُ فَأَيُّهُمَا أَفْضَلُ؟ قَالَ صَاحِبُ اَلنِّيَّةِ أَفْضَلُ فَإِنَّ صَاحِبَ اَلسَّجِيَّةِ هُوَ اَلْمَجْبُولُ عَلَى اَلْأَمْرِ اَلَّذِي لاَ يَسْتَطِيعُ غَيْرَهُ وَ صَاحِبَ اَلنِّيَّةِ هُوَ اَلَّذِي يَتَصَبَّرُ عَلَى اَلطَّاعَةِ فَيَصْبِر فَهَذَا أَفْضَلُ (بحار الأنوار ج۶۸ ص۳۹۵): ویژگی‌های خٌلقی بخششى است از جانب خدا كه او را به‌كسى كه مي‌خواهد مي‌دهد. بعضى از خوى‌ها طبيعى و جزء سرشت، و بعضى از آن مربوط‍‌ به تصميم و تمرين است.(سوال کننده می‌گوید) عرض كردم كدام يك از اين دو نوع با ارزش‌تر است‌؟ (امام) فرمود آن كس كه با تصميم و ارادۀ خود ویژگی را كسب مي‌كند برتر است چون كسى كه خوى و اخلاقى در سرشت و طبيعت او است غير آن روش را نمي‌تواند داشته باشد، ولى آن كس كه با ارادۀ خود روش نيكى را اتخاذ مي‌نمايد بر خلاف طبع خود مشكلات اطاعت را تحمل مي‌كند و صبر در او نهادینه میشود، پس او برتر است.🌺 🌿🌿🌺🌺🍃🌸🌸🌿🌿 #نوشتارهای_حمید_رفیعی_هنر eitaa.com/Mohyiee